İçeriğe atla

Bisiklet yarışı

Tour de France'ta peloton
Bisiklet yarışı uzun bir geçmişe sahiptir.
Avrupa'da bisiklet yarışı ülkesel gurur kaynağıdır: Doğu Almanya'da Gustav-Adolf Schur 'u tasir eden, 1960 posta pulu.
Avustralya'daki Tour of Gippsland'in son etabında "The Gap"'ten Omeo'ya tırmanış.

Bisiklet yarışı, çeşitli tipte bisikletlerin kullanıldığı yarışma sporu. Yol bisikleti yarışı, bireysel zamana karşı, Cyclo-cross, dağ bisikleti yarışı, pist bisikleti yarışı, BMX ve bisiklet pisti yarışı'nı da içeren birkaç kategoriden oluşmaktadır. Bisiklet yarışı, Olimpik sporlardandır. UCI bisiklet yarışlarını organize eden ve bisiklet sporunu yöneten kuruluştur.

Bisiklet yarışları dünya çapında bir popülariteye sahip olmakla birlikte, özellikle Avrupa'da çok daha gözde bir spordur. Bisiklet yarışlarıyla bilinen ülkeler arasında özellikle; Fransa, İtalya, İspanya, Almanya, Belçika, İsviçre, Danimarka ve Hollanda gibi ülkeler ön plandadır. Uluslararası alanda bilinen diğer ülkelerden bazıları ise; Avustralya, Lüksemburg, Birleşik Krallık ve ABD gibi ülkelerdir.

Tarihçe

İlk bisiklet yarışı 31 Mayıs 1868'de Parc de Saint-Cloud, Paris'te, 1200 m'lik bir yarış olarak düzenlenmiştir. Bu yarışı, demir tekerlekli ağaçtan bisikleti kullanan James Moore adında gurbetçi bir İngiliz kazanmıştır.[1] Bu bisiklet şu anda Ely, Cambridgeshire, İngiltere'deki müzede sergilenmektedir.

Uluslararası Bisiklet Birliği, 14 Nisan 1900'de Belçika, ABD, Fransa, İtalya ve İsviçre tarafından, 1892'de kurulan ICA'nın yerine geçecek şekilde kurulmuştur.

Yarış tipleri

Yol bisikleti

Yol bisikleti yarışı, hem takımlar hem de bireysel olarak çeşitli yollarda düzenlenen yarışmalar ve yarışlardır. Bu yarışlar, tek günlük yarışlar ve klasikler, kriteryum ve zamana karşı yarışlardan; çok etaplı yarışlarla Büyük Turlar olarak adlandırılan turlara kadar uzanmaktadır.

Yarışlar, tipik olarak ilkbahardan sonbahara kadar düzenlenmektedir. Kuzey yarımküreli çoğu bisikletçi kış aylarında Avustralya gibi yerlerde yarışarak ya da antrenman yaparak geçirmektedir. Profesyonel yarışlar; üç haftalık Büyük Turlar olarak adlandırılan yarışlar; Tour de France, Giro d'Italia ve Vuelta a España'dan, çok etaplı yarışlar; Tour de Suisse ve Tour of California'ya, tek günlük Klasikler; Ronde van Vlaanderen ve Milan-San Remo'ya kadar çeşitlilik gösterir. En uzun tek günlük yarış USA Cycling tarafından düzenlenen LOTOJA'dır. Logan, Utah'tan Jackson, Wyoming'e kadar uzanan 332 km'lik bir uzunluğa sahiptir. Kriteryumlar, özel bir mesafe kat etmekten ziyade, 1 millik bir uzunluktan daha kısa turlar veya 60, 90 vs. dakikalardan oluşan yarışlardır. Kriteryumlar, Kuzey Amerika'da en popüler olan yol bisikleti yarışı çeşididir. Belçika'da genellikle tek günlük yarışlar popülerdir. Yol yarışlarında bisikletçiler aynı anda start alırlar. Yol yarışlarının yanı sıra bireysel zamana karşı ve takım zamana karşı da yarış tipine göre yollarda yapılabilmektedir.

Pist bisikleti

Pist bisikleti yarışı, parke pistler ve velodromlarda düzenlenen yarışlardır. Yarışlar oldukça çeşitlidir, bireysel ve takım, iki kişilik sprinterler, çeşitli grup ve kitle başlangıç yarışları kategorileri olarak ayrılabilir. Yarışmalarda fren ve arka dişlinin bulunmadığı bisikletler kullanılır.

