Boerehaat
Boerehaat, Boer veya Afrikaner etnik nefreti[a] anlamına gelen Afrikaans kökenli bir kelimedir.[1] Bununla ilgili olan Boerehater (İngilizce: "Boer-hater" veya "Boer hate")[2] terimi ise Boerler veya Afrikanerlerden nefret eden, onlara karşı önyargılı olan veya onları eleştirenleri tanımlamak için kullanılır.[3]
Bu terimler ilk olarak Güney Afrika'daki İngilizler ve Afrikanerler arasındaki siyasi çekişmeler sırasında, İngilizlerin Boerleri mağlup etmesiyle sonuçlanan II. Boer Savaşı'nda Boerlere karşı önyargılı davranan İngiliz halkı için kullanılmıştır. Boerehater terimi Afrikaner milliyetçiler tarafından İngilizce konuşan beyaz Güney Afrikalılar, muhalif Afrikanerler ve siyahi Güney Afrikalılar da dahil olmak üzere kendilerini eleştiren ve Cape Kolonisi'ndeki çıkarlarına karşı gelen herkes için söylenmiştir.[4] Boerehaat kavramına ise birden fazla şekilde atıf yapılmıştır. Kavram, Afrikaans milliyetçisi siyasetçiler tarafından seçim malzemesi olarak kullanılmış, apartheid döneminde Afrikanerler'in çıkarlarına odaklanan sivil toplum kuruluşlarının çalışmalarına da konu olmuştur. Bu sürtüşmeler akademisyenler ve aktivistler tarafından eleştirilmiştir.
Etimoloji ve köken
Boerehaat, II. Boer Savaşı'ndan sonra bilinen adıyla Boer'lere[5] veya Afrikalılara karşı nefret anlamına gelen Afrikaans bir kelimedir.[6] Bununla ilgili olan Boerehater (İngilizce: "Boer-hater" veya "Boer hate")[2] terimi ise Boerler veya Afrikanerlerden nefret eden, onlara karşı önyargılı olan veya onları eleştirenleri tanımlamak için kullanılır.[3]
İngilizler arasındaki Boer karşıtı fikir ve düşünceler 18. yüzyıldan itibaren kayıtlara geçmeye başladı. Boer'ler, Britanya edebiyatı'nda ve bazı siyasi karikatürlerde medeni olmayan ve zalim insanlar olarak tasvir edildi.[7] Bu tasvirler, II. Boer Savaşı sırasında Transvaal Cumhuriyetini ilhak etmek isteyen İngilizler tarafından İngiliz kamuoyunun desteğini almak için kullanıldı.[1][8][9] Afrikaner etnik nefreti[a] anlamına gelen Boerehaat Afrikaans kökenli bir kelimeyken[1] İngilizcedeki Boer-hater terimi ise 1889'da İngiliz Cape Kolonisi'nde siyasi anlamda, Cape Dutch çıkarlarına, özellikle de dillerinin Güney Afrika Parlamentosu'nda kullanılmasına karşı çıkan insanları tanımlamak için kullanıldı.[10][11]
Arka plan
II. Boer Savaşı
Anglo-İrlandalı politikacı James Bryce, 1886'daki Witwatersrand Gold Rush (altın hücumu) sırasında bağımsız Transvaal Cumhuriyeti'ndeki Boer otoritelerine karşı uitlander kesimin (Güney Afrika'nın kuruluşundan önceki Afrika ülkelerinde yaşayan İngilizler) tutumunu "İngilizce; sadece Johannesburg'un değil, madencilik bölgelerinin de genel olarak konuşulan dili oldu. Uitlander'ların büyük kısmının İngilizceden farklı bir dili duymadıkları, etraflarında Felemenkçeden daha çok İngilizceye yakın bir dille karşılaştıkları bir ülkede, İngilizce yarı sömürge, yarı Amerikanvari olsa da kendilerini adeta İngiliz olmuş bir ülkede farz etmeleri ve her şekilde alt sınıfları saydıkları küçük bir insan topluluğunun kontrolünde, mantıksız ve hatta grotesk bir şey görmeleri gayet doğaldı." diyerek yazmıştır.[12]
İngilizler ve Boer'ler arasındaki düşmanlık, 1899'dan 1902'ye kadar süren II. Boer Savaşı'na kadar arttı ve sonrasında da devam etti.[13][7] Bir İngiliz askeri, ailesine Boer kuvvetlerine olan nefretini anlatan bir mektup göndermiştir, bu mektupta duygularını: "Cape Dutch ve Boer rezil, kalleş bir topluluk, Transvaal bastırılır bastırılmaz ve (hayatta kalan) aşağılık dilenci tabakası yolumuzdan çekilir çekilmez daha da iyi olacak. Burada onları günahımız kadar sevmiyoruz. Zavallı bir ayak takımı, yok edilmeliler. Ülke onlar ve onların pislik Alman Yahudisi yurttaşları ile kaynıyor." şeklinde yazmıştır.[9]
