İçeriğe atla

Birlikte yaşama

Makale serilerinden
İlişkiler
(Ana hat)
Türler
Genetik veya evlatlık
Evlilik
Partnerler
Cinsel partner
Faaliyetler
Sonlar
  • İlişki ayrılığı
  • Yasal/medeni ayrılık
  • Evlilik iptali
  • Boşanma
  • Dulbaşlık
Duygular ve hisler
Uygulamalar
İstismar
Makale serilerinden
Evlilik
Evlilik benzeri yasal kurumlar
Evliliğin bozulması
Çocukları etkileyen konular
  • Babalık
  • Meşruiyet
  • Evlat edinme
  • Yasal koruyucu
  • Koruyucu aile
  • Serbest bırakma
  • Büyük ebeveyn ziyareti
  • Çocuk Koruma Hizmetleri
    (Birleşik Devletler)
  • Ebeveyn yükümlülüğü
  • İlişki
  • Gözetim
  • Maddi destek
İlgili alanlar
Yasa uyuşmazlıkları
  • Evlilik
  • Evlilik bozma
  • Boşanma

Birlikte yaşama, evli olmayan kişilerin, genellikle çiftlerin birlikte yaşaması durumudur. Çiftler genellikle uzun vadeli veya kalıcı olarak romantik veya cinsel açıdan yakın bir ilişki içindedirler. Bu tür yaşam özellikle evlilik, cinsiyet rolleri ve din ile ilgili değişen sosyal görüşlerin öncülüğünde, 20. yüzyılın sonlarından bu yana Batı ülkelerinde giderek daha yaygın hale gelmiştir.

Daha genel olarak birlikte yaşama terimi, birlikte yaşayan herhangi bir sayıda insan anlamına gelebilir. "Birlikte yaşamak", geniş anlamda "birlikte olmak" anlamına gelir.[1]

Artan sosyal değişimler

Evli olmayan kadınların doğum yüzdesi, seçilen ülkeler, 1980 ve 2007 [2]

Günümüzde birlikte yaşama Batı dünyasındaki insanlar arasında yaygın bir modeldir.

Avrupa'da, İskandinav ülkeleri bu trendi ilk başlatanlar olmuş ve o zamandan beri pek çok ülke onu takip etmiştir.[3] Akdeniz Avrupası, dinin güçlü bir rol oynamasıyla geleneksel olarak çok muhafazakar olmuştur. 1990'ların ortalarına kadar bu bölgede birlikte yaşama seviyeleri düşük kalmış ancak artış eğilimindedir.[4]

Amerika Birleşik Devletleri'nde, son birkaç on yılda evli olmayan çiftlerin birlikte yaşamasında artış oldu.[5] Tarihsel olarak birçok Batı ülkesi, evlilik dışı birlikte yaşamaya karşı çıkan seks hakkındaki Hristiyan doktrinlerinden etkilenmiştir. Sosyal normlar değiştikçe, bu tür inançlar nüfusta daha az yaygın hale geldi ve bugün bazı Hristiyan mezhepleri birlikte yaşamayı evliliğin habercisi olarak görmektedir.[6] Papa Francis, çocukları olan birlikte yaşayan biriyle evlendi,[7] eski Canterbury Başpiskoposu Rowan Williams[8] ve York Başpiskoposu John Sentamu birlikte yaşamaya olan hoşgörülerini ifade ettiler.[9]

Kaynakça

  1. ^ "Definition of cohabit". oxforddictionaries.com. 9 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Changing Patterns of Nonmarital Childbearing in the United States". CDC/National Center for Health Statistics. 13 Mayıs 2009. 17 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2011. 
  3. ^ "The realization of marriage plans among cohabiting couples in Scandinavia". Princeton University. 22 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2019. 
  4. ^ Teresa Castro Martin. "Cohabitation in Spain: No longer a marginal path to family formation". Journal of Marriage and Family. 75 (2): 422-437. 11 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2015. 
  5. ^ Larry L. Bumpass, James A. Sweet; National Estimates of Cohabitation. Demography 1 November 1989; 26 (4): 615–625. doi: https://doi.org/10.2307/2061261
  6. ^ Religion and Life with Christianity. Heinemann. 2005. s. 45. ISBN 9780435302283. Some Protestant groups, although preferring sex to exist exclusively in a married relationship, understand times have changed. These Christians are prepared to accept cohabitation if it is a prelude to marriage.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  7. ^ "Pope Francis breaks taboo by marrying cohabiting couples, conducts mass wedding ceremony". ABC News. Australian Broadcasting Corporation. 15 Eylül 2014. 22 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2023. 
  8. ^ "The no-sex 'myth'". BBC News (1). London, United Kingdom: BBC. Broadcasting House. 3 Ekim 2002. 12 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2019. An absolute declaration that every sexual partnership must conform to the pattern of commitment or else have the nature of sin and nothing else is unreal and silly. 
  9. ^ Ross (29 Nisan 2011). "Royal wedding: Archbishop backs William and Kate's decision to live together before marriage". The Telegraph. Londra. 12 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2013. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Görücülük, görücü usulü evlilik veya ayarlanmış evlilik, gelin ve damadın öncelikle çiftin kendisi dışındaki kişiler tarafından, özellikle ebeveynler gibi aile üyeleri tarafından seçildiği bir evlilik birliği türüdür. Bazı kültürlerde, genç bir kişiye eş bulmak için profesyonel bir çöpçatan kullanılabilir.

