İçeriğe atla

Bo Yibo

Bo Yibo
陈云
Bo Yibo
Çin başbakan yardımcısı
Görev süresi
16 Kasım 1956 - 16 Mart 1966
Görev süresi
1 Temmuz 1979 - 20 Haziran 1983
1. Çin Halk Cumhuriyeti Maliye Bakanı
Görev süresi
19 Ekim 1949 - 18 Eylül 1953
Yerine gelenDeng Şiaoping
Kişisel bilgiler
Doğum Bo Shuchun
17 Şubat 1908(1908-02-17)
Dingxiang, Çing Hanedanı
Ölüm 15 Ocak 2007 (98 yaşında)
Pekin, Çin
Partisi Çin Komünist Partisi

Bo Yibo (Çince: 薄一波; pinyin: Bó Yībō; 17 Şubat 1908-15 Ocak 2007), Çinli siyasetçi ve askerî lider. 1980'lerde ve 1990'larda Çin'deki en üst düzey siyasi figürlerden biriydi.

17 yaşında Çin Komünist Partisi'ne katıldıktan sonra, Taiyuan'da partinin organizatörü olarak çalıştı. 1928'de Tientsin'deki bir karargahtan kuzey Çin'de komünist gerilla hareketlerini örgütlemek üzere terfi ettirildi, ancak 1931'de Kuomintang polisi tarafından tutuklandı ve hapsedildi. 1936'da, Çin Komünist Partisi'nin zımni desteğiyle Bo, serbest bırakılmasını sağlamak için bir komünizm karşıtı itiraf imzaladı. Bo serbest bırakıldıktan sonra Şansi'ye dönerek komünistlere yeniden katıldı ve Komünistler 1949'da Çin anakarasını hakim olana kadar kuzey Çin'de hem Kuomintang hem de Japon güçleri ile savaştı.

Bo'nun kariyeri boyunca, Çin Halk Cumhuriyeti'nin ilk Maliye Bakanı, Politbüro üyesi, Başbakan Yardımcısı, Devlet Ekonomik Komisyonu başkanı ve partinin Merkez Danışma Komisyonu başkan yardımcısı olarak art arda görevlerde bulundu. Bo, 1966'da Mao Zedong destekli Dörtlü Çete tarafından tasfiye edildiyse de 1970'lerin sonunda, Mao'nun ölümünden sonra Deng Şiaoping tarafından iktidara geri getirildi.

Bo, siyasi uzun ömürleri ve 1980'ler ve 1990'larda komuta ettikleri geniş nüfuz nedeniyle gayri resmi olarak "Sekiz Ölümsüz" olarak bilinen, Deng merkezli seçkin bir güçlü gaziler grubundan biriydi. İktidara döndükten sonra Bo, ekonomik liberalleşmeyi destekledi, ancak siyasi olarak ılımlı bir muhafazakardı. Başlangıçta hem Hu Yaobang'ı hem de Tiananmen protestocularını destekledi, ancak sonunda sertlik yanlıları tarafından hem Hu'nun 1987'de görevden alınmasını hem de 1989'da protestoculara karşı şiddet kullanılmasını desteklemeye ikna edildi. Bo'nun siyasi katılımı 1990'larda azaldı, ancak etkisini hem Deng Şiaoping'i hem de Jiang Zemin'i desteklemek ve oğlu Bo Xilai'nin kariyerini ilerletmek için kullandı. 15 Ocak 2007'de öldüğü sırada, 99. doğum gününe bir aydan biraz daha az bir süre kala, Sekiz Ölümsüz'den en uzun yaşayan kişiydi.

Kaynakça

Resmî unvanlar
Önce gelen:
'
Çin başbakan yardımcısı
1956-1966
Sonra gelen:
'
Önce gelen:
'
Çin başbakan yardımcısı
1979-1983
Sonra gelen:
'
Önce gelen:
'
Çin Halk Cumhuriyeti Maliye Bakanı
1949-1953
Sonra gelen:
Deng Şiaoping

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mao Zedong</span> Çin komünist lideri (1893–1976)

Mao Zedong (Çince : 毛泽东; Çince : 毛澤東; pinyin: Máo Zédōng; Wade–Giles: Mao Tse-tung,

<span class="mw-page-title-main">Çin Komünist Partisi</span> Çin Halk Cumhuriyetinin kurucu ve iktidar partisi

Çin Komünist Partisi (ÇKP), Çin'in kurucu ve iktidar partisidir. 1 Temmuz 1921 tarihinde Şanghay'da kurulmuş olan Çin Komünist Partisi, 2022 yılında açıklanan ve toplam Çin nüfusunun ciddi kısmına tekabül eden 97 milyona yakın üye sayısıyla dünyadaki en büyük ikinci siyasi parti konumundadır.

