İçeriğe atla

Bodo kafatası

Bodo
Katalog no.Bodo 1
Yaygın adıBodo
TürüHomo bodoensis
Yaşı600.000 yıl
Keşif yeriBodo D'ar, Awash Nehri vadisi, Etiyopya
Keşif tarihi1976
KeşfedenAsfaw, Smart
Bodo kafatası

Bodo kafatası,[1] soyu tükenmiş bir hominin türünün fosilidir. 1976'da Jon Kalb liderliğindeki bir keşif gezisinin üyeleri tarafından bulundu.[2] Rift Vadisi Araştırma Misyonu, Bodo kafatasının yanı sıra Aşölyen aletlerinin ve hayvan fosillerinin bulgularına yol açan bir dizi araştırma yaptı.[3] İlk keşif, daha düşük bir yüz bulan Alemayhew Asfaw ve Charles Smart tarafından yapıldı. İki hafta sonra Paul Whitehead ve Craig Wood yüzün üst kısmını buldular. Etiyopya'daki Awash Nehri'nin kuru dallarından birinin yüzeyi boyunca kafatası parçaları keşfedildi.[1] Kafatası, eserler ve diğer hayvan fosilleri, nispeten geniş bir orta kum alanı üzerinde bulundu ve kafatasının yakınında sadece birkaç alet bulundu.[4][5] Kafatası 600.000 yaşındadır[6] ve şu anda H. bodoensis'in tip örneğidir[7] (eski adıyla Homo heidelbergensis /Homo rhodesiensis).[8]

Gözlem

Bu örnek, yaşı için alışılmadık derecede büyük bir kafatası kapasitesine sahiptir ve kranyal kapasitesinin modern Homo sapiens (daha düşük) aralığında yaklaşık 1250 cc (yaklaşık 1.200–1.325 cc aralığında) olarak tahmin edilmektedir.[9] Kafatası yüzü, ön kemiğin çoğunu, orta kubbenin kısımlarını ve foramen magnumun önündeki kaideyi içerir. Kafatası uzunluğu, genişliği ve yüksekliği sırasıyla 21 cm (8,3 inç), 15,87 cm (6,2 inç) ve 19,05 cm'dir (7,5 inç). Araştırmacılar, Bodo'nun hayvanları kestiğini, çünkü bölgede Aşölyen el baltaları ve baltaları ile birlikte hayvan kemikleri bulunduğunu öne sürdüler. Bodo kafatasındaki kesikler, bir kişinin bir taş alet kullanarak ölümünden hemen sonra ölünün etinin çıkarmasına dair en eski kanıtlarını göstermektedir.[4] Kafatası üzerinde belirli desenler ve yönsellik ile simetrik kesim işaretlerinin bulguları, et çıkarmanın özellikle morg uygulamaları için yapıldığına dair güçlü kanıtlar olarak hizmet eder ve faydacı olmayan morg uygulamalarının en eski kanıtını temsil eder.[4][10] Kesik izleri, "maksilla arasında yanal olarak" yerleştirilmişti ve araştırmacılar arasında et çıkarmanın özel nedeninin mandibulayı çıkarmak olduğu yönünde spekülasyonlara neden oldu.[11]

