İçeriğe atla

Bistorta officinalis

Bistorta officinalis
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Plantae
Şube:Tracheophyta
Sınıf:Magnoliopsida
Takım:Caryophyllales
Familya:Polygonaceae
Cins:Bistorta
Tür: B. officinalis
İkili adlandırma
Bistorta officinalis
Delarbre, in Fl. Auvergne, ed. 2, 2: 516 (1800).

Bistorta officinalis, Avrupa, Batı Asya ve Kuzey Asya'ya endemik, kuzukulağıgiller familyasından çok yıllık bir bitki türüdür. Tür, Türkçede çimen eveliği olarak bilinmektedir. Kafkasya ve Türkiye'nin Doğu Karadeniz bölgesine endemik olan Polygonum bistorta subsp. carneum alttürü ise dağlahanası adıyla bilinmektedir.[1]

Bitki, İngiltere'nin Batı Yorkshire bölgesine özgü, acı bir puding çeşidinin yapımında kullanılmaktadır.[2]

Özellikleri

Bistorta officinalis, 20 ila 80 cm uzunluğa ve 90 cm genişliğe erişebilen bir otsu bitkidir. Kalın, bükülmüş bir köksapı vardır. Yapraklar normalde bazaldir ve çiçekli gövdelerin alt ucuna yakın yerlerde birkaç küçük yaprak bulunur. Bitkinin tabanında, sapı çevreleyen bir kılıfa kaynaşmış yan yapraklar vardır. Yaprak sapları geniş kanatlıdır. Tür, başak şeklinde çiçeklenir. Gül pembemsi çiçekler 5 ila 7 cm uzunluğundadır.[3] Çiçeklenme Haziran ve Temmuz aylarında gerçekleşir.[4] Bitki nemli topraklarda yetişir ve kuru koşullar altında, yeterli nem tekrar oluşana kadar yapraklarını kaybederek uykuda kalır.

Taksonomi

Türün cinsinin eskiden Polygonum veya Persicaria olduğu düşünülüyordu, ancak günümüzde türün cinsinin Bistorta olduğu kabul edilmektedir.

Etimoloji

Türün Latince adı olan bistorta, bis ("iki kez") ve torta ("bükülmüş") kelimelerini birleşmesinden oluşmuştur. Bu ad, bitkinin kökünün bükülmüş göründüğünü ifade eder.

Yayılımı

Bistorta officinalis, Avrupa, Kuzey Asya, Kafkasya ve Türkiye'nin Doğu Karadeniz bölgelerine endemiktir. Bununla beraber ABD'nin New England eyaleti gibi dünyanın birçok bölgesine egzotik tür olarak yetişmektedir. Genellikle nemli çayırlarda, besin açısından zengin ağaçlık bataklıklarda, orman kenarlarında, sulak alanlarda, parklarda, bahçelerde ve bozuk zeminlerde yetişir.

Yetiştirilme

Daha büyük ve daha gösterişli çiçeklere sahip olan ve süs bitkisi olarak yetiştirilen 'Superba' kültivarı, Kraliyet Bahçıvanlık Derneği'nin verildiği Garden Merit Ödülü'nü kazanmıştır.[5] Verimsiz topraklarda veya turbalıklarda kullanıma uygundur. Vahşi doğadaki oluşumlarının çoğu bahçeden yayılmış olabilir.

Kullanımları

Ayrıca geleneksel olarak tıbbi amaçlar için kullanılmıştır. Bitkinin kökü tanik ve gallik asitler açısından zengindir. Hem bitkinin kökü hem de yapraklar yaraları tedavi etmek için kullanılmıştır.[4]

Kuzey İngiltere'de bitkinin yaprakları, yulaf ezmesi, yumurta ve diğer bitkilerin kombinasyonuyla acı bir puding yapmak için kullanılmaktadır. Bitkinin kökü, eskiden tıpta kanamaları durdurmak için kullanılmaktaydı. Bitkinin kökü ayrıca Rusya ve Kuzey Asya'da tüketilmektedir.[6]

