İçeriğe atla

Biyostratigrafi

Biyostratigrafi, içerdiği fosil topluluklarını kullanarak kaya katmanlarının göreceli yaşlarını ilişkilendirmeye ve atamaya odaklanan yer katmanlarını inceleyen yerbilimi kolu nun dalıdır.[1] Yaşlandırmanın birincil amacı, belirli bir olgunluğu olduğunu gösteren bir korelasyon olduğunu ufuk bir jeoloji bölümündeki farklı bölümünde bir ufuk olarak aynı zaman dilimini temsil eder. Bu tabakaların içindeki fosiller yararlıdır. tortuların yerel varyasyonlarına, tamamen farklı bakabilirsiniz tortul ortamda. Örneğin, bir bölüm kil ve marnlardan oluşurken diğerinde daha kireçli kireçtaşları olabilir. Bununla birlikte, kaydedilen fosil türleri benzeriyor ise, iki çökeltinin de aynı zamanda ortaya çıkması muhtemeldir. İdeal olarak, bu fosiller, temel biyostratigrafi birimlerini oluşturdukları için biyozonların tanımlanmasına yardımcı olmak ve her bölümde bulunan fosil türlerine dayalı jeolojik zaman periyotlarını tanımlamak için kullanılır.

Biyostratigrafik ilkelerin temel kavramları, 1800'lerin başlarına kadar uzanıyor. Nicolas Steno adında bir Danimarkalı bilim insanı ve piskopos, kaya katmanlarının Süperpozisyon Yasası ile ilişkili olduğunu fark eden ilk jeologlardan birisiydi. Bilim ve teknolojideki ilerlemeler ile 18. yüzyıldan itibaren fosil kalıntıları ölen türlerin bıraktığı ve daha sonra kaya kayıtlarında muhafaza edildiği kabul edilmeye başlandı.[2] Önce yöntem köklü oldu Charles Darwin BT arkasında mekanizmayı açıkladı evrim.[3] Bilim adamları William Smith, George Cuvier ve Alexandre Brongniart, fosillerin bir dizi kronolojik olayı gösterdiği ve daha sonra biyozon olarak adlandırılan bir birim türü olarak kaya katmanlarının katmanlarını oluşturduğu sonucuna vardılar.[4] Bundan sonra bilim adamları, tabakalardaki ve biyozonlardaki değişiklikleri farklı jeolojik dönemlerle ilişkilendirmeye, büyük faunal değişiklikler içinde sınırlar ve zaman periyotları oluşturmaya başladılar. 18. yüzyılın sonlarında Kambriyen ve Karbonifer dönemleri, bu bulgular nedeniyle uluslararası olarak tanındı. 20. yy başlarında, teknolojideki gelişmeler bilim insanlarına radyoaktif bozulmayı inceleme olanağı verdi. Bu metodolojiyi kullanarak bilim adamları, radyoaktif bozunma yoluyla fosillerde bulunan izotoplar aracılığıyla jeolojik zamanı, farklı dönemlerin sınırlarını (Paleozoik, Mesozoyik, Senozoik) ve Dönemleri (Kambriyen, Ordovisiyen, Silüriyen) belirleyebildiler. Biyostratigrafinin 21. yüzyıldaki güncel kullanımları, esas olarak petrol ve gaz endüstrisi tarafından sondaj iş akışları ve kaynak tahsisi için kullanılan kaya katmanları için yaşın yorumlanmasını içerir.[5]

Aşağı Kambriyen için dünya çapında bir indeks fosilidir.

Stratigrafik altbölümün temeli olarak fosiller

Fosil toplulukları geleneksel olarak dönemlerin zamanını belirtmek için kullanılmıştır. Erken stratigrafların yeni bir dönem yaratması için faunada büyük bir değişiklik gerektiğinden, bugün tanıdığımız dönemlerin çoğu, büyük bir yok olma olayı veya fauna devri ile sona eriyor.

