İçeriğe atla

Biston betularia

Biston betularia
Erkek
Dişi
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Arthropoda
Sınıf:Insecta
Takım:Lepidoptera
Familya:Geometridae
Oymak:Boarmiini
Cins:Biston
Tür: B. betularia
İkili adlandırma
Biston betularia
Alt türler
  • B. b. alexandrina (Wehrli, 1941)
  • B. b. betularia
  • B. b. cognataria (Guenée, 1857)
  • B. b. contrasta (Barnes & Benjamin, 1923)
  • B. b. parva (Leech, 1897)
  • B. b. nepalensis (Inoue, 1982)
Sinonimler
  • Phalaena (Geometra) betularia Linnaeus, 1758
  • Phalaena (Noctua) p-graecum (Poda, 1761)
  • marmoraria (Sepp, 1792)
  • Phalaena (Geometra) ulmaria (Borkhausen, 1794)
  • Eubyja betularia
  • Amphidasis huberaria (Ballion, 1866)
  • Amphidasys betularia var. doubledayaria (Millière, 1870)
  • Eurbyjodonta concinna (Warren, 1899)
  • Biston cognataria alexandrina (Wehrli, 1941)
  • Biston (Eubyjodonta) huberaria (tienschana Wehrli, 1941)
  • Biston cognataria sinitibetica (Wehrli, 1941)

Biston betularia, gececil bir güve türüdür.[1] Çoğunlukla Asya, Avrupa ve Kuzey Amerika'da bulunur. Biberli güve evrimi, popülasyon genetiğinin ve doğal seçilimin popüler bir örneğidir.[2]

Biston betularia tırtılları konakladıkları dalın şekliyle beraber rengini de taklit eder. Son araştırmalar gösteriyor ki tırtıllar, dalın rengini derileriyle algılayabiliyor ve kendini avcılara karşı korumak için rengini, buna uygun olarak değiştirebiliyor.[3]

Evrimi

Biston betularia betularia morfa typica
Biston betularia betularia morfa carbonaria

Biston betularianın evrimi son iki yüzyıl boyunca detaylı bir şekilde araştırılmıştır. Araştırmanın ilk döneminde, biston betularianın ezici bir çoğunluğun açık renkli kanat desenleri vardı ve bu onları, üzerinde konakladıkları açık renkli ağaçlar ve likenler üzerinde etkili bir şekilde kamufle edebiliyordu. Ancak İngiltere'de ortaya çıkan Sanayi Devriminin yarattığı geniş çaplı kirlilik, likenlerin çoğunun ölmesine ve güvelerin üzerinde konakladığı ağaçların kurum ile kararmasına sebep oldu. Bu da açık renkli güvelerin (typica) çoğunun avcılara karşı savunmasız hale gelerek ölmesine yol açtı. Aynı anda, koyu renkli veya melanik güveler (carbonaria) yükselişe geçti çünkü kararmış ağaçlar üzerinde saklanabiliyorlardı.[4]

O zamandan bu yana, değişen çevresel koşullar sebebiyle, açık renkliler yeniden yaygın hale geldi ve güve popülasyonundaki bu dramatik değişim birçok çalışmaya konu oldu. Ayrıca bu olay "endüstriyel melanizm" adı verilen ve türlerin kirleticilere tepki olarak genetik temelli kararmalarını ifade eden terimin türetilmesini sağladı. Adaptasyonun nispeten basit ve kavraması kolay koşullarının bir sonucu olarak, biston betularia, doğal seçilimi, sıradan insanlara ve öğrencilere simülasyonlar aracılığyla açıklamak veya göstermek için popüler bir örnek haline geldi.[5]

İlk carbonaria morfu 1848 yılında Edleston tarafından Manchester'de keşfedildi ve keşfi takip eden yıllarda sıklığı giderek arttı. Özellikle Bernard Kettlewell tarafından yapılan avcılık deneyleri, seçilim baskısına carbonaria morfunu avlayan kuşların sebep olduğunu ortaya çıkardı. Sonraki deneyler ve gözlemler bu olgunun ilk evrimsel açıklamasını destekledi.[6][7][8]

Galeri

  • Subspecies parva (male)
    Alt tür parva (erkek)
  • Subspecies parva (female)
    Alt tür parva (dişi)
  • Subspecies Biston betularia nepalensis (male)
    Alt tür Biston betularia nepalensis (erkek)
  • Subspecies nepalensis (female)
    Alt tür nepalensis (dişi)

