İçeriğe atla

Bizans döneminde Arnavutluk

395 yılında Roma İmparatorluğu kalıcı olarak bölünmüş ve şu anda modern Arnavutluk'u oluşturan bölge Bizans İmparatorluğu'nun bir parçası olmuştur.

Antik Çağ

MS 6. yüzyıla ait, Roma eyaletlerini, önemli yerleşim yerlerini ve yolları gösteren Balkanlar haritası.

Bölge M.Ö. 168 yılında Romalıların eline geçtikten sonra Makedonya eyaletinin bir parçası olmuştur. Modern Arnavutluk'un orta kısmı daha sonra Epirus nova ("Yeni Epirus") olarak bölünürken, güney kısmı Epirus vetus'un altında kaldı ve kuzey kısımları Praevalitana eyaletine aitti.

Barbar istilaları

Bizans egemenliği altındaki ilk on yıllarda (461'e kadar), Epirus nova, Vizigotlar, Hunlar ve Ostrogotlar tarafından yapılan baskınlarla yıkıma uğramıştır. 4. yüzyılda barbar kabileler Roma İmparatorluğu'nu yağmalamaya başladılar. Germen Gotları ve Asya Hunları yüzyılın ortalarında ilk gelenler oldu; Avarlar 570 yılında saldırdılar; 7. yüzyılın başlarında ise Slav Sırpları ve Hırvatlar bölgeyi ele geçirdiler. Yaklaşık elli yıl sonra Bulgarlar, Balkan Yarımadası'nın çoğunu fethettiler ve egemenlik alanlarını şu anda orta Arnavutluk olarak bilinen ovalara kadar genişlettiler. Genel olarak işgalciler, Arnavutluk olacak topraklardaki Roma ve Bizans kültür merkezlerini yok ettiler veya zayıflattılar.[1]

Ortaçağ

Kilise bölünmesi

1. ve 2. yüzyıldan itibaren Hristiyanlık, pagan çoktanrıcılığının yerini alarak Doğu Roma İmparatorluğu'nun çoğunda yerleşik din haline gelmişti. Ancak ülke Bizans'ın sınırları içinde olmasına rağmen bölgedeki Hristiyanlar 732 yılına kadar Roma Papası'nın yetkisi altında kaldılar. O yıl, ikonoklast Bizans imparatoru III. Leon, İkonoklastik İhtilafta Roma'yı destekledikleri için bölgedeki başpiskoposlara kızdı, eyaletin kilisesini Roma papasından ayırdı ve Konstantinopolis patriğinin yönetimine verdi. Hristiyan kilisesi 1054'te Doğu ile Roma arasında bölündüğünde, Güney Arnavutluk bölgesi Konstantinopolis ile bağlarını korurken, kuzey bölgesi Roma'nın yetki alanına geri döndü. Bu bölünme, ülkenin ilk önemli dini parçalanmasına işaret eder.

Bizans yönetimi ve Batılı güçlerle çatışmalar

Daha sonra, 9. yüzyılın başlarında, Bizans hükûmeti, aynı adı taşıyan şehirde bulunan ve kıyıların çoğunu kapsayan Dirrahium themasını kurarken, iç kısımlar Slav ve daha sonra Bulgar kontrolüne bırakılmıştı. Modern Arnavutluk üzerindeki tam Bizans kontrolü, ancak 11. yüzyılın başlarında Bizans İmparatorluğu'nun Bulgaristan'ı fethinden sonra sağlanmıştır.

Bizans tarihçisi Mihail Attaleiates, 1079-1080 yıllarında yazdığı Tarih kitabında Albanoilerin 1043'te Konstantinopolis'e karşı bir isyana katıldığından ve Arbanitailerin ise Dirrahium Dükü'nün tebaası olduğundan bahsetmiştir. Ancak bunun etnik anlamda Arnavutlara atıfta bulunup bulunmadığı tartışmalıdır.[2] Diğer taraftan Arnavutların 1078'deki isyana katılmasıyla ilgili olarak aynı Attaliates'ten Arnavutlara daha sonra yapılan bir atıf tartışmasızdır.[3] Bu noktada zaten tamamen Hristiyanlaşmışlardır. 11. ve 12. yüzyılların sonlarında bölge, Bizans-Norman savaşlarında çok önemli bir rol oynamış; Dirrahium, Konstantinopolis'e giden ana kara yolu olan Via Egnatia'nın en batıdaki ucuydu ve Normanlar'ın ana hedeflerinden birisiydi (bkz. Dirrahium Muharebesi (1081)). 12. yüzyılın sonlarına doğru Bizans'ın merkezi otoritesi zayıflayıp isyanlar ve bölgesel ayrılıkçılık yaygınlaştıkça, Arbanon bölgesi kendi kalıtsal prensleri tarafından yönetilen özerk bir beylik haline gelmiştir.

