İçeriğe atla

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu gözlemcileri

Şu anki üyelere ek olarak Birleşmiş Milletler'in kabul ettiği uluslararası acenteler, varlıklar ve üye olmayan devletler gözlemci olarak katılabilirler. Gözlemcilerin Genel Kurul'da konuşma hakları varsa da önergelerde oy verme hakları yoktur.

Gözlemci statüsü bir Birleşmiş Milletler Genel Kurulu önergesiyle verilir.

Birleşmiş Milletlere Üye olmayan Devletler

Üye olmayan gözlemci devletler, egemen varlıklar olarak tanınmaktadırlar. Gözlemci olduktan sonra ne zaman isterlerse tam üyelik için başvurabilirler. Örneğin 10 Eylül 2002 tarihinde tam üye olan İsviçre, 1948 ile 2002 yılları arasında daimi gözlemci statüsündeydi. Şimdilik bu statüye sahip olan tek varlık Vatikan olup kendisi "üye olmayan [bu] devlete gözlemci olarak Genel Kurul'un oturumları ve çalışmalarına katılmaya ve genel merkezde kalıcı gözlemci temsilciliği kurmaya kalıcı davetle davet edilmiştir" şeklinde tanımlanır.[1] 29 Kasım 2012 tarihinde de Filistin Devleti, Birleşmiş Milletler'de yapılan oylamada "üye olmayan gözlemci devlet" konumuna kavuştu. 138 ülke "evet", 9 ülke "hayır", 41 ülke ise "çekimser" oy verdi.[2]

