İçeriğe atla

BitTorrent

Kontrol Edilmiş
Makale serilerinden
Dosya paylaşımı
Teknolojiler
Ağlar ve protokoller
Geliştirme ve toplumsal yönler
  • Zaman çizelgesi
  • Yasal yönleri
  • BitTorrent yasal konuları
Herkese açık olmayan dosya paylaşımı
  • Anonim P2P
  • Dostdan-dosta
  • Darknet
  • Gizli P2P
Web siteleri ve hizmetleri
İstemciler
Yayın Akışı
Akademik / bilimsel
Ülke veya bölge itibarıyla
  • Kanada
  • Japonya
  • Singapur
  • Birleşik Krallık
İlgili
  • PeerBlock
  • BitTorrent sitelerinin karşılaştırılması
BitTorrent logosu

BitTorrent internet üzerinden dosya paylaşım yazılımına ve aynı tekniği kullanan dosya takas sistemine verilen isimdir. Diğer peer to peer (eşten eşe) (P2P) paylaşım programlarından farkı sabit olmayan bağımsız sunucu tanımlama dosyaları sayesinde sabit bir sunucuya ihtiyaç olmaksızın paylaşıma devam etmesidir.

Doğrudan indirmekten farklı olarak, dosyayı indiren kişiler indirme esnasında indirdiği kadarını diğer kullanıcılara paylaşmaktadır. Torrent protokolü, çoğunlukla büyük boyutlardaki dosyaların paylaşımında kullanılır.

Torrent indirebilmek için μTorrent, Bitcomet, BitTorrent, Azureus, Flashget, LimeWire vb. istemci yazılımlara ihtiyaç vardır. Ayrıca dosyaları indirebilmek/paylaşabilmek için torrent dosyası denilen, uzantısı .torrent olan 2-500 Kb büyüklüğünde dosyaları indirmeniz gerekmektedir. Güncel yöntemlerde magnet link adı verilen linkler aracılığıyla .torrent dosyasına ihtiyaç kalmamıştır.

BitTorrent alıcıların indirdikleri parçaları birbirleri ile paylaşmaları sonucu sunucunun ağ yükünü önemli ölçüde hafifletir. Animasyonda her bir renkli çizgi paylaşılan dosyanın ayrı bir parçasını temsil etmektedir. Tüm alıcılar tüm parçalara sahip oluncaya kadar aralarındaki paylaşım devam eder.

Torrent'in farkı

Torrent'i diğer indirme yöntemlerinden ayıran en büyük fark dosyayı çekme hızınızı dosyaları çeken kişilerin ve dosyanın popülaritesinin yönlendiriyor olmasıdır. Yani bir dosya ne kadar popülerse o kadar çok kişi o dosyayı çeker ne kadar çok kişi o dosyayı çekiyorsa o dosyanın Peers sayısı o kadar artar ve ne kadar çok Peers varsa dosyayı çekme hızınız o derece artar. Seeder'lar (paylaşımcılar) anahtar rol üstlenmelerine rağmen Leecher'lar (indiriciler) da büyük öneme sahiptir. Torrent dosya paylaşım tekniğidir, sadece download'a dayalı diğer dosya yöntemlerinden (RapidShare benzeri dosya dağıtım şebekeleri gibi) oldukça farklıdır. Bu nedenle bazı dosyaları zor bulabilir, bazı dosyaları da çok yavaş çekebilirsiniz. Seeder'ı (paylaşanı) olmayan dosyaları indiremezsiniz. Torrent her zaman tam hızda download'ı garanti etmez, o dosyayı hızlı çekmenizin formülü pek karışık olmayan bir şekilde anlayabilirsiniz.