<span class="mw-page-title-main">1989 Tiananmen Meydanı protestoları</span>

1989 Tiananmen Meydanı Olayları, Çin'de (ÇHC) 15 Nisan - 4 Haziran 1989 arasında meydana gelen; öğrencilerin, aydınların ve işçilerin önderliğinde gerçekleşen gösterileri ve ardından yaşananları ifade eder. Gösterilerin odak noktası Pekin'de Tiananmen Meydanı idi, bununla birlikte göreceli olarak daha yumuşak gösterilerin gerçekleştiği Şangay gibi, Çin'in diğer şehirlerinde de kitlesel protestolar oldu.

<span class="mw-page-title-main">Deng Şiaoping</span> Çinli politikacı

Deng Şiaoping (Türkçe okunuşu: Dınğ Şiavpinğ; Çince : 邓小平; Çince : 鄧小平; pinyin: Dèng Xiǎopíng; Wade–Giles: Teng Hsiao-p'ing;

<span class="mw-page-title-main">Ye Jianying</span>

Ye Jianying, 1970'lerde ve 1980'lerde önemli yönetim görevlerinde bulunan Çinli asker ve devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Çin değerleri ile sosyalizm</span>

"Çin değerleri ile sosyalizm" Çin'in tarihsel pratiklerinden yola çıkarak uyguladığı sosyalizm metodunun isimlendirilme şeklidir. Bu isimlendirme Deng şiaoping döneminde ortaya çıksa da Deng öncesinde gerçekleşen tecrübeleri de içerisine almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin Sovyet Cumhuriyeti</span>

Çin Sovyet Cumhuriyeti; Kuomintang-ÇKP arasındaki ittifakın çöküşünden sonra gerçekleşen uzun yürüyüş sürecinde, geleceğin Çin Komünist Partisi lideri Mao Zedong, general Zhu De ve diğerleri tarafından kurulan, 1931-1937 yılları arasında var olan tanınmamış devlet. Devlete Kuomintang tarafından son verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Deng Şiaoping Teorisi</span>

Deng Şiaoping Teorisi veya Dengizm, Çinli lider Deng Şiaoping tarafından geliştirilen siyasi ve ekonomik ideolojiler dizisi.

<span class="mw-page-title-main">Çin tarihi</span> ulusal tarih

Çin tarihi, yazılı kaynaklara göre 3500 yıldan fazla geriye uzanmakta olup yazılı Çin tarihi ise MÖ 1500'lerde Shang Hanedanı döneminden başlamaktadır. Çin binlerce yıllık tarihi ile dünyanın en eski medeniyetlerinden biri ve uygarlığın beşiği olarak kabul edilmektedir. Çin uzun tarihi boyunca değişimli olarak birleşik bir devlet olarak veya birçok devlet halinde parçalanmış olarak varlığını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Çin Halk Cumhuriyeti tarihi</span>

Çin Halk Cumhuriyeti tarihi, 1 Ekim 1949 tarihinde Çin İç Savaşı'nın Çin Komünist Partisi tarafından kazanılmasının ardından Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunun ilan edilmesiyle itibaren başlamaktadır. Çin Halk Cumhuriyeti birkaç on yıl boyunca "Çin" ile eşanlamlıydı, ancak Çin Cumhuriyeti'ni ve öncesinde binlerce yıllık imparatorluk hanedanlıkları tarafından yönetilen Çin anakarasını yöneten son siyasi varlıktır.

Çin ekonomik reformu, Çin'de Deng Şiaoping önderliğiyle Çin Komünist Partisindeki reformist kesimlerin Aralık 1978'de başlattığı ve "Çin değerleri ile sosyalizm" olarak anılan ekonomik reform programına ilişkindir.

<span class="mw-page-title-main">Çin'de siyaset</span> çinde siyaset

Çin Halk Cumhuriyeti'nde siyaset, tek bir partinin yönettiği yarı başkanlık sosyalist cumhuriyetin çerçevesinde yer almaktadır. Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC)'nde devlet gücü; Komünist Partisi, Merkezi Halk Hükümeti ve bunun eyalet seviyesinde ve yerel seviyedeki temsili aracılığıyla uygulanır. Çin Komünist Partisi, Çin Halk Cumhuriyeti halkı arasında yer alan iç anlaşmazlıkları yönetmek ve izlemek için Dahili Referans kullanır. Sosyalist devletin yüce liderliğine Batı etkilerinin meydan okumasını önlemek amacıyla Şi-Li Yönetimi, Çin'deki ideolojik alan üzerinde daha sıkı kontroller uygulayan Dokuz Numaralı Belge'yi Çin Komünist Partisi üyeleri arasında dağıttırdı.