Örgüt or entity Gözlemci statüsünün verildiği târih
Afrika, Karâyip ve Pasifik Devletler Grubu 15 Ekim 1981 (A/RES/36/4)
Afrika Kalkınma Bankası28 Ekim 1987 (A/RES/42/10)
Şablon:Ülke veri the African Union Afrika Birliği (eskiden Afrika Birliği Örgütü) 11 Ekim 1965 (A/RES/2011(XX))
15 Ağustos 2002 (Genel Kurul'un 56/475 karârı)
Nükleer Silâhların Latin Amerika'da ve Karayipler'de Yasaklanması Ajansı 17 Ekim 1988 (A/RES/43/6)
And Ülkeleri Grubu 22 Ekim 1997 (A/RES/52/6)
Asya-Afrika Yasal Danışma Örgütü (eskiden Asya-Afrika Yasal Danışma Komitesi) 13 Ekim 1980 ( A/RES/35/2)
Asya Kalkınma Bankası (ADB) 19 Kasım 2002 (A/RES/57/30)
Karayip Devletleri Birliği (ACS) 15 Ekim 1998[3]
ASEAN Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) 4 Aralık 2006 (A/RES/61/44)
Karadeniz Ekonomik İşbirliği Asemblesi (BSECO) 8 Ekim 1999 (A/RES/54/5)
Şablon:Ülke veri CARICOM Karayip Devletler Birliği (CARICOM) 17 Ekim 1991 (A/RES/46/8)
Orta Amerika Entegrasyon Programı (CAIS) 19 Ekim 1995 (A/RES/50/2)
Ortak Güvenlik Anlaşması Örgütü (OGAÖ) 2 Aralık 2004 (A/RES/59/50)
Ticârî Mallar için Ortak Fon (CFC) 23 Kasım 2005 (A/RES/60/26)
Bağımsız Devletler Topluluğu Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) 24 Mart 1994 (A/RES/48/237)
Şablon:Ülke veri the Commonwealth of Nations İngiliz Milletler Topluluğu Genel Sekreterliği (CS) 18 Ekim 1976 (A/RES/31/3)
Portekizce Konuşulan Ülkeler Topluluğu (CPLC) 26 Ekim 1999 (A/RES/54/10)
Sahel-Sahara Ülkeleri Topluluğu (CEN-SAD) 12 Aralık 2001 (A/RES/56/92)
Avrupa Konseyi (EC) 17 Ekim 1989 (A/RES/44/6)
Doğu Afrika Topluluğu (EAC) 9 Aralık 2003 (A/RES/58/86)
Orta Afrika Ülkeleri Ekonomik Topluluğu (ECCAS) 12 Aralık 2000 (A/RES/55/161)
Batı Afrika Ülkeleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS) 2 Aralık 2004 (A/RES/59/51)
Ekonomik İşbirliği Örgütü (ECO) 13 Ekim 1993 (A/RES/48/2)
Avrasya Ekonomik Topluluğu (EEC) 9 Aralık 2003 (A/RES/58/84)
Avrupa Birliği Avrupa Birliği (EU) 11 Ekim 1974 (A/RES/3208 (XXIX))
Demokrasi ve Ekonomik Kalkınma için GUAM Örgütü (GUAM ODED) 9 Aralık 2003 (A/RES/58/85)
Devletler Özel Hukuku Lahey Konferansı (HCoPIL) 23 Kasım 2005 (A/RES/60/27)
İberya-Amerika Konferansı (IAC) 23 Kasım 2005 (A/RES/60/28)
Hint Okyanusu Komisyonu (IOC) 4 Aralık 2006 (A/RES/61/43)
Amerika Ülkeleri Kalkınma Bankası (IADB) 12 Aralık 2000 (A/RES/55/160)
Parlamentolararası Birlik (PAB, İng. IPU) 19 Kasım 2002[4]
Göç Politikası Kalkınma Uluslararası Merkezi (ICMPD) 19 Kasım 2002 (A/RES/57/31)
Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) 16 Ekim 1990 (A/RES/45/6)
Uluslararası Cezâ Mahkemesi (HCPIL) 1 Temmuz 2002
Uluslararası Polis Örgütü (İnterpol) 15 Ekim 1996 (A/RES/51/1)
Uluslararası Kalkınma Hukuk Enstitüsü (IDLI) 12 Aralık 2001 (A/RES/56/90)
Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Federasyonu (IFRCRCS) 19 Ekim 1994 (A/RES/49/2)
Uluslararası Hidrografi Örgütü (IHO) 12 Aralık 2001 (A/RES/56/91)
Uluslararası Demokrasi ve Seçim Desteği Enstitüsü (IDEA) 9 Aralık 2003 (A/RES/58/83)
Uluslararası Göç Örgütü (IOM) 16 Ekim 1992 (A/RES/47/4)
Uluslararası Frankofonluk Örgütü (IOF) 10 Kasım 1978 (A/RES/33/18)
18 Aralık 1998 (Genel Kurul'un karârı 53/453)
Uluslararası Deniz Yatağı Yönetimi (ISA) 24 Ekim 1996 (A/RES/51/6)
Uluslararası Deniz Hukuku Mahkemesi (ITLOS) 17 Aralık 1996 (A/RES/51/204)
Doğa ve Doğal Kaynakların Korunması için Uluslararası Birlik (veya Dünya Koruma Birliği; IUCNNR) 17 Aralık 1999 (A/RES/54/195)
İslâm Kalkınma Bankası Grubu (IDBG) 28 Mart 2007 (A/RES/61/259)
Latin Amerika Ekonomik Sistemi (LAES) 13 Ekim 1980 (A/RES/35/3)
Latin Amerika Entegrasyon Birliği (LAIA) 23 Kasım 2005 (A/RES/60/25)
Latin Amerika Parlamentosu (Parlatino) 13 Ekim 1993 (A/RES/48/4)
Arap Birliği1 Kasım 1950 (A/RES/477 (V))
OPEC Uluslararası Kalkınma Fonu (OPEC FUND) 4 Aralık 2006 (A/RES/61/42)
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) 15 Ekim 1998 (A/RES/53/6)
Doğu Karayip Devletleri Örgütü (OECS) 2 Aralık 2004 (A/RES/59/52)
Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (OSCE) 13 Ekim 1993 (A/RES/48/5)
Amerika Devletler Teşkilatı (OAS) 16 Ekim 1948 (A/RES/253 (III))
İslâm Konferansı (OIC) 10 Ekim 1975 (A/RES/3369 (XXX))
Pasifik Adaları Forumu (PIF) 17 Ekim 1994 (A/RES/49/1)
Filistin Devleti Filistin Devleti (FKÖ; İng. PLO) 22 Kasım, 1974 (A/RES/3237 (XXIX)): gözlemci statüsü
9 Aralık, 1988 (A/RES/43/160): "Filistin" olarak nitelendirilmesi.
15 Aralık, 1988 (A/RES/43/177): Aracısız haber yayma hakkı
7 Temmuz, 1998 (A/RES/52/250): genel tartışmaya katılma hakkı ve ek haklar
29 Kasım, 2012 (A/RES/67/19): 138 evet 9 hayır oyuna karşı gözlemci ülke sıfatı kazandı.
Nüfus ve Kalkınma Ortaklığı 19 Kasım 2002 (A/RES/57/29)
Dâimî Hakemlik Mahkemesi (PCA) 13 Ekim 1993 (A/RES/48/3)
Şanghay İşbirliği Örgütü (SCO) 2 Aralık 2004 (A/RES/59/48)
Güney Asya Bölgesel İşbirliği Teşkîlatı 2 Aralık 2004 (A/RES/59/53)
Güney Afrika Kalkınma Topluluğu (SADC) 2 Aralık 2004 (A/RES/59/49)
Şablon:Ülke veri the Sovereign Military Order of Malta Sovereign Military Order of Malta24 Ağustos 1994[5]
Dünya Gümrük Örgütü (eskiden Gümrük İşbirliği Konseyi) 23 Mart 1999 (A/RES/53/216)

