İçeriğe atla

Bombardier Challenger 600

Challenger 600 serisi
Türüİş jeti
Ulusal köken Kanada
ÜreticiLearjet
İlk uçuş8 Kasım 1978
Hizmete giriş1979
DurumuEtkin hizmette
Üretim sayısı+200

Bombardier Challenger 600 serisi Bill Lear tarafından tasarlanan ve Bombardier tarafından 1989'da satın alınmadan önce ilk olarak Canadair tarafından üretilen iş jeti ailesidir.

Gelişimi

Uçak, Learjet'in de başkanlığını yürütmüş olan Bill Lear tarafından 1976'da tasarlanmıştır.İlk adı LearStar 600 olarak verilmiştir. Uçağın Canadair'e satılmasıyla beraber uçağın adı da CL-600 Challenger olarak değiştirilmiştir.

Üretildiği zamanlar genişletilmiş kabiniyle yolcuların içinde eğilmeden yürümesine olanak sağlayan ilk iş jeti olmuştur. Süperkritik kanat kullanılan ilk iş jeti olması da CL-600'ü özel kılar.

8 Kasım 1978'de ilk prototipi Montreal, Kanada'da üretilmiştir. 3 Nisan 1980'de ilk test uçuşunu gerçekleştirirken Mojave çölünde Stall sebebiyle kazaya uğramış ve bir test pilotunun hayatını kaybetmesine sebep olmuştur. Uçak daha sonra FAA tarafından sertifikalandırılmıştır.

Türevleri

CL-600

  • CL-600 - Avco Lycoming tarafından geliştirilen ALF 502L turbofan motorları kullanıyordu. Bu motorların her birisi 7,500 lbf (33.6 kN) itki üretiyordu. 1983 yılına kadar 83 adet üretilmiştir.
  • CL-600S - Kanada Hava Kuvvetleri tarafından CC-144, CE-144 ve CX-144 olarak kullanılmıştır.

CL-601

  • CL-601-1A - CL-600 tiplerinin kanat ucu plakaları eklenerek performansı arttırılmış halleri olarak sahneye çıkmıştır. General Electric motorları kullanmıştır. 4 adeti Cl-144S olarak Kanada Hava Kuvvetleri'ne olmak üzere 66 adet üretilmiştir.
  • CL-601-1A/ER - 601-1A ilave yakıt tanklarına sahip CL-601-1A türevidir.
  • CL-601-3A - Güçlendirilmiş motor ve cam kokpit'e sahiptir. Bombardier tarafından pazarlanan ilk modeldir.
  • CL-601-3A/ER - 601-3A'ya ilave yakıt tankı eklenerek elde edilmiştir.
  • CL-601-3R - Uçak kuyruk kısmına ilave yakıt tankı eklenerek elde edilmiştir.

CL-604

  • CL-604 - 601 üzerinde önemli ölçüde yapılan değişiklikler ortaya CL-604'ü çıkarmıştır. Daha güçlü motorlar, daha geniş yakıt tankları, tamamen yeni bagaj kısmı, kanat ve kuyruktaki yapısal iyileştirmeler, yeni elektronik uçuş aletleri başta gelen yeniliklerdir. ABD Sahil Güvenlik Kuvvetleri, Kasım 2005'te C-143A olarak bir adet CL-604'ü envanterine katmıştır.

(MRC2A).[1]

CL-605

Bombardier Challenger 605, 2007 Paris Hava Şovu'nda
  • CL-605 - 2006 yılının başında CL-604'ün aviyoniklerinin ve yapısal dayanıklılığının yenilenmesi ile ortaya çıkan bir tasarımdır. Ayrıca daha geniş kabin pencerelerine sahiptir. Geniş kabiniyle dikkat çekmektedir.[2]

CL-610

  • CL-610 Challenger E 24 yolcu alacak şekilde genişletilmiş Challenger ailesi üyesidir. 1981'de tasarlanan uçak hiç üretilmemiştir.

