İçeriğe atla

Boşluklu imla hakkı

Kesintili bir HEAT mermisinde görünen boşluklu imla hakkı
1:Aerodinamik kapak; 2: Dönüştürme odası (Delici demeti karakteristik artırmak için); 3: Konik astar; 4: Detonator; 5: Patlayıcı; 6: Piezo-elektrik tetik

Boşluklu imla hakkı infilak enerjisini bir nokta üzerinde toplayıp bir istikamete hareket ettirecek biçimde imal edilmiş bir patlayıcı maddedir. Nükleer silahları harekete geçirmek, zırh delmek, metalleri kesmek veya şekle sokmak için kullanılır. Tipik bir modern astar şeklindeki patlayıcı normal patlayıcıya göre 7 veya daha kalın zırhı delebilir.

Genel bakış

Alman (Cranz, Schardin, Thomanek) ve İsviçre'li (Dr. Henry Mohaupt) mucitlerin bağımsız olarak geliştirdikleri ve lisansını aldıkları sistem İngiltere, Almanya ve ABD'de üretilmiştir.[1] İlk modelleri Alman planör piyadesi birlikleri tarafından Belçika sınırları içerisindeki Eben Emael saldırısında kullanılmıştır.

Boşluklu imla hakkı tanksavar füzesi (güdümlü veya güdümsüz) bunun yanında silahtan atılan (yivli veya yivsiz) mermilerde, tüfek bombaları, mayın, bombacık, torpido ve değişik türden hava/kara/denizden fırlatılan güdümlü füzelerin savaş başlıklarında kullanılmaktadır. Askeri terminolaji içerisinde boşluklu imla hakkı bulunan savaş başlıklarına kısaltma olarak HEAT (İngilizce; High Explosive Anti-Tank, Türkçesi; yüksek patlayıcılı tanksavar) denir. Bunun yanında bu mantık özellikle artık kullanılmayan ve yıkılması istenen binaların temellerinde kullanılan metal aksamın tahrip edilerek çökmesini sağlamak için inşaat yıkım ekiplerincede kullanılır. Boşluklu imla hakkı askeri kullanımı dışında en çok petrol ve doğal gaz sanayinde kullanılır. Petrol veya gaz platform belli bir derinliğe ulaştığı zaman bir metal çubuk sondaj yatağına yollanır. Bu metal çubuk üzerinde sarmal biçimde delikleri olan ve her delikte boşuklu imla hakkı prensibiyle çalışan patlayıcılar yerleştirilmiştir. Sondaj yatağının en uç noktasına gönderilen bu çubuk üzerindeki patlayıcılar sırayla patlatılarak yatak üzerinde delikler açılarak yeraltından daha fazla sıvı veya gazın çekilmesi sağlanır.[2] Tipik düzenek silindir şeklindeki patlayıcının içerisine koni şeklinde metal astar, koninin uç kısmında ateşleyici bulunur. Ateşleyici ile harekete geçen patlayıcının yarattığı muazzam basınç astarı dönüştürme odası içinde merkez ekseni üzerine daraltmak için içeri doğru hareket ettirir. Ortaya çıkan formlar ve yansıtmalar sonucunda metal yüksek bir çıkış hızıyla ileri püskürtülür. Jet malzemenin çoğu içteki tabaka liner kalınlığının yaklaşık% 10 ila% 20'den kaynaklanır. Astar malzemesinden geride kalan tembel materyal, görüntüsünden ötürü havuç olarak adlandırılır. Varyasyonlar nedeniyle astar boyunca farklılıklar nedeniyle çıkış hızında düşme olur. Çıkış hızındaki bu değişim püskürtmeyi uzatır ve sonunda parçacıklar halinde dağılmasına yol açar. Zamanla parçacıklar uyumlarını kaybetme eğilimindedir ki bu uyumsuzluk zırhın içinden akma eğilimlerinin düşmesine neden olur.

Ayrıca jetin en önünde yani koninin tepesinde, astarı hızlandıracak, yani tamamıyla jetin bir parçası olmasını sağlayacak zaman yoktur. Bunun sonucunda ana jetin arkasında daha düşük çıkış hızlı başka bir jet daha oluşur.