Sahne kavramı

Bir aşama, her biri sistematik olarak birbirini izleyen, her biri benzersiz bir fosil topluluğu taşıyan katmanların büyük bir alt bölümüdür. Bu nedenle aşamalar, aynı ana fosil topluluklarını içeren bir tabaka grubu olarak tanımlanabilir. Fransız Kaynak hatası: Açılış <ref> etiketi hatalı biçimlendirilmiş veya hatalı bir ada sahip (Bkz: )paleontolog Alcide d'Orbigny, bu konseptin icadıyla tanınır. Aşamaları, temel aldığı karakteristik fosilleri taşıyan, özellikle iyi kaya tabakaları bölümleri olan coğrafi konumlardan sonra adlandırdı.

Bölge kavramı

1856'da Alman paleontolog Albert Oppel, bölge kavramını (biyozonlar veya Oppel bölgesi olarak da bilinir) tanıttı. Bir bölge, örtüşen fosil aralığı ile karakterize edilen katmanları içerir. Bunlar, bölgenin tabanında seçilen türlerin ortaya çıkışı ile sonraki bölgenin tabanında seçilen diğer türlerin ortaya çıkışı arasındaki zamanı temsil ederler. Oppel'in bölgeleri, endeks fosili olarak adlandırılan belirli bir ayırt edici fosil türünün adını almıştır. İndeks fosilleri, bölgeyi karakterize eden türlerin topluluğundaki türlerden biridir.

Biyostratigrafi, en temel ölçü birimi için bölgeleri kullanır. Bu bölgelerin kalınlığı ve aralığı birkaç metreden yüzlerce metreye kadar ulaşabilir. Yatay düzlemde ulaşabildikleri boyut tektonik plakalara ve tektonik aktiviteye bağlı olduğundan, yerelden dünyaya da değişebilir. Bu bölgelerin menzillerini değiştirme riskini taşıyan iki tektonik süreç, metamorfik kıvrımlanma ve dalmadır. Ayrıca, biyostratigrafik birimler altı temel biyozana bölünmüştür. Biyozonlar; Takson aralığı biyozonu,[6] Eşzamanlı menzil biyozonu, Aralıklı biyozon, Soy biyozonu, Montaj biyozonu ve Bolluk biyozonu olarak aslandırılmaktadır.

Takson aralığı biyozonu, tek bir taksonun bilinen stratigrafik ve coğrafi oluşum aralığını temsil etmektedir. Eşzamanlı aralık biyozonu, belirtilen iki takson aralığının eşzamanlı, çakışan veya örtüşen kısmını içerir. Aralıklı biyozonlar, iki spesifik biyostratigrafik yüzey arasındaki tabakaları içerir ve en düşük veya en yüksek oluşumlara dayalı olabilir. Soy biyozonları, evrimsel bir soyun belirli bir bölümünü temsil eden türleri içeren tabakalardır. Topluluk biyozonları, içinde üç veya daha fazla taksonun benzersiz bir birleşimini içeren tabakalardır. Bolluk biyozonları, belirli bir taksonun veya takson grubunun bolluğunun, bölümün bitişik kısmındakinden önemli ölçüde daha fazla olduğu tabakalardır.

Bir graptolit indeks fosili olan Amplexograptus, Tennessee, Caney Springs yakınlarındaki Ordovisiyen'den .

İndeks fosiller (aynı zamanda kılavuz fosiller, gösterge fosiller veya tarihleme fosilleri olarak da bilinir), belli bir jeolojik zaman veya çevre süresinin karakteristiği olan belirli bitki veya hayvanların fosilleşmiş kalıntıları veya bu kalıntıların oluşturduğu izlerdir. Pratik olması için, indeks fosillerin sınırlı bir dikey zaman aralığına, geniş bir coğrafi dağılıma ve hızlı evrimsel eğilimlere sahip olması gerekir. Kaya formasyonları birbirlerinden devasa mesafelerle ayrılmış olabilir fakat aynı indeksi içeren kayaların, içerdiği fosil türünün yaşadığı sınırlı süre içerisinde oluştuğu bilinmektedir.