  • Dosyanın boyutu
  • Kaynakların istemcilere oranı.
  • Toplam eş sayısı (kaynak + istemci)

Bu formülü ise temel olan tek bir neden sağlar: Dosyanın popülaritesi

Dosya ne kadar popüler ise o kadar çok kişi çeker ve o kadar çok kişi seed eder. Bu da yoğun talebi karşılamak için yeterli kaynak oluşturur. Yani Torrent kelimesinin anlamı olan sel gibi büyümeye devam eder ve bir süre sonra kendi kendine yeten yaşayan ve ölen bir yapıya bürünür.

Torrent sistemi kendini telif hakkı savunucularına ve telif haklarının sahibi şirketlere karşı otomatik denilebilecek ve zahmetsiz sayılabilecek şekilde de koruyabilmektedir. Örneğin klasik indirme metotlarında içeriği barındıran sunucular kapatıldığında veya engellendiğinde içeriğin paylaşılması imkânsızdır. Muhakkak ki o içeriğe sahip birinin içeriği başka bir sunucuya (rapidshare, hotfile vb.) yüklemesi gerekir. Torrent'te ise durum biraz daha farklıdır ve kolaydır. Ana içerik belki de milyonlarca kullanıcıda bulunduğundan dolayı paylaşılmak istenildiğinde bir tracker ve içeriğin torrent dosyasının bulunması yeterlidir. İçeriği paylaşıma açmak isteyen kişi sadece torrent uzantılı dosyayı gerekli programa ekler. Günümüz teknolojisinde MagnetLink isimli bir teknoloji ile Torrent dosyası indirmek zorunlu değildir. Dosyanın özet bilgisi ile bir tracker listesinin bulunduğu bir link'e tıklamak, çoğu torrent programı için indirme işleminin başlaması için yeterlidir.

Yeni Nesil Torrent'ler hakkında

Torrent hakkında öngörülen yol haritasına göre, örneğin bir dizinin toplu sezon dosyalarının indirilmesi sırasında farklı ülkelerden kullanıcıların kendi dillerinde altyazı çevirilerini torrent paylaşımına upload etmesi için, ana dosya listesine eklemelerine olanak verecek şekilde dosya paylaşım protokol geliştirme çalışmaları sürmektedir. Ama torrent içeriğiyle alakası olmayan spam gibi dosyaların karışma ihtimali nedeniyle geliştirilme aşaması uzun süre tartışmalı olmuştur. Bu yüzden proje geçici olarak askıya alınmış olsa da, geliştirme çalışmaları halen sürmektedir.