Kaynakça

  1. ^ Grant, Bruce S. (1999). "Fine tuning the peppered moth paradigm: Reviewed Work: 'Melanism: Evolution in Action' by Michael E. N. Majerus". Evolution. 53 (3): 980-984. doi:10.2307/2640740. JSTOR 2640740. 
  2. ^ Gishlick, Alan (23 Kasım 2006). "Icon 6 — Peppered Moths". National Center for Science Education. 5 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2009. 
  3. ^ Eacock, A.; Rowland, H. R.; van’t Hof, A. E.; Yung, C.; Edmonds, N.; Saccheri, I. J. (August 2019). "Caterpillars of the peppered moth perceive color through their skin to match their body color to the background". 5 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2019. 
  4. ^ Ken Miller (August 1999). "The peppered moth: an update". Brown University. 7 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2024. 
  5. ^ "A modelling exercise for students using the peppered moth as its example" (PDF). 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2011. 
  6. ^ Mark Isaak (2 Mayıs 2005). "The peppered moth story". TalkOrigins Archive. Index to Creationist Claims: CB601. 15 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2024. 
  7. ^ David Wilson (10 Eylül 2003). "Dark moths increased in s. Britain after pollution control began". Index to Creationist Claims: CB601.2.3. 12 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2024. 
  8. ^ David Wilson (10 Eylül 2003). "In several areas dark moths were more common than expected". Index to Creationist Claims: CB601.2.2. 12 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kelebek</span>

Kelebek, böceklerin, pul kanatlılar veya kelebekler (Lepidoptera) takımının kanatlı fertlerine verilen genel ad. 150.000 kadar türü bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Naftalin</span>

Naftalin veya naftalen, kapalı kimyasal formülü C10H8 olan, aromatik hidrokarbondur.

<span class="mw-page-title-main">Acharia stimulea</span>

Semerli tırtıl, kabuklu güvelerden, yaklaşık 2,5–3 cm boyunda bir güve tırtılı.

<span class="mw-page-title-main">Çam keseböceği</span>

Çam kese böceği, Thaumetopoeidae familyasından pul kanatlı zararlı böcek türü.

<span class="mw-page-title-main">Güve</span>

Güve, Lepidoptera (pulkanatlılar) takımından çeşitli kelebek türlerine verilen genel ad. Halk arasında buğday, odun, kumaş ve kürk gibi şeylere musallat olmaları ile bilinirler.

<span class="mw-page-title-main">Pars odun güvesi</span>

Pars odun güvesi, odun güvesigiller (Cossidae) familyasından çeşitli bitki türlerine zarar veren bir odun güvesi türü.

<span class="mw-page-title-main">Birlikte evrim</span>

Birlikte evrim veya eş evrim, biyolojide iki veya daha fazla canlı türünün, birbirlerinin evrimini karşılıklı olarak etkilemesidir. Daha kapsamlı olarak tanımlamak gerekirse, "biyolojik bir canlının veya organik bir nesnenin, ilişkili olduğu diğer organik obje veya objelerin değişmesi ile kendisinde de değişimlerin baş göstermesidir".

<span class="mw-page-title-main">Islıkçı balıkçıl</span> Kuş türü

Islıkçı balıkçıl balıkçılgiller familyasında yer alan bir kuş türüdür. Syrigma cinsinin tek üyesidir. Güney Amerika'da yaşar. İki alt türü bulunur; güneyde yaşayan S. s. sibilatrix ve kuzeyde yaşayan S. s. fostersmithi.

<span class="mw-page-title-main">Şeftali rengi</span>

Şeftali Şeftali meyvesinin dış etinin soluk renginden ismini alan bir renktir. Kayısı rengi gibi şeftali olarak adlandırılan renk çoğu şeftali meyvesinden daha açıktır ve esas olarak bir Pastel ve iç mekan tasarımı rengidir. Şeftali de soluk, pembemsi-sarı olarak tanımlanabilir.

Sağda orman yeşili rengi görüntülenir. "Orman yeşili", bir orman içindeki ağaçların ve diğer bitki rengine benzeyen bir yeşil renk anlamına gelir.

<i>Neopalpa donaldtrumpi</i>

Neopalpa donaldtrumpi, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kuzey Kaliforniya ve Meksika'nın Baja California bölgelerinde bulunan Neopalpa cinsi bir güve türü. Neopalpa donaldtrumpi ilk kez 2017'de Kanadalı bilim insanı ve biyolog Vazrick Nazari tarafından keşfedildi. Nazari, daha önce hiç görülmeyen bir tür olan güvenin sarı tüyleri nedeniyle ABD'nin 45. başkanı Donald Trump'ı çağrıştırdığını ve bu nedenle "Neopalpa donaldtrumpi" adını verdiğini açıkladı.