İndeks fosiller başlangıçta jeolojik birimleri tanımlamak ve adlandırmak için kullanıldı, daha sonra jeolojik dönemleri tanımlamak için bir temel haline geldi ve ardından faunal aşamaların ve bölgelerin adlandırılmasında kullanıldı.

Amonitler, graptolites, archeocyathids, inoceramids ve trilobitler indeks fosil olarak adlandırılan hayvanlardır ve Biyostratigrafyada yaygın olarak kullanılmaktadırlar. Akritarşlar, kitinozoanlar, konodontlar, dinoflagellat kistleri, ostrakodlar, polen, sporlar ve foraminiferans gibi mikrofosil türleri de sıklıkla kullanılmaktadır.Farklı fosiller, farklı çağlardaki tortuları bulmak ya da adlandırmak için kullanılabilir. Örnek olarak trilobitlerin Kambriyen döneminden tortular olduğu verilebilir. Uzun bir ammonit ve inoceramid türü dizisi, Geç Kretase'nin süper serası sırasında gelişen dünya çapında çevresel olayları ilişkilendirmek için yararlıdır.[7][8]

Yapılan çalışmaların iyi olması için kullanılan fosillerin dünya çapına yayılmış olması gereklidir. Böylelikle farklı yerlerde bulunabilirler. Ayrıca tür olarak az yaşamış olmaları gereklidir ki dahil oldukları zaman dilimi ya da çağ daraltılabilir. Türler ne kadar uzun yaşarsa, stratigrafik kesinlik o kadar zayıflar, bu nedenle ammonitler gibi hızla gelişen fosiller, nautiloidler gibi çok daha yavaş gelişen formlara tercih edilir.

Genellikle biyostratigrafik korelasyonlar, bireysel bir türden ziyade bir fauna topluluğuna dayanır - bu, topluluktaki tüm türlerin bir araya gelmek için ortaya çıktığı zamanın, üyelerin herhangi birinin zaman aralığından daha dar olduğu için daha fazla hassasiyet sağlar. Ayrıca, bir örnekte yalnızca bir tür mevcutsa, bu ya (1) katmanların o organizmanın bilinen fosil aralığında oluştuğu anlamına gelebilir; veya (2) organizmanın fosil çeşitliliğinin tam olarak bilinmemesi ve tabakaların bilinen fosil aralığını genişletmesi anlamına gelmektedir. Örneğin, Treptichnus pedum izi fosilinin varlığı, Kambriyen döneminin temelini tanımlamak için kullanılmıştır, ancak o zamandan beri daha eski tabakalarda bulundu.[9] Fosilin korunması ve tanımlanması kolaysa, stratigrafik katmanların daha kesin zaman tahmini mümkündür.

Art arda sıraya eklenen yeni keşfedilen fosili gösteren resim

Faunal ardıllık teorisi 19.yüzyılın başlarında William Smith tarafından ortaya atılmıştır. William kaya katmanları hakkında çalışma yaparken kaya çıkıntılarının benzersiz fosiller içerdiğini fark etmiştir. Bu fosillerin diğer kayalarda da bulunduğu fikri ile William İngiltere genelinde kayaları incelemeye başladı. Kayalar üzerindeki çalışmalarının ve kayaların konumlarını haritalandırmasının ardından bazı kayaların aynı fosil türlerini içerdiğini, ama bu fosiller arasında az da olsa farklılıklar olduğunu tespit etti. İlk başlarda aynı olarak görünen bu toplulukların arasındaki fark fosil organizmalarının belirli ve belirlenebilir bir sırayla birbirini izlediği ve bu nedenle herhangi bir zaman diliminin fosil boyutuna göre kategorize edilebildiği faunal ardıllık teorisine götürdü.