Savaş sırasında Lord Kitchener, Güney Afrika'daki tüm Boer sivillerini kurulan kamplarda enterne etme[b] politikasına başladı. Gözaltında bulunan 27.000 sivil bulaşıcı hastalıklar nedeniyle öldü. Bu durumun, Afrikalılarda İngilizlere karşı bitmeyen bir garez miras bıraktığı yönünde yorumlar yapıldı.[14] İngilizler savaşı kazandı, ancak devam eden İngiliz karşıtı duygular Afrikaner milliyetçiliğinin yükselmesine neden oldu ve Afrikaner yanlısı Ulusal Parti, apartheid dönemi olan 1948'den 1994'e kadar Güney Afrika'nın iktidar partisi oldu.[15][16][17]
Apartheid
Wendy Woods, 1977[18]
Apartheid karşıtı aktivist
Apartheid döneminde, Afrikanerler bir dizi seçmen, politika ve kamu hizmeti alanında hâkimken İngilizce konuşan Güney Afrikalılar ekonomik olarak baskındı.[19] Afrikanerler kendilerini hem nüfusun geri kalanı olan siyahlardan hem de İngilizce konuşan beyazlardan ayırmışlardı.[20] 1971'de sosyolog Heribert Adam bu durumu, "İngilizce ve Afrikaans konuşan halk arasındaki tarihsel sürtüşme, yerini yavaş yavaş iki grup arasındaki sınıf çatışmasına bırakmaktadır." diyerek yazmıştır.[21][22] Ancak bu tarihsel sürtüşme, iktidardaki Ulusal Parti tarafından siyasi kazanç amacıyla yeniden canlandırıldı ve istismar edildi.[22] 1973'te Michigan Üniversitesi siyaset bilimi profesörü Edward Feit, American Journal of Sociology dergisinde bu durumu "Son siyasi kampanyalar, eski öcü Boerehaat'ın Afrikaaner çoğunluğu için hala bir cazibesi olduğunu göstermiştir." diyerek yazmıştır.[21][23]
Balthazar Johannes Vorster liderliğindeki Ulusal Parti, İngilizce konuşan beyaz vatandaşları Boerehaat'ın suçlusu gibi göstererek Afrikaner seçmenlerinin duygularına hitap edecek bir siyaset izledi.[24][25] Ulusal Parti ve siyasi sözcüsü Die Burger, 1972'de Oudtshoorn'da yapılan bir ara seçim sırasında bir "Boerehaat kampanyası" yürüttü. Çoğunlukla İngilizce konuşan seçmenler yani Boerehaterlar, tarafından desteklendiği iddia edilen[26] Birleşik Parti'ye olan muhalefetlerini belirterek seçimi kazandılar.[27][28][29][30] Milliyetçiler bu terimi 1977'de kurulan İlerici Federal Parti muhalefet partisinin üyelerini kınamak için de kullandı.[31] Amerikalı tarihçi Otto Scott, 1980'lerin başında hükûmet yetkilileri de dahil olmak üzere çeşitli Güney Afrikalılarla görüştükten sonra şöyle yazdı: "Bu tür yabancı düşmanı dayanışma Boer nefretçilerine muhalefet olarak algılandı."[32]
Liberal politikacı Alex Boraine ve Afrikaner apartheid karşıtı aktivist Beyers Naudé gibi Güney Afrikalı, beyaz Apartheid eleştirmenleri, milliyetçiler ve Afrikaans basını tarafından yürütülen itibarsızlaştırma girişiminde vatansever olmayan Boerehater'lar olarak tanımlandılar. Beyaz muhalifler ek olarak rooi gevaar (komünist tehdit) ile de ilişkilendirildi.[2][33][34] Güney Afrikalı şair ve yazar Guy Butler, İngiliz edebiyatını tanıttığı, Afrikaner milliyetçiliğine ve Ulusal Parti'ye karşı olduğu için Afrikalılar tarafından Boerehater olarak tanımlandı.[35][36]