Cyclo-cross

Bisiklet krosu, ilk olarak yol yarışçıları tarafından boş olarak geçirdikleri soğuk aylarda, antrenman stillerini çeşitlendirmek amacıyla yapılmış spordur. Yarışlar tipik olarak sonbahar ile kış mevsimlerinde ve patikalar, ormanlık yollar, çim, dik tepeler, engeller barındıran bu nedenle zaman zaman bisikletçinin bisiketini taşımasını gerektiren, 2–3 km'lik parkurlardan oluşmaktadır. Büyükler kategorisindeki yarışlar 30 dakika ve 1 saat arasında parkur şartlarına göre değişmektedir. Bu spor geleneksel yol yarışı kültürüne sahip Belçika (özellikle Flandra) ve Fransa'da yaygındır.

Dağ bisikleti

Dağ bisikleti yarışları, yol harici olarak düzenlenen ve orta kademeden yüksek kademeye kadar teknik gerektiren yarışlardır. Birçok çeşidi vardır; ana kategorileri; kros ve tepe inişidir, fakat aynı zamanda 4X veya dört kros yarışı da vardır.

BMX

BMX, yol harici düzenlenir. BMX yarışları sprint yarışlarıdır ve bilerek yol harici düzenlenmektedir. Tek vitesli bisikletlerle, tek veya turlu parkurlarda yol harici düzenlenir. Bisikletçiler, toprak zeminde bisikletlerini yönlendirirler.

Bisiklet denemeleri

Bisiklet denemeleri, bisikletçilerin bisikletlerini doğal ve yapay engeller karşısında ayaklarını yere basmadan yönlendirmesi şeklindeki bir spordur. Motosiklet denemeleri ile birbirilerine benzemektedirler. Puanlar, bisikleti idare yeteneklerine göre verilmektedir.

Bisiklet pisti

Bisiklet pisti, 70–90 m uzunluğundaki açık havada, toprak zeminde düzenlenen, bisiklet yarışlarıdır.

Motor-destekli yarış

Motor-destekli bisiklet yarışları, bisikletlere motorlar takılarak, bisiklet hızlarının yükseltildiği yarışlardır.

Ortalama hız

Kapalı ortamdaki hızlar, yollardaki hızlardan daha iyi sonuçlar vermektedir. Hızı etkileyen diğer faktörler; yol profili, rüzgar şartları, sıcaklıklar ve yüksekliktir. 2009 Rusya'daki bir yarışta, Kevin Sireau başlangıçtan 200 metre mesafeye kadar, 76.4 km/s'lik hıza ulaşmayı başardı. Ortalama hızlar açık bir şekilde mesafenin artmasıyla düşüş göstermektedir.

Kaynakça

  1. ^ Maso, B. (tr. Horn, M.) (2005), The Sweat of the Gods, Mousehold Press, pp. 1–2, ISBN 1-874739-37-4

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bisiklet sporu</span> Bisiklete binmek (ulaşım, spor, egzersiz, dinlenme...)

Bisiklet, iki tekerlekli bisikletin gelişmesi sonucunda ortaya çıkmış bir spor dalıdır. Eğlence, ulaşım ve yarışma amacıyla bisiklet sürmenin giderek yaygınlaşması bisiklet sporunu daha da geliştirmiştir. Ama bu yaygınlaşmada, bisikletin yeni gelişmelerle daha rahat ve kolay kullanılır bir araç haline gelmesinin de etkisi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Fransa Bisiklet Turu</span> Avrupada büyük ün kazanmış Fransa çıkışlı sportif bir aktivite

Fransa Bisiklet Turu, her yıl Fransa'da düzenlenen yol bisikleti çok etaplı yarış turudur. İtalya Bisiklet Turu ve İspanya Bisiklet Turu ile birlikte Avrupa'nın Büyük Turlar olarak adlandırılan üç büyük turundan birisi ve bisiklet sporunun en prestijli yarışıdır.

<span class="mw-page-title-main">1981 Fransa Bisiklet Turu</span>

1981 Fransa Bisiklet Turu 1981 yılı 25 Haziran-19 Temmuz tarihlerinde yapılan 68nci Fransa Bisiklet Turu'dur. Toplam yarış mesafesi 3.753 km ve 22 etaplı olup, bisikletçilerin hız ortalaması 38,96 km/saatti.

<span class="mw-page-title-main">Yol bisikleti yarışı</span> bisiklet yarışı sporu

Yol bisiklet yarışı, asfalt yollarda yapılan yol bisikletinin bisiklet sporu disiplinidir. Yol yarışı, yarışmacı, etkinlik ve seyirci sayısı açısından en popüler profesyonel bisiklet yarışı şeklidir. En yaygın iki yarışma biçimi, bisikletçilerin aynı anda başladıkları ve bitiş noktasını belirlemek için yarıştıkları toplu başlangıç etkinlikleri ve bireysel bisikletçilerin veya takımların zamana karşı tek başına bir parkurda yarıştığı zamana karşı yarışlardır. Etap yarışları veya "turlar" birkaç gün sürer ve arka arkaya yapılan birkaç toplu başlangıç veya zamana karşı etaptan oluşur.