Kaynakça

  1. ^ Hine, Robert. “Biostratigraphy.” Oxford Reference: Dictionary of Biology, 8th ed., Oxford University Press, 2019.
  2. ^ Gon, S. M. “Trilobite Biostratigraphy.” Edited by Nicolas Tormo, Trilobite Biostratigraphy, 4 Sept. 2018, www.trilobites.info/biostratigraphy.htm
  3. ^ Gluyas, J. & Swarbrick, R. (2004) Petroleum Geoscience. Publ. Blackwell Publishing. pp. 80-82
  4. ^ Young, Keith (March 1960). "Biostratigraphy and the New Paleontology". Journal of Paleontology. 34: 347–348 – via JSTOR.
  5. ^ Simmons, Mike. (2019). ResearchGate, Biostratigraphy in Exploration. Retrieved March 5, 2020. URL: https://www.researchgate.net/publication/332188386_Biostratigraphy_in_Exploration
  6. ^ Subcommission on Quaternary Stratigraphy: Stratigraphic guide – Biostratigraphy". Quaternary Stratigraphy. International Union of Geological Sciences (IGUS); International Commission on Stratigraphy (ICS). Retrieved 2020-03-21.
  7. ^ "Equatorward phytoplankton migration during a cold spell within the Late Cretaceous super-greenhouse". Biogeosciences. 2018. Erişim tarihi: 27 Aralık 2020. 
  8. ^ Ireneusz Walaszczyk, William James Kennedy, Amruta R Paranjape. "Inoceramids and associated ammonite faunas from the uppermost Turonian−lower Coniacian (Upper Cretaceous) of the Anaipadi-Saradamangalam region of the Cauvery Basin, south-east India". Acta Geologica Polonica. 7 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2020. 
  9. ^ Gehling, James; Jensen, Sören; Droser, Mary; Myrow, Paul; Narbonne, Guy (March 2001). "Burrowing below the basal Cambrian GSSP, Fortune Head, Newfoundland". Geological Magazine. 138 (2): 213–218. DOI:1. 10.1017/S001675680100509X. 1.


İlgili Araştırma Makaleleri

Jeoloji ya da yer bilimi, geniş anlamda Yerküreyi, dar anlamda yerkabuğunu oluşum, bileşim, yapı, hareket, değişiklikler ve değişiklikleri yaratan nedenler ve tarihsel evrim açısından inceleyen, yeraltı zenginliklerinin bulunması, doğal afetlerle savaşımda katkı sunulması gibi amaçları olan bir bilimdir. Jeolojinin temel konusu Dünya olmakla birlikte yer benzeri gezegenler ve doğal uyduların incelenmesini de içerir. Yer bilimleri bünyesinde ele alınır.

<span class="mw-page-title-main">Stratigrafi</span> Kaya katmanlarının ve oluşumlarının incelenmesi

Stratigrafi, katmanbilim ya da tabakabilim. Yerkabuğunun kısımları olarak ele alınan tabakalı kayaların formasyonlardan, bileşimlerden, istiflenmelerden ve korelasyonlarından söz açan jeoloji koludur. Bir alan veya bölgedeki kayaların nitelik, kalınlık, istiflenme, yaş ve korelasyon yönlerinden ele alan tasvirci jeoloji bölümüdür.

<span class="mw-page-title-main">Jeokronoloji</span> kayaların kendisinde bulunan imzaları kullanarak kaya, fosil ve sediman yaşını belirleme bilimi

Jeokronoloji, kayaların kendisinde bulunan imzaları kullanarak kaya, fosil ve sediman yaşını belirleme bilimidir. Mutlak jeokronoloji radyoaktif izotoplarla gerçekleştirilebilirken, göreceli jeokronoloji paleomanyetizma ve kararlı izotop oranları gibi araçlarla sağlanır. Birden fazla jeokronolojik göstergeleri birleştirerek, geri kazanılan yaşın hassasiyeti geliştirilebilir.