Evrimsel önemi

Kafatası, taksonomisi üzerinde tartışmalara yol açan sıra dışı bir görünüme sahiptir. Modern insanlara daha çok benzeyen bir kraniyal kapasite ve daha çok Homo erectus'a benzeyen çıkıntı yapan bir supraorbital torus gibi hem ilkel hem de türetilmiş özellikler gösterir.[1][12][13] Bodo ve diğer Orta-Pleyistosen hominin fosilleri, Homo erectus ile anatomik olarak modern insanlar arasındaki bir soyu temsil ediyor gibi görünüyor, ancak insanın evrim ağacındaki tam yeri hala belirsizdir.[14][15] Bodo kafatası gibi fosillerde görülen artan ansefalizasyonun, anatomik olarak modern insanların türleşmesinde itici bir güç olduğu düşünülmektedir.[16][17]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c Rightmire (1 Temmuz 1996). "The human cranium from Bodo, Ethiopia: evidence for speciation in the Middle Pleistocene?". Journal of Human Evolution. 31 (1): 21-39. doi:10.1006/jhev.1996.0046. ISSN 0047-2484. 
  2. ^ "Bodo Skull and Jaw". Skulls Unlimited. 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2012. 
  3. ^ Conroy (2000). "UC Berkeley Library Proxy Login". American Journal of Physical Anthropology. 113 (1): 111-118. doi:10.1002/1096-8644(200009)113:1<111::aid-ajpa10>3.0.co;2-x. PMID 10954624. 
  4. ^ a b c White (April 1986). "Cut marks on the Bodo cranium: A case of prehistoric defleshing". American Journal of Physical Anthropology. 69 (4): 503-509. doi:10.1002/ajpa.1330690410. ISSN 0002-9483. PMID 3087212. 
  5. ^ Kalb (1 Ocak 1980). "Preliminary geology and palaeontology of the Bodo D'ar hominid Site, Afar, Ethiopia". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology. 30: 107-120. doi:10.1016/0031-0182(80)90052-8. ISSN 0031-0182. 
  6. ^ "Bodo". Humanorigins.si.edu. 3 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2012. 
  7. ^ Roksandic, Mirjana and Radović, Predrag and Wu, Xiu-Jie and Bae, Christopher J. (2021). "Resolving the "muddle in the middle": The case for Homo bodoensis sp. nov". Evolutionary Anthropology: Issues, News, and Reviews. doi:10.1002/evan.21929. 
  8. ^ "Bodo fossil". Britannica Encyclopedia. 2 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2012. 
  9. ^ Milner, Richard. "Cranial Capacity." The Encyclopedia of Evolution: Humanity's Search For Its Origins. New York: Holt, 1990: 98. "Living humans have a cranial capacity ranging from about 950 cc to 1800 cc, with the average about 1400 cc."
  10. ^ The Oxford Handbook of the Archaeology of Death and Burial. OUP Oxford. 2013. ISBN 978-0199569069. 31 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2021. 
  11. ^ Pickering (2000). "Brief communication: Cutmarks on a Plio-Pleistocene hominid from Sterkfontein, South Africa". American Journal of Physical Anthropology. 111 (4): 579-584. doi:10.1002/(sici)1096-8644(200004)111:4<579::aid-ajpa12>3.0.co;2-y. ISSN 1096-8644. PMID 10727975. 
  12. ^ Rightmire (1 Ocak 2001). "Patterns of hominid evolution and dispersal in the Middle Pleistocene". Quaternary International. 75 (1): 77-84. doi:10.1016/S1040-6182(00)00079-3. ISSN 1040-6182. 
  13. ^ Bräuer (2008). "The origin of modern anatomy: By speciation or intraspecific evolution?". Evolutionary Anthropology: Issues, News, and Reviews. 17 (1): 22-37. doi:10.1002/evan.20157. ISSN 1520-6505. 
  14. ^ Rightmire (1 Eylül 2013). "Homo erectus and Middle Pleistocene hominins: Brain size, skull form, and species recognition". Journal of Human Evolution. 65 (3): 223-252. doi:10.1016/j.jhevol.2013.04.008. ISSN 0047-2484. PMID 23850294. 
  15. ^ Krovitz (5 Şubat 2002). "The evolution and development of cranial form in Homo sapiens". Proceedings of the National Academy of Sciences. 99 (3): 1134-1139. doi:10.1073/pnas.022440799. ISSN 0027-8424. PMC 122156 $2. PMID 11805284. 
  16. ^ Rightmire (January 2012). "The evolution of cranial form in mid-Pleistocene Homo". South African Journal of Science. 108 (3–4): 68-77. doi:10.4102/sajs.v108i3/4.719. ISSN 0038-2353. 
  17. ^ Conroy (2000). "Endocranial capacity of the Bodo cranium determined from three-dimensional computed tomography". American Journal of Physical Anthropology. 113 (1): 111-118. doi:10.1002/1096-8644(200009)113:1<111::aid-ajpa10>3.0.co;2-x. ISSN 1096-8644. PMID 10954624. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Neandertal</span> Avrasyada yaşamış ve soyu tükenmiş insan türü veya alt türü

Neandertal ya da Neandertal insanı, günümüzden yaklaşık 250 bin ila 40 bin yıl önce yaşamış insan türüdür. İkili adlandırmada ismi "Homo neanderthalensis"dir. Fosilleri muhafaza etmeye müsait kireç taşı mağaralarda yaşadıkları için haklarında en fazla bilgi sahibi olunan ve bunun bir sonucu olarak modern kültürde tipik "mağara adamı" kalıbını yaratan tarih öncesi insan türüdür.

