İçeriğe atla

Bizans kültüründe politik nedenlerle sakat bırakma

Romanos Lekapenos'a karşı başarısız isyan girişiminden sonra Yaşlı Leo Fokas'ın kör edilmesinin tasviri, İoannis Skilicis'in Vakainamesinden (kronik)

Sakat bırakma, Bizans İmparatorluğu'ndaki suçlular için yaygın bir cezalandırma yöntemiydi, ancak imparatorluğun siyasi yaşamında da bir rol oynadı.[1] Sakatlama cezalarının, aynı zamanda ikincil yararları da vardır. Rakibi kör etme sadece hareketliliğini sınırladığı gibi, aynı zamanda İmparatorluğun kontrol etmenin en önemli parçası olan bir savaşta orduya kumanda etmeyi imkânsız hale getirir. Hadım etmekte potansiyel rakipleri devre dışı bırakmak için kullanılan bir başka yöntemdir. Bizans İmparatorluğunda, bir erkeğin hadım edilmesi artık onun bir erkek olmadığı, yarı ölü, "yarı ölü bir hayat" anlamına gelirdi.[2] Hadım etmek aynı zamanda, İmparator ya da tac için hakkı olan İmparator çocuklarını tehdit edecek bir varis doğumuna da engel olurdu. Diğer sakat bırakma çeşitleri, burnun kesilmesi (rinotomi) veya uzuvların kesilmesiydi.

Gerekçe

Siyasi rakiplerin imparator tarafından sakatlanması, tehdit olarak görülen bir kişinin ardıllarını etkisiz hale getirmenin etkili bir yolu olarak kabul edildi. Hadım edilmiş bir erkek, ne kadar güç kazandıklarına bakılmaksızın, hiçbir zaman tahta geçemeyecekleri için tehdit olarak görülmezdi ve çok sayıda hadım, Bizans saray ve idaresinde yüksek ve gizli makamlar emanet edilirdi. Bizans kültüründe, imparator, Tanrı'nın bir yansımasıydı. Tanrı, mükemmel olduğu için, imparatorunda kusursuz olması gerekmekteydi. Özellikle yüzde bir yara olmak üzere herhangi bir sakatlık, kişiyi tacı almaktan uzaklaştırırdı.[3] Bunun tek istisnası II. Justinianos (ὁ Ῥινότμητος, "Kesik burunlu") idi, 695 de burnu kesilip tahttan indirildikten sonra, 705 yılında tekrar imparator olabilmiştir.[4]

Tarihi

İmparator Phocas bunu daha erken hükümdarlığında kullanmasına rağmen; bir ceza olarak kör bırakılmanın, politik rakipler için cezalandırma ve ihanet için kullanılması 705 yılıdır, Herakleios'tan itibaren yaygın bir uygulama haline gelmiştir.[5] Hadım bırakmak ise çok sonraları ortaya çıkmış, özellikle 10 ve 11. yüzyıllarda çok kullanılmıştır. Bunun iyi örneği genç yaşta hadım edilen, İmparator I. Romanos'un gayrı meşru çocuğu Basileios Lekapenos'tur, kendisi daha sonra parakoimomenos olacak kadar bir güce sahip olmuş, arka arkaya gelen üç imparatorun etkili baş veziri olmuş ancak hiçbir zaman taca bir tehdit olarak görülmemiştir.[6][7]