Galeri

  • Valais, İsviçre'deki örnek
    Valais, İsviçre'deki örnek
  • Bitkinin yapraklarının ilkbaharda görünümü, İskoçya
    Bitkinin yapraklarının ilkbaharda görünümü, İskoçya
  • Bitkinin sapı.
    Bitkinin sapı.
  • Süs bitkisi olarak yetiştirilen Bistorta officinalis 'Superba' kültivarı
    Süs bitkisi olarak yetiştirilen Bistorta officinalis 'Superba' kültivarı
  • Vitoşa, Bulgaristan
    Vitoşa, Bulgaristan
  • Tohumlar
    Tohumlar

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2021. 
  2. ^ Easter-Ledge or Dock Pudding - Historical Foods24 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. ^ RHS A-Z encyclopedia of garden plants. United Kingdom: Dorling Kindersley. 2008. s. 1136. ISBN 978-1405332965. 
  4. ^ a b "Bistort: Bistorta officinalis". NatureGate. 11 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2013.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "NatureGate" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: )
  5. ^ http://apps.rhs.org.uk/plantselector/plant?plantid=3789[]
  6. ^ Nesbitt, Mark, (Ed.) (2005). The Cultural History of Plants. Routledge. s. 35. ISBN 0415927463.  r eksik |soyadı1= (yardım)

Bibliyografya

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kuşkonmaz</span>

Kuşkonmaz, sebze olarak yenen ve süs amacıyla yetiştirilen çeşitli bitki türlerini kapsayan bitki cinsi.

<span class="mw-page-title-main">Müge</span> Çiçek türü

Müge, çiçekli bitkilerin Ruscaceae familyasına dahil cinslerden Convallaria içindeki tek türdür. Kuzey yarım kürenin ılıman iklimli tüm bölgelerinde yaygındır.

<span class="mw-page-title-main">Gilaburu</span> Ağaç türü

Gilaburu veya bilimsel adıyla Viburnum opulus; Caprifoliaceae familyasına mensup; Avrupa, Kuzey Afrika ve Orta Asya'ya özgü çiçekli bir bitki türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Menekşe</span> genellikle mor renkte çiçek

Menekşe, menekşegiller (Violaceae) familyasına bağlı Viola cinsini oluşturan çoğunlukla saksılarda yetiştirilen bitki türlerinin ortak adı. 400 ile 500 arası türü bulunmaktadır. Dünyanın birçok yerinde yetişebilmekle beraber en çok kuzey yarımkürede yetişir. Ayrıca Hawai ve Güneydoğu Asya'da da yetişebilir. Doğada aydınlık, fakat gölgede ve nemli bölgelerde yetişir.

<span class="mw-page-title-main">Biberiye</span>

Genellikle biberiye olarak bilinen Salvia rosmarinus; kokulu; yaprak dökmeyen; iğne yapraklı; beyaz, pembe, mor veya mavi çiçekli; Akdeniz bölgesine özgü bir çalıdır. 2017 yılına kadar Rosmarinus officinalis adıyla biliniyordu. Günümüzde bu ad sinonim olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kore göknarı</span> Çamgiller familyasından bir bitki türü

Kore göknarı, çamgiller (Pinaceae) familyasından Güney Kore'nin yüksek dağlarında yetişen bir göknar türü. Yüksek yağış alan, yazları serin ve nemli, kışları bol kar yağışlı geçen bir iklimde 1.000-1.900 m. yükseltide yetişir.

<i>Yabani nergis</i>

Yabani nergis, nergisgiller (Amaryllidaceae) familyasından sürekli çiçek açan süs bitkisi olarak yetiştirilen, sarı çiçekli bir nergis türü.

<span class="mw-page-title-main">Çan çiçeği</span>

Çan çiçeği (Campanula), çan çiçeğigiller (Campanulaceae) familyasından bir, iki ya da çok yıllık bitkilerin ortak adı. Adlarını çiçeklerinin çan şeklinde olmasından alır. Latince'de Campanula küçük çan anlamına gelir. Çiçekleri için bahçelerde ve saksılarda süs bitkisi olarak yetiştirilir.