Eşcinsel evlilik, hemcins evliliği veya evlilik eşitliği, aynı cinsiyetten bireylerin evlenmesi ve karşı cinsiyetten bireylerin evliliği ile eşit haklara ve statüye sahip olması durumu.

İspanya'da eşcinsel evlilik, 2004'te İspanya'nın yeni seçilen sosyalist hükûmetinin başbakanı José Luis Rodríguez Zapatero önderliğinde, eşcinsel evliliğin ve eşcinsel çiftlerin evlat edinebilmesinin yasallaştırılması için kampanya başlatması sonucunda 2005 yılında yasallaştı. Birçok tartışmadan sonra, 30 Haziran 2005'te İspanya Parlamentosu'nda eşcinsel evliliğine izin veren bir yasa hazırlandı ve 2 Temmuz 2005'te yayımlandı. 3 Temmuz 2005'te eşcinsel evlilik İspanya'da resmîleşti.

20 Temmuz 2005'te, Sivil Evlilik Yasası'nın kabul edilmesi ile, Hollanda, Belçika ve İspanya'dan sonra Kanada, eşcinsel evliliği tüm ülke çapında yasallaştıran dünyanın dördüncü ülkesi idi. 2003 yılında başlayan mahkeme kararları zaten Kanada'nın on tane eyaletin sekiz tanesinde ve üç tane bölgenin bir tanesinde eşcinsel evliliği yasallaştırdı. Yasa'nın kabul edilmesinden önce bu eyaletler ve bölgelerde 3.000 tane eşcinsel çift zaten evlendi. Evliliğe ilişkin olan çoğu yasal haklar 1999'dan beri birlikte yaşayan eşcinsel çiftlere verilmiştir.

Kolumbiya Bölgesi Konseyi'nin kabul ettiği bir yasa tasarısı 15 Aralık 2009'da bölge başkanı Adrian Fenty tarafından imza edildikten sonra Kolumbiya Bölgesi'nde eşcinsel evlilik 18 Aralık 2009'da yasal oldu. İmzanın ardından tasarı, 30 iş günü boyunca bir mecburi Kongre incelemesine tabi oldu. Evlilik cüzdanları 3 Mart 2010 tarihinde kamuya mevcut oldu ve eşcinsel evlilikler 9 Mart 2010'da başlamıştır. Washington, ABD'de Mason-Dixon Hattı'nın altında eşcinsel çiftlere evlilik hakkını veren ilk yetki alanı oldu. Diğer yetki alanlarda yapılan eşcinsel evlilikler bölge hükûmeti tarafından tanınır.

Amerika Birleşik Devletleri federal hükûmetinin tanıdığı çeşitli Kızılderili kabilelerine özgü yasalar, Amerika Birleşik Devletleri kabile yetki alanlarında eşcinsel evliliğin sınırlarını tanımlar. Amerikan yerlilerine ait yetki alanlarının çoğunda hemcins çiftler arası evlilik ile ilgili herhangi belirli bir tüzük yoktur. Defense of Marriage Act'ten dolayı federal hükûmetin eşcinsel evlilikleri tanıması yasak; ABD'deki çeşitli eyaletlerin ve federal hükûmetçe tanınan diğer yetki alanların bu tür evlilikleri tanımamaya izni vardır.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa'da hemcins birlikteliklerinin tanınması</span>

Avrupa'nın birçok yerinde eşcinsel evlilik ve medeni birliktelikleri yasalaştırmak için tasarılar gündemleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yahudilikte eşcinsel evlilik</span>

Yahudilikte eşcinsel evlilik ve eşcinsellik, modern Yahudi mezhepleri içinde tartışma konusu ve bölünmelere sebep olmuştur. Yahudilerin yaygın görüşüne göre eşcinsel ilişki günahtır ve Tevrat'ta kesin olarak yasaklanmıştır. Bu görüş Ortodoks Yahudilik tarafından hâlen benimsenmiş olmasına rağmen aynı durum Yeniden yapılanmacı ve Reformist Yahudilik için geçerli değildir. Muhafazakâr Yahudilik, Aralık 2006'ya kadar Ortodokslar ile yanı görüşü benimsemesine rağmen bu zamandan sonra Yahudi Kanunları ve Standartları Komitesi çoğulculuk felsefesi altında çeşitli fikirler sunmuştur. Örneğin bir görüş Ortodoksların duruşunu benimserken bir başka görüş, bazı cinsel eylemlerde bulunulmadığı sürece daha liberaldir.

