İçeriğe atla

Boğazlar Muharebesi

Cenova ile Bizans-Venedik-Katalan ittifakı arasındaki 1352 Boğazlar Savaşı ile karıştırılmamalıdır.
Boğazlar Muharebesi
Arap-Bizans savaşları

7-11 yüzyıllarda Akdeniz'de Arap-Bizans deniz çatışmasının Haritası
Tarih965 başları
Bölge
Messina Boğazı, İtalya
SonuçFâtımî zaferi
Taraflar
Bizans İmparatorluğuFâtımîler
Kelbî Sicilya Emirliği
Komutanlar ve liderler
Nikitas Abalantis  (esir) I. Ahmed bin Hasan El-Muizziyye
Kayıplar
Ağır, yaklaşık 1000 esir Bilinmiyor

Boğazlar Muharebesi (Arapça: waqʿat al-majāz) 965'in başlarında Bizans İmparatorluğu filoları ile Fâtımîler arasında Messina Boğazı'nda çatışmadır. Büyük bir Fâtımî zaferi ve İmparator II. Nikiforos'un Sicilya'yı Fâtımîlerden geri alma girişiminin nihai çöküşüyle sonuçlandı.

Arka plan

902'de Taormina'nın Ağlebîler'in eline geçmesi, Müslümanların Sicilya'nın fethinin fiilen sonunu getirdi, ancak Bizanslılar adada birkaç ileri karakolu elinde tuttu ve kısa süre sonra Taormina halkının kendisi Müslüman kontrolünü şehirden çıkardılar.[1] 909'da Fâtımîler, Ağlebîler'den İfrikiye eyaletini ve onunla birlikte Sicilya'yı ele geçirdiler. Fâtımîler (ve 950'lerden sonra Sicilya'nın kalıtsal valileri Kelbîler), hem Sicilya'nın kuzeydoğusunda kalan Hristiyan kalelerine karşı hem de daha belirgin olarak, geçici ateşkeslerle noktalanan güney İtalya'daki Bizans mülklerine karşı cihat geleneğini sürdürdüler.[2][3]

İmparatorluk ile olan ateşkes ve aradaki mesafe tarafından kısıtlanan Fâtımîler müdahale edemediği veya müdahale etmek istemediği Girit'in 960-961'de Bizans tarafından yeniden fethetmesinin ardından,[4][5] Fatımilerin dikkatlerini Sicilya'ya çevirdiler. Kalan Bizans karakollarını azaltmaya karar verdiler: Taormina, Val Demone ve Val di Noto'daki kaleler ve Rometta. Taormina, dokuz aydan fazla süren kuşatmanın ardından 962'de Noel Günü vali Ahmed ibn el-Hasan el-Kalbi'nin eline geçti ve ertesi yıl kuzeni el-Hasan ibn Ammar el-Kalbi, Rometta'yı kuşattı. Rometta garnizonu, patrikios Nikitas Abalantis ve kendi yeğeni Manuil Fokas önderliğinde büyük bir sefer hazırlayan İmparator II. Nikeforos'a yardım için gönderdi.[6][7]

Boğazlar Muharebesi

Bizans kuvveti Ekim 964'te karaya çıktı ve Val Demone'deki Messina'yı ve diğer kaleleri hızla ele geçirdi, ancak Rometta'yı kurtarma girişimi mutlak bir mağlubiyet ile bitti, Bizansın ölüleri arasında Manuil Fokas da vardı. Kurtuluş ümidi olmayan Rometta, 965 baharında düştü.[7][8][9]

Rometta önündeki yenilgilerinin ardından, kalan Bizans kuvvetleri Messina'ya çekilmek zorunda kaldı. Bizans filosu ile Nikitas, İtalyan anakarasından Messina Boğazı'nı geçmeye çalıştı, ancak Ahmed el-Kalbi komutasındaki Fatımi donanması tarafından yolu kesildi.