Bisiklet, 1912 Yaz Olimpiyatları'nda yer alan sporlardan biriydi. Organizasyonda sadece bir yarış yapıldı. Zamana karşı yarış kategorisindeki bu mücadelenin sonuçlarıyla, hem bireysel hem de takım madalyaları belirlendi. Yarış 7 Temmuz'da yapıldı. Pist bisiklet yarışları 1912 takviminde yer almadı; bu durum olimpiyat tarihinde bir ilk ve tek oldu.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Örken</span> Türk bisikletçi

Ahmet Örken, Türk bisikletçi. UCI Continental takımlarından Spor Toto Bisiklet Takımı bünyesinde kariyerini sürdürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Paris-Nice</span>

Paris-Nice, 1933 yılından bu yana her yıl düzenlenen yol bisikleti yarışı. Geleneksel olarak Mart ayında düzenlenir. Yarış 8 gün sürer, genellikle Paris bölgesinde bir prologla başlar ve Nice ya da şehre yukarıdan bakan Col d'Èze'de final etabıyla sonlanır. Etkinlik Güneşe Yarış ismiyle de anılmaktadır. Zira yarış Côte d’Azur sahillerinde bahar aylarının güneşi ile buluşmadan önce, başkent Paris'te Mart ayının ilk yarısında soğuk ve kış şartlarında başlamaktadır. Yarışın son günlerindeki engebeli parkur, genellikle zafer için savaşan etap yarışçılarını desteklemektedir. Bisikletin ikonik yarışlarından birisi olan Paris-Nice, UCI Dünya Turu'nun bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Liège-Bastogne-Liège</span>

Liège-Bastogne-Liège, her yıl Belçika'da düzenlenen yol bisikleti Klasik yarışı. İlk kez 1892'de düzenlenmiştir. Avrupa profesyonel yol bisikleti yarışları takviminde yer alan, en eski 5 anıt yarışından birisidir. Her yıl Nisan sonlarında Belçika'nın Ardenler bölgesinde düzenlenen yarış, Liège şehrinden Bastogne şehrine ve tekrar Liège şehrine dönüşle sonlanır. Kadınlar kategorisi de mevcuttur.

Büyük Tur, yol bisikletinde Avrupa profesyonel bisiklet etap yarışlarındaki üç büyük yarıştan biridir: Fransa Bisiklet Turu, İtalya Bisiklet Turu, İspanya Bisiklet Turu. Toplu olarak Büyük Turlar terimi ile adlandırılırlar ve her üç yarış da günlük etaplarla üç haftalık yarışlar biçiminde birbirilerine benzemektedir. Uluslararası Bisiklet Birliği düzenlemelerinde özel statüye sahiptirler. UCI Dünya Turu'nda diğer yarışlara nazaran daha fazla puan kazandırmaktadırlar ve sadece bu yarışların 14 günden daha uzun sürmesine izin verilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Klasik bisiklet yarışları</span>

Klasik bisiklet yarışları, uluslararası bisiklet takvimindeki en prestijli tek günlük profesyonel yol bisikleti yarışları. Bazı etkinliklerin başlangıcı 19. yüzyıla dayanmaktadır. Normalde her yıl aynı zamanda yapılmaktadırlar. En çok saygı duyulan beş yarışa Anıtlar denmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Bisiklet anıt yarışları</span>

Bisiklet anıt yarışları, İngilizce: Monuments, yol bisikleti yarışlarında genel olarak en eski, en zor ve en prestijli tek günlük bisiklet etkinliklerini oluşturan beş klasik bisiklet yarışları. Her biri kapsamlı bir tarihe ve spesifik karakterlere sahiptir. UCI Dünya Turu'nda en fazla puan kazandıran tek günlük yarışlardır.

Ardenler klasikleri, Nisan ortasında Belçika Ardenler ile Limburg, Hollanda'da düzenlenen, yol bisikleti yarışlarındaki tek günlük profesyonel üç klasik bisiklet yarışı: Amstel Gold Race, La Flèche Wallonne ve Liège-Bastogne-Liège. Yarışlar engebeli parkurları ile dikkat çekicidir ve birbirini yakından takip ettiği için en üst sıralarda yarışan bisikletçiler benzerdir. Son yıllarda, üç klasik 8 günlük bir zaman dilimi içinde düzenlenmiştir. Üç klasik yarışı da aynı yıl içerisinde kazanarak yapılan Üçleme yalnızca 2004 ve 2011 yıllarında yapılmıştır. 2004'te Davide Rebellin ve 2011'de Philippe Gilbert bunu başaran bisikletçilerdir.

