İçeriğe atla

Bolnisi haçı

Bolnisi haçı formu.

Bolnisi haçı (Gürcüce: ბოლნისის ჯვარი ya da ბოლნური ჯვარი: okunuşu: “bolnisis cvari” ya da “bolnuri cvari”), Gürcistan'ın ulusal sembolü olarak kullanılan haçtır. Bugünkü Gürcistan sınırları içinde en eski kilise olan ve 5. yüzyılda inşa edilmiş olan Bolnisi Sioni kilisesindeki bir süslemeden alınmıştır.

Günümüzde Bolnisi haçı Gürcü ulusal sembollerden biri olarak kabul edilir. Ulusan semboller içinde kullanılmaktadır. Bolnisi belediyesinin arması ile bayrağında bu haç vardır. Biçimsel olarak küçük değişikliklerle beş haçlı bayrak olarak bilinen Gürcistan bayrağındaki haçlar da Bolnisi haçıdır. Gürcistan kilisesi Azize Nino haçıyla birlikte Bolnisi haçını da sembol olarak kullanmaktadır.

Tarihsel Klarceti bölgesinde, bugün Ardanuç ilçesinin Konaklı köyünde Cami mahallesindeki camide kullanılmış olan Bolnisi haçılı iki taş, eski Gürcü kilisesi Gelaşeni Kilisesi'nden alınmıştır.[1][2] Klarceti bölgesinden bir başka örnek olarak Camili Köyü Camisi vaaz kürsüsünde yer alan işlemeler de Bolnisi haçı formundadır.

Galeri

  • Bolnisi yazıtı, Gürcü alfabesinin en eski ikinci örneğidir. Yazıtın ortasında "Bolnisi haçı" görülmektedir.
    Bolnisi yazıtı, Gürcü alfabesinin en eski ikinci örneğidir. Yazıtın ortasında "Bolnisi haçı" görülmektedir.
  • Vaaz kürsüsü işleme detayı, Bolnisi haçı motifi, Camili Köyü Camii, Artvin.
    Vaaz kürsüsü işleme detayı, Bolnisi haçı motifi, Camili Köyü Camii, Artvin.

Kaynakça

  1. ^ "2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2016, s. 83". 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
  2. ^ "Tao Klarceti - Tarih ve Kültür". 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2020. 
 Bu madde bir . Bu maddeyi geliştirerek veya özelleştirilmiş birini koyarak Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tao-Klarceti</span>

Tao-Klarceti, çağdaş tarih yazıcıları tarafından eski Tao-Klarceti Krallığı'ndaki tarihi ve coğrafi bölgeleri tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Tao-Klarceti olarak ifade edilen yerler Gürcistan tarihi açısından önemli tarihsel bölgelerdi ve Gürcü Boğazı’ndan başlayıp Küçük Kafkaslar’a değin uzanıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Güleş, Ardanuç</span> Artvinde bir köy

Güleş, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Konaklı, Ardanuç</span>

Konaklı, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Şalcı, Şavşat</span> Artvin köyü

Şalcı, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Sebzeli, Şavşat</span>

Sebzeli, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Boyalı, Yusufeli</span>

Boyalı, Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Sulakçayır, Hanak</span>

Sulakçayır, Ardahan ilinin Hanak ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Parhali Manastırı</span> Gürcü Ortodoks Manastırı

Parhali Manastırı, tarihsel Tao bölgesinde, Türkiye'nin Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı Altıparmak köyünde bulunan Gürcü Ortodoks manastırıdır. 9-10. yüzyıllarda inşa edilen manastır yapı topluluğundan ana kilise ile iki şapel günümüze ulaşmıştır. Parhali kelimesi Türkçede Barhal biçimini almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Doliskana Manastırı</span>

Doliskana Manastırı, tarihsel Gürcistan’ın güneybatı kesiminde, tarihsel Klarceti bölgesinde, Doliskana köyünde orta çağ Gürcü manastırıdır. Günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Hamamlı köyünde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Ekeki Kilisesi</span>

Ekeki Kilisesi, Erzurum ilinin Tortum ilçesinde, eski adıyla Ekeki, yeni adıyla Vişneli köyünde bulunan Gürcü kilisesi. Aynı adı taşıyan manastırın ana kilisesi olduğu sanılan yapı, tarihsel Tao bölgesinde yer alıyordu. Ekeki Kilisesi, 9. yüzyılda düzgün kesme taşlardan inşa edilmiş haç planlı ve kubbeli bir yapıydı. Doğu cephesinde üç apsisi vardı ve sunak bu bölümde yer alıyordu. Kubbe kasnağı ve bazı pencerelerin üst kısmı renkli taşlarla süslenmişti.

<span class="mw-page-title-main">Hahuli Manastırı</span> tarihsel Gürcistan’ın güneybatı kesiminde, Tao bölgesinde orta çağ Gürcü Ortodoks manastırı

Hahuli Manastırı, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Tortum ilçesine bağlı ve eski adı Hahuli olan Bağbaşı köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü dinsel yapılar topluluğudur. 10. yüzyılda kurulmuş olan manastırın ana kilisesi 19. yüzyılda camiye dönüştürülmüş ve adına da "Taş Cami" denmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Çala Kilisesi (Arpaçay)</span>

Çala Kilisesi, Kars ilinin Arpaçay ilçesine bağlı ve eski adı Çala olan Doğruyol köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Köyün merkezinde yer alan ve Meryem Ana'ya adanmış olan kilise, Tao-Klarceti bölgesinde, taş bezeme açısından başta gelen yapılar arasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Gönülaçan Köyü Camii</span>

Gönülaçan Köyü Camii veya Şuvaskal Camii, Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı Gönülaçan köyünde eski bir camidir. Bir Gürcü kilisesi olan Şuatzkali Kilisesi yıkılmış ve bu kilisenin yerinde inşa edilmiştir.

Hunamisi Kilisesi, Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı ve eski adı Hunamisi olan Söğütlükaya köyünde Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesidir.

Tzurtzkabi Kilisesi, tarihsel Samtshe bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı ve eski adı Tzurtzkabi olan Aşıkzülali köyü sınırları içinde Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesiydi. Piskoposluk merkezi olan kilise yıkılmış, yerinde köyün camisi inşa edilmiştir.

Gelaşeni Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı ve eski adı Gelaşeni olan Güleş köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir. Gelaşeni Kilisesi, köyün eski adının farklı yazılışlarından dolayı Goreşen Kilisesi, Goleşen Kilisesi ve Güleşen Kilisesi olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Kvacvari</span>

Kvacvari, Gürcü Hristiyan geleneğinde, haç formunda anıtsal mezar taşına verilen isimdir. Kvacvari kelimesi, taş anlamındaki "kva" (ქვა) ile haç anlamındaki "cvari" (ჯვარი) kelimelerinden oluşur ve "haçtaş" anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Tanzot Kilisesi</span> Artvin Ardanuç Aydınköy Orta Çağ Gürcü Kilisesi

Tanzot Kilisesi, Tandzoti Kilisesi olarak da bilinir, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı ve eski adı Tanzot olan Aydınköy'de Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesiydi. 19. yüzyılda bu yapı yıkılmış, yerinde cami inşa edilmiştir.

Orcohi Kilisesi, tarihsel Tao bölgesinde, günümüzde Erzurum ilinin Oltu ilçesine bağlı ve eski adı Orcohi olan Orucuk köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kilisedir. Günümüze kalıntıları ulaşan köydeki iki Gürcü kilisesinden biridir.

Cvarebi Kilisesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı ve eski adı Cvarebi olan Şalcı köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kilisesidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.