Vücut sakatlama vakaları

KurbanTarihCezaDetayKaynak
Aleksios Filanthropinos 1295 Kör edildi Thrakesion Theması Valisi, III. Andronikos'a karşı ayaklandı, ancak sadık askerler tarafından yakalandı ve kör edilmiştir. [8]
Anastasios743 Kör edildi V. Konstantinos'a karşı Artabasdos'un gaspını desteklemişt, kör edilmiştir. [9]
Artabasdos743 Kör edildi İkonoklazm krizi sırasında Artabasdos ve oğulları Nikiforos ve Nikitas, V. Konstantinos'a karşı ayaklanmalarının başarısız olması nedeniyle kör edildiler. [10]
Sisinnios 743 Kör edildi Thrakesion Theması Stratigos'u, V. Konstantinos'u Artabasdos'a karşı destekledi, ancak tahtı kendisi için ele geçirmek üzerine komplo kurduğu şüphesiyle V. Konstantinos'un zaferin ardından kör edildi. [11][12]
Antiochos, David, Theophylact of Iconium, Hristoforos, Konstantinos, kandidatos Teofilakt ve 11 diğer kişi 766 Kör edildi Yüksek rütbeli vilayet valileri ve saray yetkilileri, V. Konstantinos'a karşı komplo düzenleyen on dokuz kişilik bir grubun üyeleri. Komplo ortaya çıktı ve üyeleri 25 Ağustos 766'da Hipodrom'da halka açık bir şekilde gezdirildiler. İki elebaşı, Konstantinos ve Strategios Podopagouros kardeşler idam edildi, geri kalanı kör ve sürgün edildi ve her yıl 100 kırbaç vurmak için imparatorluk ajanlar gönderildi. [13]
İoannis Athalarihos 637 Burnu ve elleri kesildi Babası, Herakleios'u devirmeye çalıştıktan sonra sakat bırakıldı; aynı cezayı alan eş-komplocu Theodoros sürgüne gönderildi ve bir bacağı kesildi [14]
Bardanes Turkos803/804 Kör edildi I. Nikiforos'a karşı başarısız bir isyan başlattı ve teslim oldu. Muhtemelen Nikiforos'un emriyle bir manastırda hapsedilirken, kör edildi [15]
Bardas Fokas 1026 Kör edildi VIII. Konstantinos'a karşı komplo ile suçlandı [16]
Konstantinos Diogenis 1095 Kör edildi Sahte tahta talip olan, I. Aleksios'a karşı Trakya'nın bir Kuman işgaline öncülük etti [17]
Filippikos Bardanes, Theodoros Myakes, Georgios Bourafos 713 Kör edildi Opsikion birliklerinin bir isyanı, 3 Haziran 713'te bir hamamda Filippikos'u kör edebildikleri şehre birkaç adam sokmayı başardılar. Onu bir hafta sonra patrikios Theodoros Myakes ve bir hafta sonra da Opsikion doux'u patrikios Georgios Bourafos izledi [18]
I. Kallinikos 705 Kör edildi II. Justinianos'un devrilmesini destekledi ve 705'te II. Justinianos tekrar iktidara geldiğinde kör edildi [19]
VI. Konstantinos797 Kör edildi Annesi İrini'nin destekçileri tarafından kör edilen İmparator. VI. Konstantinos kısa bir süre sonra yaralarından dolayı öldü ve İrini'nin imparatorluk tacı giymesine neden oldu
Konstantinos, Basileios, Georgios ve Theodosios 820 Hadım edildi 820 yılının Noel günü tahttan indirilen V. Leon'un oğulları, II. Mihail tarafından hadım edildiler, Prote adasına sürgün edildiler ve ve bir manastıra keşiş olarak kapatıldılar [20]
Leo Fokas919 Kör edildi Romanos Lekapenos'un iktidarı almasına karşı ayaklandı, ancak yakalandı ve kör edildi [21]
Konstantinos Aspietis 1190/1 Kör edildi Birliklerine gecikmiş maaş dağıttığı için II. İsaakios'a karşı bir isyan planladığından şüphelenilmiştir [22]
Leo Fokas, Nikiforos Fokas 971 Kör edildi I. İoannis'e karşı bir isyan komplosu kurdu [23]
Nikiforos792 Kör edildi VI. Konstantinos'un amcası, Markellai Muharebesi sonrasında tagmata onu tahta çıkarmak için komplo kurduktan sonra kendisi kör edilirken dört erkek kardeşinin dili kesilmiştir [24][25]
Aleksios Mosele792 Kör edildi Armeniakon generali, İrini'nin imparatoriçe ve VI. Konstantinos ile ortak hükümdar olmasını reddettiği için kör edildi [24]
Konstantinos Diogenis1028–1034[A 1]Kör edildi Tanınmış general, III. Romanos'a karşı komplo kurduğu şüphesiyle kör edildi [26]
Nikiforos Briennios1078 Kör edildi Nikiforos, 1077 yılında VII. Mihail'e karşı ayaklandı ve isyanını III. Nikiforos'a karşı devam ettirdi. Aleksios Komnenos tarafından Kalavrye'de mağlup edilip, kör edildi [27]
Nikiforos Diogenis1094 Kör edildi Nikiforos, Romen Diyojen ile Eudokia Makrembolitissa'nın oğludur; ihanet ile suçlandıktan sonra İmparator I. Aleksios tarafından kör edildi [28]
Romen Diyojen1072 Kör edildi Andronikos Dukas, imparator olarak tahttan çekilmesi sağladıktan sonra Romen Diyojen'i kör etti [29]
Heraklonas641 Burnu yarıldı II. Konstans'ın destekçileri tarafından devrildi, kesildi ve sürgün edildi [30]
Theofilaktos, Stavrakios ve Nikitas (I. İgnatius ismiyle Konstantinopolis Patriği oldu) 813 Hadım edildi I. Mihail'in oğulları, V. Leon tarafından I. Mihail'in tahttan indirilmesinden sonra hadım edilmişlerdir [31]
II. Justinianos695 Burnu kesildi Leontios'un destekçileri tarafından tahttan indirildi, burnu kesilip, sürgüne gönderildi [4]
Aleksios Komnenos 1182 Kör edildi, muhtemelen hadım edildi II. Aleksios'un De facto naibi, gaspçı I. Andronikos tarafından tahttan indirildi.
IV. İoannis1261 Kör edildi Yedi yaşında imparator oldu, on bir yaşındayken tahttan indirilip ve kör edildi [32]
Basileios Lekapenos920–944[A 2]Hadım edildi Bir bebek olarak İmparator I. Romanos'un gayri meşru bir oğlu olarak doğduğunda hadım edildi [6]
Martina641 Dili kesildi II. Konstans'ın destekçileri tarafından devrildi, sakat bırakıldı ve sürgüne gönderildi [30]
Ermeni Symbatios 866/867 Bir gözü çıkarıldı, sağ kolu kesildi III. Mihail, Makedonyalı Basileios'u ortak imparatorluğa yükselttiğinde, Georgios Peganis ile beraber isyan etti [33]
Georgios Peganis 866/867 Kör edildi, burnu kesildi III. Mihail, Makedonyalı Basileios'u ortak imparatorluğa yükselttiğinde, Ermeni Symbatios ile beraber isyan etti [34]
İoannis Orfanotrofos'un ailesi1041 Hadım edildi V. Mihail, İoannis Orfanotrofos'un ailesinin tüm üyelerini hadım etti [2]
İoannis Orfanotrofos1043 Kör edildi Bir tehdit olarak görüldü, bu yüzden Konstantinopolis patriği Mihail Kirularios tarafından kör edildi [26]
Presyan1029 Kör edildi III. Romanos'a karşı ihanet ile suçlandıktan sonra kör edildi [26]
Theodorus 637 Burnu, elleri ve bir ayağı kesildi Mutilated for being a co-planner in Athalarichos's attempt to overthrow Heraclius [14]
II. İsaakios1195 Kör edildi Kardeşi III. Aleksios tarafından tahttan indirilip, kör edildi [35]
Leontios698 Kör edildi III. Tiberios tarafından tahttan indirildi ve kör edildi, sonra 705 yılında II. Justinianos tarafından öldürtüldü