<i>Elsholtzia ciliata</i>

Elsholtzia ciliata, ballıbabagiller (Lamiaceae) familyasından anavatanı Asya olan ve süs bitkisi olarak yetiştirilen otsu bir bitki türü.

<i>Eranthis hyemalis</i>

Eranthis hyemalis Eranthis cinsine bağlı bir bitki türüdür. Erken çiçeklenmesi nedeniyle 16. yüzyıldan bu yana yetiştiriciliği yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Eğrelti</span> Damarlı bitkiler sınıfı

Eğrelti ya da Eğrelti otu (Pteridophyta), 12.000 türü bulunan bitki bölümü. Atkuyrukları da bu bölümde olmasına karşın eğrelti adıyla anılmazlar. Karbonifer döneminde 360 milyon yıl öncesine tarihlenen fosil kayıtları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Melisa (bitki)</span> Bitki

Oğul otu ya da Melissa (Melissa), nane (Lamiaceae)'nin familyasındaki bir bitki cinsi'dir. Dört ya da daha fazla tür Akdeniz bölgesi'nden batı Malezya'ya dağılmıştır. Bu cinsin en bilinen türü limon balsamı 'dir.

<i>Fittonia</i>

Fittonia, aslen Peru'da, Güney Amerika tropik yağmur ormanına özgü Acanthaceae familyasından bir bitki cinsidir.

<i>Lamium maculatum</i> bitki türü

Lamium maculatum, Karl Koch tarafından tanımlanmış, ballıbabagiller familyasından bir bitki türüdür. Türkiye'nin Rize ve Giresun illerinde görülmüştür. Avrupa, Lübnan, Suriye, Türkiye ve Batı Çin'e endemiktir. 20 ila 80 santimetre uzunluğa erişebilir.

<i>Geranium sylvaticum</i>

Orman turnagagası, Orman ıtırı veya bilimsel adıyla Geranium sylvaticum, turnagagasıgiller familyasından çiçekli bitki türüdür. Avrupa ve Türkiye'nin Doğu Karadeniz bölgesinde yaygındır. Ayrıca Türkiye'nin Bolu ve Bursa illerinde de bu türe rastlanmıştır.

<i>Phedimus spurius</i>

Al pisikulağı veya bilimsel adıyla Phedimus spurius, damkoruğugiller familyasından çok yıllık bir bitki türüdür. Türkiye'nin kuzeydoğusu ve doğusu, Kafkasya ve Kuzey İran'a endemiktir. Ayrıca Doğu Avrupa'da birçok kez istilacı tür olarak yetiştiği rapor edilmiştir. Al pisikulağı, genellikle çatıları yeşillendirmesi için süs bitkisi olarak yetiştirilir.

<i>Cyclamen coum</i>

Cyclamen coum, çuhaçiçeğigiller familyasından çok yıllık bir bitki türüdür. 5 ila 8 cm uzunluğa erişebilen bitkinin, yuvarlağımsı kalp şeklinde yaprakları ve pembe kabuk şeklinde çiçekleri vardır. Bahçecilikte yer örtücü süs bitkisi olarak yetiştirilen Cyclamen coum, kışın ve Mart ayında çiçeklendiği için değerlidir.

<span class="mw-page-title-main">Centaurea macrocephala</span>

Sarıbaş veya bilimsel adıyla Centaurea macrocephala, papatyagiller familyasından çok yıllık bir bitki türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Arabis caucasica</span>

Kafkas kazteresi veya bilimsel adıyla Arabis caucasica, turpgiller familyasından çok yıllık bir bitki türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Saxifraga stolonifera</span>

Saxifraga stolonifera, gelin teli çiçeği, taşkıran, harun sakalı, denizci fitili ve çilek begonyası veya çilekli sardunya.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.