Dördüncü Haçlı Seferi'nden sonra bölge Epir Despotluğu'nun kontrolüne girmiş ancak kontrolü hiçbir zaman sağlam olmamıştır. Bu dönemde Sırp etkisi, Venedik ve daha sonra Sicilya Krallığı'nın etkisi güçlü bir şekilde hissedilmeye başlanmış; tüm bu güçler kendi amaçları doğrultusunda Arnavutluk kıyılarının kontrolünü ele geçirmeye çalışmışlardır.

Bizans İmparatorluğu tarafından oluşturulan themaların veya askeri vilayetlerin yeni idari sistemi, askeri lordlara hizmet eden köylü askerlerin kendi topraklarında serf haline gelmesiyle Arnavutluk'ta feodalizmin nihai yükselişine katkıda bulunmuştur. Arnavut feodal soylularının önde gelen aileleri arasında Thopias, Balşas, Shpatas, Muzakas, Aranitis, Dukagjins ve Kastriotis vardı. Bunlardan ilk üçü Bizans'tan fiilen bağımsız olan beyliklerin hükümdarları haline gelmiştir.[4]

1258'de Sicilyalılar, Korfu adasını ve Dirrahium'dan Avlonya ve Butrint'e ve Berat'a kadar uzanan Arnavutluk kıyılarını ele geçirdiler. 1272'de "Arnavutluk Krallığı" olarak yeniden düzenlenen bu dayanak noktası, dinamik Sicilyalı hükümdar Anjoulu Charles tarafından, Bizans İmparatorluğu'nun karadan istilası için fırlatma rampası olarak düşünülmüştü. Ancak Bizanslılar 1274 yılına kadar Arnavutluk'un çoğunu geri almayı başardılar ve Charles'ın elinde yalnızca Avlonya ve Dirrahium kaldı. Sonunda Charles çok geciken ilerlemesini başlattığında, 1280-1281'deki Berat Kuşatması'nda durduruldu. Arnavutluk, kısa süre sonra Sırp hükümdar Stefan Duşan'ın eline geçtiği 1341-1347 Bizans iç savaşına kadar büyük ölçüde Bizans imparatorluğunun bir parçası olarak kalmıştır.

Kaynakça

  1. ^ Raymond Zickel and Walter R. Iwaskiw, editors. (1994). ""The Barbarian Invasions and the Middle Ages," Albania: A Country Study". countrystudies.us/albania/index.htm. 7 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2008. 
  2. ^ Pritsak, Omeljan (1991). "Albanians". Oxford Dictionary of Byzantium. 1. New York/Oxford: Oxford University Press. pp. 52-53.
  3. ^ The wars of the Balkan Peninsula: their medieval origins G - Reference, Information and Interdisciplinary Subjects Series Authors Alexandru Madgearu, Martin Gordon Editor Martin Gordon Translated by Alexandru Madgearu Edition illustrated Publisher Scarecrow Press, 2008 0-8108-5846-0, 978-0-8108-5846-6 It was supposed that those Albanoi from 1042 were Normans from Sicily, called by an archaic name (the Albanoi were an independent tribe from Southern Italy). The following instance is indisputable. It comes from the same Attaliates, who wrote that the Albanians (Arbanitai) were involved in the 1078 rebellion of... p. 25
  4. ^ "Albania | History, Geography, Customs, & Traditions". 4 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk</span> Balkanlarda bir ülke

Arnavutluk, resmî adıyla Arnavutluk Cumhuriyeti, Balkanlar'da bir ülkedir. Komşuları kuzeyde Karadağ, kuzeydoğusunda Kosova, doğusunda Kuzey Makedonya ve güneyinde Yunanistan'dır. Ayrıca ülkenin batıda Adriyatik Denizi ve güneybatıda İyonya Denizi'ne kıyısı vardır. İyon Denizi ile Adriyatik Denizi arasındaki Otranto Boğazı'nın karşısındaki İtalya'ya uzaklığı 72 km'den (45 mil) daha azdır.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutlar</span> etnik grup

Arnavutlar veya Arnavudlar, ortak bir Arnavut soyunu, kültürünü, tarihini ve dilini paylaşan, Balkan Yarımadası'na özgü bir etnik gruptur. Çoğunlukla Arnavutluk, Kosova, Kuzey Makedonya, Karadağ, Sırbistan'ın yanı sıra Hırvatistan, Yunanistan, İtalya ve Türkiye'de yaşıyorlar. Ayrıca Avrupa, Amerika ve Okyanusya'da yerleşik çeşitli topluluklardan oluşan büyük bir diaspora oluşturuyorlar.