Paleozoyik Zaman, Fanerozoyik Üst Zaman'ın üç jeolojik zamanından en eskisidir. Paleozoyik adı İngiliz jeolog Adam Sedgwick tarafından 1838'de Yunanca palaiós (παλαιός), "eski" ve zōḗ (ζωή), "yaşam" anlamına gelen sözcükleri birleştirilerek oluşturulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Orojenez</span> sıradağların oluşumunu açıklayan yerbilimsel terim

Orojenez, İç kuvvetlerin ortaya çıkma şekillerinden birini ifade eden orojenez terimi dağ oluşumu anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Tortul kayaçlar</span>

Üç ana kayaç türünden biri olan tortul kayaçlar, yeryüzünde en çok görülen kayaç türüdür. Dünya'nın yüzeyinin yaklaşık yüzde 75'ini yerkabuğunun ise yaklaşık yüzde 8'ini kaplarlar. Bu kayaçlar genellikle tabakalı olarak bulunurlar ve içerisinde organizma kalıntıları (fosil) bulundururlar. Sarkıt ve dikitler bu kayaçların oluşturduğu jeolojik yapılara örneklerdir. Tortul kayaçların büyük bir kısmı dış etmenler tarafından yeryüzünün aşındırılmasıyla meydana gelen çeşitli büyüklükteki unsurların (sediman) taşınarak çukur sahalara biriktirilmesi sonucu oluşmuşlardır. Bu olaya genel anlamda tortullaşma denir. Biriken unsurlar önceleri boşluklu gevşek bir yapıya sahiptirler. Fakat zamanla sıkışıp sertleşirler. Bir birikme sahasında, sonradan biriken unsurlar öncekiler üzerinde birikerek ağırlıkları vasıtasıyla basınç yaparlar. Bu basınç sonucu unsurlar, aralarındaki boşlukların küçülmesi ve büyük ölçüde ortadan kalkmasıyla sıkışır ve sertleşirler. Tortul depoların veya kayaçların oluştukları ortamlar yerden yere farklılık gösterirler.

Katastrofizm veya kıyamet kuramı, paleontoloji'yi büyük oranda geliştiren Fransız anatomist Georges Cuvier (1769-1832) tarafından ileri sürülen ve katmanlar arasındaki her bir sınırın, zaman olarak, sel baskınları ve kuraklık gibi felaketlere karşılık geldiğini ve o dönemde yaşayan türlerin çoğunun ortadan kalkmış olduğunu savunan hipotezdir.

<span class="mw-page-title-main">Diatom</span> dünyanın okyanuslarında, su yollarında ve topraklarında bulunan mikroalg sınıfı

Diatom, ökaryotik su yosunlarının fitoplanktonları oluşturan temel gruplarındandır.

Prekambriyen, yerküre tarihinin mevcut Fanerozoyik Üst Zaman'dan önce gelen en eski bölümüdür. Prekambriyen, Fanerozoyik Üst Zaman'ın ilk dönemi olan Kambriyen'den önce geldiği için bu şekilde adlandırılmıştır. Kambriyen adlandırması ise bu çağa ait kayaçların ilk incelendiği yer olan Galler'in Latince ismi Cambria'dan gelmektedir. Prekambriyen, yerkürenin jeolojik zamanının %88'ini kapsar.