Çoğu jet hipersonik hızla hareket eder. Jetin ucu muazzam bir çıkış hızı (7 ila 14 km/s), jetin kuyruğu daha düşük çıkış hızı ile (1 ila 3 km/s) ve tembel kısım ise çok daha düşük çıkış hızıyla ilerler (1 km/s dan daha düşük). Gerçek çıkış hızı kullanılan patlayıcı karışımına, patlayıcı türüne, astardaki materyale ve ateşleyici malzemeye göre değişir. Tipik çıkış hızlarında, nufüz etme işlemi ortaya muazzam bir basınç çıkartır ki bu hidrodinamik olarak düşünülebilir ki bu yüzden jet ve zırh kendi maddi güçlerini göz ardı ederek sürtünmesiz ve sıkıştırılamaz akışkanlar olarak ele alınabilir.

Astar

Liner en yaygın şekli, 40 ila 90 derece arasında bir iç apeks açısı olan koniktir. Farklı apeks açıları jet kütlesi ve hızının farklı dağıtımları verir. Küçük apeks açıları oluşan jetin çatlamasına yani iki kola ayrılmasına, hatta tüm jet formunun başarısızlığına neden olabilir. Bu belli bir eşiğin üstünde olan çöküş hızına atfedilir, Normal de astar malzemenin toplu ses hızı biraz daha yüksektir. Diğer yaygın olarak kullanılan şekilleri hemisferlerin, lale, trompet, elips ve bi-koniklerdir. Bu çeşitli şekillerde, farklı hız ve kütle dağıtımları jetlerin verimi etkiler.

Patlayıcı içerisindeki astarda birçok farklı malzeme, çeşitli metlalar ve cam kullanılmaktadır. Derin sızmalar yoğun ve sünek metallar ile elde edilir. Bu yüzden çok yaygın biçimde bakır kullanılır. Günümüz bazı zırh delici silahlarda Molibden veya sözde alaşımları tungsten dolgu ve bakır bağlayıcı (9:1, thus density is ~18 Mg/m³) adapte edilmiştir. . Hemen hemen her sık görülen bir metalik element denenmiştir, bunlar içerisinde aluminyum, volfram, tantal, zayıflatılmış uranyum, kurşun, kalay, kadmiyum, kobalt, magnezyum, titanyum, çinko, zirkonyum, molibden, berilyum, nikel, gümüş, hatta altın ve platin bulunmaktadır. Bu seçilen metaller değişik türden hedeflere karşı farklı etkiler verebilmektedir. Örneğin alüminyum beton hedeflere karşı çok daha başarılıdır.

İlk üretilen tanksavar silahlarında astar malzemesi olarak en çok kullanılan metal bakırdı. Ardından 1970'li yıllarda bakıra nazaran çok daha yüksek yoğunluk ve yüksek gerilme oranlarında çok yüksek sünekliğe sahip tantal kullanılmaya başlandı. Diğer yüksek yoğunluklu metal ve alaşımlarının, fiyat, toksisite, radyoaktivite veya süneklik eksikliğine eğilimleri olmasından ötürü sakıncaları bulunuyordu.[3]

İyi bir sızma için, saf metaller iyi sonucu verir. Çünkü saf metallerin gösterdiği büyük süneklik partiküller halinde uzanan jetin parçalanması geciktirir. , or Ag71.9Cu28.1), form a metal-matrix composite material with ductile matrix with brittle dendrites; such materials reduce slug formation but are difficult to shape. A metal-matrix composite with discrete inclusions of low-melting material is another option; the inclusions either melt before the jet reaches the well casing, weakening the material, or serve as crack nucleation sites, and the slug breaks up on impact. The dispersion of the second phase can be achieved also with castable alloys (e.g., copper with a low-melting-point metal insoluble in copper, such as bismuth, 1-5% lithium, or up to 50% (usually 15-30%) lead; the size of inclusions can be adjusted by thermal treatment. Non-homogeneous distribution of the inclusions can also be achieved. Other additives can modify the alloy properties; tin (4-8%), nickel (up to 30% (often together with tin), up to 8% aluminium, phosphorus (forming brittle phosphides) or 1-5% silicon form brittle inclusions serving as crack initiation sites. Up to 30% zinc can be added to lower the material cost and to form additional brittle phases.[4] -->

Oksit cam astarları,düşük yoğunlukta jet ürettiğinden bu nedenle daha az penetrasyon derinliği elde edilir. Çift katmanlı astarlarda, bir tabakada daha az yoğun ama pyrophoric metal bulunursa (örneğin aluminyum veya magnezyum), bu zırh delici eylemi kışkırtıcı efektler artırmak için de kullanılabilir; Bunun için patlayıcı kaynağı kullanılır ki metal-metal arabirimi homojen ise, önemli miktarda intermetalik içermez ve bu iki katmanın jet oluşumuna olumsuz etkisi yoktur.[5]