<i>Homo erectus</i> tarih öncesi insan türü

Homo erectus, en eski kalıntıları 2 milyon yıl öncesine tarihlendirilen, Pleistosen'de yaşamış soyu tükenmiş bir arkaik insan türüdür. Örnekleri Homo (insan) cinsinin ilk tanınabilen üyeleri arasındadır.

<i>Homo habilis</i> Arkaik insan türü

Homo habilis, yaklaşık 2.3 ila 1.65 milyon yıl önce Doğu ve Güney Afrika'nın Erken Pleistosen'inden soyu tükenmiş bir arkaik insan türüdür. 1964'te türün tanımlaması üzerine, H. habilis oldukça tartışmalıydı ve birçok araştırmacı, o zamanlar bilinen diğer tek erken hominin olan Australopithecus africanus ile sinonim (eşdeğer) olmasını önerdi; ancak H. habilis, zaman geçtikçe ve ilişkili daha çok keşif yapıldıkça daha çok kabul gördü. 1980'lere gelindiğinde, H. habilis'in bir insan atası olduğu ve doğrudan modern insanlara yol açan Homo erectus'a evrimleştiği öne sürüldü. Bu bakış açısı şimdi tartışılıyor. Güvensiz tür tanımlamasına sahip birkaç örnek H. habilis'e atanmış, bu da türün bölünmesi için argümanlara, yani yalnızca ilkinin geniş destek aldığı "H. rudolfensis" ve "H. gautengensis" adlı yeni türlerin önerilmesine neden olmuştur.

<i>Aegyptopithecus</i>

Aegyptopithecus, Mısır'da Çöl bölgesi Fayyum'da bulunmuş bazal antropoid cinsi. Adı Mısır Maymunu anlamına gelen, günümüzde daha yaygın olarak Propliopithecus diye adlandırılan bu soyu tükenmiş maymun cinsiyle ilişkili canlıya ait fosil kemikler, 38 ila 29.5 milyon yıl öncesine tarihlenir.

Turkana Çocuğu veya Nariokotome Çocuğu, KNM-WT 15000 ile etiketlenmiş, Pleistosen döneminin erken dönemlerinde, 1.5-1.6 milyon yıl önce yaşamış 11-13 yaşlarında bir çocuğa ait fosillerdir. İskelet Richard Leakey'in önderliğindeki takımın üyesi olan Kamoya Kimeu tarafından 1984 yılında, Kenya Nariokotome'daki Turkana Gölü'nün yakınında bulunmuştur.

<i>Homo rudolfensis</i> soyu tükenmiş hominid türü

Homo rudolfensis, Alt Pleyistosen'de Doğu Afrika'da yaşamış bir hominin türüdür. 1986 yılında Valery Alekseyev tarafından KNM-ER 1470 katalog numaralı Homo habilis fosilinin analizi ile ayrı bir tür olarak tanımlanmıştır.

<i>Homo ergaster</i> soyu tükenmiş hominid türü

Homo ergaster, Erken Pleyistosen'de Afrika'da yaşamış arkaik insanların nesli tükenmiş bir türü veya alt türüdür. H. ergaster'in kendine ait bir tür olup olmadığı veya H. erectus kapsamına alınması, paleoantropoloji içinde devam eden ve çözülmemiş bir tartışmadır. Eşanlamlılığı savunanlar, H. ergaster'i tipik olarak Afrikalı Homo erectus olarak ya da Homo erectus ergaster olarak tanımlar.

<i>Homo rhodesiensis</i> soyu tükenmiş hominid türü

Homo rhodesiensis, Arthur Smith Woodward (1921) tarafından Zambiya Broken Hill'deki bir mağaradan çıkarılan bir Orta Taş Devri fosili olan Kabwe 1'i sınıflandırmak için önerilen tür adıdır. 2020'de kafatası 324.000 ila 274.000 yıl öncesine tarihlendirildi. Türe ait diğer benzer yaşlı örnekler de mevcuttur.