<span class="mw-page-title-main">Avlonyalı İsmail Kemal Bey</span>

Avlonyalı İsmail Kemal Bey Arnavut bir diplomat, Osmanlı Meclis-i Mebusanı I. dönem Berat milletvekili, rilindas ve modern Arnavutluk'un kurucu babasıdır. Bağımsızlık bildirgesi'nin baş yazarı, daha sonra 1912'den 1914'e kadar olan dönemde Arnavutluk'un ilk başbakanı ve dışişleri bakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk-Türkiye ilişkileri</span>

Arnavutluk-Türkiye ilişkileri, Türkiye'nin Arnavutluk'la sürdürdüğü uluslararası politikaları içerir.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk Otosefal Ortodoks Kilisesi</span>

Arnavutluk Otosefal Ortodoks Kilisesi, Başpiskoposluğu idaresi Tiran, Dıraç bölgeleriyle beraber, genelde ülkenin güney bölgesini kapsar. Ayin dili Arnavutçadır. Ortodoks cemaat yaklaşık yarım milyon üyeye sahiptir. ABD'de yaşayan 15.000 ortodoks Arnavut için iki ayrı idari birim kurulmuş olup, bunlardan birisi dolaysız şekilde İstanbul Ekümenik Patrikhanesi'ne bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk tarihi</span>

Arnavutluk tarihi günümüzdeki Arnavutluk Cumhuriyeti topraklarında yaşanmış olayların tarihidir.

<span class="mw-page-title-main">İliryalılar</span>

İliryalılar veya İlirler antik dönemde Balkanlar’ın batısının bir kısmı ve İtalya Yarımadası’nın güneydoğu kıyılarında (Messapia) yaşamış olan boy gruplarıdır. İlliryalıların bölgesi eski Grek ve Roma kayıtlarında İlirya olarak verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Epir (eyalet)</span>

Epir, Roma İmparatoru Vespasian tarafından Achaea eyaletinden ayrılarak oluşturulan antik Roma eyaleti.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Arnavutluk</span> Katolik, Müslüman ve Ortodoks Arnavutların bağımsızlık ve birliğini savunan siyasi görüş

Büyük Arnavutluk, irredentist ve milliyetçi bir kavramdır, Arnavutların kendi ulusal vatanları olduklarının düşündükleri toprakları birleştirmeyi amaçlar. Arnavut nüfusunun bu bölgelerdeki günümüzdeki veya tarihsel varlığına ilişkin iddialara dayanmaktadır. Mevcut Arnavutluk'a ek olarak, terim komşu ülkelerdeki bölgelere ilişkin iddiaları içermektedir, alanlar arasında Kosova, Sırbistan'ın Preşova Vadisi, güney Karadağ'daki bölgeler, kuzeybatı Yunanistan, ve Kuzey Makedonya'nın bir batı kısmı yer alır.

Yahudilerin Arnavutluk'taki tarihi 1300 yıl öncesine dayanır. Arnavutluk Yahudileri ağırlıklı olarak Sefarad olmakla birlikte modern zamanlarda toplam ülke nüfusuna olan yüzdesi çok düşüktür. Arnavutluk, II. Dünya Savaşı'nda Yahudi nüfusu artan ender Avrupa ülkelerindendir. Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti'nin Komünist diktatörü Enver Hoca aralarında Yahudiliğin de bulunduğu bütün dinleri yasaklayıp devlet ateizmini yürürlüğe soktu. Komünizm sonrası bu politikalar kaldırılıp ibadet serbestliği getirildi fakat Yahudilerin çoğunun İsrail'e göç etmesiyle Arnavutluk'taki Yahudi nüfusu azaldı.

<span class="mw-page-title-main">Muzaka Prensliği</span>

Muzakalar Arnavutluk'un orta bölgesinde toprakları olan bir Arnavut soylu ailesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Bizans savaşları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Doğu Roma ya da Bizans İmparatorluğu (330-1453) tarihi boyunca gerçekleşmiş savaşlar ya da Harici ihtilafların listesidir. Dahili ihtilaflar için, Bizans isyan ve iç savaşları listesine bakınız.

<span class="mw-page-title-main">Sazan Adası</span>

Sazan Adası, Adriyatik Denizi'nde Arnavutluk'ait bir adadır.

