İçeriğe atla

Boğa güreşi

Boğa güreşi

Boğa güreşi (İspanyolcacorrida de toros, tauromaquia, toreo), iki boğanın çeşitli amaçlarla güreştirilmesini ya da matador adı verilen bir insanın boğayı gittikçe yorup öldürmesini esas alan eğlence ve yarışma biçimi.

Tarih

Eski Çağ'da Girit halkı, bir takım törenler ile boğalarla güreşirlerdi. Tesalya bölgesinde (Taurocatapsia isminde bir çeşit boğa güreşinde), boğa at ile kovalanır, daha sonra boynuzlarıdan yakalanarak yere yıldırılırdı. 18. yüzyıl'a kadar İspanya ve Portekiz'de boğa ile güreş, daima at sırtında yapılıdı. Bu karşılaşmaların yıldızı, ata binen kişi olurdu (Caballero en plaza veya Rejoneador). Ancak zaman içinde, atın sırtında dövüşmek yerine yerde dövüş ön plana geçti ve Pedro Romero, Joaquin Rodriguez, Jose Delgado, yetenekleri ile bu yeni biçimin öncüleri olmuşlardı. 1830 yılında 7. Fernando'nun Sevilla bölgesinde bununla ilgili bir okul açıp, yönetime Pedro Romero'yu atamasıyla, güreşçilerin hareketleri ve gerçekleştirdiği oyunlar, "resmen" denetim altına girdi.

Gösteri

Birçok matadorun güreştiği ve birçok boğanın öldürüldüğü gösteriye "corrida de toros" denmektedir. Bu yarışma, arenada baş bölümde oturan bir görevlinin denetiminde, kurallara tabii yapılır. Her boğa için karşılaşma, tercio isminde üç bölüme ayrılır: birinci tercio mızraklama, ikincisi şişeleme ve üçüncüsü öldürmedir. Tercio'lararası geçiş, görevli başkan tarafından belirlenir. (Geçiş, boru öttürülerek bildirilir.) Boğa da, geçitten "arena"ya çıktığında, matadorun "cuadrilla"sı arenada yerini alır. "Peon"lar ise "muletara"rıyla hayvanı üstlerine çekerek matadorun karşılaşma şartlarını saptaması için öncelikle boğayı düz çizgi boyunca koştururlar. Boğayı mızraklamakla görevli iki "picador", arenada kendilerine özel yerde beklerler. Hayvana önce, deneme amaçlı "muleta"yı sallayarak, matador yaklaşır. Bu deneme hareketlerinden sonra, mızraklamaya sıra gelir.

Türkiye'de boğa güreşi

Artvin'de Kafkasör boğa güreşi

Mitolojide, Mithras bir boğayı öldürürken

Artvin Kafkasör boğa güreşleri ile nefes kesen görüntülerin sergilendiği bir ildir. Her yılın Haziran ayının üçüncü haftası boyunca geleneksel olarak düzenlenen festivalin ilginç yanı boğa güreşleridir. İlin her yanından getirilen boğalar boyun kalınlığına ve kilolarına göre sınıflandırılıp güreştirilir.

Bu güreşler yapıldığı tarihten itibaren, boğaların zarar görmemesi ve herhangi bir şekilde eziyete uğramamaları için dikkat edilmekte, belirli kurallar uygulanmaktadır. Güreş sırasında güçsüz görülen boğanın çekilmesi halinde yenik kabul edilir ve güreş meydanında ayrılan bölümden ilgililerce boğa alandan uzaklaştırılırlar. İlgililer ellerindeki uzun sopalarla gerektiğinde güç kullanmaktadırlar. Böylece, Kafkasör boğa güreşleri, kendi kuralları içinde güç gösterisi olarak bir spor ve şenlik ortamına dönüşür.[]

Karakucak güreşleri ve folklor gösterilerinin de yapıldığı festivalde, çevre ilçe ve köylerinden gelen halk şairlerinin atışmaları ilgiyle izlenir.[]

İspanyol boğa güreşi

Meksika'da bir boğa güreşi.

İspanya'da yoğun olarak düzenlenen boğa güreşlerinde matador olarak adlandırılan kişi önceden yorulmuş ve kan kaybetmesine yol açacak şekilde yaralanmış boğayı öldürür.