Kullanıcılar

Askeri Kullanıcılar

 Arjantin
 Avustralya
 Kanada
  • Kanada Hava Kuvvetleri
 Çin
  • Çin Halk Cumhuriyeti Hava Kuvvetleri
 Hırvatistan
 Çekya
  • Çek Cumhuriyeti Hava Kuvvetleri
 Danimarka
 Almanya
 ABD
  • ABD Hava Kuvvetleri
  • ABD Sahil Güvenlik Kuvvetleri

Kazalar ve olaylar

  • 11 Mart 2018'de Türkiye merkezli bir şirkete ait Bombardier Challenger, İran'da düştü ve uçaktaki on bir kişiden kurtulan olmadı.[3]

Özellikleri (CL-601-3A)

Mürettebat= 2 (pilot & birinci subay)
Kapasite= Konfigürasyona bağlı olarak azami 19 yolcu
Ana uzunluk= 20.85 m
Kanat Açıklığı= 19.61 m
Yükseklik= 6.30 m
Alan= 48.3 m²
Boş ağırlık= 9292 kg
Azami Kalkış Ağırlığı= 19550 kg

Motorlar= General Electric CF-34-3A
Motor Tipi= Turbofan
Motor Sayısı= 2
Ana İtki= 40.7 kN

Azami Hız= Mach .84 (851 km/h, 529 mph)
Menzil= 6236 km (3366 nm, 3875 mi)
Tavan İrtifası= 12500 m (41000 ft)
Tırmanma Oranı= 1355 m/min (4450 ft/min)

Kaynakça

  1. ^ "DOD 4120.15-L - Addendum". 7 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2008. 
  2. ^ "- Aviation Türk dergisi, Sayı 1". 11 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2008. 
  3. ^ "Crash of a Canadair CL-600-2B16 Challenger 604 near Shahr-e-Kord: 11 killed" (İngilizce). Bureau of Aircraft Accidents Archives. 11 Mart 2018. 13 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2018. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Supermarine Spitfire</span> İngiltere yapımı, yekpare metal tasarımlı ve tek pilotlu avcı uçağı

Supermarine Spitfire, İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetlerine ait ilk yekpare metal tasarımlı ve tek pilotlu avcı uçağı. 1938'de hizmete girdi ve bütün II. Dünya Savaşı boyunca Kraliyet Hava Kuvvetlerine hizmet etti. 1950'lere kadar Kraliyet Hava Kuvvetleri tarafından kullanıldı. Baş tasarımcısı R.J. Mitchell'dır.

<span class="mw-page-title-main">Lockheed C-130 Hercules</span> taktik nakliye uçağı

C-130 Hercules, Amerikalı Lockheed (şu an Lockheed Martin) firması tarafından geliştirilen orta sınıf bir taktik nakliye uçağıdır. Havacılık tarihinin en başarılı nakliye uçaklarından biri olarak kabul edilmektedir. Dünya genelinde 50'den fazla ülke için 2,500'den fazla C-130 Hercules üretilmiştir ve bu uçaklar 22 milyon uçuş saatini aşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">McDonnell Douglas F/A-18 Hornet</span> ABD yapımı dördüncü kuşak savaş uçağı

F/A-18 Hornet,, McDonnell Douglas ve Northrop şirketleri tarafından müşterek olarak tasarlanan ve 1982 yılında üretilmeye başlanmış olan bir muharebe uçağıdır. 1997'den beri Boeing tarafından üretilmektedir. Rus muadili SU-33 model savaş uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Fairchild Republic A-10 Thunderbolt II</span> Amerikan yapımı ilk yakın hava desteği sağlayan hava platformu

A-10 Thunderbolt II, Amerikan Fairchild Republic şirketi tarafından üretilen; kara birliklerine yakın hava desteği sağlama görevi için ABD Hava Kuvvetleri için özel olarak geliştirilmiş bir saldırı uçağıdır. Orijinal takma adı "Warthog" olmasına rağmen II. Dünya Savaşı'nda kara birliklerine yakın hava desteği sağlamış olan P-47 Thunderbolt'a izafeten aynı isimle anılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Learjet 25</span>

