İçeriğe atla

Biz (roman)

Biz
Мы
Kitabın ilk baskısının kapağı
YazarYevgeni İvanoviç Zamyatin
ÜlkeSovyetler Birliği
DilRusça
TürRoman
Yayım1920 (özgün)
1970 (Türkçe)
Sayfa204

Biz, (Rusça: Мы - Mıy), Rus yazar Yevgeni İvanoviç Zamyatin'in bir romanı. Yazarın en bilinen eseri ve tek roman çalışmasıdır. 1920 yılında kaleme alınan eser yazarın ülkesinde ancak 1988 yılında yayımlanmıştır.[1] Romanın kurgusu, bir devrimin ardından 26. yüzyılda geçmektedir ve kendisini örnek alan diğer romanlar gibi eserde de distopik bir atmosfer mevcuttur. Romanda insan doğadan ve kendi benliğinden koparılmış, Biz haline getirilerek toplumun sıradan bir parçası halini almıştır. Öyle ki artık isimler kullanılmamakta, en üstün bilim olan matematikten yararlanılarak her yurttaş bir sayı ile anılmaktadır. Saydam cam duvarlar arasında yaşayan yurttaşların her anı sistem tarafından denetlenmekte, erkek ve dişi sayılar sadece sistemin izin verdiği çiftleşme saatlerinde perdelerini indirip dış dünyadan ve gözlerden uzak kalabilmektedirler. Toplum gelişmiş, bilim ilerlemiş, dünya dışına yolculuk yapmak bile mümkün olmuştur. Ancak, tanımlanan dünya bir ütopya değil, kara, karanlık bir distopyadır.

Biz, distopik geleceği konu alan, çoğunlukla özgür istemi kısıtlayan, yok eden totaliter iktidarları anlatan romanların ilk örneğidir. Roman, en gelişmiş sistemin bile daha iyi bir alternatifi olduğu iddiasını kendisine temel almıştır.

Sovyetler Birliği'nde 1921 yılında yasaklanmış olan romanın İngilizce tercümesi 1924 yılında Birleşik Krallık'ta yayımlanmıştır. Bu eser ilk anti-ütopyacı (ütopya karşıtı) roman olarak Aldous Huxley'in Cesur Yeni Dünya (Brave New World) ile George Orwell'ın 1984 isimli romanlarına esin kaynağı olmuştur.

Distopik bir geleceği konu alan romanda hikâye baş kahraman D-503'ün ağzından bir tür günlük şeklinde anlatılır. Romandaki `günlük` biçimindeki anlatım, kahramanların isim yerine ürün koduna benzer kodlarla isimlendirilmesi ve genel anti-ütopyacı tutum daha sonraları birçok romanda kullanılacak ve roman birçok distopya konulu romana öncü olacaktır. Distopik bir hiciv olan romanda birçok özel ve farklı detay göze çarpar. Bunlara örnek olarak romanda evlerin saydam materyallerden yapılmasını verebiliriz. Buna göre herkes her an gözetlenebilir.

Kitabın özgün dili olan Rusçadan Türkçeye çevirisi ilk kez 2012'de İthaki Yayınları tarafından yayımlanmıştır.[2] Bunu 2016'da Versus, 2018'de Ayrıntı Yayınları gibileri izlemiştir.

Kaynaklar ve dipnotlar

  1. ^ "Lib.ru/Классика: Замятин Евгений Иванович. Мы". Lib.ru. 2 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2008. 
  2. ^ "Biz". İthaki Yayınları. 12 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2020. 

Film uyarlaması

'Biz' romanı Fransız yönetmen Alain Bourret (Alan B) tarafından 2016 yılında sinemaya uyarlanmıştır. Bu kısa film "The Glass Fortress" adını taşımaktadır.[1] 28 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.[2] 15 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Roman</span> bir kişi ya da bir grup insanın başından geçenleri, onların iç ve dış yaşantılarını belli bir kronolojik, mantıksal, duygusal ya da sanatsal ilişkiyi gözeterek öyküleyen uzun kurgusal anlatı

Roman, genellikle düzyazı biçiminde yazılan, kurgusal, görece uzun, insanın (ya da insan özellikleri atfedilen varlıkların) deneyimlerini bir olay örgüsü içinde aktaran ve genellikle kitap halinde basılan bir edebî tür. Uluslararası ve akademik platformlarda beşinci sanat olarak kabul gören edebiyatın bir alt türüdür.

<i>Fahrenheit 451</i> Ray Bradburynin ilk defa 1953te basılan bilimkurgu romanı

Fahrenheit 451, Ray Bradbury'nin ilk kez 1953’te basılan ünlü distopik bilimkurgu romanıdır. Baskıcı bir gelecek toplumunun anlatıldığı bu kitap aynı zamanda distopya olarak da sınıflandırılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Yevgeni Zamyatin</span>

Yevgeni İvanoviç Zamyatin,, , Rus yazar. Distopik bir geleceği konu alan Biz başlıklı romanıyla ünlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Aldous Huxley</span> İngiliz yazar ve filozof

Aldous Leonard Huxley, İngiliz yazar ve filozoftur.

<i>Ben</i> (roman) Ayn Randın ilk kez 1938de yayımlanmış bilimkurgu romanı

Ben, Ayn Rand tarafından kaleme alınmış, ilk kez 1938 yılında yayımlanmış bir bilimkurgu romanı. Ayrıca Türkçe, Ben adının yanı sıra Ego adıyla da yayımlanmıştır.