Tour of Chongming Island, UCI Kadınlar Dünya Turu kapsamında düzenlenen kadınlar çok etaplı yol bisikleti yarışı. İlk kez 2007'de Şanghay, Çin'de düzenlenmiş olup, yarış adını Chongming Adası'ndan almaktadır. 2016'dan beri UCI Kadınlar Dünya Turu kapsamında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bireysel zamana karşı</span> birey için yol bisiklet yarışı zaman denemesi

Bireysel zamana karşı veya Bireysel zaman denemesi (ITT), bisikletçilerin zamana karşı tek başına yarıştığı bir yol bisikleti yarışıdır. Ayrıca bisikletçilerin velodromlarda yarıştığı pist zaman denemesi ve takım zamanı denemesi (TTT) de vardır. ITT'lere "hakikat yarışı" da denir, çünkü kazanmak, takım arkadaşlarının ve ileriye doğru giden bir hava koridoru yaratan diğerlerinin sağladığı yardıma değil, sadece her bisikletçinin kendi gücüne ve dayanıklılığına bağlıdır. Bireysel zaman denemesi genellikle düz veya engebeli arazilerde yapılır, ancak bazen bir dağ yolunda da yapılabilmektedir. Bazen etap yarışının açılış etabı, prolog adı verilen çok kısa bir bireysel zaman denemesidir.

<span class="mw-page-title-main">Bisiklet kulübü</span>

Bisiklet kulübü bisikletçiler için bir toplumdur. Şu an Batı ve Avrupada en popüler aktivitelerden biridir. Bisiklet kulüpleri, 19. yüzyılda ticari otomobil olmadığı ve at arabası ve atlı tramvay gibi taşıtların yaygın olduğu zamanlarda yarandı.

Dağ bisikleti yarışı, off-road arazilerde düzenlenen rekabetçi dağ bisikleti spor disiplinidir. Union Cycliste Internationale (UCI), Durango, Colorado'da dünya şampiyonalarını onayladığında, 1990'ın sonlarına doğru disiplini tanıdı. İlk UCI Dağ Bisikleti Dünya Kupası serisi 1988'de gerçekleşti. Dokuz yarış pisti iki kıtayı kapsadı ve sponsorluğunu Grundig yaptı. Kros yarışı o zamanlarda tek Dünya Kupası sporuydu. 1993'te altı yarışlık Tepe inişi (downhill) Dünya Kupası tanıtıldı. 1996 yılında, cross-country dağ bisikleti etkinlikleri Olimpiyat Oyunlarına eklendi. 2006 yılında, cross-country dağ bisikleti etkinlikleri ABD'nin San Francisco kentinde ilk kez Dünya Sağırlar Bisiklet Şampiyonası'nın bir parçası oldu.

Dağ bisikleti, genellikle özel olarak tasarlanmış dağ bisikletlerinin kullanıldığı, genellikle off-road, engebeli arazide bisiklet sürme sporudur. Dağ bisikletleri diğer bisikletlerle benzerlik gösterir, ancak süspansiyon olarak kullanılan havalı veya helezon yaylı şoklar, daha büyük ve daha geniş tekerlekler ve lastikler, daha güçlü kadro malzemeleri ve mekanik veya hidrolik olarak çalıştırılan disk frenler gibi engebeli arazide dayanıklılığı ve performansı artırmak için tasarlanmış özellikler içerir. Dağ bisikleti yarışları genel olarak beş farklı kategoriye ayrılabilir: arazi, patika sürüşü, tüm dağ, downhill ve serbest sürüş.

Cyclo-cross ya da Kros bisikleti bir bisiklet yarış şeklidir. Yarışlar genellikle sonbahar ve kış aylarında gerçekleşir ve kısa süreli birçok turdan oluşur.) taşlı, topraklı, ağaçlı yollar, çimen, dik tepeler ve bisikletçinin hızlı bir şekilde inmesini gerektiren engeli aşarken ve yeniden tırmanırken bisikleti taşımasını gerektiren engelleri içeren parkurlardan oluşur. Büyükler kategorileri için yarışlar genellikle 40 dakika ile bir saat arasında olup, mesafe zemin koşullarına bağlı olarak değişir. Spor, Belçika, Fransa ve Hollanda gibi geleneksel yol bisikleti ülkelerinde en güçlüdür.

<span class="mw-page-title-main">Keirin</span>

Keirin, pist bisikletçilerinin motorlu veya motorsuz bir pacer arkasında hız kontrollü bir startın ardından zafer için koştukları bir motor tempolu bisiklet yarışı şeklidir. İlk olarak 1948 civarında Japonya'da kumar amacıyla geliştirildi ve 2000 Yaz Olimpiyatları'nda resmi bir etkinlik haline geldi.

Tokyo'daki 2020 Yaz Olimpiyatları'nın bisiklet yarışmalarında beş disiplinde 22 etkinlik yer aldı. 2020 Yaz Olimpiyatları COVID-19 pandemisi nedeniyle 2021 yılına ertelendi.