<span class="mw-page-title-main">Burgonya (renk)</span> koyu kırmızı ve mor arası bir renk

Burgonya, adını Burgonya şarabından alan koyu kırmızımsı mor renktir. Fransa'daki Burgonya bölgesi adını bir Alman kabilesi olan Burgundians'dan almıştır. Burgonya rengi, kestane rengi ve kordovan rengi gibi diğer koyu kırmızı tonları ile benzerlik gösterir ancak bunların her birinden biraz farklıdır. Örnek vermek gerekirse, kordovanın kökeni ayakkabı için kullanılan deri biraz daha açık kahverengi bir renge sahipken, öküz kumu genellikle giyim eşyası tanımında, özellikle deri renklerinde, daha zengin bir kırmızıya ve biraz daha fazla mora sahiptir.

İlkbahar yeşili renk çarkına göre Camgöbeği ile yeşil arasında olan bir renktir. CIE kromatikliği diyagramı üzerine çizildiğinde, görünür spektrum üzerinde 505 nanometrelik bir görsel uyarıya karşılık gelir. İlkbahar yeşili renk tekerleğinde saf bir kroma rengidir.

<span class="mw-page-title-main">Buxus colchica</span> Türkiyenin endemik bitki türü

Buxus colchica veya yaygın olarak bilinen adıyla Gürci şimşiri, Azerbaycan, Gürcistan, Rusya ve Türkiye'ye özgü bir bitki türüdür. Habitat kaybı ve Cydalima perspectalis adlı güve türünün tırtılları bu türü tehdit etmektedir.

Biyolojide klin, bir türün coğrafi dağılımının tamamında tek bir özelliğinin ya da biyolojik niteliğinin ölçülebilir gradyanıdır. İlk olarak Julian Huxley tarafından 1938 yılında kullanılan klin terimi genellikle gen frekansı, kan grubu gibi genetik ya da vücut boyutları, deri pigmentasyonu gibi fenotipik özelliklerin değişimini kastetmekteydi. Klinler bir özelliğin sürekli ama derece derece değişmesi gibi bir coğrafi bölgeden diğerine geçerken birdenbire aniden de değişebilmesi için de kullanılır.

<i>Aletia inconstans</i>

Aletia inconstans, Noctuidae ailesinden bir güve türü. Bu tür Yeni Zelanda'da endemiktir. Hem Kuzey Adası'nda hem de Güney Adası'nda bulunur ancak nadir bir tür olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Lymantria dispar</span>

.

<i>Pyralis farinalis</i> Pyralis farinalis, bir güve türüdür

Pyralis farinalis, Pyralis cinsine bağlı bir güve türüdür. Kozmopolit bir türdür ve dünyanın her yerinde dağılım gösterir. Genel olarak tahılların bol olduğu alanlarda bulunduğundan ve tahıllara zarar verdiğinden, tarım açısından zararlı böcekler arasındadır. Tarım açısından zararlı sayılsa da, türden farklı alanda faydalanan kültürler de bulunur. Çin'de Pyralis farinalisin çayı üretilmektedir ve kültivasyonu için türün hızlı gelişebilmesi amaçlı araştırmalar yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Orman Melikesi</span> Bir kelebek türü

Melanargia galathea, Orman Melikesi olarak bilinen, orta büyüklükte bir kelebektir ve Nymphalidae familyasına mensuptur. Genel adına ve görünümüne rağmen, bu kelebek aslında Satyrinae alt familyasından gelen "kahverengi" kelebeklerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">James William Tutt</span>

James William Tutt İngiliz bir okul öğretmeni ve böcek bilimci. 1890'dan itibaren Entomologists' Record dergisinin kurucu editörlüğünü yaptı ve Britanya Lepidoptera'sı hakkında çok sayıda güve türünü tanımladığı bir dizi yayınladı. Biber güvesi Biston betularia'daki endüstriyel melanizmi ilk fark eden kişilerden biri oldu ve bunların artan sıklığının kripsis, yırtıcılar tarafından doğal seçilim ve endüstriyelleşmenin getirdiği değişen çevre koşullarının etkisine dayalı olarak açık bir açıklamasını yapan ilk kişilerden biri oldu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.