Not

  1. ^ İmparator III. Romanos'un (h. 1028-1034) hükümdarlığında bir zaman gözlerini kaybetmiştir
  2. ^ I. Romanos'un (h. 920-944) hükümdarlığında bir zaman bebek yaşta Basileios Lekapenos hadım edilmiştir. Ancak doğum tarihi ve hadım edilme tarihi bilinmemektedir.

Kaynakça

Özel
  1. ^ Rautman 2006, s. 30
  2. ^ a b Ringrose 2003, s. 62
  3. ^ Longworth 1997, s. 321
  4. ^ a b Ostrogorski 1957, s. 124
  5. ^ Kajdan 1991, s. 297
  6. ^ a b Norwich 1993, s. 167
  7. ^ Talbot & Sullivan 2005, s. 143
  8. ^ Nicol 1993, s. 124
  9. ^ Milman 1867, s. 370
  10. ^ Garland 2006, s. 9
  11. ^ Rochow 1994, s. 30
  12. ^ Mango & Scott 1997, s. 581
  13. ^ Mango & Scott 1997, s. 605
  14. ^ a b Nicephorus 1990, p.73.
  15. ^ Kountoura-Galaki 1983, ss. 213–214
  16. ^ Kajdan 1991, s. 1666
  17. ^ Skoulatos 1980, ss. 75–77
  18. ^ Mango & Scott 1997, s. 533
  19. ^ Kiminas 2009, s. 44
  20. ^ Treadgold 1988, s. 224
  21. ^ Treadgold 1997, ss. 474–476
  22. ^ Savvides 1991, s. 77
  23. ^ Kajdan 1991, s. 1667; Treadgold 1997, ss. 507–508
  24. ^ a b Garland 1999, s. 83
  25. ^ Mango & Scott 1997, s. 643
  26. ^ a b c Garland 1999, s. 162
  27. ^ Kajdan 1991, ss. 330–331; Skoulatos 1980, ss. 222–223
  28. ^ Holmes 2005, s. 222
  29. ^ Norwich 1993, s. 357
  30. ^ a b Theophanes 1982, p.41.
  31. ^ Treadgold 1988, ss. 188–189
  32. ^ Hackel 2001, s. 71
  33. ^ PmbZ, Symbatios (#7169).
  34. ^ PmbZ, Georgios Peganes (#2263).
  35. ^  Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Isaac II. (Angelus)". Encyclopædia Britannica. 14 (11. bas.). Cambridge University Press. s. 858. 
Genel