Katalunya Otonom Bölge Parlamentosunda alınan karara göre 2012 yılından sonra boğa güreşi Katalunya'da yasaklanmıştır.[1]

Fransız boğa güreşi

Güney Fransa'nın Provence bölgesinde bulunan Camargue'da boğa güreşlerinin kansız versiyonu olarak bilinen Course camarguaise düzenlenmektedir. Bu boğa güreşindeki temel amaç, boğalara zarar vermekten ziyade, boğaların arenaya alındığı 15 dakika içerisinde onların boynuzlarına sarılmış olan iplikleri çözmek yahut halkaları alarak kaçmaktır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  • Garry Marvin Bullfight. — University of Illinois Press, 1994. — 226 p. — ISBN 9780252064371
  • Wood, Tristan, "How To Watch A Bullfight", 2011, Merlin Unwin Books, ISBN 9781906122270
  • Fiske-Harrison, Alexander, "Into The Arena: The World of the Spanish Bullfight", 2011, Profile Books, ISBN 1846683351
  • Marvin, Garry, "Bullfight", 1988, University of Illinois Press, ISBN 9780252064371

Kaynakça

  1. ^ 28 Temmuz 2010 tarihli 29 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. El País haberi (İspanyolca), 28 Temmuz 2010 tarihinde erişilmiştir

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cengiz Han</span> Moğol İmparatorluğunun kurucusu ve ilk hükümdarı (1162–1227)

Cengiz Han,, Moğol İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk Kağanı olan Moğol komutan ve hükümdardır. Hükümdarlığı döneminde gerçekleştirdiği hiçbir savaşı kaybetmeyen Cengiz Han, dünya tarihinin en büyük askerî liderlerinden birisi olarak kabul edilmektedir. 13. yüzyılın başında Orta Asya'daki tüm göçebe bozkır kavimlerini birleştirip, bir ulus hâline getirerek Moğol siyasi kimliği çatısı altında toplamıştır. Cengiz Han, hükümdarlığı döneminde 1206-1227 arasında, Kuzey Çin'deki Batı Xia ve Jin Hanedanı; Türkistan'daki Kara Hıtay, Maveraünnehir; Harezm, Horasan ve İran'daki Harezmşahlar, Kafkasya'daki Gürcüler, Deşt-i Kıpçak'taki Rus Knezlikleri, Kıpçaklar ile İdil Bulgarları üzerine seferler yaptı. Bunların sonucunda Pasifik Okyanusu'ndan Hazar Denizi'ne ve Karadeniz'in kuzeyine kadar uzanan bir imparatorluk kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye</span> Güneydoğu Avrupa ve Batı Asyada yer alan bir ülke

Türkiye, resmî adıyla Türkiye Cumhuriyeti, topraklarının büyük bölümü Batı Asya'da Anadolu'da, diğer bir bölümü ise Güneydoğu Avrupa'nın uzantısı Doğu Trakya'da olan kıtalararası bir ülkedir. Batıda Bulgaristan ve Yunanistan, doğuda Gürcistan, Ermenistan, İran ve Azerbaycan, güneyde ise Irak ve Suriye ile sınır komşusudur. Güneyini Kıbrıs ve Akdeniz, batısını Ege Denizi, kuzeyini ise Karadeniz çevreler. Marmara Denizi ise İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı ile birlikte Anadolu'yu Trakya'dan, yani Asya'yı Avrupa'dan ayırır. Resmî olarak laik bir devlet olan Türkiye'de nüfusun çoğunluğu Müslüman'dır. Ankara, Türkiye'nin başkenti ve ikinci en kalabalık şehri; İstanbul ise, Türkiye'nin en kalabalık şehri, ekonomik ve finansal merkezi ve aynı zamanda Avrupa'nın en kalabalık şehridir.