İngilizce konuşan film eleştirmenlerinin, Boerehaat ile suçlanmamak için Afrikaans filmlere karşı daha hoşgörülü davrandıkları iddia edildi. The Star gazetesinin film eleştirmeni Robert Greig'e göre, "Afrikaans filmleri boerehaat (Boer-hater) ile suçlanmak istemedikleri için eleştirmeme eğiliminde olan İngiliz gazetelerinde bir gönül alma durumu gelişti." Film eleştirmeni Barry Ronge'a göre, "Boerehaat çığlıkları, 'desteklenmediklerini' hissettiklerinde endüstrinin içinden geliyor."[37]
Post-apartheid dönemi
1995 yılında Afrika Ulusal Kongresi'nde politikacı Zola Skweyiya, Die Burger tarafından Güney Afrika Parlamentosu'nda Afrikaans resmi diline saygısızlık ettiği için Boerehaat ile suçlandı.[38] 1998'de sağcı Herstigte Nasionale Party'nin Afrikaner milliyetçi lideri Jaap Marais, apartheid sonrası Hakikat ve Uzlaşma Komisyonu'nu bir Boerehaat çalışması olarak nitelendirdi.[39]
2011'de Güney Afrikalı politikacı Julius Malema, Johannesburg'daki Yüksek Mahkemede siyasi toplantılarda apartheid karşıtı protesto şarkısı "Boerleri vur"u (Afrikaans: "Dubula iBhunu"[40]) defalarca söylediği için nefret söyleminden suçlu bulundu. Sivil haklar örgütü AfriForum, Malema'yı devam eden çiftlik saldırılarını gerekçe göstererek beyaz Güney Afrikalılara karşı şiddeti kışkırtmakla suçladı (Boer'in gerçek anlamı "çiftçi" dir). Yargıç Colin Lamont, Malema'nın apartheid sonrası Güney Afrika'da şarkı söylemesinin Afrikaner azınlık grubu için "aşağılayıcı, insanlıktan çıkarıcı ve incitici" olduğuna karar verdi. Lamont, "İnsanlar yeni gelenekler geliştirmeli ve toplumda onlarla birlikte yaşayan üyeleri inciten eski uygulamalardan vazgeçerek gelişen bir topluma sevinmelidir." dedi.[41][42]
Afrika Ulusal Kongresi başkan yardımcısı Cyril Ramaphosa, Ulusal Parti'nin apartheid dönemindeki Boerehaat propaganda kampanyasını hatırlatan bir olayda, 2014 Güney Afrika genel seçimleri'nde Limpopo eyaleti sakinlerini, "Boerların onları kontrol etmek için geri geleceklerini" ileri sürerek oy vermeye çağırdı.[43][44][45] Artı Özgürlük Cephesi lideri Pieter Mulder bu söylemleri "ilkel korkutma taktikleri" ve "ırkçı ve kutuplaştırıcı" olarak değerlendirdi.[46]
Sosyolog Michael Neocosmos, iktidardaki Afrika Ulusal Kongresi'ni eleştirenlerin de; savunma yapması zor olan ırkçılık ve sadakatsizlikle ilgili ad hominem suçlamaları Boerehaat ve komünist sempatizanlığıyla değiştirerek "devlet tanımlı ulusal konsensüsün dışında duran" kişiler olarak lanse edilebileceğini belirtmiştir.[47]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Notlar
- ^ İngilizce: hatred of the Boers, İngilizlerin Boer'lere olan nefretini tanımlamak için kullanılmaya başlanmış,[48] II. Boer Savaşı sonrasında ise Afrikanerler'e karşı da kullanılmıştır.
- ^
- Dipnotlar
- ^ a b c Kent 2013.
- ^ a b c Du Preez 2004, s. 65-143.
- ^ a b Gouws 2000, s. 104.
- ^ Scott 1985, s. 180-181.
- ^ Hope, Christopher (9 Kasım 1996). "Books: Hairybacks and white kaffirs". The Independent. 14 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2014.
whenever English speakers objected to living in a racial zoo designed to protect the mythical purity of Afrikaner nationalists, they were accused by their masters of giving way to Boerehaat (hatred of the Boers)
- ^ Kent, Kelley S. (2013). "Propaganda, Public Opinion, and the Second South African Boer War". Student Pulse. 5 (10). 29 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2014.
After the war, the Boers became known to the world as 'Afrikaners'.
- ^ a b Ian Christopher Fletcher, Laura E. Nym Mayhall, Philippa Levine 2000.
- ^ Hanf 1981, s. 34.
