İçeriğe atla

Boşnakça

Boşnakça
босански
Telaffuzbosanski
BölgeBalkanlar
EtnisiteBoşnaklar
Konuşan sayısı2,216,000  (2004)[1]
Dil ailesi
Yazı sistemiLatin alfabesi (Hırvat alfabesi)
Kiril alfabesi (Sırp Kiril alfabesi)
Resmî durumu
Resmî dil Bosna-Hersek
Tanınmış azınlık dili Sırbistan
 Karadağ
 Kuzey Makedonya
 Kosova
Dil kodları
ISO 639-1bs[2]
ISO 639-2bos
ISO 639-3bos
Boşnakça dilbilgisi, 1890

Boşnakça (bosanski / босански Sırp-Hırvatça telaffuz: [bɔ̌sanskiː]), Boşnaklar tarafından kullanılan Sırp-Hırvatçanın standartlaştırılmış bir çeşidi.[3][4][5] Boşnakça, resmiyette Bosna Hersek'in ana dili kabul edilen üç dilden birisidir,[6] diğer iki dil ise Hırvatça ve Sırpçadır. Ayrıca Sırbistan,[7] Karadağ,[8] Kuzey Makedonya ve Kosova'da[9] da azınlıkça bilinen bir dildir.

Bosna-Hersek'in nüfusunun yarıdan fazlasını Boşnaklar oluşturur ve Boşnakça bu ülkenin resmî dillerinden biridir. Hırvatça, Sırpça ve Karadağcanın da dahil olduğu Sırp-Hırvat dilinin standartlaştırılmış bir formu olarak kabul edilmektedir.[10][11] Özellikle son yıllarda Hırvatça ve Sırpçadan hem biçim, hem sözcük dağarcığı bakımından farklılaşmaya başlamıştır.[] Resmî olarak Hırvatça gibi Latin alfabesi ile yazılır. Fakat Kiril alfabesi ile de yazılabilir.

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2013. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2014. 
  3. ^ David Dalby, Linguasphere (1999/2000, Linguasphere Observatory), s. 445, 53-AAA-g, "Srpski+Hrvatski, Serbo-Croatian".
  4. ^ Benjamin V. Fortson, IV, Indo-European Language and Culture: An Introduction, 2. baskı. (2010, Blackwell), s. 431, "Because of their mutual intelligibility, Serbian, Croatian, and Bosnian are usually thought of as constituting one language called Bosnian-Croatian-Serbian."
  5. ^ Václav Blažek, "On the Internal Classification of Indo-European Languages: Survey" Erişim tarihi: 20 Ekim 2010 4 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., ss. 15–16.
  6. ^ Bakınız Art. 6 of the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina 11 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Bosna Hersek'in Yüksek Mahkemesinin Resmi sitesinde de mevcut
  7. ^ "European charter for regional or minority languages: Application of the charter in Serbia" (PDF). Council of Europe. 2009. 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Eylül 2020. 
  8. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; MontenegroConstitution isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
  9. ^ Driton Muharremi and Samedin Mehmeti (2013). Handbook on Policing in Central and Eastern Europe. Springer. s. 129. ISBN 9781461467205. 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2020. 
  10. ^ David Dalby, Linguasphere (1999/2000, Linguasphere Observatory), pg. 445, 53-AAA-g, "Srpski+Hrvatski, Serbo-Croatian".
  11. ^ Benjamin W. Fortson IV, Indo-European Language and Culture: An Introduction, 2nd ed. (2010, Blackwell), p. 431, "Because of their mutual intelligibility, Serbian, Croatian, and Bosnian are usually thought of as constituting one language called Serbo-Croatian."

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hırvatça</span> Hırvatistanın resmi dili

Hırvatça (hrvatski), Slav dillerinin güney grubundan, Hırvatların konuştuğu dildir. Sırpça, Karadağca ve Boşnakça'nın da dahil olduğu Sırp-Hırvat dilinin standart bir formu olarak kabul edilmektedir. Bugün Hırvatistan Cumhuriyeti'nin ve Avrupa Birliği 'nin resmî dili olması dışında Bosna-Hersek'in fiiliyatta üç etnik yapılı bölümlenmesi sebebiyle burada da resmiyete sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutça</span>

Arnavutça, başta Balkanlar'daki Arnavutlar olmak üzere Avrupa, Türkiye, Amerika ve Okyanusya'daki Arnavut diasporası tarafından konuşulan bir Hint-Avrupa dilidir. Dünyada yaklaşık 7.5 milyon insan tarafından konuşulan Arnavutça, Hint-Avrupa dil ailesinin özgün bir koludur ve hemen hemen hiçbir dille yakından akraba değildir.