II. Dünya Savaşı sırasında,astar gömleklerinde kullanılmak üzere diğer malzemeler denenmiş ya da araştırılmıştır ancak, en çok bakır veya çelikten yapılmıştır. The precision of the charge's construction and its detonation mode were both inferior to modern warheads. This lower precision caused the jet to curve and to break up at an earlier time and hence at a shorter distance. The resulting dispersion decreased the penetration depth for a given cone diameter and also shortened the optimum standoff distance. Since the charges were less effective at larger standoffs, yan ve taret gömleği (bilinen adıyla Schürzen) takılan bazı Alman tanklarını Rus tanksavar tüfeği ateşine karşı korumuştur.[6] were fortuitously found to give the jet room to disperse and hence reduce its penetrating ability.


Patlayıcı

Optimum penetrasyon için, normal olarak yüksek bir patlama hızı ve basınca sahip bir yüksek patlayıcı seçilir. Yüksek performanslı bir anti-zırh savaş başlığında kullanılan en yaygın patlayıcı [HMX] (octogen)dir. Ancak çok hassas olduğu için hiçbir zaman saf halde kullanılmamıştır. Doğal olarak patlayıcı içerisine az miktarda plastik bağlaçlar karıştırılır.Örneğin polimer gümrüklü patlayıcı (PBX) LX-14 gibi ya da daha az duyarlı TNT ile karıştırılarak Octol oluşturur. Diğer yüksek performans patlayıcıları ise RDX bulunan kompozisyonlar, PBXs veya TNT karışımları (Composition B ve Cyclotol) veya ciladır (Cyclonites). Bazı patlayıcıların patlama ve patlama sıcaklığı artırmak için toz alüminyum dahil edilir. Ancak bu ilave malzeme boşluklu imla hakkının etkinliğini azaltır. İlk başlarda içerisine çok yüksek performanslı ama hassas CL-20 kullanılan savaş başlığı, bu patlayıcının hassasiyeti nedeniyle, şu anda, PBX kompozit LX-19 şeklinde patlayıcı ile değiştirilmiştir. (CL-20 ve Estane binder)


Medyadaki örnekleri

Gelecek Silahlar programı Discovery Channel 'Krakatoa',[7] Alford Technologies tarafından tasarlanmış basit şekilli şarj silah sistemini[8] göstermektedir. Silah basit bir plastik dış kabuk, bir bakır koni ve plastik patlayıcı bir ses oluşuyordu. Düzenek birkaç metreden 25 mm kalınlığındaki çelik zırhın içine işleyebilmiştir.

Boşluklu imla hakkı varyasyonları

Birkaç farklı formları vardır.

Doğrusal biçimli patlayıcılar

Doğrusal şeklinde patlayıcılar

Doğrusal biçimli patlayıcılar (Linear Shaped Charge (LSC) V-şeklindeki profile ve değişen uzunlukta bir astara sahiptir. Astar patlayıcı ile çevrili olup, patlayıcı sonra bu patlamayı korumak ve sınırlandırmak (bastırıp sıkıştırmak) için hizmete uygun bir malzeme ile kaplıdır. Patlayıcı astar ucunun üstündeki patlayıcı ile ateşlenir. Patlama astarı sürekli, bıçağa benzer(düzlemsel) bir jete dönüştürür. Bu jet patlayıcı miktarına göre yoluna çıkan herhangi bir kalınlıktaki materyali keser.Karmaşık geometriklerin kesimi için doğrusal biçimli patlayıcıların esnek sürümleri de bulunmaktadır. Bunun için kurşun ve yüksek yoğunlukta köpük ile kaplı biçimlendirilebilir/esnek astar malzeme kullanılır. PONE'lar haddelenmiş çelik kirişleri (RSJ) ve binaların kontrollü yıkımı gibi yapısal hedefleri kesmek için yaygın olarak kullanılmaktadır. PONE'lar ayrıca uzay mekiklerin çok aşamalı roketlerini ayırmak için kullanılır.