- ^ a b Miller 2007, s. 131.
- ^ Taylor, Hannis (1 Temmuz 1890). "PROBLEMS OF GREATER BRITAIN. By the Right Hon. Sir Charles Wentworth Dilke, Bart. MacMillan & Co., London and New York. Pp. 738". The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science (İngilizce). 1 (2): 313-319. doi:10.1177/000271629000100210. ISSN 0002-7162.
- ^ Dilke 1890, s. 472.
- ^ Bryce 1899, s. 409.
- ^ Hanf 1981, s. 169-173.
- ^ Totten 2008, s. 84-85.
- ^ Hanf 1981, s. 104.
- ^ Hanf 1981, s. 33–34.
- ^ West 2002, s. 131.
- ^ Woods, Wendy (1977). "South Africa's Class and Colour Conflict" (PDF). Daily Dispatch. 14 Haziran 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2014.
- ^ Hanf 1981, s. 87-88,93.
- ^ Hanf 1981, s. 33-37.
- ^ a b Feit 1974, s. 752–754.
- ^ a b Adam 1971, s. 179.
- ^ "Obituary: Edward E. Feit, professor emeritus of Political Science". University of Massachusetts Amherst. 3 Aralık 2007. 14 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2014.
- ^ Davenport 1998, s. 119.
- ^ "Dit was lekker". Der Spiegel (Almanca). 25 Haziran 1972. ISSN 2195-1349. 25 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2021.
- ^ Hanf 1981, s. 117.
- ^ Horrell 1974.
- ^ Butler, 1975 & 68.
- ^ Butler, 1975 & 82.
- ^ 2008, Basson & 147–149.
- ^ Hughes, Timothy Peter David (1994). Political liberalism in South Africa in the 1980s and the formation of the Democratic Party (M.A.). University of Cape Town. s. 134.
- ^ Scott 1985, s. 179.
- ^ Allen 2006, s. 363.
- ^ "A man of principle". City Press. 20 Mayıs 2010. 13 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2014. (obituary of Frederik van Zyl Slabbert)
- ^ Thurman 2010, s. 131.
- ^ Crous, Marius (25 Ekim 2010). "Guy Butler: Reassessing a South African Literary Life (book review)". Die Burger (Afrikaans). 13 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2014.
- ^ Tomaselli 2013, s. 102.
- ^ "Boerehaat". Die Burger (Afrikaans). 28 Haziran 1995. 16 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2014.
- ^ "Net oefening in Boerehaat, sê HNP" [Only exercise in Boerehaat, says HNP]. Die Burger (Afrikaans). 30 Ekim 1998. 14 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2014.
- ^ "South Africa: ANC promises to stop singing Shoot the Boer". the Guardian (İngilizce). 1 Kasım 2012. 11 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2021.
- ^ Smith, David (15 Mart 2010). "South African court finds ANC's Julius Malema guilty of hate speech". The Guardian. 12 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2014.
- ^ Laing, Aislinn (12 Eylül 2011). "Julius Malema found guilty of hate speech for singing 'Shoot the Boer'". The Telegraph. 28 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2014.
- ^ "Vote or 'Boers' will come back to power – Cyril Ramaphosa". City Press. 11 Kasım 2013. 14 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2014.
- ^ Poplak, Richard (11 Kasım 2013). "The Boers are back and the 2014 shape of things to come". Daily Maverick. 13 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2014.
- ^ "'Boer' comment not meant to cause offence – Cyril Ramaphosa". City Press. 12 Kasım 2013. 13 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2014.
- ^ Moloto, Moloko (12 Kasım 2013). "Cyril blasted over Boer comment". The Star. 17 June 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 June 2014.
- ^ Neocosmos, Michael (2004). "Thinking the Impossible? Elements of a Critique of Political Liberalism in Southern Africa" (PDF). Identity, Culture and Politics. CODESRIA. 5 (1,2): 207-234. 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Haziran 2014.
- ^ "Books: Hairybacks and white kaffirs". The Independent (İngilizce). 22 Ekim 2011. 14 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2021.
- ^ Lowry, David R. (1976). "INTERNMENT: DENTENTION WITHOUT TRIAL IN NORTHERN IRELAND". Human Rights. 5 (3): 261-331. ISSN 0046-8185. 26 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2021.
- Kullanılan kaynaklar
- Gouws (2000). HAT : verklarende handwoordeboek van die Afrikaanse taal. 4e uitg. R. H. Gouws. Johannesburg: Perskor. s. 104. ISBN 0-628-03769-4. OCLC 53831658.
