Bosna-Hersek, kısa haliyle B&H, resmî adıyla Bosna ve Hersek, Balkanlar'da 51.197 km² yüz ölçümlü bir ülke. Kuzey, batı ve güneyden Hırvatistan; doğudan Sırbistan ve güneydoğusunda Karadağ ile çevrili olup Adriyatik Denizi'ne Neum şehrinin olduğu yerde yalnızca 20 km'lik limansız bir kıyısı bulunmaktadır. Ülkenin coğrafyası merkez ve güneyde dağlık, kuzeybatıda tepelik, kuzeydoğuda düzlük bir karakter sergiler. Başkent ve en büyük şehir olan Saraybosna, birçok yüksek dağla çevrelenmiştir. Ülkenin çoğunluğunu kaplayan Bosna bölgesinde karasal iklim görülür, bu bölgede yazları sıcak, kışları kar yağışlı ve soğuktur. Ülkenin güney kıyılarındaki daha küçük Hersek bölgesinde ise tipik Akdeniz iklimi görülür. Bosna-Hersek doğal kaynaklar açısından da zengin bir görünüm arz eder.
Börek, yufkanın yuvarlama, doldurma ve/veya katlama işlemleri ile hazırlanan, yapımında yaygın olarak beyaz peynir, ıspanak, kıyma, patates gibi çok değişik iç harcı kullanılan, katmanlanmış lezzetli hamur işi. Bazı yörelerde yufkasız olarak yapılan bazı yemeklere de börek denilmektedir. Örnek Afyon patlıcan böreği verilebilir. Börekler yemek menülerinde "ara sıcaklar" kategorisinde yer alır. Börek, açlığı giderme amacıyla tüketilir veya çeşitli sosyal etkinliklerde ikram edilir. İç harcına ve pişirme yöntemine göre çok fazla çeşitlilik gösterir.
Boyoz, 1492'de Türkiye'ye yerleşen Sefarad Yahudileri tarafından Anadolu ve özellikle İzmir mutfağına katılmış, İzmir damak tadı ile özdeşleşmiş, mayasız bir hamur işidir. İzmir Boyozu adıyla coğrafi işaret almıştır.
İrmik helvası, irmiğin un, şeker, yağ ve arzuya göre çam fıstığı, su, süt gibi diğer katkılarla kavrulmasıyla elde edilen Türk tatlısıdır. Sıcak veya soğuk yenilebilir. Yüksek kalorili olan irmik helvası lif bakımından zengindir.
Su böreği, Türk mutfağında bir tepsi böreği çeşididir. Haşlanmış yufka katmanları arasına su böreğinin çeşidine göre kıyma veya beyaz peynir harcı serpiştirilip en üstü yumurtalanmış bir şekilde fırınlanarak yapılır.
Gözleme ince olarak açılmış yufkanın çeşitli iç malzemelerle doldurulduktan sonra, sac üzerinde odun ateşinde pişirilmesiyle hazırlanan bir çeşit aperatif Türk böreğidir. Abhaz mutfağında velibah olan çeşidi vardır.Gjomleze olan bir çeşidi Kuzey Makedonya'da yapılmaktadır.Zuraced ve chudu çeşidi Osmanlı mutfağında ve Dağistan mutfağında yapılmaktadır. Kırım Tatar mutfağında cantık çeşidi yapılmaktadır.
Kol böreği, Türk mutfağına özgü bir tepsi böreği çeşididir. Peynirli, kıymalı, ıspanaklı, patatesli çeşitleri vardır. Hazır yufka kullanıldığı gibi, elle açılan yufka da kullanılır. Bosna-Hersek'in milli yemeklerindendir. Kırım'da kıymalı yapılan çeşidine sarburma denir. "Sarmak" ve "burmak" kelimelerinin birleşmesi ile oluşmuştur.
Tepsi Böreği veya Sini Böreği tepsi veya sinide yapılan bir börek çeşididir.Rumeli mutfağında sini börekleri ve pidelerinin pek çoğu yöresel söyleyişle “pita-pite” diye tanımlanır. Pişirilmesi sırasında iki farklı yöntem göze çarpar. Ya börek siniye yerleştirildikten sonra fırınlamak; ya da bir ocak üzerinde altı kızarınca üst kısmını ters yüz ederek pişirilmesi şeklinde hazırlanır. Eskiden el açması yufka ile yapılırken günümüzde hazır yufka ile de hazırlanmaktadır.
Urla katmeri, Urla'ya ait bir çeşit börektir. Katmerden farklıdır. Peynirli, patatesli, kıymalı ya da karışık çeşitleri vardır. Yağlı saç üzerinde kızartılarak yapılır. Yapımında zeytinyağı kullanılır. Hamurunda un, tuz, limon suyu ve su vardır. Hamuru boyoz hamuru gibi açılır.