<span class="mw-page-title-main">Liu Şaoçi</span> Çinli devrimci, siyasetçi ve kuramcı

Liu Şaoçi Çinli devrimci, siyasetçi ve kuramcı. Ulusal Halk Kongresi Daimi Komitesi Başkanı (1954-1959), Çin Komünist Partisi'nin ilk Başkan Yardımcısı (1956-1966) ve Çin'in de jure Devlet Başkanı (1959-1968). Döneminde ekonomik yeniden yapılanma politikaları uygulamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Seyfeddin Azizi</span>

Saifuddin Azizi, Seypidin Azizi, Saif al-Dīn ʿAzīz, Saifuding Aizezi ve Saifuding olarak da bilinir, Çin Halk Cumhuriyeti'nin Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin ilk başkanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Ulu lider</span>

Yüce lider, bazen ise ulu lider olarak bilinir, Çin Halk Cumhuriyeti'ndeki (ÇHC) en önemli siyasi figür için kullanılan gayriresmî bir terimdir. Yüce lider tipik olarak Çin Komünist Partisi'ni (ÇKP) ve Halk Kurtuluş Ordusu'nu (PLA) kontrol eder ve genellikle ÇKP Genel Sekreteri ve Merkezi Askeri Komisyon (MAK) Başkanı unvanlarına sahiptir. Devlet başkanı (başkan) veya hükümet başkanı (prömiyer/başbakan) muhakkak yüce liderdir denilemez – Çin'in parti-devleti sisteminde, ÇKP'nin rolleri siyasi olarak devlet unvanlarından daha önemlidir.

Hu Yaobang, Çin Halk Cumhuriyeti'nin üst düzey bir yetkilisiydi. 1981'den 1987'ye kadar Çin Komünist Partisi'nin (ÇKP) en üst makamını, önce 1981'den 1982'ye kadar Başkan olarak, ardından 1982'den 1987'ye kadar Genel Sekreter olarak görev yaptı. Hu, ÇKP'ye 1930'larda katıldı ve bir yoldaş olarak öne çıktı. Kültür Devrimi (1966–1976) sırasında Hu, Mao Zedong tarafından tasfiye edildi, geri çağrıldı ve yeniden tasfiye edildi.

<span class="mw-page-title-main">Mao Zedong'un kişilik kültü</span>

Mao Zedong'un kişilik kültü, Başkan Mao Zedong'un 1949'daki yükselişinden 1976'daki ölümüne kadar Çin'deki yönetiminin önemli bir parçasıydı. Kitle iletişim araçları, propaganda ve bir dizi başka teknik devlet tarafından Mao Zedong'un statüsünü Batı'ya karşı durabilecek ve Çin'i Komünizmin bir feneri haline getirebilecek yanılmaz bir kahraman lider konumuna yükseltmek için kullanıldı. Ancak Mao'nun kendisi, etrafında oluşturulan kişilik kültünü açıkça eleştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Chen Yun</span>

Chen Yun, Çin Komünist Partisi mensubu bir Çinli siyasetçi. Yun, 1980'ler ve 1990'larda Çin Halk Cumhuriyeti'nin en etkili liderlerinden biri ve Deng Xiaoping ile birlikte Çin ekonomik reformunun en önemli mimarlardan ve önemli politika yapıcılardan biriydi. Ailesi öldükten sonra kendisi tarafından evlat edinildiğinde amcasının soyadını aldığı için Liao Chenyun olarak da biliniyordu.

<span class="mw-page-title-main">Wang Zhen</span>

Wang Zhen, Çinli asker ve devlet adamı. Çin Komünist Partisi'nin Sekiz Ölümsüzü'nden biri olup Çin'in dördüncü devlet başkanı yardımcısıydı. Wang Zhen, Çin lideri Deng Şiaoping'in altında Merkez Danışma Komisyonu'nda görev yapan ilk başkan yardımcısı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Çin Komünist Partisi'nin Sekiz Ölümsüzü</span>

Çin Komünist Partisi'nin Sekiz Ölümsüzü veya Sekiz Büyük Seçkin Yetkili, Çin'de 1980'lerde ve 1990'ların başında önemli bir güce sahip olan eski nesil Çin Komünist Partisi'nin sekiz etkili lideri için kullanılan bir tanımdır. Terim, 1990'larda ortaya çıkmış olup Taoizm'de Sekiz Ölümsüz'e bir göndermedir. Eşsiz bir siyasi etkiye sahiplerdi ve 1980'lerde ekonomi politikasının şekillenmesinde önemli bir rol oynadılar. Aynı on yılın başında Sekiz Ölümsüz, Politbüro ve hükûmetteki konumlarını kaybetmeye başladı. Bununla birlikte, Şubat 1997'de Deng Şiaoping'in ölümüne kadar perde arkasında belirleyici bir etkiye sahip olmaya devam ettiler.