- Du Preez, Max (2004). Pale native : memories of a renegade reporter. Cape Town: Zebra Press. s. 65-143. ISBN 1-86872-913-3. OCLC 56478094.
- Hanf, Theodor (1981). South Africa, the prospects of peaceful change : an empirical enquiry into the possibility of democratic conflict regulation. Heribert Weiland, Gerda Vierdag, Mark Orkin. Londra: R. Collings. ISBN 0-253-35394-7. OCLC 7554882.
- Miller, Stephen M. (2007). Volunteers on the Veld: Britain's Citizen-soldiers and the South African War, 1899–1902. Norman: University of Oklahoma Press. s. 131. ISBN 9780806138640. 27 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2021.
- Kent, Kelley S. (2013). "Propaganda, Public Opinion, and the Second South African Boer War". Inquiries Journal (İngilizce). 5 (10). 23 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2021.
- Feit, Edward (1973). "Modernizing Racial Domination: The Dynamics of South African Politics. Heribert Adam". American Journal of Sociology (İngilizce). 79 (3): 752-754. doi:10.1086/225610. ISSN 0002-9602. 21 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2021.
- Adam, Heribert (1971). Modernizing racial domination; South Africa's political dynamics. Berkeley,: University of California Press. s. 179. ISBN 0-520-01823-0. OCLC 158275.
- Davenport, T. R. H. (1998). The transfer of power in South Africa. Cape Town: David Philip Publishers. s. 119. ISBN 0-86486-410-8. OCLC 40461747.
- Scott, Otto J. (1985). The other end of the lifeboat. Chicago: Regnery Books. s. 179. ISBN 0-89526-602-4. OCLC 11211743.
- Allen, John (2006). Rabble-rouser for peace : the authorized biography of Desmond Tutu. New York. s. 363. ISBN 0-7432-9866-7. OCLC 910105733.
- Women's suffrage in the British Empire : citizenship, nation, and race. Ian Christopher Fletcher, Laura E. Nym Mayhall, Philippa Levine. Londra: Routledge. 2000. ISBN 978-1-135-63992-1. OCLC 822566231.
- Dilke, Charles Wentworth (1890). Problems of Greater Britain. University of California Libraries. London, New York : Macmillan and co. s. 472.
- Bryce, James Bryce (1899). Impressions of South Africa. University of California Libraries. London : Macmillan and co., limited. s. 409.
- West, Michael O. (2002). The rise of an African middle class : colonial Zimbabwe, 1898-1965. Bloomington: Indiana University Press. ISBN 0-253-10933-7. OCLC 56118895.
- Thurman, Christopher (2010). Guy Butler : reassessing a South African literary life. University of KwaZulu-Natal Press. ISBN 9781869141837. OCLC 505921984.
- Totten, Samuel (2008). Dictionary of genocide. Paul R. Bartrop, Steven L. Jacobs. Westport, Conn.: Greenwood Press. s. 84-85. ISBN 978-0-313-34641-5. OCLC 213486443. 8 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2021.
- Tomaselli, Keyan (2013). The Cinema of Apartheid : Race and Class in South African Film. Hoboken: Taylor and Francis. s. 102. ISBN 978-1-317-92839-3. OCLC 866441906.
- Hanf, Theodor (1981). South Africa, the prospects of peaceful change : an empirical enquiry into the possibility of democratic conflict regulation. Heribert Weiland, Gerda Vierdag, Mark Orkin. Londra: R. Collings. ISBN 0-253-35394-7. OCLC 7554882.
- Horrell, Muriel (1974). A Survey of Race Relations in South Africa. Johannesburg: South African Institute of Race Relations. s. 1, 3,7. ISBN 9780869820407.
- Butler, Jeffrey (1975). "The Significance of Recent Changes Within the White Ruling Caste". Thompson, Leonard; Butler, Jeffrey (Ed.). Change in Contemporary South Africa. Berkeley: University of California Press. s. 82. ISBN 9780520028395. 24 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2021.
- Basson, Japie (2008). "'Boerehaat' – Dangerous New Nat Propaganda". State of the Nation: As Viewed from a Front Bench in Parliament, 1969–1981. Camps Bay, South Africa: Politika. ss. 147-149. ISBN 9780620409070. 27 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2021.
- Adam, Heribert (1971). Modernizing racial domination; South Africa's political dynamics. Berkeley,: University of California Press. ISBN 0-520-01823-0. OCLC 158275.