<span class="mw-page-title-main">İtalya</span> Güney Avrupada yer alan kısmi ada ülkesi

İtalya, resmî adıyla İtalyan Cumhuriyeti, Güney Avrupa'da, büyük ölçüde İtalya Yarımadası üzerinde yer alan bir ülke. Akdeniz'in en büyük iki adası Sicilya ve Sardinya da İtalyan topraklarıdır. Yüzölçümü 301.340 km2 olan ülkenin kuzeyde Alpler bölgesinde Fransa, İsviçre, Avusturya ve Slovenya'yla kara sınırı vardır. Bağımsız iki Avrupa ülkesi olan Vatikan ve San Marino da İtalya'nın yarımadadaki toprakları içine sıkışmış anklav ülkelerdir. İtalya'nın ayrıca biri İsviçre (Campione), diğeriyse Tunus (Lampedusa) tarafından kara ve deniz sınırlarıyla kuşatılmış iki eksklavı bulunur. Nüfusu 58 milyon olan İtalya, Avrupa Birliği'nin en kalabalık üçüncü ülkesidir. Başkenti ve en büyük şehri Roma, yüzyıllar boyunca Batı uygarlığının merkezi olmuş, mimaride barok üslûbunun doğuşuna tanıklık etmiş ve eskiden beri Katolik Kilisesi'nin merkezi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Iğdır</span> Iğdır ilinin merkezi olan şehir

Iğdır, Iğdır ilinin merkezi olan şehirdir. Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nin Erzurum - Kars Bölümü'nde yer almaktadır. İl merkezi 3 beldeden ve 49 köyden oluşmaktadır. Iğdır merkez ilçe nüfusu 2020 ADNKS sayımı itibarıyla 96.887 olup, köy ve belde nüfuslarıyla birlikte 142.559'dur.

<span class="mw-page-title-main">Hayvan kurbanı</span>

Hayvan kurbanı, dini anlamda bir tanrıyı yatıştırmak veya iyiliğini sürdürmek için bir veya daha fazla hayvanın ritüel olarak öldürülmesi ve sunulmasıdır. Geç Antik Çağ'da Hristiyanlığın yayılmasına kadar Avrupa ve Eski Yakın Doğu'da hayvan kurban etme yaygındı ve bugün bazı kültürlerde veya dinlerde devam ediyor. Kurban ritüeli bazı kültürlerde insanların kurban edilmesini kapsıyordu ve muhtemelen tarih içerisinde hayvan kurbanı ile yer değiştirmişti.

<span class="mw-page-title-main">Fil</span> hortumlu bir memeli hayvan

Fil, hortumlular takımının filgiller (Elephantidae) familyasını oluşturan memeli bir hayvandır. Geleneksel olarak Asya fili ve Afrika fili olmak üzere iki türü tanınır; ancak bazı kanıtlara dayanarak Afrika savan fili ile Afrika orman filinin de iki ayrı tür olduğu öne sürülür. Filler, Sahra altı Afrika ile Güney ve Güneydoğu Asya'da bulunur. İçinde mamutlar ve mastodonlar gibi soyu tükenmiş türleri de barındıran hortumlular takımından günümüzde soyunu sürdüren bir tek filler kalmıştır. Karada yaşayan en büyük hayvan olan Afrika filinin erkeği 4 m boya ve 7.000 kg ağırlığa ulaşabilir. Fillerin dikkat çekici ve ayırt edici özellikleri arasında, nesneleri yakalamak gibi çeşitli amaçlar için kullanılan uzun hortumları başta gelir. Uzun ve sivri olan kesici dişlerini nesneleri taşımak, yeri kazmak için kullanırlar. Fildişinin kaynağı olan bu kesici dişler aynı zamanda dövüşürken silah olarak da kullanılır. Filin büyük ve geniş kulakları vücut ısısını kontrol etmeye yarar. Afrika fillerinin kulakları daha büyük olur ve sırtları içbükeydir. Asya fillerinin ise kulakları daha küçük olur ve sırtları dışbükey ya da düzdür.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Ali</span> Amerikalı profesyonel boksör (1942–2016)

Muhammed Ali, Amerikalı profesyonel boksör ve aktivist. "En İyisi" lakaplı Ali, 20. yüzyılın en önemli spor figürlerinden biri olarak kabul edilir ve genellikle tüm zamanların en büyük ağır sıklet boksörü olarak kabul edilir. Ring dergisi ağır sıklet unvanını 1964'ten 1970'e kadar elinde tuttu. 1974'ten 1978'e kadar tartışmasız şampiyon ve 1978'den 1979'a kadar WBA ve Ring ağır sıklet şampiyonu oldu. 1999 yılında Sports Illustrated tarafından Yüzyılın Spor Adamı ve BBC tarafından Yüzyılın Spor Kişiliği seçildi.