Learjet 25, ikisi mürettebat olmak üzere on koltuklu, çift motorlu, yüksek hızlı bir iş jetidir. Learjet firması tarafından Learjet 24'lerin yerini alması için imal edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Boeing 737</span> Yolcu Uçağı

Boeing 737 kısa ve orta mesafe menzilli, tek koridorlu, dar gövdeli ve düşük fiyatlı, jet motorlu havayolu uçağıdır. Boeing'in diğer modelleri 707 ve 727'den türetilerek tasarlanmış olan Boeing 737'nin toplam dokuz versiyonu üretilmiştir. Boeing 737 Max üretiminin başlamasından sonra Boeing 737NG olarak adlandırılan -600,700,800 ve 900 versiyonunun üretimi 18 Aralık 2019 tarihinde son 737NG'nin KLM Havayollarına teslim edilmesiyle sonlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İş jeti</span>

İş jeti, özel jet ya da yaygın olmayan kullanımıyla bizjet iş insanı gruplarını taşıyan jetlerdir. İş jetleri sivil kullanımda olduğu gibi askeri amaçlarla da kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Airbus A320 ailesi</span>

Airbus A320 ailesi Almanya, Fransa, İspanya, Birleşik Krallık ve Hollanda ortaklığından oluşan Airbus S.A.S. ailesinin kısa ve orta menzilli uçağıdır. Airbus A320 serisi A318, A319, A320, A321 ve ACJ özel jet versiyonlarından oluşur. İlk uçuşunu 1987 yılında gerçekleştiren A320 serisi fly by wire Flight control sistemini kullanan ilk yolcu uçaklarıdır. Yolcu uçakları arasında bu güne kadar 4658 adetten fazla üretilerek en büyük rakibi Boeing 737'in arkasından ikinci sıradadır. 1965 yılında üretime başlayan Boeing 737 şu ana kadar 8000'i geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bombardier CRJ700 serisi</span>

Bombardier Canadair Regional Jet (CRJ), orijinal ismi ile Canadair CL-600 Regional Jet olan, Kanada kökenli uçak firması Bombardier'in üretmiş olduğu çift motorlu bölgesel jet uçağı familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">SB2C Helldiver</span>

SB2C Helldiver II. Dünya Savaşı'nda ABD Deniz Kuvvetleri'nde uçak gemilerinde görev yapan pike bombardıman uçağıdır. Amerika Donaması'nda görev yapan Douglas SBD Dauntless uçağının yerine geçmiştir. SB2C SBD'den çok daha hızlıdır. Mürettebat tarafından takılan isimleri Tailed Beast, Two-Cee ve Son-of-a-Bitch'tir. Buna karşın çarpışma sevisi üretmede problemler sürmüştür. Pek yakında bu sorun da çözülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Canadair NF-5</span>

Canadair NF-5, Northrop F-5 Freedom Fighter avcı uçağının Kanada Hava Kuvvetleri modeli olan Canadair CF-5'in Hollanda Kraliyet Hava Kuvvetleri için Kanada'da geliştirilerek üretilen modeli. Türk Hava Kuvvetleri'nin akrotimi Türk Yıldızları'nda ana akrobasi uçağı olarak kullanılmaktadır.

Bombardier Havacılık, Bombardier'e bağlı bir kuruluştur. Yıllık uçak teslimatlarına göre dünyanın en büyük üçüncü uçak üreticisidir. Yönetim merkezi Dorval, Québec, Kanada'da bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">North American F-86 Sabre</span>