Paleoklimatoloji, doğrudan ölçümlerin alınmadığı iklimlerin incelenmesidir. Araçsal kayıtlar Dünya tarihinin yalnızca küçük bir bölümünü kapsadığından, eski iklimin yeniden inşası, doğal çeşitliliği ve mevcut iklimin evrimini anlamak için önemlidir. Paleoklimatoloji, kayalar, tortular, sondaj delikleri, buz tabakaları, ağaç halkaları, içinde korunmuş verileri elde etmek için Dünya ve yaşam bilimlerinden çeşitli PROXY yöntemlerini kullanır. Vekilleri tarihlendirme teknikleriyle birleştirilen bu paleoiklim kayıtları, Dünya atmosferinin geçmiş durumlarını belirlemek için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Litostratigrafi</span>

Litostratigrafi, birimleri sedimanter, volkanik ve bunların kısmen metamorfize olmuş cinslerinin litolojilerine ve stratigrafik konumlarına göre tanımlanmış birimlerdir. Bir litostratigrafi birimi bir ya da daha fazla litoloji tipinden oluşmuş, kendi içinde bir bütünlük gösteren ve komşu birimlerden bu özelliğiyle ayrılan bir kaya birimidir. Bu birimler genellikle istiflenme kurallarına uyar ve çoğu kez tabakalıdır. Litolojik sınırların dereceli geçişli veya belirsiz olduğu durumlarda sedimanter yapılar, jeomorfolojik özellikler, mineral kapsamı, fosiller ve diğer fiziksel özellikler de bu birimlerin tanımlanmasında kullanılabilir. Fosiller bu durumda litoloji biriminin fiziksel içeriği olarak düşünülür.

<span class="mw-page-title-main">Kronostratigrafi</span> kayaç kütlelerinin göreceli yaş ilişkilerini ele alan stratigrafinin bir parçasıdır.

Kronostratigrafi, kayaç kütlelerinin göreceli yaş ilişkilerini ele alan stratigrafinin bir parçasıdır ve en temel birimi jeolojik zamanın belli bir aralığında oluşan bir kayaç kütlesidir. Kronostratigrafi'nin en büyük amacı, kayaçların yer değişiminin sırasını ve bütün kayaçların yer değişim zamanını belli jeolojik bölge ve dünyanın jeolojik geçmişinde aramaktır. Kronostratigrafi jeolojik bir alan içerisinde zamana bağlı birikme esnasındaki tüm kayaçların çökelmesini ve dünyanın son oluşum halini kayıt altına almasını sağlamaktadır. Standart stratigrafik isimlendirme bilinen fosil toplulukları tarafından tanımlanan zamana göre belli aralıklara dayandırılmış bir sistemdir. Fosil topluluklarının belli aralıklar ve belli arayüzlere göre nitelikli bir tez halinde oluşum tarihleri belirlenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Lena Sütunları</span>

Lena Sütunları, Doğu Sibirya bünyesinde Yakutistan özerk cumhuriyeti'nde Lena Nehri kıyısında yer alan doğal bir oluşumdur. Sütunların yüksekliği 150-300 metre arasında değişmekle beraber, Kambriyen dönemlerinde oluştuğu düşünülmektedir. Lane Sütunları, 2012 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesine alınmıştır.

Manyetostratigrafi, tortul ve volkanik dizilerin tarihlenebilmesi için kullanılan bir jeofizik korelasyon tekniğidir. Yöntem, bölüm boyunca ölçülen aralıklara yönelik örnekler toplayarak çalışır. Numuneler onların karakteristik mıknatıslanmarı (ChRM), bir tabakasının oluşumundan Dünya'nın manyetik alanının kutuplarını belirlemek için, analiz edilir. Bunun mümkün olmasının sebebi, Volkanik akımları thermomanent manyetizasyon kazanmaktadır ve sedimanlar oluşumu sırasında kalıcı çökelme mıknatıslanmasına uğrar ve her ikisi de Dünya'nın alanının yönünü yansıtan mıknatıslanmalardır.

<span class="mw-page-title-main">Jeolojik yapı</span>

Jeolojik yapı ya da jeolojik formasyon doğal yollarla oluşan yeryüzü şekilleri ve yapılardır. Belirli oranda kaya içerirler.