<span class="mw-page-title-main">Antik Roma</span> İlk Çağın en büyük ve en güçlü medeniyeti

Antik Roma, MÖ 9. yüzyılda İtalya Yarımadası'nda kurulan Roma şehir devletinden doğarak tüm Akdeniz'i çevreleyen bir imparatorluk hâline gelen medeniyetin adıdır. Yaklaşık 2.200 yıl boyunca varlığını sürdürmüş olan Roma uygarlığı bir monarşiden oligarşi ve cumhuriyetin bileşimi bir demokrasiye ve daha sonra da otokratik bir imparatorluğa dönüşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Krav Maga</span> İsrail dövüş sanatı

Krav Maga, İsrail askerî güçleri tarafından geliştirilen ve kullanılan savaş sanatları tekniğidir. Kişisel savunma (self-defense) için daha basitleştirilip askeriyede kullanılan “öldürme teknikleri çıkarılmış bir versiyonu”, sivil hayatta açılan kurslarla öğretilmektedir. Bu kurslarda gündelik hayatta karşılaşılabilecek tehditler ve bu tehditlerden korunma yöntemleri öğretilir. Herhangi bir ring-müsabaka kurallarına bağlı olmayan, bu nedenle tekniklerinde herhangi bir kısıtlama barındırmayan krav maganın amacı dövüşmeyi değil, hayatta kalmayı öğretmektir.

<span class="mw-page-title-main">Dirse Han Oğlu Boğaç Han</span>

Dirse Han Oğlu Boğaç Han, Dede Korkut Kitabı'nın bölümlerinden birini oluşturan öykü.

Baal veya Baʽal, antik çağda Levant'ta konuşulan Kuzeybatı Sami dillerinde önceleri insanlar arasında kullanılan 'sahip', 'efendi' anlamına gelen bir unvan ve şeref ifadesiydi. Ünvan akademisyenlere göre önce güneş kültleri ve çeşitli koruyucu tanrılarla ilişkilendirilir; ancak yazıtlar, Ba'al adının özellikle fırtına ve bereket tanrısı Hadad ve onun yerel tezahürleriyle ilişkilendirildiğini gösterdi.

Amerikan güreşi, Türkiye dışında daha çok profesyonel güreş olarak bilinir. Bir spor türüdür ve dövüş ve güreş ögeleri içerir. Sonucu önceden belirlenmiş olan güreş tarzını belirtmek için kullanılır. Modern amerikan güreşi bir tür gösteri formudur. Katılımcıların amacı, ring içinde önceden planlanmış fiziksel bir güreş maçı sunarak izleyicileri eğlendirmektir. Güreşteki gerçekliğin derecesi ülkesine ve federasyonuna göre değişmektedir. Amerikan güreşinde sonuçlar önceden belirlenir ama bunu sadece o maçtaki güreşçiler ve hakemler bilir. Hareketlerin güreşçiler üzerindeki etkisi asla abartılmaz. Birçok kişiye göre Amerikan güreşi bir spor müsabakası olarak kabul görür ve "gerçek" kelimesi tercih edilir. Birçok güreş hareketi gerçek acı doğurabilir ve yanlış veya doğru uygulanırsa bile sakatlıkla ve ölümle sonuçlanabilir. Maçlarının sonucunun ve genel gidiş önceden bellidir. Genelde maçlar face olarak tanımlanan iyi karakterli güreşçiler ve heel olarak bilinen kötü karakterli güreşçiler arasında gerçekleşir. Bir güreşçi kariyeri boyunca hikâyeler gereği hem iyi hem de kötü güreşçi durumuna geçebilir. Pro güreş maçlarında yaptıkları hareketler gerçek olup sakatlanma yaralanma kanlar ölümler olmakta ve bunlar gerçektir.

<span class="mw-page-title-main">Jack Dempsey</span> Amerikalı boksçu (1895 – 1983)

William Harrison "Jack" Dempsey, 1919'dan 1926'ya kadar dünya ağır sıklet boks şampiyonlu unvanlı Amerikalı boksör. Dempsey'in saldırgan üslubu ve olağanüstü boks gücü onu tarihin en popüler boksörlerinden biri yaptı. Jack Dempsey 1.85 boyundaydı. Profesyonel kariyeri boyunca 85 maç yapmış, 68 galibiyet elde etmiştir. Bu galibiyetlerin 53'ü nakavt'dır. 6 kez yenilmiş ve 11 kez berabere kalmıştır.