Patlayarak oluşan nüfuz edici

Ana madde: Patlayarak oluşan nüfuz edici
PONE oluşumu. USAF Research Laboratory

Patlayarak Oluşan Nüfuz Edici (İngilizce explosively formed penetrator-EFP) ya da bilinen adlarıyla Kendinden Dövme Patlayıcı (Self-Forging Fragment (SFF)), Patlayarak Şekillendirilmiş Mermi (Explosively Formed Projectile (EFP)), Kendinden Dövme Mermi (SElf-FOrging Projectile (SEFOP)), Tabaka Patlayıcı ve Misznay-Schardin (MS) Patlayıcı. PONE yumuşak ve işlenmemiş metal parçasının(bakır, demir veya tantal) patlayıcının(çok daha az paylayıcı kullanarak) patlaması ile şekil değiştirmesi ve yüksek çıkış hızına sahip mermiye dönüşmesidir. Bu işlenmemiş metal parçası, hedefe doğru saniyede iki kilometre hıza uulaştığı tahmin edilmektedir. Klaik boşluklu imla hakkına nazaran PONE'ların en önemli artısı muazzam etkinliğidir ki bu normal patlayıcının çapının yüzlerce katına eşittir.

Peşpeşe sıralı(tandem) savaş başlığı

Bazı günümüz tanksavar silahlarında (RPG-27, RPG-29) ve füzelerde (TOW 2B, ERYX, HOT, MILAN) kullanılan peşpeşe sıralı savaş başlıklı boşluklu imla hakkı basit olarak biri önde diğeri arkada bulunan ve aralarında belirli bir mesafe bulunan iki boşluklu imla hakkından oluşur. İlk olarak 1980'li yıllarda geliştirilen TOW-2B tanksavar silahında kullanılmıştır. Sikahın gelişimindeki en önemli etken ABD Ordusu üzerindeki medya ve ABD Kongresinden gelen baskılardır. Bunun sebebi NATO envanterinde bulunan tanksavar silahlarının SSCB tarafından geliştirilen yeni nesil Reaktif zırhla kaplı tanklara karşı etkisiz kaldığının anlaşılmasıydı. Ordu bunun üzerine 40mm öncü boşluklu imla haklı savaş başlığını TOW-2B uyarladı.[9] Genellikle, öncelikli amacı Era zırhı ve fayansı bozmaya yönelik olan öncü patlayıcı arkasındakine nazaran daha küçüktü. Buna örnek peşpeşe sıralı savaş başlıkları US patents 7363862[10] ve US 5561261 dir.[11] ABD yapımı Hellfire antizırh füzesi ikisi de aynı çapa sahip boşluklu imla haklı savaş başlıkları tasarımı ile bir müdendislik harikasıdır. Son olarak Rusya 125 mmlik tank topu için aynı mantıkla çalışan bir top mermisi geliştirmiştir. Yapılan denemelerde arka kısımda bulunan set öndeki sete müdahale etmiş bu da merminin sızma etkisini azaltmıştır. Sonuç olarak hem Hellfire hem de Rus yapımı 125mm muhimmata ait aynı çaptaki peşpeşe sıralı savaş başlıkları zırha nüfuz etmesi azalmış ancak Sonraki zırh etkisi denilen gerideki zırha yaptığı etki ve darbe artmıştır.

Voitenko kompresörü

Ana madde: Voitenko kompresörü

1965 yılında bir Rus bilim insanı tarafından geliştirilen araç, asıl amacı kalın zırha sızmak olan boşluklu imla hakkını şok dalgalarına dönüştürmekti. Elde edilen araç, görünüşte küçük bir rüzgar tüneline benziyordu. Adı da Voitenko kompresörüydü.[12] Voitenko kompresöründe başlıklı imla hakkı ile uysal çelik plaka arasında test gazı bulunuyordu. Boşluklu imla hakkı ateşlendiğinde enerjinin büyük bir kısmı çelik levhaya odaklanıyor ve onu ileri ittiyordu. Bu itme levhanın diğer tarafındaki gaza baskı yaratıyordu. Ames bu fikri kendinden imhalı şok tüpü olarak çevirdi. 66-pound ağırlığındaki boşluklu imha hakkı ile 3 cm kalınlığında 2 metre uzunluğunda cam duvarlı tüp içerisindeki gaz hızlandırıldı. Ortaya çıkan hız saniyede 220,000 feet (67 km/sn)di. Patlama sonucunda tüm düzenek tahrip oldu ama çok faydalı veriler elde edildi.[13] Tipik bir Voitenko kompesöründe, boşluklu imla hakkı ile hızlandırılan hidrojen gazı ince bir diski 40 km/s hıza ulaştırmıştır.[14][15] Voitenko kompresörü üzerinde ufak değişiklikler ile elde edilen konsept ile super-şıkıştırılmış patlama elde edilmiştir.[16][17] Ama cihazın çelik kompresör odasında geleneksel gaz karışımı yerine şıkıştırılabilir sıvı veya katı yakıt kullanılmıştır.[18][19] Bu teknolojinin daha da geliştirilmişi patlayıcı elmas örs hücresi,[20][21][22][23] birden fazla aksi yönde boşluklu imla hakkı[24] hidrojen gibi bir yakıt hafif çelik içerisine kapsüllenir.Bu cihazlarda kullanılan yakıtlar, ikincil yanma reaksiyonları ve uzun patlamanın dürtü ile birlikte, yakıt-hava ve thermobaric patlayıcılarla karşılaşılan benzer koşullar üretir.[25][26][27][28]