İnsan evriminin fosil listesi, insanın evrimiyle ilgili birçok kayda değer primat fosilleri hakkında genel bir bakış sunmaktadır. Genellikle her ne kadar eksiksiz ve tam kafatasları veya bütün bir iskelet fosili nadir olarak bulunmasıyla beraber sadece birkaç kemik parçalarından veya dişten oluşan parçalar hâlinde binlerce fosil buluntular da mevcuttur. Bu liste eksiklikleri tamamlamaktan ziyade insan evriminde en önemli buluntulardan bazılarını göstermeyi amaçlamaktadır. Listede yer alan fosiller radyometrik tarihleme yöntemi veya bulundukları katmanların yaşlarının hesaplanmasıyla belirlenmiş olan tahmini yaşlarına göre sıralandırılmıştır. Listede gösterilen fosillerin çoğu Homo sapiens'in doğrudan atası olmamakla beraber insanın doğrudan atalarıyla yakın ilgilidir ve bu yüzden insan soy çizgisinin araştırılmasında önemlidir. Yalnızca insana şempanzeden daha yakın olan ya da daha yakın olabilecek türlere ait fosiller listelenmiştir.

<i>Homo cepranensis</i> İtalyanın Buzul Çağından arkaik insan

Ceprano insanı veya Ceprano Adamı, 1994 yılında İtalya'nın Frosinone eyaletindeki Ceprano yakınlarında bir otoyol inşaatı projesinde yanlışlıkla ortaya çıkarılan, tek bir kafatası başlığı (kalvaria) olan Orta Pleyistosen arkaik insan fosilini ifade eder. Bir buldozer tarafından hasar görmesine karşın, fosil ortaya çıktığında orada bulunan arkeolog Italo Biddittu tarafından tanındı, belgelendi ve tanımlandı; Mallegni vd. (2003), fosile dayalı olarak Homo cepranensis adlı yeni bir insan türünün tanımlanmasını önerdi. Diğer paleontologlar onu Homo heidelbergensis'e ait olarak sınıflandırmış olsalar da. Mounier vd. (2011), fosili H. heidelbergensis'in "uygun bir ata stoğu", "bölgesel otapomorfik özelliklerin ortaya çıkmasına öncül" olarak tanımladılar.

<i>Homo naledi</i> soyu tükenmiş hominid türü

Homo naledi, orta Pleyistosen'den bir Homo türüdür. Güney Afrika Cumhuriyeti, Johannesburg yakınlarında, Rising Star isimli bir mağaranın, Dinaledi adlı bir odasının içinde 15 bireyine ait fosilleri keşfedilmiştir. Tür, boy ve vücut kütlesi yönünden, küçük-bedenli insan popülasyonları ile benzerdir; küçük kafatası hacmi ve kafatası şekli, erken Homo türleri –özellikle Homo habilis – ile benzerdir.

Dmanisi 3 kafatası olarak da bilinen D2700, 2001 yılında Gürcistan'ın Dmanisi kentinde bulunan ve erken Homo erectus olarak sınıflandırılan beş kafatasından biridir. Neredeyse bütün bir kafatasıdır ve son derece iyi durumdadır. Stratigrafik olarak yaklaşık 1.8 milyon yıl olarak tarihlendirildi.

<i>Paranthropus boisei</i> soyu tükenmiş hominid türü

Paranthropus boisei, Geç Pleyistosen ile Orta Pleyistosen arasında, Doğu Afrika'da yaşamış soyu tükenmiş bir Paranthropus türüdür. Türün Australopithecus boisei olarak sınıflandırıldığı da görülür.

<i>Homo bodoensis</i> soyu tükenmiş insansı türü

Homo bodoensis, önerilmiş bir arkaik insan türüdür. 2021 yılında, eskiden H. heidelbergensis/H. rhodesiensis'e veya H. erectus'a atanan Bodo Kafatası'nın yeniden analizi ile tanımlanmıştır. Tanımlayanlar H. bodoensis'in, H. sapiens için atasal olabilecek özelliklere sahip olması ve türün diğer olası örneklerinin coğrafik dağılımı nedeniyle H. sapiens'e yol açmış olabileceğini önerdiler.