Kurtlar Vadisi Pusu dizisinde yer alan tüm karakterlerin listesi ve oynadıkları bölüm aralığı yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu</span> Güneydoğu Avrupa, Güneybatı Asya ve Kuzey Afrikada hüküm sürmüş eski bir imparatorluk (1299–1922)

Osmanlı İmparatorluğu ya da Osmanlı Devleti, resmî olarak Devlet-i Aliyye ve yine resmî olarak antlaşmalarda ve uluslararası kullanımlarda Türkiye, Batı kroniklerindeki kullanımlarda ise Türk İmparatorluğu, 1299 yılında Oğuz Türklerinden Osman Gazi'nin kurduğu Osmanoğlu Hanedanı'nın hükümdarlığında Orta Çağ'dan Yakın Çağ'a kadar varlığını sürdürmüş bir imparatorluktur.

Açlık Oyunları Evreni, Amerikalı televizyon yazarı ve romancı Suzanne Collins tarafından yazılmış Açlık Oyunları kitap üçlemesi'nde geçen kurgusal bir distopyadır. Capitol Açlık Oyunları sistemini Panem halkının isyanının cezasını çektirmek, Capitol'ün kesin gücünü göstermek ve karşı ayaklanmanın sonucunu göstermek için geliştirildi. Alaycı Kuş kitabında, Panem kelimesinin Latince Panem et Circenses'den geldiği söylenmektedir; anlamı ekmek ve sirklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Tyson Fury</span> Britanyalı boksör

Tyson Luke Fury, Britanyalı profesyonel boksör. WBC ağır sıklet unvanını 2020-2024 yılları arasında elinde bulundurmuştur. Daha önce, 2015-2016 yılları arasında birleşik WBA (Süper), IBF, WBO ve IBO unvanlarını ve 2015-2022 yılları arasında iki kez Ring dergisi unvanını elinde bulundurmuştur. Wilder'ı yenmesiyle Fury, Floyd Patterson ve Muhammed Ali'den sonra The Ring dergisi unvanını iki kez elinde bulunduran üçüncü ağır sıklet olmuştur. Temmuz 2023 itibarıyla Fury, BoxRec ve ESPN tarafından dünyanın en iyi aktif ağır sıkleti olarak gösterilmektedir. Ayrıca tüm sıkletlerde, ESPN tarafından ikinci, Boxrec bakımından beşinci en iyi aktif boksörüdür.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri'nde LGBT tarihi</span>

Amerika Birleşik Devletleri'nde LGBT tarihi, 20. yüzyıla kadar cezai takibat, toplumsal kınama ve ayrımcılığın karşısında kendi cinsel yönelimlerini çoğunlukla ancak gizlice ifade edebilen kişilerin tarihidir. İngilizcede "in the closet" ifadesine sebep olan bu gizlilik nedeniyle tarih araştırmacıları çoğunlukla yetersiz kaynaklarla çalışmaya zorundalar. Özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısına kadar eşcinsel kadınların hayatları yeterince belgelenmemiştir. Eşcinsel topluluğu, eşcinsellerin kendilerini ifade edebildikleri altkültürel ortamlardan oluştu ve bunun daha 20. yüzyılın ilk yıllarında var olduğu tespit edilmiştir.

<i>İskoçyalı</i> (film, 1986)

İskoçyalı, Russell Mulcahy tarafından yönetilen ve Gregory Widen'ın bir hikâyesine dayanan 1986 yapımı fantastik aksiyon macera filmidir. Christopher Lambert, Sean Connery, Clancy Brown ve Roxanne Hart'ın rol aldığı film, geçmiş ve günümüzün hikâyeleri ile iç içe geçmiş ölümsüz savaşçılar arasındaki asırlık savaşın doruk noktasını anlatıyor.

Manuel Benítez Pérez, genellikle El Cordobés (Cordovan) olarak bilinen İspanyol boğa güreşçisi, matador ve 1960'larda boğa güreşi arenasına alışılmışın dışında bir akrobatik ve teatral tarz getiren aktif bir matadordur.