Arap kaynaklarında (Ali İbnü'l-Esîr, Makrîzî, Ebü'l-Fidâ) "Boğazlar Savaşı" (waq'at al-majāz) olarak bilinen müteakip savaşta, Fatımi valisi görevlendirdiği donanımlı dalgıçlar ile Bizans gemilerine saldırır: Heinz Halm'ın tarifinde, "kendi gemilerinden dalarak düşman gemisine doğru yüzerlerdi; dümenine halatlar bağlayarak, bu gemiler boyunca rum ateşi içeren çanak çömlekler kaydırdılar ve düşman gemisi ve kıç direği paramparça oldu". Bu taktik birçok Bizans gemisini yok etmeyi başardı ve savaş büyük bir Fatımi zaferiyle sonuçlandı; Arap tarihçilerine göre, Bizans amirali Nikitas ve birçok subayı da dahil olmak üzere bin mahkûm ve bir zamanlar Muhammed'e ait olduğunu gösteren bir yazıt taşıyan ağır bir Hint kılıcı ele geçirildi.[10][11][12]

Neticesi

Bu yenilgi, Bizanslıları 966/7'de bir kez daha ateşkes talep etmeye yöneltti, bu da Sicilya'yı Fatımilerin eline bırakan bir barış anlaşmasıyla sonuçlandı ve Calabria'daki akınların durdurulması karşılığında Bizans'ın haraç ödeme yükümlülüğünü yeniledi. Nikiforos, Hamdaniler'e karşı savaşları ve Kilikya'nın fethine; Fâtımîler ise Mısır'ı planlı işgaline odaklandıkları için her iki güç de uzlaşmaya istekliydi.[10][13] Halife el-Muiz Li-Dinillah bu süre içinde Sicilya'daki bazı kasabaları tahkim etti ve Cuma camileri inşa etti ve Val Demone'deki şimdiye kadar Hristiyanların çoğunlukta olduğu kasabalara Müslümanları yerleştirdi. Ancak Taormina, belki de barış anlaşmasının şartlarının bir parçası olarak yerle bir edildi ve 976'ya kadar yeniden yerleşime açılmadı.[10][14]

Barış anlaşmasının bir parçası olarak, Nikitas da dahil olmak üzere Bizans esirleri, İmparatorluk tarafından fidye ödenerek kurtarıldı. Nikitas, İfrikiye'deki tutsaklığını, Basileios ve Nenizili Gregorios'un vaazlarını, serbest bırakıldıktan sonra bir manastıra bağışladığı ve şimdi Paris'te Fransa Millî Kütüphanesi'nde (Par. gr. 947) bulunan güzel bir kaligrafik el yazmasında kopyalayarak geçirmişti.[10][15]

Kaynakça

Özel
  1. ^ Metcalfe 2009, ss. 31, 42.
  2. ^ Metcalfe 2009, ss. 45-49, 53-54.
  3. ^ Lev 1984, ss. 227-237.
  4. ^ Lev 1984, s. 236.
  5. ^ Halm 1996, ss. 404-405.
  6. ^ Halm 1996, ss. 405-406.
  7. ^ a b Brett 2001, s. 242.
  8. ^ Halm 1996, ss. 406-407.
  9. ^ Metcalfe 2009, s. 55.
  10. ^ a b c d Halm 1996, s. 407.
  11. ^ Lev 1984, ss. 235–236.
  12. ^ PmbZ, Aḥmad b. al-Ḥasan b. ʻAlī al-Kalbī (#20188); Niketas (#25784).
  13. ^ Lev 1984, ss. 235-237.
  14. ^ Metcalfe 2009, s. 56.
  15. ^ PmbZ, Niketas (#25784).
Genel

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Fâtımîler</span> Şii mezhebine bağlı İslam devleti

Fâtımîler ya da Fâtımî Devleti, Tunus'ta kurulduktan sonra merkezi Kahire'ye taşıyan ve Fas, Cezayir, Libya, Malta, Sicilya, Sardinya, Korsika, Tunus, Mısır, Filistin, Lübnan, Ürdün ve Suriye'de egemenliğini kuran Şii meşrebinin İsmailî mezhebine bağlı Arap devleti.

<span class="mw-page-title-main">Sicilya Emirliği</span>

Sicilya Emirliği, 10. ve 11. yüzyılda 107 yıl süreyle Sicilya adasında hüküm sürmüş olan Müslüman bir devletti. Başkenti bu dönemde Müslüman dünyasının önemli bir kültürel ve politik merkezi haline gelen Palermo idi.

<span class="mw-page-title-main">II. İsaakios</span>

II. İsaakios Angelos veya Angelus 1185- 1195 arasında ve tekrar 1203-1204 arasında Bizans imparatoru olmuştur.

Kelbîler, Sicilya'ya 948-1052 yıllarında egemen olan Arap hanedan. Hanedan'ın kurucusu Hasan bin Ali el-Kelbî 917-936 adlı kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Mehdî (Fâtımî halifesi)</span>

Ubeydullâh el-Mehdî veya sadece Mehdî, Fâtımîler Devleti'nin kurucusu ve ilk İsmâilî imamı.