Bazı Torrent terimleri

  • Seed: (İngilizce: Tohum) Torrent protokolünde kaynak anlamına gelir. Dosyanın tümüne sahip ve paylaşımda bulunduran kişilere seeder denir.
  • Leech: (İngilizce: sülük) Torrent protokolünde sömürücü, dosya indiren manasına gelir. Dosyayı çeken kişiler aynı zamanda dosyanın kısmi bir bölümüne sahip olduklarından Leecher diye anılırlar. Bir diğer anlamda ise dosyayı paylaşmayı sevmeyen dosyanın Paylaşılmasına engel olan kişilere Leecher denilir.
  • Peer: (Teknik İngilizce: eş) Dosya üzerinde veri transferinde bulunan herkes, kaynak ve sömürücülerin genel adı.
  • Reseed: Daha önce indirilmiş bir Torrent ile çekilen dosyaların bir süre sonra tekrar paylaşmaya verilen isimdir. Bu işlem Hash kontrolü gerektirir. Torrent ile çekilen dosyaların en ufak bir değişikliğe bile uğramamış olmaları gerekmektedir.
  • Hash: Torrent dünyasında İngilizcedeki anlamından tamamen farklı kullanılır. (bkz. Hash) Aktarımı tamamlanan dosyanın sağlaması alınarak orijinal dosyanın sağlaması ile kontrol edilir. Bu ayrıca torrent dosyasına özel olduğu için onu benzersiz (unique) kılar.
  • Tracker: Torrentin bağlandığı basit bir sunucudur. Torrenti çeken Peerler Trackere dosya hakkında bilgi gönderirler, Diğer Peerler ise Trackere bağlanarak kimde hangi dosyanın hangi parçalarının olduğunu öğrenirler. Tracker üzerinden kesinlikle dosya transferi gerçekleşmez sadece Kaynak paylaşılır. Kim ne kadar dosya çekti ve ne kadar yükledi gibi istatistik bilgilerini de barındırabilir. Sayısı ne kadar fazlaysa indirme o kadar hızlı olur.
  • DHT (Distributed Hash Table): Peers'ler arası Kaynak paylaşımı diye özetleyebileceğimiz bir özelliktir. Tracker'dan bağımsız kaynak bulma işini üstlenir. Private (özel) Tracker'larda kullanılmaması gerekmektedir.
  • Download: Torrent sistemi aracılığı ile diğer kullanıcılardan dosya indirme işlemine verilen isim.
  • Upload: Torrent sistemi aracılığı ile diğer kullanıcılara dosya gönderme işlemine verilen isim.
  • Ratio: Bir Torrent'in (aslında torrent'ten indirilen dosyaların) Upload işleminin Download işlemine oranıdır. Bu özellik Private (özel) Tracker'larde özellikle önemlidir. Sağlıklı paylaşımı ve Hit&run olayını ortadan kaldırmak ve dosyaların daha yüksek hızlarda sunulmasını sağlamak için üyelik zorunluluğu olan Torrent sitelerinin çoğu tarafından kullanılan bir özelliktir. Genel olarak Torrent dünyasında paylaşımcıyım diyebilmek için 0,5 Ratioyu yakalamanız gerekmektedir, Yani 10 Mb Download'a 5 Mb Upload yapmanız gerekmektedir. Public (genel) Tracker'larde ise tamamen Torrent ruhuna ve kullanıcının insafıyla alakalı bir yaptırımdır.
  • Hit&run: Türkçe anlamı Vur ve Kaç olan kelime, benzer bir anlamda Torrent Dünyasında da kullanılmaktadır. Dosyayı çekip hemen paylaşımdan kaldırma işlemine ve kaldırana verilen isimdir. Genellikle Torrent kullanıcıları tarafından sevilmezler. Üyeliğin zorunlu olduğu Torrent sitelerinde genellikle istenmeyen bir durumdur.

BitTorrent Desteği olan dosya indirme yöneticileri

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

Bilgi işlemde, İnternet Mesaj Erişim Protokolü (IMAP), e-posta istemcilerinin bir TCP/IP bağlantısı üzerinden bir posta sunucusundan e-posta mesajları almak için kullandığı bir İnternet standart protokolüdür. IMAP, RFC 9051 tarafından tanımlanır.

Rapidshare, internette dosya barındırma hizmeti veren, merkezi İsviçre'de bulunan popüler bir paylaşım sitesidir. Kullanıcılar paylaşmak istedikleri dosyaları rapidshare sunucularına yüklemekte ve yükleme sonunda kendilerine yüklenmiş olan dosyaya ait bir bağlantı döndürülmektedir. Diğer kişiler bu bağlantı üzerinden dosyayı indirebilmektedir.

eMule

eMule, açık kaynak kodlu, GNU lisanslı bir dosya paylaşım programıdır. Dosya paylaşım programları arasında en tanınmış olanlardandır. Tamamen ücretsizdir ve içinde reklam yoktur. Fakat 2007 ve sonrasındaki yıllarda yapılan güncellemelerde kullanıcılar tarafından yazılımda casus yazılım ve bilgisayar virüsü bulunmaya başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Peer-to-peer</span> Yazılım

Peer-to-peer ya da P2P olarak tanımlanır. Peer eş, denk demektir. İki veya daha fazla istemci arasında veri paylaşmak için kullanılan bir ağ protokolüdür.