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Konstantinopolis Kuşatması (626)</span>

626 yılı Konstantinopolis Kuşatması, Sasaniler tarafından gerçekleştirilen ve Bizans İmparatorluğu'nun kesin zaferiyle sona eren kuşatmadır. Herakleios tarafından elde edilen diğer zaferler ile beraber bu kuşatmanın başarısız olması, Bizanslılar'ın topraklarını geri almalarını sağlayarak, sınırlarla ilgili Sasanileri M.S. 590 yılındaki duruma uygun anlaşma yapmaya zorladı.

<span class="mw-page-title-main">I. Manuil</span> Bizans İmparatoru

I. Manuil Komninos, 1143-1180 yılları arasında tahtta kalan Bizans imparatorudur.

<span class="mw-page-title-main">I. İsaakios</span>

I. İsaakios Komninos, 1057-1059 yılları arasında tahtta kalan Bizans imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">Stefanos (I. Romanos'un oğlu)</span>

Stefanos Lekapenos ya da Lecapenus, , Bizans imparatoru I. Romanos ile Theodora'nın ikinci oğlu ve 924 ile 945 yılları arası ortak imparatordur. Kardeşi Konstantinos ile Aralık 944 tarihinde I. Romanos'u tahtan indirmişlerdir. Ancak, birkaç hafta sonra bu sefer yasal imparator VII. Konstantinos tarafından onlar tahtan indirilip sürgüne gönderilmişlerdir. Önce iki kardeş Prote'ye kendileri tarafından sürgüne gönderdikleri babalarının yanına gönderilmişlerdir. Bizans vakanüvisleri, babaları I. Romanos onları Yeşaya kitabı 1.2 ayetinde yazan sözlerle karşıladığını yazar:

Ey gökler dinleyin, ey yeryüzü kulak ver!

Çünkü RAB konuşuyor:
<<Çocukları yetiştirip büyüttüm,

Ama bana başkaldırdılar.>>

Afyon (Akroinon) Savaşı, Akroinon'da Anadolu platosunun batı ucunda, 740 yılında Emevi Arap ordusu ve Bizans İmparatorluğu güçleri arasında yapıldı. Arapların başında Abdullah El-Battal ve El-Malik Bin Su'aib, Bizansların başında İmparator III. Leon ve onun oğlu, gelecekteki V. Konstantinos vardı. Savaş Bizansların kesin galibiyeti ile sonuçlandı ve Arapların Anadolu'daki ilerleyişi durmuş oldu.

Josef Bringas, Bizans İmparatorluğu'nda VII. Konstantinos ve II. Romanos dönemlerinde önemli hadım yönetici, daha sonra etkili hükümdar naibi. II. Nikiforos'un 963 yılında imparatorluk tacına yükselişi karşısında başarısız bir muhalefet göstermiş, bir manastıra sürgüne gönderilmiş ve 965 yılında orada ölmüştür.

Doğu Roma iç savaşı (1341-1347) Doğu Roma İmparatorluğu'nun Balkan topraklarında, III. Andronikos'un ölümünden sonra ortaya çıkıp 6 yıl süren iç savaş dönemidir. Bazen İkinci Paleologos İç Savaşı olarak da geçer. Bu iç savaş, Doğu Roma cemiyeti içinde aristokrasi ile orta ve alt sınıf arasında gelişmiş, sınıflar arası mücadele yaratmıştır. Aristokrasi tarafında VI. İoannis, orta ve alt sınıf tarafında mevcut hanedan mensupları yer almıştır.

İoannis Komnenos, Bizans soylusu ve İmparator I. Aleksios'un yeğeni ve stratejik olarak önemli bir şehir ve Thema olan Dyrrhachium dux'udur.

<span class="mw-page-title-main">Ekskubitores</span>

Excubitores erken dönem Bizans imparatorlarının imparatorluk muhafızları olarak yaklaşık 460 yılında kurulmuştur. Komutanları kısa sürede büyük etki sahibi olmuş, aralarından 6. yüzyılda bir dizi imparator çıkmıştır. Excubitores geç 7. yüzyılda kayıtlarında görülmemeye başlamışlardır, fakat 8. yüzyıl ortalarında, orta dönem Bizans ordusunun çekirdeğini oluşturan seçkin "tagmata" birliklerinden birine dönüşmüşlerdir. Excubitores hakkında son kayıt 1081 yılıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tagma</span>

Tagma tabur ya da alay büyüklüğünde askerî birlik.