Danimarka'da eşcinsel evlilik 15 Haziran 2012 tarihinde yasal oldu. Eşcinsel evliliğin yasallaştırılması için Thorning-Schmidt hükûmetinin öne sürdüğü yasa tasarısı 7 Haziran 2012'de Folketing tarafından onaylandı, 12 Haziran'da da kraliyet onayını aldı. Eşcinsel evliliğe ilişkin yasalar sadece metropol Danimarka'yı ve ne Grönland ne de Faroe Adaları'nı etkiler. Eşcinsel evliliğin yasallaştırılmasından önce Danimarka'da 1989'dan beri hemcins çiftlerine kayıtlı birliktelikler mevcuttu. 15 Haziran'da kayıtlı birliktelikleri tanıyan yasa, cinsiyet ayrımı gözetmeyen yeni evlilik yasasının yürürlüğe girmesi ile birlikte feshedildi. Kayıtlı birlikteliğe zaten girmiş olan çiftlerin statüsü ise "evli"ye değiştirilmiştir.

Evlilik öncesi cinsel ilişki, birbirlerine evlilik bağı ile bağlı olmayan kişiler arasında yaşanan cinsel ilişkidir. Tarihsel olarak evlilik öncesinde yaşanan cinsel ilişki birçok kültür ve inançta bir tabu olmuştur. Çoğu toplumlarda evlilik öncesi cinsel ilişkiler cinsel normları ihlal edir ve zina kabul edilir. 1950'li yıllara dek batı toplumlarında evlilik öncesi seks evlenme aşamasındaki çiftlerin cinsel ilişkiye girmesi durumunu tanımlamak için kullanılmıştır. Günümüzde ise evlilik öncesi seks tabiri çiftlerin evlilik aşamasında olması ya da olmaması göz önünde bulundurulmaksızın birbirine evlilik bağı ile bağlı olmayan çiftlerin cinsel ilişki yaşamasını tanımlamak için "evlilik dışı cinsel ilişki" anlamında da kullanılmaktadır. Bugün özellikle batı toplumlarında cinsel ilişkinin artık bir tabu olmaktan çıkması ve evliliğin seks için bir ön koşul olması durumunun son bulması ile birlikte bu ifadenin yerini tutabilecek "evlilik-dışı seks, ergen cinselliği" gibi ifadeler önerilmektedir.

LGBT'lerin evlat edinmesi, eşcinsel ebeveyn veya diğer cinsel yönelim, kimliğine sahip LGBT'ler tarafından gönüllü evlat edinme hakkını ifade eder. LGBT bireylerin evlat edinme kriterleri serbest olduğu ülkelerde yasa ve kanunlarla şekillendirilmiştir. Günümüzde eşcinsel evliliğin yasal olduğu ülkeler başta olmak üzere birçok ülke LGBT bireylere istekleri doğrultusunda evlat edinme hakkı tanınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">LGBT ebeveynliği</span>

LGBT ebeveynlik, bir veya birden fazla çocuğu ebeveyn veya koruyucu aile olarak yetiştiren lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender kişileri ifade eder. Buna şunlar dahildir: Eşcinsel çiftler tarafından yetiştirilen çocuklar, bekar LGBT ebeveynler tarafından yetiştirilen çocuklar ve en az bir eşin LGBT'li olduğu karşı cinsten bir çift tarafından yetiştirilen çocuklar.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan'da LGBT hakları</span>

Bulgaristan'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan sakinlerin karşılaşmadığı yasal zorluklara uğrayabilir. Hemcins cinsel aktiviteler hem erkekler hem de kadınlar için yasaldır, fakat karşı cins çiftlerin sahip olduğu yasal korunmalar, hemcins çiftlerin başta olduğu hanehalklarına mevcut değildir. Cinsel yönelime dayalı ayrımcılık, 2004'ten beri yasaktır ve "cinsiyet değişimi"ne dayalı ayrımcılık da 2015'ten beri yasaktır. Temmuz 2019'da Bulgaristan'da bir mahkeme, çığır açan bir kararda Fransa'da yapılmış bir hemcins evliliğini tanıdı.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan'da LGBT hakları</span>