<span class="mw-page-title-main">Korsan ürün</span> korsan yazılım

Warez ya da korsan ürün, telif yasaları çiğnenerek ticareti yapılan telif hakkı saklı materyaller. Bu tanım, genelde arkadaşlar arasındaki peer-to-peer dosya paylaşımları veya özel sunucular sayesinde büyük grupların dosya paylaşımlarından çok; telif hakkına sahip materyallerin, organize gruplar tarafından yasa dışı yayınlarını tanımlar. Telifli ürünlerin kopyalanmasını, çoğaltılmasını ve dağıtımını yapan kişilere korsan, yapılan işe korsancılık denmektedir.

μTorrent

µTorrent Microsoft Windows için küçük boyutlu ve hızlı bir BitTorrent istemcisidir. Programın 3.2 sürümü yaklaşık 733kB boyutundaki çalıştırılabilir bir dosyadan oluşur. Kullanıcılara Azureus, BitComet gibi torrent istemcilerinin işlevselliğini bilgisayar kaynaklarını mümkün olduğunca az kullanarak vermeyi amaçlar. kullanarak yazılmıştır. Türkçe dil desteğine sahiptir.

Hightail, internette dosya paylaşım hizmeti veren bir web sitesidir. Kullanıcılar paylaşmak istedikleri dosyaları Hightail sunucularına yüklemekte ve yükleme sonunda kendilerine yüklenmiş olan dosyaya ait bir bağlantı döndürülmektedir. Diğer kişiler bu bağlantı üzerinden dosyayı indirebilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">P2PTV</span>

P2PTV televizyon ya da herhangi dijital yayın görüntülerinin, bir P2P ağında, veri paylaşım yazılımları ile dağıtılmasını ön gören sistemin kısaltmasıdır. Bu girişimdeki uygulamaların öneminin altı, bütün dünyadaki yerel kanalları küresel ölçeğe taşıma potansiyeline sahip olduğu için, çizilebilir. Ancak yeni bir telif hakları sorununa neden olacak olması da bu uygulamaların düşündüren kısmıdır.

<span class="mw-page-title-main">LimeWire</span>

LimeWire, Java düzlemi (platform) için bir özgür P2P dosya paylaşım yazılımıdır. Gnutella ağını kullanır ve 5 sürümü itibarıyla BitTorrent protokolünü destekler. GPL sözleşmesiyle korunan bir özgür yazılım olan LimeWire, ücretlidir.

<span class="mw-page-title-main">Shareaza</span> Dosya paylaşım programı

Shareaza, Gnutella, Gnutella2, eDonkey, BitTorrent, FTP ve HTTP protokollerini ve magnet, ed2k, Piolet ve artık kullanılmayan Gnutella linklerini destekleyen bir peer-to-peer dosya paylaşım programıdır. Türkçe de dahil olmak üzere 27 dil desteği bulunmaktadır. Programın ismi İngilizcede paylaşmak anlamına gelen "share" fiili ile Binbir Gece Masallarından Şehrazad hayalî karakterinden esinlenilerek oluşturulan bir kelime oyunundan gelmektedir.

ed2k Ağ Protokolü eDonkey2000, eMule, Hybrid, MLDonkey gibi birçok program tarafından kullanılan dosya paylaşım protokolüdür. eDonkey2000 Peer2Peer Network kalıbının kısaltılmış halidir. ed2k protokolünü kullanan programlar temel P2P mantığı ile çalışır. ed2k nın kullandığı ağa Kademlia denir.

Dropbox, bir dosya barındırma hizmeti ve paylaşım ağı programıdır. Bulut depolama, dosya barındırma hizmeti, dosya senkronizasyonu, istemci hizmetleri verir. Her kullanıcıya ücretsiz 2 GB'a kadar veri saklama alanı veren bir servistir.. Bunun haricinde kullanıcı çevrimiçi olduğu süre içerisinde arkadaş ağı listesindekiler ile sınırsız boyutta dosyayı paylaşabilir. Haziran 2007 tarihinde Massachusetts Teknoloji Enstitüsü öğrencileri İran asıllı Arash Ferdowsi ve Drew Houston tarafından kurulmuştur. Bir girişim şirketi olarak, girişim hızlandırıcı Y Combinator'dan ilk fon ile kuruldu.