<span class="mw-page-title-main">Güney İtalya'da Müslümanların tarihi</span>

Güney İtalya'da Müslümanların tarihi, 7. yüzyılda Kuzey Afrika'da gelişmiş olan Arap-Berber asıllı Müslümanların İtalya'nın Akdeniz adaları ve İtalya yarımadasının özellikle güneyini ellerine geçirip buraların Müslümanlar tarafından idare edilmesi ve bu süreçte söz konusuydu. Güney İtalya'da Müslümanların tarihi, yerel halkın bir kısmının Müslüman olması sürecini de ele almaktadır.

Sicilya Theması Geç 7. yüzyıl ile 10. yüzyıl arasında yaşamış, Sicilya ile İtalya Anakarası'nda Calabria bölgesini içeren Bizans İmparatorluğu theması. 902 yılında Sicilya'nın Müslüman fethinden sonra, thema Calabria ile sınırlanmış fakat 10. yüzyıl ortalarına kadar bu ismini muhafaza etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Arap-Bizans savaşları (780-1180)</span>

780-1180 yılları arasında Bizans İmparatorluğu ile Abbâsî ve Fâtımî halifelikleri, Irak, Filistin, Suriye, Anadolu ve Güney İtalya bölgelerinde Doğu Akdeniz'de üstünlük sağlamak için bir dizi muharebede savaşmışlardır. Belirsiz ve yavaş sınır savaşları sonrasında, 10. yüzyılın sonu ve 11. yüzyılın başlarında neredeyse kesintisiz Bizans zaferleri dizisi, üç Bizans imparatorunun, yani II. Nikiforos, I. İoannis ve nihayet II. Basileios'un, başarısız Herakleios Hanedanı yönetiminde 7. yüzyıl Arap-Bizans savaşları sırasında İslam'ın yayılışı ile kaybedilen toprakları tekrar ele geçirmelerine neden oldu.

Azez Muharebesi, İmparator III. Romanos kendi komutasındaki Bizans ordusu ile Emir Şibhüddevle Ebû Kâmil Nasr kendi komutasındaki Mirdasoğulları Halep Emirliği arasında Suriye'de Azez yakınlarında gerçekleşen çarpışmadır. Mirdasoğulları, çok daha büyük Bizans ordusu karşısında zafer kazanıp, büyük bir büyük ganimet aldı, ancak nihayetinde zaferlerini kendilerine bir faydaya çevirememişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Stelai Muharebesi</span>

Stelai Muharebesi, Güney İtalya Yarımadası'nın açıklarında, Ağlebî ile Bizans filoları arasında yapılan bir deniz çatışmasıdır. Savaş büyük bir Bizans zaferidir. Gerçekleştiği yer tartışmalıdır, dolayısıyla modern literatürde Birinci Milazzo Muharebesi veya Punta Stilo Muharebesi olarak da bilinir.

962 tarihli Taormina Kuşatması, Taormina adasındaki ana Bizans kalesinin Fatımiler tarafından başarılı bir şekilde kuşatılmasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Rometta Kuşatması</span>

Rometta Kuşatması, Sicilya'nın fethini tamamlamak için Fâtımîler adına kuzeydoğu Sicilya'daki Bizans şehri Rometta'nın Kelbîler tarafından kuşatılmasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Dubrovnik Kuşatması (866-868)</span>

Dubrovnik Kuşatması ya da Ragusa Kuşatması (866-868), Ağlebîler ve Bari Emirliği tarafından Ragusa şehrinin 866 yılında denizden kuşatılması ile başlayan, ancak 868'de Bizans filosunun yaklaşmasıyla kaldırılan, on beş ay devam eden bir kuşatmadır. Kuşatmanın başarısızlığı, yeni Bizans imparatoru I. Basil'in uyguladığı saldırgan batı politikasının ilk sonuçlarından biridir. Kuşatma sonrasında, Bizans otoritesinin Dalmaçya kıyısında yeniden kurulması, Batı Balkanlar'daki Slavların Hıristiyanlaştırılması ve birkaç yıl içinde ise Bizans'ın Güney İtalya'da yeniden varlığı sağlandı.