<span class="mw-page-title-main">Sırpça</span> Sırbistanın resmi dili

Sırpça, Slav dillerinin güney grubuna ait, çoğunlukla Sırplar tarafından konuşulan dil. Hırvatça, Karadağca ve Boşnakçanın da dahil olduğu Sırp-Hırvat dili'nin standart bir formu olarak kabul edilmektedir. Sırpça, Sırbistan'ın ve Kosova'nın resmî dilidir. Ayrıca Bosna-Hersek'in 3 resmî dilinden biridir. Dil aynı zamanda Karadağ, Hırvatistan, Makedonya, Romanya, Slovakya ve Çekya'da azınlık dili olarak tanınmaktadır. Yaklaşık 10 milyon Sırp tarafından konuşulmaktadır. Dil, Türkçeden kelimeler almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Boşnaklar</span> Güney Slav halkı

Boşnaklar, Güney Slav halkı. Çoğunluğu Bosna-Hersek ile Sırbistan'da yaşar. Ayrıca Hırvatistan, Karadağ, Slovenya, Kosova, Kuzey Makedonya ve Türkiye’de mühim sayıda Boşnak yaşamaktadır. Türkiye'de 500.000 Boşnak bulunmaktadır. Boşnaklar eski dönemlerde "Bosnjanin" olarak adlandırılırlardı, Orta Çağ Bosna devletinin sakinleri anlamına gelmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Sırp-Hırvatça</span>

Sırp-Hırvatça, Sırbistan, Hırvatistan, Bosna Hersek ve Karadağ'da konuşulan bir bir Güney Slav dilidir. Sırp-Hırvatça karşılıklı anlaşabilir dört standart çeşite sahip bir çok merkezli dildir.

<span class="mw-page-title-main">Dayton Anlaşması</span> 1995te Bosna Savaşını sona erdiren barış antlaşması

Bosna Hersek'te Barış için Genel Çerçeve Anlaşması, bilinen adıyla Dayton Anlaşması veya Dayton Anlaşmaları ABD'nin Ohio eyaletindeki Dayton kenti yakınlarındaki Wright-Patterson Hava Kuvvetleri Üssü'nde 21 Kasım 1995 tarihinde anlaşmaya varılan ve 14 Aralık 1995 tarihinde Paris'te Bosna-Hersek Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Aliya İzzetbegoviç, Yugoslavya Federal Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Slobodan Milošević ve Hırvatistan Cumhurbaşkanı Franjo Tuđman tarafından resmen imzalanan barış anlaşmasıdır. Bu anlaşmalar, çok daha büyük Yugoslav Savaşları'nın bir parçası olan ve üç buçuk yıl süren Bosna Savaşı'na son verdi.

<span class="mw-page-title-main">Neum</span>

Neum, Bosna-Hersek'in denize kıyısı olan tek şehridir. Buradaki yaklaşık 21 kilometrelik kıyı şeridi ülkenin Adriyatik Denizi'ine tek çıkış noktasıdır. Bosna-Hersek Federasyonu'na aittir. Kıyı şeridi 24.5 km olup, 2009 itibarıyla, belediye (Opcina) nüfusu 4.605'tir ve Neum'un merkezi nüfusu 4.268'dir. Dayton Barış Antlaşması sırasında, Hırvatistan'ın almak için yoğun çaba sarf ettiği Neum, Alija Izetbegović'in yoğun ısrarı ve direnmesi sonucu Bosna-Hersek sınırlarında kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bosna Krallığı</span>

Bosna Krallığı veya Boşnak Krallığı, neredeyse bir yüzyıl boyunca hayatta kalmış ve 1154'te kurulan Bosna Banlığı'nın devamı olarak kurulmuş bir Orta Çağ krallığıdır.