Kırım Tatar mutfağı, başta Kırım Özerk Cumhuriyeti olmak üzere farklı ülkelerde ve coğrafi bölgelerde yaşamakta olan Kırım Tatarlarının yemek kültürüdür.
Laz böreği ; yufka, tereyağı, muhallebi ve şerbet ile yapılan bir tatlı çeşididir. Türkiye'de Doğu Karadeniz bölgesinde ve özellikle Lazların yaşadığı Artvin, Rize ve Trabzon illerinde yapılır. Yunanistan'da ise "sütlü börek" anlamına gelen galaktobureko adıyla, yufka yerine irmik lapası kullanılarak yapılır. Günümüzde yufka yerine milföy, muhallebi yerine krema kullanılarak yapılanları da mevcuttur. Krema ya da muhallebi; limon, portakal veya gül suyu ile tatlandırılabilir.
İslam, Bosna-Hersek'teki en yaygın dindir. Osmanlı İmparatorluğu'nun Bosna-Hersek fetihleri sonucu 15. ve 16. yüzyıllarda yerel nüfus İslam ile tanıştı. Müslümanlar, Bosna-Hersek'teki en büyük dini topluluktur (%51), diğer iki büyük grup, hepsi Bosnalı Sırplar olarak tanımlanan Doğu Ortodoks Hristiyanları (%31) ve neredeyse tamamı Bosnalı Hırvatlar olarak tanımlanan Katolikler'dir (%15).
Kürt böreği, küt böreği veya sade börek, genellikle börekçilerde yapılıp satılan, yağlı kömbeden türemiş bir börek çeşididir. 1 kg un, yemek kaşığı tuz, 700 ml su, 150 gram tereyağı, yarım su bardağı sıvı yağ ile hazırlanır ve üzerine pudra şekeri serpilerek servis edilir.
Sarıyer böreği börekçilerde satılan bir börek türüdür. İlk olarak, 19. yüzyılın sonunda yapıldığı söylenir. Görüntü olarak kol böreğine benzer. Kıymalı, peynirli, patatesli veya ıspanaklı yapılabilir. Kuş üzümü ve çam fıstığı eklenebilir. Bu tür böreğin sadesi Kürt Böreği olarak adlandırılır ve farklı biçimde kesilir. Börek, kilo üzerinden hesaplanarak satılır.
Börekçi, börek ve bunun yanında poğaça, simit gibi besinleri yapıp satan dükkanlara verilen genel addır. Aynı zamanda börek yapan kişiler için de börekçi ifadesi kullanılabilmektedir. Börekçilerin sattığı börekler genelde Sarıyer böreği olarak adlandırılmaktadır. Bunun yanında, ezici çoğunlukla peynirli olmak kaydıyla su böreği ve Kürt böreği de satılmaktadır. Boşnak böreği satan börekçiler de vardır. Kır pidesi satan börekçilere de rastlamak mümkündür. Börekçiler, genellikle ideal bir kahvaltı mekanı olarak bellenmiştir. Son zamanlarda zincir börekçiler ortaya çıkmıştır.
Kır pidesi veya Kastamonu pidesi, genellikle börekçi ve kendine has kır pidesi dükkanlarında satılan bir pide türüdür. Kapalı pidedir. Kıymalı, peynirli, ıspanaklı veya patatesli olabilir. Karadeniz pidesinden farklı olarak taş fırında değil, elektrikli fırında pişirilir. İkisi arasında bir diğer fark da kır pidesinin alışılageldik biçimde çatalla yenmesidir. Kahvaltı ve bazen de öğle yemeğinde tüketilen kır pidesinin yanında genellikle çay içilir.
Ispanaklı Selanik böreği, bir çeşit ıspanaklı tepsi böreğidir. Atatürk çocukluğunda annesi Zübeyde Hanım'ın yaptığı Selanik'in ıspanaklı böreğini çok severdi.
Zennik veya Zelnik, sini veya tepsi böreği çeşididir. Tekirdağ geleneksel mutfağında yer alır.
Kömbe, Türkiye'ye özgü özellikle Orta Anadolu ve akdenizde Osmaniye,Kahramanmaraş,Sivas, Elazığ ve Malatya yöresine ait bir börek çeşididir. Yapılış şekilleri çok küçük farklılıklar gösterir. Geleneksel olarak iki sac arasında pişirilir. Ancak tabii ki günümüzde elektrikli fırınlarda, aynı tarifle pişirilebilmektedir.
Ispanaklı börek, Balkanlar, Orta Doğu ve Orta Asya'da bulunan hamur işleri veya börek ailesinden geleneksel bir hamur işidir. Bu özel versiyon, temel tarif olarak doğranmış ıspanak, beyaz peynir veya başka bir çeşit beyaz peynir ve yumurta ile doldurulur.