OH 7, "Johnny'nin Çocuğu" olarak da bilinir, Homo habilis'in tip örneğidir. Fosiller 4 Kasım 1960'ta Tanzanya, Olduvai Vadisi'nde Jonathan ve Mary Leakey tarafından keşfedildi. Kalıntılar yaklaşık 1.75 milyon yıl öncesine tarihleniyor ve alt çene kemiğinin parçalanmış parçalarından, izole bir üst azı dişi, iki parietal kemik ve yirmi bir parmak ile bilek kemiklerinden oluşan bir eli içeriyor.

<i>Lantiyen insanı</i> Asyada bulunmuş hominid fosili

Lantiyen insanı, 1963'te Lantian County, Loess Platosu'ndaki Chenchiawo Köyü'nden neredeyse tam bir çene kemiğinden ve 1964'te keşfedilen Gongwangling Köyü'nden kısmi bir kafatasından bilinen, bir Homo erectus alt türüdür. Kalıntıların ilki yaklaşık 710-684 bin yıl öncesine, ikincisi ise 1.65-1.59 milyon yıl öncesine dayanıyor. Bu, Lantiyen insanını Afrika'nın ötesinde keşfedilmiş ikinci en yaşlı H. erectus ve Doğu Asya'nın en yaşısı yapar. Fosilleri ilk olarak 1964 yılında Woo Ju-Kan tarafından tanımlandı ve bir diğer H. erectus olan Pekin insanının atası olarak kabul edildi.

Meganthropus, Endonezya'nın Pleistosen döneminden bilinen, hominin olmayan hominid insansılarının soyu tükenmiş bir cinsidir. Endonezya'nın Orta Cava kentindeki Surakarta yakınlarındaki Sangiran bölgesinde birkaç izole dişin yanında bulunan bir dizi büyük çene ve kafatası parçasından bilinmektedir. Cinsin uzun ve karmaşık bir taksonomik geçmişi vardır. Orijinal fosiller yeni bir türe, Meganthropus palaeojavanicus'a atfedildi, bu isim uzun bir süre geçersiz sayıldı ve cins adı fosiller için resmi olmayan bir isim olarak kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">Ndutu kafatası</span> Tanzanyada bulunan erken insan kafatası

Ndutu kafatası, Kuzey Tanzanya'daki Ndutu Gölü'nde bulunan, Orta Pleistosen'den bir geç Homo erectus, Homo rhodesiensis, veya erken Homo sapiens'e çeşitli şekillerde atanan bir hominin kısmi kafatasıdır. 2021 yılında, yeni tanımlanan Homo bodoensis türüne ait olabileceği önerildi.

Saldanha kafatası veya Elandsfontein kafatası olarak da bilinen Saldanha insanı, arkaik bir insanın fosilleşmiş kalıntılarıdır. Homo heidelbergensis için önemli örneklerden biridir. Doğrudan tarihlendirilmemiştir ve yaklaşık 0,5 milyon yaşında olduğu tahmin edilmektedir. Alt çenenin bir parçasını içeren kalıntılar, Güney Afrika, Hopefield yakınlarında bulunan Elandsfontein çiftliğinde, değişen kum tepeleri arasında açıkta kalan bir yüzeyde bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Sićevo Boğazı</span>

Sićevo Boğazı, Sırbistan'ın güneydoğusundaki bir nehir geçidi ve arkeolojik sit alanı, Nišava Nehri'nin oluşturduğu yerel olarak en belirgin jeolojik ve topografik özelliktir. Boğaz, Bela Palanka ve Nişka Banya kasabaları arasında yer almaktadır. 17 kilometre (11 mi) uzunluğunda ve 350 ila 400 metre derinliğindeki boğazın bazı kısımlarda kanyon benzeri yapılar yer almaktadır. Boğaz, Svrljig Dağları'nın güney yamaçları ile Suva Planina dağı arasında, Kunovica Platosu'nu kesmektedir. Çevredeki alanlar, yüksek kaliteli üzüm bağları ile tanınır. Boğaz çevresinde bir taş ocağı, Ostrovica ve altı köy yer almaktadır. Boğaz, bu köylerden en büyüğü olan Sićevo'un adını taşımaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.