Nükleer boşluklu imla hakkı

Project Orion nükleer itme sistemi ile ilgili tasarım ve denemede kullanılan nükleer boşluklu imla hakkı ile ilgili bir bilgi yoktur. Ancak nükleer boşluklu imla hakkı bulunan başlık kullanıldığına dair şüphe yoktur.[29] 1950'li yılların sonları ile 1961 arasındaki tasarımlarda [30] 22.5 derecelik bir koni içine paralelleştirilmiş verim noktasına ulaşmıştı.[31]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Notes
  1. ^ Donald R. Kennedy, "History of the Shaped Charge Effect, The First 100 Years 19 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.", D.R. Kennedy and Associates, Inc., Mountain View, California, 1983
  2. ^ "Shaped Charge". globalsecurity.org. 5 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2011. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2011. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2011. 
  5. ^ "Method of making a bimetallic shaped-charge liner" ABD patent 4.807.795
  6. ^ Hilary L. Doyle, Thomas L. Jentz, Tom Jentz, and Tony Bryan. Panzerkampfwagen IV Ausf.G, H and J 1942–45. Google Books. 19 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2022. 
  7. ^ "YouTube - Future Weapons:Krakatoa". DiscoveryNetworks. 7 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2011. 
  8. ^ "Explosives.net - Products". Alford Technologies. 1 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2011. 
  9. ^ Goodman A. "ARMY ANTITANK CANDIDATES PROLIFERATE" Armed Forces Journal International/December 1987 page 23
  10. ^ Jason C.Gilliam and Darin L.Kielsmeier(2008)"Multi-purpose single initiated tandem warhead"
  11. ^ Klaus Lindstadt and Manfred Klare(1996)"Tandem warhead with a secondary projectile"
  12. ^ NASA, "The Suicidal Wind Tunnel 12 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."
  13. ^ GlobalSecurity"Shaped Charge History 5 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."
  14. ^ Explosive Accelerators"Voitenko Implosion Gun 6 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."
  15. ^ I.I. Glass and J.C. Poinssot, "IMPLOSION DRIVEN SHOCK TUBE 14 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."
  16. ^ Shuzo Fujiwara (1992) "Explosive Technique for Generation of High Dynamic Pressure 16 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."
  17. ^ Z.Y. Liu, "Overdriven Detonation of Explosives due to High-Speed Plate Impact 27 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."
  18. ^ Zhang, Fan (Medicine Hat, Alberta) Murray, Stephen Burke (Medicine Hat, Alberta), Higgins, Andrew (Montreal, Quebec) (2005) "Bu teknolojinin bir diğer uzantısı, patlayıcı elmas anvil hücre, []
  19. ^ Jerry Pentel and Gary G. Fairbanks(1992)"Multiple Stage Munition"
  20. ^ John M. Heberlin(2006)"Enhancement of Solid Explosive Munitions Using Reflective Casings"
  21. ^ Frederick J. Mayer(1988)"Materials Processing Using Chemically Driven Spherically Symmetric Implosions"
  22. ^ Donald R. Garrett(1972)"Diamond Implosion Apparatus"
  23. ^ L.V. Al'tshuler, K.K. Krupnikov, V.N. Panov and R.F. Trunin(1996)"Explosive laboratory devices for shock wave compression studies 16 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."
  24. ^ A. A. Giardini and J. E. Tydings(1962)"Diamond Synthesis: Observations On The Mechanism of Formation 22 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."
  25. ^ Lawrence Livermore National Laboratory (2004) "Going To Extremes 7 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."
  26. ^ Raymond Jeanloz, Peter M. Celliers, Gilbert W.Collins, Jon H. Eggert, Kanani K.M. Lee, R. Stewart McWilliams, Stephanie Brygoo and Paul Loubeyre (2007) Achieving high-density states through shock-wave loading of precompressed samples 21 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."
  27. ^ F. Winterberg "Conjectured Metastable Super-Explosives formed under High Pressure for Thermonuclear Ignition 4 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."
  28. ^ Young K. Bae (2008)" Metastable Innershell Molecular State (MIMS) 8 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."
  29. ^ Andre Gsponer (2008) "Fourth Generation Nuclear Weapons: Military Effectiveness and Collateral Effects 1 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."
  30. ^ Dyson, George, Project Orion: The Atomic Spaceship 1957–1965, p. 113. ISBN 0-140-27732-3.
  31. ^ Dyson, Project Orion, p. 220.
Bibliography
  • Fundamentals of Shaped Charges, W.P. Walters, J.A. Zukas, John Wiley & Sons Inc., June 1989, ISBN 0-471-62172-2.
  • Tactical Missile Warheads, Joseph Carleone (ed.), Progress in Astronautics and Aeronautics Series (V-155), Published by AIAA, 1993, ISBN 1-56347-067-5.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tanksavar</span> tank imha etmek üzere tasarlanan tahrip gücü yüksek silah