<span class="mw-page-title-main">Kazım Koculi</span>

Kazım Koculi, 20. yüzyılın başlarında bir Arnavut siyasetçi ve bir günlük Arnavutluk Başbakanı olarak görev yaptı. Ayrıca 1920 Avlonya Savaşı sırasında Arnavut güçlerin başlıca ordu komutanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Bizans Yunanistanı</span>

Bizans Yunanistanı tarihi başlıca Doğu Roma ya da Bizans İmparatorluğu ile örtüşür.

<span class="mw-page-title-main">II. Petır</span> Bulgar hükümdarı

II. Petr, doğum ismi Theodor, ayrıca Theodor-Petr olarak da bilinir 1185 ile 1197 yılları arasında İkinci Bulgar İmparatorluğu'nun ilk imparatoru idi. Paristrion Bizans theması dağlarından zengin bir çobanın oğluydu. O ve küçük kardeşleri Asen ve Kaloyan'dan çoğu birincil kaynakta Ulahlar olarak bahsedilmiştir, ancak büyük olasılıkla karışık Ulah, Bulgar ve Kuman kökenliydiler.

<span class="mw-page-title-main">Himara İsyanı (1912)</span>

Himara İsyanı, 18 Kasım 1912'de Himara bölgesinde meydana gelen Birinci Balkan Savaşı sırasında bir Yunan ayaklanmasıydı. Birinci Balkan Savaşı sırasında Yunanistan Krallığı'nca Osmanlı İmparatorluğu'na karşı ayaklandırılan bölgedeki Rumların isyanı bastırılamadı.Böylece Osmanlı ve Arnavut kuvvetlerini Himara bölgesinden çıkarıldılar ve isyancılar Saranda ve Avlonya arasındaki kıyı bölgesinde Yunan Ordusu'nun işgaline zemin hazırlayıp burayı Yunanistan Krallığı için güvence altına aldılar.

<span class="mw-page-title-main">Luma Muharebesi</span> Birinci Balkan Savaşı Muharebesi

Luma Muharebesi, Arnavutlar arasında Lumë Ayaklanması olarak da bilinir, Sırplara karşı Lumë'de Osmanlı Arnavutluk bölgesinde yerel Arnavut halkın Sırplara karşı Birinci Balkan Savaşı sırasında girdikleri bir seri çatışmalardır. Sırplar Adriyatik Denizi'ne çıkmayı beklerken beklenmedik şekilde Osmanlı yandaşı olan veya olmayan yerel Arnavut halkın birlik olup direnmesi ile karşılaşmışlardır. Kendilerinin ummadığı şekilde Sırp 3. Ordusu birlikleri kendilerinden sayıca az olan Arnavut milislerce yenilgiye uğratılmış ve bu durum ayrıca batıya hareketlerini de geciktirmiştir. Bu durum 28 Kasım 1912'de zorunluluktan veya değil Osmanlı'ya karşı bağımsızlık ilan edecek Arnavutluk Devleti'ne savunmasını örgütlemek ve Sırbistan, Yunanistan, Karadağ'a direnmek için zaman kazandırmıştır.

Kosova, 1455'ten 1912'ye kadar, başlangıçta Rumeli Eyaleti'nin bir parçası olarak ve 1864'ten ayrı bir Kosova Vilayeti olarak Osmanlı İmparatorluğu'nun bir parçasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk Krallığı (Orta Çağ)</span> Orta Çağda Balkanlarda ilan edilen Arnavut kökenli krallık (1272-1392)

Arnavutluk Krallığı Anjoulu Charles tarafından 1271 yılında Bizans İmparatorluğu'ndan aldığı Arnavut topraklarında yerel Arnavut soylularının yardımı ile kurulmuştur. Arnavutluk Krallığı 1272 yılının Şubat ayı sonlarında ilan edilmiştir. Krallık, kıyı boyunca güneydeki Durazzo bölgesinden Butrint'e kadar uzanmaktaydı. Konstantinopolis yönünde ilerlemeye yönelik büyük bir girişim Berat Kuşatması'nda (1280-1281) başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Kısa süre sonra Bizans'ın karşı saldırısı başlamış ve Angevinler 1281'de iç kesimlerden çıkarılmıştır. Sicilya Vesperleri Charles'ın konumunu daha da zayıflatmış ve Krallık, kısa süre sonra Bizanslılar tarafından Durazzo civarında küçük bir alana indirilmiştir. Ancak Angevinler, şehrin Karl Thopia tarafından ele geçirildiği 1368 yılına kadar burada dayanmışlardır. 1392'de Karl Thopia'nın oğlu şehri, Venedik Cumhuriyeti'ne teslim etmiştir.