<span class="mw-page-title-main">Güney Slav dilleri</span>

Güney Slav dilleri, Doğu ve Batı Slav dilleri ile birlikte Slav dillerinin 3 alt kolundan biridir. Dil grubu Balkanlar'da yaklaşık 30 milyon konuşura sahiptir. Güney Slav dilleri kendi aralarında bir lehçe sürekliliği oluşturur, grubun Batı koluna ait Sırpça, Hırvatça, Boşnakça ve Karadağlıca ise bu süreklilikte tek bir lehçe (Ştokavyan) olarak sınıflandırılır.

Dil biliminde karşılıklı anlaşılabilirlik, farklı fakat birbiriyle ilgili dil türleri konuşanların kasıtlı bir çalışma yapmadan ya da özel çaba harcamadan birbirlerini kolayca anlayabilecekleri diller ya da lehçeler arasında bir ilişkidir. Bu, dilleri lehçelerden ayırt etmekte genellikle en önemli kriter olarak kullanılır, fakat sosyodilbilimsel faktörler de göz önüne alınır.

<span class="mw-page-title-main">Karadağca</span>

Karadağca veya Karadağlıca, ana ülke Karadağ'da ve komşu devletlerde konuşulan Güney Slav dilleri koluna mensup bir yazı dilidir. Aynı zamanda Karadağ'ın resmî dilidir. Karadağ dili veya Karadağlı dili olarak da isimlendirilebilir. Karadağ Anayasasının “dil ve alfabe” başlıklı 13. maddesinde Karadağca dilinin resmiyeti ve alfabesi belirtilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek başbakanları listesi</span>

Bosna-Hersek Bakanlar Konseyi Başkanı Bosna-Hersek hükûmetinin başkanıdır.

Bosna-Hersek - Danimarka ilişkileri, Bosna-Hersek ile Danimarka arasındaki güncel ve tarihi ilişkileri ifade eder. Bosna-Hersek'in Kopenhag'da bir elçiliği ve Danimarka'nın Saraybosna'da bir elçiliği vardır. Diplomatik ilişkiler 2 Haziran 1992'de kuruldu. 2010 yılında Danimarka Dışişleri Bakanı Lene Espersen Danimarka'nın 2012 yılında Saraybosna'daki büyükelçiliğini kapatacağını açıkladı.

Sırp Dveri Hareketi, Sırbistan'daki aşırı sağcı, milliyetçi siyasi bir harekettir. Hareketin lideri ve kurucusu Boško Obradović'dir.

Dil ayrılıkçılığı veya dilsel ayrılıkçılık, bir dilin bir dilden ayrı olarak incelenebilmesi için o dilden ayrılmasını destekleyen tutumdur. Bu olgu ilk kez Katalan toplumdilbiliminde gözlemlenmiştir. Dünyada buna benzer çeşitli örnekler vardır.

Hajdučka Republika Mijata Tomića, Vran ve Čvrsnica dağları arasında yedi hektarlık bir alana yayılan özel mülk ve Bosna-Hersek'te kendi kendini ilan eden kurgusal bir mikro ulus olarak bir turizm destinasyonudur.

<span class="mw-page-title-main">Hırvat milliyetçiliği</span>

Hırvat milliyetçiliği, Hırvatların milliyetini savunan ve Hırvatların kültürel birliğini destekleyen milliyetçiliktir.

Senahid Halilović, Bosnalı bir dilbilimci ve akademisyen. Bosna-Hersek Bilim ve Sanat Akademisi üyesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Sırpçanın romanizasyonu</span>

Sırpçanın romanizasyonu veya Sırpçanın latinleştirilmesi, Sırpçanın Latin harfleri kullanılarak temsil edilmesidir. Sırpça, Kiril alfabesinin bir varyasyonu olan Sırp Kiril ve Latin alfabesinin bir varyasyonu olan Gaj Latin alfabesi (latinica) olmak üzere iki alfabe kullanır. Sırpça, birden fazla alfabe kullanan dillerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Mario Božić</span>

Mario Božić, orta saha bölgesinde görev yapmış Bosnalı millî futbolcudur.