Tanksavar terimi her ne kadar tank türünü işaret etse de aslında tüm askeri amaçlı ZSA sınıf araçları kapsamaktadır. Bu terim bu türden araçların imhasını veya etkisiz hale getirilmesi için kullanılan tüm silah türlerini kapsar. Bunlar başlıca yüksek namlu çıkış hızına sahip topçu sistemleri, füzeler, değişik otomatik top ve tanksavar mayınlarını kapsar.

<span class="mw-page-title-main">M1 Abrams</span> Amerikan menşei ana muharebe tankı

M1 Abrams, ABD Kara Kuvvetleri ve Deniz Piyadeleri'nin yanında Mısır, Kuveyt, Suudi Arabistan, Avustralya ve 2010'dan itibaren Irak orduları envanterinde bulunan 3. nesil bir ana muharebe tankıdır. 1980'den başlayarak ortaya çıkan üç ana tipiyle Amerikan Ordusu tarafından kullanılan temel tank sınıfıdır. Son üretilen M1A2 modellerinde yeni nesil zırh ve elektronik sistemler kullanılmıştır. Tank adını 1968 ile 1972 yılları arasında görev yapan eski Genelkurmay Başkanı General Creighton Abrams'dan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Milan Tanksavarı</span>

MILAN, ikinci nesil tanksavar silahı. MILAN silahının dizayn çalışmaları 1962'de başlanmış, 1971'de prototipleri üretilmiş kullanımına da 1972'de başlanmıştır. Tel ile güdülen yarı otomatik bir rokettir. Roketin hedefe el ile doğrultulması, fırlatıldıktan sonra hedef vurulana kadar, hedefin optik nişangah tan takip edilmesi gerekir. MILAN silahı gece atış kabiliyetini kazanması için MIRA termal kamera ile donatılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mayın</span>

Mayın, kara taşıtlarını, gemileri veya hava araçlarını tahrip ya da hasar vermek, personeli yaralamak, öldürmek veya diğer şekillerde tesirsiz kılmak için tasarlanan, normal olarak koruyucu bir kaplama malzeme içinde bulunan patlayıcı ve onu harekete geçiren düzeneğe verilen addır. Mayın üzerinden geçilmesi halinde, zaman ayarlı olarak veya uzaktan kontrol araçları ile patlatılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Panzerfaust</span> Alman yapımı elle taşınabilen tanksavar silahı

Panzerfaust, II. Dünya Savaşı'nda Almanların geliştirdiği en etkili tanksavar silahıydı. 6 milyon adet üretildi. Bugün kullanılan RPG roketlerinin babası sayılır. 90 mm çapında boşluklu imla hakkıyla dolu patlayıcı başlığı vardı. Ağırlığı 5–10 kg, boyu bir metre kadardı. Boru şeklindeki gövdesi düşük derece çelikten üretilmiştir. Etki menzili 60 metreydi. Almanlar tarafından piyade mangalarına dağıtılmış daha sonra bu tanksavarı taşıyan özel tanksavar birlikleri oluşturulmuştu. Atış sürati ve etkisi yüksekti. Düşman tanklarını 200 mm' ye kadar delebiliyordu. Zaten hali hazırdaki Rus tanklarının zırh kalınlığı da 125 mm'yi geçemiyordu.