Hırvatistan'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) hakları son yıllarda genişletilmiştir, ancak LGBT bireyler LGBT olmayan sakinlerin karşılaşmadığı yasal zorluklara yine uğrayabilir. Hemcins birliktelikler, 2003 yılında "kayıtsız birlikte yaşama" durumlarıyla ilgili bir yasa kapsamında ilk kez resmî tanınma kazandı. 2013 yılında yapılmış bir referandumun sonucu olarak, Hırvatistan Anayasası'nda evlilik tanımını sırf bir erkek ve bir kadın arasında yapılan bir birliktelik olarak sabitleştirildi, böylece hemcins evlilikleri yasak oldu. 2014 yılında "Yaşam Ortaklığı Yasası" 'nın yürürlüğe girmesinden beri, kapsamlı evlat edinme hakları haricinde bilfiil olarak her alanda evli heteroseksüel çiftlerle eşit haklar hemcins çiftlere mevcut kılındı; evlat edinme konusunda ise, üvey evlat edinmeye benzer bir mekanizmayı hemcins çiftlere sunan bir "partner-vasi" sistemi sunuldu. Hırvatistan'da cinsel yönelim, cinsiyet kimliği ve cinsiyet ifadesine dayalı ayrımcılık yasaktır. ILGA-Europe'a göre Hırvatistan, LGBT hakları konusunda tüm Slav dünyasındaki en ileri ülkedir.

<span class="mw-page-title-main">Karadağ'da LGBT hakları</span>

Karadağ'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan bireylerin karşılaşmadığı yasal zorluklara uğrayabilir. Hemcins cinsel ilişkiler Karadağ'da hem erkekler hem de kadınlar için yasaldır ve Temmuz 2020'den beri sivil birliktelik hakkı hemcins çiftleri için mevcut kılınmıştır, ancak karşı cins evli çiftlere mevcut olan bazı yasal haklar, hemcins çiftlerin başta olduğu hanehalklarına henüz mevcut değildir.

<span class="mw-page-title-main">Hipergami</span>

Hipergami, sosyal bilimlerde kendisinden daha yüksek kast veya sosyal statüye sahip bir eşle evlenen bir kişinin eylemi veya uygulaması için kullanılan bir terimdir.

Swinging veya eş değiştirme, hem bekârların hem de kararlı bir ilişkideki partnerlerin eğlence amacıyla başkalarıyla cinsel olarak etkileşime girdiği cinsel bir eylemdir. Swinging, tek eşliliğin olmadığı bir biçimdir ve açık bir ilişkidir. İnsanlar çeşitli nedenlerle swinging bir yaşam tarzı seçebilirler. Birçoğu artan bir seks kalitesi ve miktarından bahsetmektedir. Bazı insanlar, geleneksel cinsel yaşamlarına çeşitlilik katmak için veya meraklarından dolayı swinginge girişebilirler. Bazı çiftler swingingi sağlıklı bir çıkış yolu ve ilişkilerini güçlendirmenin bir yolu olarak görür.

<span class="mw-page-title-main">Fransa'da LGBT hakları</span>

Fransa'da lezbiyen, gey, biseksüel, transseksüel (LGBT) hakları, dünya genelinde LGBT hakları konusunda en ileri düzeyde tanınan ve korunan hakları içermektedir. Aynı cinsten cinsel ilişki, Ancien Régime sırasında genellikle ölüm cezasıyla sonuçlanan büyük bir suç olmasına rağmen, eşcinselliğin suç olmasıyla ilgili tüm yasalar Fransız Devrimi'nin ardından 1791'de yürürlükten kaldırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tayvan'da LGBT hakları</span>

Tayvan'ın lezbiyen, gey, biseksüel ve trans (LGBT) hakları konusundaki kaydı karışıktır; lezbiyen, gey ve biseksüel haklarında Asya'nın en ilerici ülkelerinden biri olarak algılanırken trans hakları konusunda Pakistan gibi ülkelerden daha muhafazakâr olarak da nitelendirilmiştir. Hem erkekler hem de kadınlar arası hemcins cinsel ilişkileri yasaldır ve Yargı Yuanı'nın Mayıs 2017'de verdiği kararın neticesinde hemcins evlilikleri 24 Mayıs 2019 tarihinde yasal oldu. Hemcins çiftlerinin ortak olarak bir çocuğa evlat edinmelerine henüz izin verilmemesine rağmen bu çiftlerin üvey evlat edinmeleri serbesttir.

<span class="mw-page-title-main">Almanya'da evlilik</span>

Almanya'da evlilik aile hukukunun bir dalı olarak kanunun dördüncü kitabının 1297 ila 1588. bölümlerinde Bürgerliches Gesetzbuch tarafından yönetilmektedir. Çiftler düğün sırasında dinî törenlere de katılabilseler de, evlilik sadece sivil bir kayıt memuru tarafından gerçekleştirilebilir. Vatandaş olmayan veya Almanya'da ikamet etmeyen kişiler de Almanya'da evlenebilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.