F-86 Sabre, North American firması tarafından üretilmiş transonik avcı uçağıdır. İlk uçuşunu 1947 yılında yapan bu avcı uçağından 9860 civarında üretilmiştir. Modern F-15 uçakları ortaya çıkana kadar Amerikan Hava Kuvvetleri'nde görev yapmış ilk hava üstünlük uçağıdır. Zamanının en üstün performansına sahip uçaklardan birisidir ve bunu muadili olan sovyet Mig-15 uçakları karşısında kanıtlamıştır. Kanada tarafından da lisans altında üretilmiştir. Yeryüzünde uçan son askeri F-86 Sabre 1994 yılında Bolivya Hava Kuvvetleri'nde emekliye ayrılmıştır. Geçmişte Türk Hava Kuvvetleri'nde de uzun yıllar hizmet veren bu avcı uçakları bir adet General Electric J47-GE-27 turbojet motoru kullanmaktadır. Görüş açısı yüksek kanopi, hava-hava muharebelerinde atış avantajı sağlayan radarı, sağlam dış yapısı ve taşıdığı 6 adet M3 Browning makineli tüfeği ile üstünlüğünü kanıtlamış bu uçak Kore Savaşı'nda da uçmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Saab 105</span>

Saab 105, Saab tarafından üretilen bir İsveç yapımı jet eğitim uçağıdır. Uçak, İsveç Hava Kuvvetleri'nde Sk 60 ve Avusturya Hava Kuvvetleri'nde Saab 105Ö olarak hizmete girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Embraer Legacy 600</span> Embraerin ürettiği, Brezilya yapımı bir iş jeti

Embraer Legacy 600, Embraer tarafından üretilen Brezilya yapımı bir iş jetidir. Uçak, Embraer ERJ 145 üzerinden geliştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Shin Meiwa US-1A</span> harika görünüyor ve başarılı..

Shin Meiwa US-1A veya PS-1, Shin Meiwa tarafından üretilen Japon yapımı bir amfibyen deniz uçağıdır. Uçak, denizaltısavar savaşı (ASW) ve hava-deniz kurtarma (SAR) görevleri için tasarlanmış olup ilk uçuşunu 5 Ekim 1967 tarihinde gerçekleştirdi ve 1971 yılında Japon Deniz Öz Savunma Kuvvetleri'nin hizmetine girdi.

<span class="mw-page-title-main">Canadair CL-215</span>

Canadair CL-215, Canadair tarafından üretilen Kanada yapımı bir amfibyen uçaktır. Uçak, çift motorlu ve yüksek kanatlı olup orman yangınları gibi düşük devir gerektiren ve yüksek yükleme ortamlarında çalışmak üzere tasarlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Canadair CL-415</span> Kanada yapımı bir hava taşıtı

Canadair CL-415 veya Bombardier 415, Canadair tarafından üretilen Kanada yapımı bir amfibyen uçaktır. Uçak, CL-215 temelli olup havadan yangın söndürme için özel olarak tasarlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">2018 Bombardier Challenger 604 kazası</span>

2018 Bombardier Challenger 604 kazası, Türkiye merkezli Başaran Holding'e ait Bombardier Challenger 604 tipi özel iş jetinin 11 Mart 2018'de Şarika-İstanbul seferini yaparken İran'ın Şehrekürd şehri yakınlarında düşmesi olayıdır. Kazada uçaktaki üçü mürettebat on bir kişinin tamamı hayatını kaybetti. Ölenler arasında Başaran Holding'in kurucusunun kızı ve yönetim kurulu üyesi Mina Başaran da yer aldı. Kaza, Bombardier Challenger 600 tipi bir jetin karıştığı en ölümlü kaza oldu.

<span class="mw-page-title-main">Bombardier CRJ100/200</span>

Bombardier CRJ100 ve CRJ200, Bombardier Aerospace tarafından üretilen bir Kanada yapımı bölgesel jet yolcu uçağı ailesi. Uçak, Challenger 600 uçağı üzerinden geliştirilmiş olup ilk uçusunun 10 Mayıs 1991 tarihinde gerçekleştirdi ve 19 Ekim 1992 tarihinde hizmete girdi. CRJ, Avro Canada C102 Jetliner'in ardından ikinci Kanada yapımı jet sivil yolcu uçağıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.