BitTorrent, Bram Cohen ve BitTorrent, Inc. tarafından geliştirilen ve BitTorrent protokolü ile dosya yükleme ve indirme işlemleri yapmak için kullanılan bir peer-to-peer bilgisayar programı.

Dosya transferi, internet gibi bir bilgisayar ağı üzerinden dosya aktarma eylemine verilen isimdir. Ağ üzerinden dosya transferi için birçok yol ve protokol bulunmaktadır. Bunlardan günümüzde en çok bilineni, dosya sunucularıdır. Bu sunuculara yükleme ve indirme yaparak dosya transferi gerçekleştirilebilir.

Dosya paylaşımı; bilgisayar programları, çoklu ortam, belgeler veya e-kitaplar gibi dijital ortamlara dijital dağıtım veya sunma uygulamasıdır. Dosya paylaşımı çeşitli şekillerde başarılabilir. Depolama, Veri iletimi ve dağıtımı, çıkarılabilir medyayı kullanarak elle paylaşmayı, Bilgisayar ağılarında merkezi sunucuları, World Wide Web tabanlı Hyperlink belgeler ve dağıtılmış peer-to-peer ağ kullanımı yoluyla oluyor.

Görünmez İnternet Projesi (I2P), sansüre dayanıklı, eşler arası iletişime olanak tanıyan anonim bir ağ katmanıdır. Anonim bağlantılar, kullanıcının trafiğinin şifrelenmesi ve dünyanın dört bir yanına dağıtılmış yaklaşık 55.000 bilgisayardan oluşan, gönüllüler tarafından işletilen bir ağ üzerinden gönderilerek elde edilir. Trafiğin geçebileceği çok sayıda olası yol göz önüne alındığında, üçüncü bir tarafın tam bağlantıyı izlemesi pek olası değildir. Bu katmanı uygulayan yazılıma "I2P yönlendirici", I2P çalıştıran bilgisayara ise "I2P düğümü" adı verilir. I2P ücretsiz ve açık kaynaklıdır ve birden fazla lisans altında yayınlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">KGet</span> KDE indirme yöneticisi yazılımı

KGet KDE için özgür bir indirme yöneticisi ve Konqueror web tarayıcısının varsayılan indirme yöneticisidir. KDE Genel Ağ paketinin bir parçasıdır. Konqueror ve rekonq web tarayıcıların yanı sıra, eklentiler vb. yardımıyla Mozilla Firefox, Google Chrome ve diğer Chromium tabanlı web tarayıcılarla da kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">ZeroNet</span>

ZeroNet, 2015 yılında Tamas Kocsis tarafından oluşturulan, eşler arası kullanıcılardan oluşan merkezi olmayan web benzeri bir ağdır, ağ için programlama merkezi Budapeşte, Macaristan'dadır;Python'da yazılmıştır; ve tamamen açık kaynak kodludur. Siteler bir IP adresine sahip olmak yerine bir genel anahtarla tanımlanır. Özel anahtar, bir sitenin sahibinin ağ üzerinden yayılan değişiklikleri imzalamasına ve yayınlamasına izin verir. Bu tür sayfalar için yerel bir web barındırma görevi gören ZeroNet uygulaması kullanılırken sitelere sıradan bir web tarayıcısı üzerinden erişilebilir. ZeroNet, bitcoin kriptografisini kullanmaya ek olarak, eşler arasındaki bağlantıları müzakere etmek için BitTorrent ağındaki izleyicileri kullanır. ZeroNet varsayılan olarak anonim değildir, ancak Tor ağı üzerinden trafiğin yönlendirilmesini destekler.

Aşağıdaki, BitTorrent protokolü kullanılarak eşler arası dosya paylaşımı için tasarlanmış bilgisayar programları olan BitTorrent istemcilerinin genel karşılaştırmasıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.