<span class="mw-page-title-main">Yüksek patlayıcılı tanksavar mermisi</span> HEAT

Yüksek patlayıcılı tanksavar mermisi (ingilizce→high-explosive anti-tank) (HEAT)içerisinde şekillendirilmiş patlayıcı taşıyan mermi türüdür. Neuman etkisi ile sahip olduğu yüksek çıkış hızını kullanarak katı zırha daha etkili vurur. Ses hızından 25 kat daha hızla hareketle zırha yüksek oranda etki eder.Merminin dış kısmı metal bir astarla kaplıdır. II. Dünya Savaşı sırasında bakır kullanılmıştır. Mermi tank zırhına gelmeden genellikle 2 metre kala parçalanarak dağılır. HEAT mermisinin etkisi savaş başlığının çapı ile orantılıdır. Zırh dışında patlayan mermi daha sonra zırhta sanki parmak ile yumruk atmak gibi bir noktaya yüksek etki yapar. Bu etki ile zırhta bir delik açılır. Genellikle mermi çapına oranla %150 ila % 250 arasında bir genişlikte alanında etkili olur. Yeni versiyon mermilerde bu oran %700 e kadar çıkmaktadır. HEAT mermisi eğer dönerse etkisini azalır. Bu yüzden merkezkaç kuvvetini azaltacak şekilde dizayn edilirler. Bu mermilerin özel dizanyları yivli toplarda ya da yivsiz toplarla atılabilir. HEAT başlıkları güdümlü füzelerde, silah bombalarında veya havan mermilerinde kullanılabilir.

Yüksek patlayıcı başlıklı mermi, içerisindeki savaş başlığında plastik patlayıcı bulunan ve tanklara karşı kullanılan bir mermi türüdür. Bu mermi Soğuk Savaş sırasında İngiltere Ordusu tarafından geliştirildi. Soğuk savaş döneminde İngiliz ana muharebe tanklarında bu mühimmat kullanıldı. Bu mühimmat ayrıca İngilizlere ait 105 mm Centurion tankını satın alan İsveç, Hindistan ve İsrail tarafından da kullanıldı. Amerikan Ordusu bu mermiye HEP High Explosive,Plastic(Türkçesi→yüksek patlayıcılı plastik) demektedir.

<span class="mw-page-title-main">8,8 cm KwK 36</span> Pzkw VI Tiger I tankının ana silahı olan elektrik ateşlemeli tank topu

8.8 cm KwK 36 L/56 ya da 8.8 cm Kampfwagenkanone 36 L/56. Nazi Almanyası ordusu Wehrmacht tarafından II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan 8.8 cm çapında elektrik ateşlemeli tank topudur. Bu top Pzkw VI Tiger I tankının ana silahıydı. Krupp firması tarafından üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">7,5 cm PaK 40</span> Alman Yapımı Tanksavar Topu

7,5 cm PaK 40, 7,5 sm çapında, Nazi Almanyası ordusu Wehrmacht tarafından, II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan, en başarılı tanksavar toplarından biriydi. 1939-1941 yılları arasında Rheinmetall firması tarafından üretildi.

7.5 cm KwK 42 L/70 (7.5 cm Kampfwagenkanone 42 L/70)) 7.5 sm çapında Nazi Almanyası ordusu Wehrmacht tarafından II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan tanksavar toplarından biriydi. Unterlüß de bulunan Rheinmetall AG firması tarafından geliştirildi ve üretildi. Bu top orta sınıf SdKfz.171 Panther tankı ve SdKfz.162/1 Jagdpanzer IV/70(A)/(V) tank imha ediciye monte edildi. Tank imha edicilere takılan modele7.5 cm PaK 42 (7.5 cm Panzerabwehrkanone 42) denildi.

<span class="mw-page-title-main">KE mermisi</span>

Kinetik enerjili delici bir mühimmat türüdür. Patlayıcı ihtiva etmeyen ve hedefin içinden geçmek için kinetik enerjiden yararlanan bir anti tank mermisidir.

PAW 600 boşluklu imha hakkı veya diğer adıyla şekilli patlayıcı başlıklı tanksavar mermisi atan hafif sınıf bir topçu sistemiydi.

