Björn Járnsíða
| I. Björn Björn Járnsíða | |
|---|---|
 Björn'ün mezartaşı olduğuna inanılan U13 Runik taşı | |
| İsveç Kralı | |
| Önce gelen | Ragnar Lodbrok |
| Sonra gelen | I. Erik |
| Danimarka Kralı | |
| Önce gelen | Ragnar Lodbrok |
| Sonra gelen | I. Erik |
| Defin | Mälaren, Uppsala |
| Çocuk(lar)ı | I. Erik |
| Hanedan | Munsö Hanedanı |
| Babası | Ragnar Lodbrok |
| Annesi | Lagertha Lodbrok |
Bjørn Járnsíðe Ragnarsson yarı efsanevi İsveç kralı ve ünlü Viking savaşçısı Ragnar Lodbrok'un oğlu. Járnsíðe lakabı Türkçedeki yiğit ve alp sözcüklerinin Eski Norsça'daki karşılığıdır,[1] savaşlardaki cesareti nedeniyle Bjørn'a bu takma ad uygun görülmüştür. 9. yüzyılda yaşamıştır, Munsö Hanedanının kurucusudur.
Hayatı
Güçlü bir Viking komutanı ve denizci olan Björn, Fransa'nın içlerine doğru yapılan viking saldırıları geleneğini devam ettirdi. 860 yılında büyük bir donanmayla Akdeniz'e çıktığı bilinmektedir. İspanya kıyılarını yağmalayıp Cebelitarık'tan içeri girerek Fransa'nın güney sahillerine saldırmıştır. Kışı burada geçiren donanma İtalya'ya doğru yola devam etmiş, Pisa kentine saldırarak burayı ele geçirmiştir. İç kısımlara doğru ilerleyen Björn, Roma sandığı Luna kenti duvarlarına ulaşmış ancak surları aşamamıştır. Kenti ele geçirmek için çeşitli entrikalar çeviren Björn sonunda amacına ulaşır.[2] Daha sonra Sicilya ve Kuzey Afrika kıyılarını da yağmalar. Dönüş yolunda ise Cebelitarık'a gittiğinde yolunun müslüman donanması tarafından kesildiğini görür. Şiddetli çarpışma sonucu 40 gemisini kaybeden Björn özellikle Rum Ateşine çözüm bulamaz. Donanmasının kalan kısmı İskandinavya'ya döner, Björn de hayatının geri kalan kısmını zengin bir kral olarak devam ettirir.
Latin kaynakları
Annales Bertiniani ve Chronicon Fontanellense adlı kaynaklar Berno adlı bir savaşçı komutasındaki Vikinglerin 850'li yıllarda Seine Nehri boyunca yağma saldırıları düzenlediğini yazar. Ayrıca 1070'li yıllarda Jumiègesli William ondan Bier Costae ferreae olarak bahsederek kral Ragnar Lodbrok'un oğlu olduğunu yazar.[3]
Ragnarssona þáttr
Ragnarssona þáttr'e göre Björn kral Ragnar Lodbrok ile Lagertha'nın oğludur. Kardeşlerinin Hvitserk, Ivar Ragnarsson ve Sigurd Ragnarsson olduğu ayrıca babasının önceki evliliğinden olan çocukları Erik ve Agnar ile de üvey kardeş olduğu yazılır. Björn ve kardeşleri İsveç'ten ayrılarak Jutland, Gotland ve Öland'ın yanı sıra bölgedeki tüm adacıkları ele geçirirler. Daha sonra İvar ile birlikte Lejre'ye yerleşip buradan hükmederler. Sagaya göre oğullarının başarısını kıskanan Ragnar, İsveç hükümdarı Östen Beli'ye talimat verip İsveç topraklarını oğullarından korumasını ister. Daha sonra kendi başına Baltık Denizine açılarak yağma seferleri düzenler. Ragnar'ın oğulları Erik ve Agnar Mälaren Gölüne gelerek Östen Beli'ye haber gönderirler. Buna göre kendilerine itaat etmesini ve kızı Borghild'i Erik'e vermesi istenir. Önce İsveçli kabile şeflerine danışması gerektiğini bildiren Östen Beli, şeflerden aldığı olumsuz karar üzerine kardeşlere saldırır. Muharebe sonrasında Agnar öldürülür, Erik ise esir alınır. Galip Östen Beli, yine de kızı Borghild'i Erik'e verebileceğini ve isterse Uppsala hükümdarı olabileceğini belirtse de bu yenilgiden sonra Erik ölmeyi tercih ettiğini söyler. İsteği üzerine savaş meydanında en yüksek yerde kazığa oturtulur. Olayı duyan üvey Aslaug ve oğulları Björn ve Hvitserk İsveç'e büyük bir orduyla giderek Östen'i mağlup ederek öldürürler. Ragnar, oğullarının kendisine haber vermeden intikam seferi düzenlemesine içerleyerek İngiltere'ye çok az bir kuvvetle saldırmaya kalkar.[4] Northumbria kralı Ælla Ragnar'ı yener ve yılanlarla dolu bir çukura atarak öldürür. Björn ve kardeşleri Ælla'ya saldırsa da başarısız olur. İvar barış görüşmeleri sonucunda İngiltere'de kalarak York kentini kurar. Geçen zaman içinde yerel halk tarafından sevilen bir hükümdar olan İvar, kardeşlerini Northumbria'ya yeniden saldırmak için adaya davet eder. Bu sırada kendisi de İngiliz kabile şefleriyle birlikte Viking saflarına katılır. Ælla yenilir ve ağır işkencelerle öldürülür. Björn ve kardeşleri bundan sonra İngiltere, Galler, Fransa ve İtalya'ya yağma seferleri düzenler. Seferden döndüklerinde İskandinav topraklarını aralarında bölüşürler. Björn Uppsala bölgesinin hakimi olur.
Hervarar saga
Hervarar Saga'da da Östen Beli'nin ölümü Ragnar Lodbrok Sagasındaki gibi anlatılır. Ragnar öldüğünde Björn İsveç kralı olur. Björn'ün iki oğlu olur. Oğullardan Erik Björnsson bir sonraki İsveç kralı olur.[5]
Kaynakça
- ^ "Ironside Ne Demek?". 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Efsaneye göre öldüğü haberini yayan Björn Hristiyan olarak gömülmeyi vasiyet ettiğini şehirdeki piskoposa iletecek, şehre alınan cenaze alayı Björn'ün işaretiyle saldırıya geçecektir. Kentin kapıları açılınca da Viking ordusu şehre girecektir.
- ^ Lotbroci regis filio
- ^ Efsaneye göre sadece 2 Knarr ile sefere çıkmıştır
- ^ Diğer oğlunun adı Refil'dir. Erik Bjönsson'dan sonra tahta Refil'in oğlu Erik Refilsson geçecektir. Erik o kadar başarılı bir hükümdar olmuştur ki halk arasında onun ilah olduğuna inananlar bulunmaktadır.