<span class="mw-page-title-main">Dimyat'ın Yağmalanması (853)</span>

Dimyat'ın Yağmalanması, 22-24 Mayıs 853'te Nil Deltası'ndaki liman kenti Dimyat'a Bizans donanması tarafından yapılan başarılı bir baskındır. O sırada garnizonu bulunmayan şehir yağmalandı. Hem çok sayıda esir verdi, hem de Girit Emirliği'ne yönelik büyük miktarlarda silah ve malzeme de elde edildi. Sonraki yıllarda tekrarlanan Bizans saldırısı, Abbasi makamlarını şaşkına uğrattı ve kıyıları yeniden düzenlemek ve yerel filoyu güçlendirmek için acil önlemler alınarak, Tolunoğulları ve Fatımiler dönemlerinde doruğa çıkan Mısır donanmasının canlanmasına başlandı.

827-828 yıllarındaki Siraküza Kuşatması, Ağlebiler'in o zamanlar bir Bizans bölgesi olan Sicilya'daki Siraküza şehrini fethetmeye yönelik ilk girişimidir. Ağlebi ordusu, görünüşte asi Bizans generali Euphemius'u desteklemek için Sicilya'ya fethe çıkmadan sadece aylar önce gelmişti. Yerel güçleri mağlup edip Mazara kalesini aldıktan sonra Roma ve Bizans egemenliği altındaki adanın başkenti Siraküza'ya yürüdüler. Kuşatma 827–828 kışı boyunca ve yaza kadar sürdü, bu sırada kuşatma yiyecek eksikliğine sebep olan ve komutanları Esed ibn el-Furat'ın hayatına mal olan bir salgın patlak verdi. Bizans takviyeleri karşısında, yeni Arap lider Muhammed ibn Abi'l-Jawari, kuşatmayı bırakarak adanın ellerinde kalan güneybatı kısmına çekildi. Oradan, 877-878'de başka bir uzun kuşatmadan sonra Siraküza'nin düşmesine yol açan Sicilya'nın fethini sürdürdüler ve 902'de Taormina'nın düşüşüyle sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Epemiye Muharebesi</span> Arap-Bizans savaşlarında Fâtımîler zaferi

Epemiye Muharebesi Bizans İmparatorluğu ile Fâtımîler arasında 19 Temmuz 998'de gerçekleşen çatışmadır. Muharebe, kuzey Suriye'nin kontrolü üzerindeki iki güç ile Halep'in Hamdani emirliği arasındaki bir dizi askeri çatışmanın bir parçasıydı. Bizans bölge komutanı Damian Dalassenos, Jaysh ibn Samsama komutasındaki Fâtımî destek ordusunun Şam'dan gelmesine kadar Halep'i kuşatıyordu. Sonraki muharebede Bizanslılar başlangıçta galip geldi, ancak yalnız bir Kürt atlı, Bizans ordusunu paniğe sürükleyerek Dalassenos'u öldürmeyi başardı. Kaçan Bizanslılar daha sonra Fâtımî birlikleri tarafından büyük can kaybıyla takip edildi. Bu yenilgi, Bizans imparatoru II. Basileios'u bir sonraki yıl bölgede kişisel olarak sefer yapmaya zorladı ve 1001'de iki devlet arasında on yıllık bir ateşkes imzalandı.

<span class="mw-page-title-main">Bizans muharebeleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Aşağıdakiler, 6. yüzyıldan 15. yüzyılın ortalarında dağılmasına kadar Doğu Roma veya Bizans İmparatorluğu tarafından yapılan muharebelerin, tarihe göre düzenlenmiş bir listesidir. Bu ayrıntılı bir liste değil. Bizans İmparatorluğu'nun Romalı öncülleri tarafından yapılan savaşlar için bkz.Roma muharebeleri listesi

<span class="mw-page-title-main">Ramla Muharebesi (1102)</span> Orta Doğuda muharebe

İkinci Ramla Muharebesi 17 Mayıs 1102'de Haçlı Kudüs Krallığı ile Mısırlı Fâtımîler arasında gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">Ebü’l-Fevâris Ahmed</span> İhşîdî hanedanının hükümdarı

Ebü'l-Fevâris Ahmed bin Ali el-İhşîd, 968-969 yılları arasında Mısır, Suriye ve Hicaz'ı yöneten İhşidî hanedanının özerk hükümdarlarının sonuncusudur. Ancak çocuktu ve fiilen hükümdarlık yapmamış, önce vezir Cafer bin Furat'ın, sonra da amcası Ebü'l-Hasan bin Ubeydullah bin Toğaç'ın himayesi altında bulunmuştur. Saltanatı, 969 yazında Fatımiler'in Mısır'ı fethetmesiyle son bulmuştur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.