İçeriğe atla

Bolşoy Balesi

Bolşoy Balesi
Bolşoy Balesi'nin evi, Bolşoy Tiyatrosu
Kuruluş1776
TürBale Topluluğu
MerkezMoskova
Resmî siteBolşoy Balesi

Bolşoy Balesi, Moskova'daki Bolşoy Tiyatrosu'nda yerleşik dünyaca ünlü bale topluluğu.

Dünyanın en eski bale topluluklarındandır. 1776 yılında Moskova yetimhanesindeki çocuklar için bir dans okulu olarak kurulan Bolşoy Balesi, 20. yüzyılda Moskova Sovyet Rusyası'nın başkenti olduktan sonra dünya çapında üne kavuştu. Günümüzde Rusya'nın kültür mirası sayılan saygın bir topluluktur.

Müziği Çaykovski'ye ait Kuğu Gölü balesi (1877), koreograf Marius Petipa'nın Don Kişot balesi (1869) gibi klasik eserlerin dünyada ilk sahnelenmesi Bolşoy Tiyatrosu'nda gerçekleşmiştir.

Tarihçe

1856, Bolşoy Tiyatrosu'nda II. Akesandr'ın taç giymesi şerefine gala

Bolşoy Balesi'nin kökeni Kraliçe II. Katerina tarafından Moskova'da kurulan bir yetimhaneye dayanır. Bu yetimhanedeki öğrencilere bale dersi vermek üzere görevlendirilen İtalyan dansçı Filippo Beccari'den daha sonra bu öğrencileri profesyonel dansçı olarak yetiştirmesi istenmiştir. Bu okulun mezunları, o günlerde Petrovka Tiyatrosu adını taşıyan Bolşoy Tiyatrosu'nun dansçıları oldular.[1]

Petrovka Tiyatrosu, sanatsever Moskova savcısı Prens Peter Urussov ve İngiliz iş adamı Michael Maddox tarafından 1776'da kuruldu. Pyotr Urusov, Çariçe II. Katerina'dan on yıl boyuca her türlü gösteri, balo, eğlence düzenleme imtiyazını elde etmişti.[2] Başlangıçta opera ve tiyatro grupları tek bir topluluk halinde idi; temsiller özel bir evde gerçekleştiriliyordu. Urusov ve Maddox birlikte Petrovka Tiyatrosu adındaki salonu inşa etti; açılış 30 Aralık 1780'te yapıldı. Nehir kıyısında bulunan Petrovka Tiyatrosu'nda Rus ve İtalyan komik-operaları sahnelenmekteydi; sahne aralarında bale gösterileri vardı; ayrıca tek başına bale temsilleri de yapılmaktaydı.[2] 1796'da imtiyazının süresi biten ve kredi borçlarını ödeyemeyen Maddox'un tiyatroyu hükûmete devretmesinden sonra, 1806'da kraliyet tiyatrosu haline gelen Petrovka Tiyatrosu'nda opera, bale, tiyatro, orkestra sanatçısı yetiştirmek üzere bir kraliyet okulu kuruldu.[2]

Yapı, 1805'te bir yangında kül olduktan sonra çok daha büyük bir tiyatro salonu inşa edildi ve 6 Ocak 1825'te düzenlenen törenle “Moskova Kraliyet Bolşoy Tiyatrosu” adıyla hizmete girdi. Bolşoy Tiyatrosu'nda tiyatro sanatına gittikçe daha az yer verilmekte, opera ve balenin ağırlığı artmaktaydı. Başlangıçta sadece Rus bestecilerin eserlerini sahnelenmekte iken, 1840'larda yabancı bestecilerin eserleri de repertuvara girdi.[3]

1853'te çıkan yangında büyük hasar gören tiyatro binası İtalyan asıllı besteci Caterino Kavos'un oğlu olan Albert Kavos tarafından yeniden inşa edildi ve II. Aleksandr'ın taç giymesi nedeniyle yapılan törenler sırasında 20 Ekim 1856'da hizmete girdi. Günümüzde Bolşoy Balesi temsillerini bu binada ve ona bitişik olan yeni binasında vermektedir.