<i>Bin Dokuz Yüz Seksen Dört</i> George Orwellin kaleme aldığı politik roman

Bin Dokuz Yüz Seksen Dört, İngiliz yazar George Orwell tarafından kaleme alınmış olan alegorik, distopik ve politik bir romandır. Romanın hikâyesi distopik bir dünyada geçer. Distopya romanlarının en ünlülerindendir. Özellikle kitapta tanımlanan Big Brother kavramı günümüzde de sıklıkla kullanılmaktadır. Aynı zamanda kitapta geçen "düşünce polisi" gibi kavramları da yazar George Orwell günümüze kazandırmıştır.

<i>Cesur Yeni Dünya</i>

Cesur Yeni Dünya, Aldous Huxley'in bir romanı, magnum opus'udur. Brave New World romanın özgün adıdır. Shakespeare'in zamanında "brave" kelimesi "güzel" anlamına geliyordu, yani kitabın isminin asıl manası "Güzel Yeni Dünya" dır.

Distopya, çoğunlukla ütopik bir toplum anlayışının anti-tezini tanımlamak için kullanılır.

Ütopya; aslında olmayan, tasarlanmış ideal toplum.

<span class="mw-page-title-main">Kemal Tahir</span> Türk roman yazarı ve senarist (1910–1973)

Kemal Tahir, asıl adıyla İsmail Kemalettin Demir, Türk romancı, yazar, senarist.

Can Yayınları, Erdal Öz tarafından 1981'de kurulan yayınevi. Kuruluşundan bu yana çocuk ve kültür&edebiyat kitapları yayımlamaktadır. Türk Edebiyatı, Çağdaş Dünya Edebiyatı, Klasikler, Modern Klasikler dizileri dışında çocuk kitapları, şiir, öykü, roman, biyografi ve denemeler yayınevinin yayınclık alanıdır. Günümüzde Can Öz tarafından yönetilen yayınevinin merkezi Galatasaray'dadır.

<i>Mülksüzler</i>

Mülksüzler Ursula K. Le Guin tarafından yazılmış ve Mayıs 1974'te yayımlanmış ütopik bir bilimkurgu romanıdır. Türkçeye Metis Yayınları tarafından kazandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Thomas Mann</span> Roman Yazarı

Paul Thomas Mann, Alman yazar ve 20'inci yüzyılın en önemli hikâye anlatıcılarından biriydi. 1929 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü.

Logan's Run Michael Anderson'ın, William F. Nolan ve George Clayton Johnson'ın romanından sinemaya uyarladığı filmidir.

<span class="mw-page-title-main">Pikaresk roman</span>

Pikaresk roman, 16. yüzyılda şövalye romanlarına ve kır yaşamını konu alan romanlara tepki olarak ortaya çıkan; toplumun aşağı tabakalarındaki düzenbaz, dalavereci ancak becerikli ve kurnaz bir kahramanın maceralarını işleyen roman türü.

<i>Aydemir</i> (roman)

Aydemir, Müfide Ferit Tek'in 1918 yılında Türk Kadını Mecmuası Halk Kitaphanesi tarafından yayımlanmış ütopik romanı.

<span class="mw-page-title-main">Kurgusal ülke</span> kurgusal eserde kullanılmak üzere tasarlanmış ülke

Kurgusal ülke, gerçekte var olmayan, kurgusal öykülerde kullanılmak üzere tasarlanmış ülkedir. Yazın, film ve video oyunlarında sıkça kullanılan kurgusal ülkeler kendine gerçek yaşamda da yer bulabilmektedir. 978 ve 979 sayılı EAN "ülke" kodlarının ISBN, 977 sayılı kodun ISSN numaraları için kullanılmasına izin veren kurgusal Bookland ülkesi bu duruma örnek olarak gösterilebilir. "ZZ" adlı ISO 3166 ülke kodu da kurgusal amaçlı kullanım için ayrılmış olup İnternet alan adı olarak kullanılmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Felsefi roman</span> sık sorguya dayalı edebi metin türü

Felsefi roman, bir roman türüdür. Bu tür romanlarda genelde eserin önemli bir bölümü felsefi sorulara ve tartışmalara ayrılır. Bu konular toplumun rolü ve özellikleri, hayatın amacı, gelenekler, sanatın insan yaşamındaki yeri veya deney ile nedenlerin bilginin gelişimindeki rolü olabilir. Bu soruların tartışılması kurgusal olaylar çerçevesinde yapılır. Bu türün bir alt türü de "fikir romanları"dır, bu romanlar bilimkurgu ve ütopya ve distopya kurgusu ile benzer konulara eğilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Bilimkurgu Kulübü</span>

Bilimkurgu Kulübü, merkezi İstanbul'da bulunan bir sivil toplum kuruluşudur. 8 Ekim 1999'da İsmail Yamanol önderliğinde kurulmuştur.

"Sosyal bilimkurgu" terimi psikoloji, ekonomi, politik bilimler, sosyoloji, antropoloji gibi sosyal bilimleri esas alan bilimkurgu edebiyatı türünü tanımlamak için kullanılabilir. Bu alandaki kayda değer yazarlar arasında Ursula K. Le Guin ve Philip K. Dick sayılabilir. Terim öncelikli olarak karakterler ve duygular üzerine odaklanan hikâyeleri tanımlar. SFWA Büyük Ustası Ray Bradbury bu sanatın tanınmış bir üstadıdır. Bazı yazarlar katı bilimkurgu ve sosyal bilimkurgu arasındaki sınırı bulanıklaştırmışlardır. Ütopya ve distopya hikâyeleri sosyal bilimkurgunun dallarıdır;The Handmaid's Tale, Bin Dokuz Yüz Seksen Dört ve Brave New World gibi hikâyeler sosyal bilimkurgu örnekleri arasındadır. Gulliver'in Seyahatleri gibi fantastik ortamlarda geçen hicivsel romanlar yaratıcı kurgulamalar olarak kabul edilebilir.