Tarihsel jeoloji, yeryüzü ve üzerindeki tüm yapıların uzun jeolojik zaman içerisinde geçirdikleri değişim ve dönüşümleri inceleyen bir jeoloji disiplinidir. Tarihsel jeoloji modern bilimsel esasa göre paleontoloji, paleoklimatoloji ve paleosismoloji gibi alt disiplinlere sahiptir. Geniş anlamda tarihsel jeoloji, jeolojik zaman boyunca dünyanın gelişimini anlamlandırabilmek için gerekli bilimsel temeli sunması yanında, geniş iklimsel değişimler, volkanik püskürmeler ve depremler gibi gelecekte yaşanabilecek afetlerin nitelik ve niceliği hakkında yapılacak tahminlerde kullanılacak ipuçları sağlayabilir.

Kalabriyen, ~ 1.8 Ma. - 781.000 yıl önce ± 5.000 yıl, ~ 1.019 milyon yıllık bir dönem olarak tanımlanan jeolojik zaman ölçeği olan Pleistosen Dönemi'nin bir alt bölümüdür. Aşamanın sonu, son manyetik kutup dönüşü ve bir buz çağına dalma ve muhtemelen geç Miyosen'den (Messiniyen) erken Pliyosen (Zankliyen) soğuk dönemden daha soğuk ve kuru küresel kuruma ile tanımlanır. Başlangıçta Kalabriyen, öncelikle yumuşakça fosillerine dayanan bir Avrupa faunal evresiydi. Erken Pleistosen'de ikinci jeolojik çağ oldu. Erken Pleistosen dönemine ait memeli fauna topluluklarının çoğu Gelasiyen'de başlar. Örneğin, Platygonus ve diğer Blancan faunası ilk olarak Gelasiyen'de ortaya çıkar.

<span class="mw-page-title-main">Jeolojik kayıt</span>

Stratigrafi, paleontoloji ve diğer doğa bilimlerindeki jeolojik kayıt, kaya katmanlarının tüm katmanlarına atıfta bulunur. Diğer bir deyişle,volkanizma veya ayrışma kırıntılarından Türetilen tortunun birikmesiyle ortaya çıkan tortular. Bu, tüm fosil içeriğini ve Dünya'nın tarihi hakkında sağladığı bilgileri içerir: geçmiş iklimi, coğrafyası, jeolojisi ve yüzeyindeki yaşamın evrimi. Süperpozisyon yasasına göre tortul ve volkanik kaya katmanları üst üste çökelmiştir. Magmatik kayaçlar tarafından girilebilen ve tektonik olaylarla bozulabilen katılaşmış (yetkin) bir kaya sütunu haline gelmek için zamanla sertleşirler.

<span class="mw-page-title-main">Betal Kaya Sığınağı</span>

Betal Kaya Sığınağı, aşağı Pivka Nehri Vadisi'nin güneydoğu kenarında, Postojna'dan Bukovje'ye giden yolun hemen üstündeki bir yamaçta yer alan bir karstik mağara; taş alet kalıntıları, eserler ve çağdaş hayvanların sayısız fosilleşmiş kemikleri ile zengin kültürel tortu katmanlarının bulunduğu bir sit alanıdır. Girişi, Pivka Nehri'nin suları tarafından oyulmuş 174 m (571 ft) uzunluğundaki mağaranın tavanının çökmesiyle oluşmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ediyakaran</span> Neoproterozoyik Çağın üçüncü ve son dönemi

Ediyakaran Dönemi, 635 milyon yıl önce Kriyojeniyen Dönemi'nin sonundan başlayarak Kambriyen Dönemi'nin başlangıcı olan 538,8 milyon yıl öncesine kadar süren, 96 milyon yıllık jeolojik bir dönemdir. Ediyakaran Dönemi'nin başlamasıyla Proterozoyik Üst Zaman sonlanır ve Fanerozoyik Üst Zaman başlar. Adını Güney Avustralya'daki Ediacara Tepeleri'nden almıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.