Romea ve Jueliat Balesi'nde Maya Plisetskaya, 1961

1900 yılında Aleksandr Gorsky, Bolşoy Balesi'nin idaresini üstlendi. “Dramatik Hareket” denen olgunun yaratıcısı olan Gorsky, Rusya'da neo-klasik balenin kurucusu oldu.[4] Topluluk onun döneminde Don Kişot (1900), Coppélia (1901), Kuğu Gölü (1901), Hırçın Kız (1903) Giselle (1911), Korsan (1912) ve La Bayadère (1917) gibi baleleri yeniden düzenleyip sahneledi.[5]

Coppelia Balesi, 1957

Bale temsilleri I. Dünya Savaşı yılları ve Ekim Devrimi günlerinde de devam etti. Bu zor günlerde dansçılar kışlık odun, bir parça tereyağı karşılığı dans ettiler;[4] geniş halk kitleleri bale ile tanıştı. Devrim'den sonra Bolşevik hükûmeti Bolşoy Tiyatrosu'nun binasını Tüm-Rusya Sovyetleri Kongreleri, tüm-Rusya Merkezi İdare Yönetimi komite oturumları ve Komitern kongreleri için kullandı. Çarlık döneminden kalma değerlerin baş temsilcisi olarak görülen balenin toptan ortadan kaldırılması, yeni rejimin ilk yıllarında gündeme geldiyse de Lenin bile çok ileri gidildiğini düşünerek duruma müdahale etti.[4] 1922'de tiyatronun kapanmasının ekonomik açıdan uygun olmayacağına karar verildi.[2]

Alexander Gorsky ve ardından Vasily Tikhomirov yönetiminde topluluk gelişmeye devam etti.[5] The Bolt (1931), Bahçeseray Çeşmesi, Berrak Nehir (1935) baleleri bu dönemde yaratıldı.

1941'deki Alman işgalinden sonra topluluğun bir kısmı Kuybişev'e tahliye edildi; Moskova'da kalanlar temsillere devam ettiler, birçok sanatçı ise savaşa katıldı.[2] 1942'de Bolşoy Balesi'nin başına Leonid Lavrovsky geçti. Moskova'dan tahliye edilen sanatçılar 1943'te geri dönebildi. Stalin, savaş sırasında 1000 kadar sanatçının cephede aktif görevden alınmasına izin vermişti. 1941-1945 arasında Bolşoy balesi cepheye sık sık turneye giderek askerlerin moralini yükseltmek için 16 grup halinde yüzlerce temsil gerçekleştirdi.[6] Bolşoy Balesi savaşın bitişini iki önemli prömiyer ile kutladı: Bestesi Prokofyev'e ait Külkedisi (1945) ve Romeo ve Juliet (1946) baleleri.

Bale Topluluğu Stalin'in ölümünden sonra batı dünyasına turneye gitmeye başladı ve büyük başarı kazandı. Galina Ulanova ve Maya Plisetskaya gibi balerinler, Londra (1957) ve New York (1958) turnelerinde büyük ün kazandı.[5] 1964 yılında Bolşoy Balesi'nin başına geçen Yury Grigorovich, otuz yıl bu görevde kaldı. Onun sayesinde erkek dansçılar, sadece balerinleri desteklemekten çıkıp bale eserlerinin asıl elemanları oldular. Spartaküs (1967), Taş Çiçek (1957) ve Aşk Efsanesi (1961) baleleri bu dönemde yaratıldı.

1995'te Grigorovitch'in ayrılması ve Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin dağılmasından sonra kurum mali sorunlar yaşadı.[5] Dans dünyasındaki üstünlüğü Mariinski Tiyatrosu'na geçmeye başladı. 2004 yılında sanat direktörü olarak Alexei Ratmansky'nin idaresindeki beş yılda Bolşoy Tiyatrosu yeni bir altın çağ yaşadı;[7] ve güncel eserler ortaya koyup Bolşoy'un sadece bir klasik bale topluluğu olduğu imajını kırmak üzere çalışmalar yapıldı.

Kaynakça

  1. ^ Kassing, Gayle. "History of Dance, An Interactive Arts Approach". Human Kinetics, 2007. 28 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2016. 
  2. ^ a b c d e "'History". Bolshoi Balesi web sitesi. 1 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2016. 
  3. ^ "Bolshoi Theater". New World Encyclopedia. 14 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2016. 
  4. ^ a b c Tanır, Cem. "Ayrı Bir Dünya: Rusya'da ve Sovyetler'de Dans". Boğaziçi Gösteri Sanatları Topluluğu web sitesi, 13 Temmuz 2006. 28 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2016. 
  5. ^ a b c d "The Bolshoi Ballet". Theballetbag.com sitesi, 12 Ağustos 2010. 30 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2016. 
  6. ^ Gonzales, Daria. "The Bolshoi Theater in WWII: The show must go on". rbth.com. Russia Beyond The Headlines, 8 Mayıs 2012. 8 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2016. 
  7. ^ "Amazing Journey". Theballetbag.com 11.12.2009. 21 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2016. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Meriç Sümen, Türk balerin, koreograf.

<span class="mw-page-title-main">Bale</span> bir dans türü

Bale, İtalyan Rönesansı döneminde, mim sanatçılarının tiyatro ve gösterilerdeki dansları ile temelleri İtalya’da atıldıktan sonra, Fransa ve Rusya da gelişen, belli figürlere, adım atışlara dayalı bir dans ve müzikli gösteri türüdür. Dünya çapında yayılarak yaygın bir dans türü haline gelmiş ve birçok başka dansı etkilemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Klasik bale</span>

Klasik bale, kökeni 17. yüzyıl Fransız saray balesine dayanan, kuralları belirgin, estetiğe dayalı bir dans formudur.