<span class="mw-page-title-main">BGM-71 TOW</span>

BGM-71 TOW ABD tarafından geliştirilen yarı otomatik güdümlü SACLOS sınıfı bir tanksavar füzesidir. TOW kısaltması İngilizce Tube launched, Optically tracked, Wire command link guided kelimelerinin baş harflerinden almaktadır. 1970 yılında üretilen füze dünya çapında özellikle Batı ülkeleri arasında en çok kullanılan füze sistemidir. Hâlen üretimine devam edilmekte olan füze her türlü pasif zırhı geçebilmektedir. TOW Güdümlü Antitank Füze sistemlerinin hedefte istenen etkiyi gerçekleştirmesi ihtiva ettikleri savaş başlıkları ile olur. Gerek ilk modellerdeki standart tip HEAT başlıklar ve gerekse daha sonraları geliştirilen tandem etkili harp başlıkları "Munroe Etkisi" etkisi denilen fizik kanunu esasına dayanan çukur imla hakkı sistemi ile gerçekleşir. Bu yapı penetrasyon etkisinin zırh üzerinde bir noktada toplanmasını ve yine aynı noktadan zırh içine çok kuvvetli olarak patlamalı basınç yaparak zırhı delmesini, delinen bu noktadan da içeriye oluşan patlamanın girmesini sağlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tanksavar mayını</span> tank imha etmek için zemine yerleştirilen patlayıcı

Tanksavar mayını,, bir tür kara mayını olup tank ve zırhlı savaş araçlarına hasar vermek veya imha etmek amacıyla geliştirilmiştir.

Holz-Sprung mine 4672 veya Hohlladungs-Spring-Mine 4672 Alman yapımı olan ve Panzer stab 43 ile ortak kullanılan bir tanksavar mayınıdır. II. Dünya Savaşı sırasında tanksavar savaş başlığına sahip boşluklu imla hakkı mantığında üretilen ilk kara mayınıdır. Mayının eğim çubuklu fünyesi bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Panzer stab 43</span>

Panzer stab 43 Alman yapımı bir tanksavar mayınıdır. Hohl-Sprung mayını 4672 ile birlikte boşluklu imla hakkı mantığıyla çalışan savaş başlığına sahip uzatma çubuklu fünyeli ilk mayındır. Mayın II. Dünya Savaşı sırasında üretilmiştir. Mayın şarap kadehi biçiminde ve ahşap bir kazık üzerinde metal bir savaş abaden bir kasaya sahipti. Mayının yan kısmına monteli L biçiminde uzatma cubuklu fünyesi bulunmaktaydı. 125 mm çapında savaş başlığının içerisinde 1.6 kg patlayıcı bulunan mayın baskı plakalı veya çubuklu fünye ile ateşlenmekteydi.

Panssarimiina m/36 Fin yapımı bir tür basınçlı tanksavar mayınıdır. Mayınlar Kış Savaşı II. Dünya Savaşı ve Continuation War sırasında kullanılmıştır. Mayın Fin Ordusunda kullanılan ilk tanksavar amaçlı mayındır. Mayın Fin Ordusunda görevli Lieutenant Colonel T. Raatikainen ve Lieutenant Colonel Pylkkänen tarafından geliştirilmiştir. Yapımının karmaşık olmasından ötürü sadece 5,000 adet üretilmiştir. Fünyesi karmaşık ayrıca top mermileri içinde kulanılabilmekteydi. Ayrıca mayının metal kutusunun yapımı çok zordu.

<span class="mw-page-title-main">Panzerfaust 3</span> tek kullanımlık RPG türü geri tepmesiz tanksavar silahı

Panzerfaust 3 tek kullanımlık RPG türü geri tepmesiz tanksavar silahıdır.1978-1985 arası geliştrilmiş olup 1992 Bundeswehr'de servise girmiştir. 1973 yılında halihazırda kullanılan PzF 44 Lanze modelinin SSCB tarafından kullanılan yeni nesil araçlardaki zırhlara karşı yetersiz olduğu görüldü. Bunun sonucunda Batı Almanya piyedeleri için daha gelişmiş tanksavar roketine ihtiyaç duymaya başladı.

Min AP NM AE T1 Brezilya yapımı bir tür az metalli anti personel mayınıdır. Mayının koni şeklinde kesilmiş plastik bir kasası vardır. Üzerinde küçük bir küçük bir çıkıntısı ve baskı plakası bulunur. Küçük baskı plakası mayına daha az patlama direnci gösterir. Mayın kasasının koni şeklini alan ana patlayıcı infilak ettiği zaman boşluklu imla hakkı etkisi verir.

<span class="mw-page-title-main">Misznay Schardin etkisi</span>

Misznay – Schardin etkisi veya plaka etkisi, geniş bir patlayıcı tabakasının bir tür genişleme özelliğidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.