<span class="mw-page-title-main">Bizans ordusu</span> ordu

Bizans ordusu veya Doğu Roma ordusu, Bizans donanmasının yanında hizmet veren Bizans silahlı kuvvetlerinin başlıca askeri organıydı.

Aetios ya da Aetius Bizanslı hadım bürokrat ve Bizans İmparatoriçesi Atinalı İrini'nin en güvendiği danışmanlarından biridir. İrini mutlak hükümdar olunca, Aetios, hadım başbakan Stavrakios ile yoğun bir rekabete girmiştir. Stavrakios'un ölümünden sonra, devletin en önemli adamı olmuştur. Kardeşi Leon adına tahtı gasp edecek bir komplo kurmuştur fakat 802 yılında İrini tahttan indirilince gücünü kaybetmiştir.

Stavrakios Bizanslı hadım bürokrat ve Bizans İmparatoriçesi Atinalı İrini'nin en önemli ve etkili danışmanlarından biridir. İrini'nin genç oğlu İmparator VI. Konstantinos döneminde, 790 yılında genç imparatorun lehine gerçekleşen askeri darbe sonrası sürgüne gönderilmesine kadar 780–790 yılları arasında başbakanlığa vekalet etmiştir. İrini, 792 yılında ortak hükümdar olarak çağrıldığında görevine geri dönmüştür, 797 yılında İrini'nin oğlunu tahttan indirip, kör edip, muhtemel öldürmesine yardım etmiştir. Sonra güçlü pozisyonu, bir diğer güçlü hadım Aetios tarafından tehdit edilmiştir. Aralarında yükselen rekabet ve Stavrakios'un imparatorlukla ilgili hırslar, Stavrakios'un ölümüne kadar devam etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dazimon Muharebesi</span>

Dazimon Muharebesi, 22 Temmuz 838 tarihinde Dazimon yakınlarında Bizans İmparatorluğu ile Abbâsîler arasında gerçekleşen çarpışma. Theofilos'in kumandanlığındaki 25 bin ila 40 bin kişi arasında olduğu düşünülen Bizans ordusu ile Afşin kumandasındaki 20 bin-30 bin kişilik Abbâsî ordusu Dazimon'da çarpışmış, zafer kazanan Abbâsîler Amorium'a yürüyerek şehri yağmalamıştır.

Bizans İç Savaşı (1352–1357) 1341'den 1347'ye kadar süren önceki çatışmanın devamı ve sonuçlarını işaret eder. V. İoannis'un karşısında iki Kantakuzinos, VI. İoannis ve en büyük oğlu Matheos Kantakuzinos vardır. V. İoannis, Bizans İmparatorluğu'nun tek imparatoru olarak zafer kazandı, ancak iç savaşın yeniden başlatılması, önceki çatışmanın yıkımı tamamladı ve Bizans devleti harap kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Optimatoi</span> Bizans idari bölümü (Thema)

Optimatoi, başlangıçta seçkin bir Bizans askerî birliği olarak kuruldu. Ancak, 8. yüzyılın ortalarında bir arz ve lojistik grubuna indirgendi ve kuzey-batı Küçük Asya'da eyalet (thema) olarak atanmıştır. Bir idari birim olarak, Optimatoi Theması, 14. yüzyılın ilk yıllarında Osmanlı İmparatorluğu tarafından ele geçirilinceye kadar ayakta kalmıştır.

Stilianos Zaucis, Ermeni asıllı Bizans devlet adamıdır.

Aleksios Mosele ya da Musele/Mousele, İmparator I. Romanos'un hükümdarlığının başlarında, Bizanslı amiraldir. Bizans-Bulgar Savaşı (913-927) sırasında, Bulgar çarı I. Simeon'in kuvvetlerine karşı Domestikos ton sholon Pothos Argyros komutasındaki imparatorluk tagmata kuvvetinin yanında imparatorluk denizcilerinden teşekkül birliğe komuta etmiştir. Bizanslılar Pegae Muharebesi'nde mağlup olmuşlar ve geri çekilme sırasında, Mosele savaş gemilerinden birine binmeye çalışırken kayıp boğulmuştur.

Aleksios Mosele ya da Mousoulem/Mousele (Μουσουλέμ/Μουσελέ), Ermeni kökenli geç 8.yüzyıl Bizanslı general

<span class="mw-page-title-main">Hodegon Manastırı</span>

Hodegon Manastırı Konstantinopolis'te bulunan bir manastır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.