<span class="mw-page-title-main">Ninette de Valois</span>

Dame Ninette de Valois,, İrlanda doğumlu İngiliz dansçı, koreograf.

<span class="mw-page-title-main">Bolşoy Tiyatrosu</span>

Bolşoy Tiyatrosu Moskova'da bulunan tarihi bir tiyatrodur. Opera ve bale gösterileri için, ünlü mimar Joseph Bové tarafından tasarımı yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">Rus bale dansçıları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, Rus İmparatorluğu, Sovyetler Birliği ve Rusya'da yaşamış veya yaşamakta olan, Rus veya diğer etnik kökenli balet ve balerinlerin isimlerini içermektedir. Liste, yukarıda bahsedilen üç devlet sınırlarında doğmuş fakat daha sonra başka ülkelere göç dansçıların yanı sıra, başka ülkelerden, bu ülkelere göç eden, kariyerlerinin büyük kısmını buralarda devam ettiren dansçıları da kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Don Kişot (bale)</span>

Don Kişot balesi, Cervantes'in Don Kişot adlı romanından uyarlanmış bir bale eseridir.

<span class="mw-page-title-main">Kosova Balesi</span> Priştinede bale topluluğu

Kosova Balesi, Priştine'de modern ve klasik danslar sergileyen bale topluluğudur.

<span class="mw-page-title-main">Kiev Balesi</span>

Kiev Balesi, 27 Ekim 1867 kurulmuş, Kiev'de yerleşik bale topluluğu.

<span class="mw-page-title-main">Romeo ve Juliet (Prokofyev)</span>

Romeo and Juliet Op. 64, konusunu William Shakespeare’in Romeo ve Juliet oyunundan alan, Sergey Prokofyev'in 1935 yılında bestelediği bale müziğidir.

<span class="mw-page-title-main">Mariinski Tiyatrosu</span> Rusya, Sankt-Peterburgda tarihi bir opera ve bale tiyatrosu

Mariinski Tiyatrosu, Rusya'nın Sankt-Peterburg şehrinde tarihi opera ve bale tiyatrosu.

<span class="mw-page-title-main">Mariinski Balesi</span>

Mariinski Balesi, Rusya'nın Sankt-Peterburg şehrinde Mariinski Tiyatrosu'nda yerleşik bale topluluğu.

Svetlana Adırhayeva, 1984 yılında SSCB Halk Sanatçısı Ödülü'ne layık görülen bir Oset ve Sovyet balerinidir.

<span class="mw-page-title-main">Nina Ananiaşvili</span> Gürcü balerin

Nina veya Nino Ananiaşvili, Gürcü balerin. Gürcistan Devlet Balesi'nin sanat yönetmenidir. Daily Telegraph tarafından tüm zamanların en büyük on iki balerininden biri olarak tanımlandı ve 2002'de US Dance Magazine tarafından Yılın En İyi Balerini seçildi. Ananiaşvili; Sovyet, Rus ve Gürcü bale sahnesinde önemli bir yer edindi.

<span class="mw-page-title-main">Dušanka Sifnios</span>

Dušanka Sifnios, , Duška Sifnios olarak da bilinen uluslararası alanda en başarılı Sırp balerinlerinden biri olarak kabul edilen bir balerin ve koreograftı. Kariyerinin zirvesi 1960'larda, Maurice Béjart ile yaptığı çalışmalarla, dünyanın en popüler balerinlerinden biriyken elde edildi.

Türkiye'de bale eğitimi resmî olarak, 1948'de İngiliz balerin Ninette de Valois'nin Yeşilköy Bale Okulu'nu İstanbul'da kurması ile başlamıştır; ancak ülkedeki bale sanatının geçmişi Osmanlı İmparatorluğu döneminde 16. yüzyılda İstanbul'da Venedik Balyosu'nun evinde düzenlenen bale gösterisine kadar gider.

Anastasia Abramova, Moskova bale okulunun Rus balerini.

<span class="mw-page-title-main">Mariya Aleksandrova</span>

Maria Aleksandrovna Alexandrova, Rusya Halk Sanatçısı Bolşoy Balesi'nin Rus baş dansçısı.

<span class="mw-page-title-main">Elena Andreianova</span>

Elena Ivanovna Andreïanova veya Yelena Andreyanova Rus balerin. Romantik türün seçkin Rus balerini olarak kabul edilir, ancak hayatı trajedilerle doludur.

<span class="mw-page-title-main">Marina Kondratyeva</span>

Marina Viktorovna Kondratyeva, Sovyet-Rus balerin, eğitimci ve koreograf.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.