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2008. 
  2. ^ Filistin, Birleşmiş Milletler'de yapılan oylamada "üye olmayan gözlemci devlet" konumuna kavuştu. 138 ülke "evet", 9 ülke "hayır", 41 ülke ise "çekimser" oy verdi.
  3. ^ Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Resolution 5 session 53 Birliği Karayip Devletleri'nin Genel Kurulu'a alınışı
  4. ^ Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Resolution 32 session 57 Genel Kurulu'da Parlamentolararası Birlik için gözlemci statüsü
  5. ^ Birleşmiş Milletler Genel Kurulu Resolution 265 session 48 Genel Kurul'da gözlemci statüsü

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ülkeler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, egemen devletlere genel bir bakış sağlamaktadır ve ülkelerin egemenliklerinin tanınması hakkında bilgi veren bir listedir.

<span class="mw-page-title-main">Nüfuslarına göre ülkeler ve bağımlı topraklar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu sayfa, nüfusa göre ülkeler ve bağımlı toprakların bir listesidir. Egemen devletleri, yerleşik bağımlı bölgeleri ve bazı durumlarda egemen devletlerin kurucu ülkelerini içerir ve listeye dahil edilme esas olarak ISO standardı ISO 3166-1'e dayanır. Örneğin, Birleşik Krallık tek bir varlık olarak kabul edilirken, Hollanda Krallığı'nı oluşturan ülkeler ayrı ayrı değerlendirilir. Buna ek olarak, bu liste ISO 3166-1'de bulunmayan sınırlı tanınırlığa sahip bazı devletleri de içermektedir. Ayrıca, Birleşmiş Milletlerin 2023 itibarıyla 8,045 milyar olarak tahmin ettiği dünya nüfusuna kıyasla her ülkenin nüfusu yüzde olarak verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler</span> toplumsal, ekonomik ve kültürel bir iş birliği oluşturmak amacıyla kurulan bir örgüt

Birleşmiş Milletler (BM), 24 Ekim 1945'te kurulmuş; dünya barışını, güvenliğini korumak ve uluslararasında ekonomik, toplumsal ve kültürel bir iş birliği oluşturmak için kurulan uluslararası bir örgüttür. Birleşmiş Milletler kendini "adalet ve güvenliği, ekonomik kalkınma ve sosyal eşitliği uluslararasında tüm ülkelere sağlamayı amaç edinmiş küresel bir kuruluş" olarak tanımlamaktadır. Uluslararası ilişkilerde kuvvet kullanılmasını evrensel düzeyde yasaklayan ilk antlaşma 26 Haziran 1945'te 50 ülke tarafından imzalanan Birleşmiş Milletler Antlaşması'dır.

<span class="mw-page-title-main">Afrika Birliği</span> Afrika ülkelerinin oluşturduğu siyasi birlik

Afrika Birliği, Afrika kıtasında yer alan Afrika ülkelerinin tek çatı altında toplandığı ve Afrika Birliği Örgütü'nün ardılı olarak 2002 yılında oluşturulan uluslararası kuruluştur. Afrika Birliği'nin en önemli kararları, üye devletlerin devlet ve hükûmet başkanlarının altı ayda bir yaptığı toplantı olan Afrika Birliği Meclisi tarafından alınır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi</span> BMnin uluslararası güvenliği sağlamakla görevli altı ana organından biri

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), Birleşmiş Milletler'in üye ülkeler arasında güvenlik ve barışı korumakla yükümlü en güçlü organı. Birleşmiş Milletler'in diğer organları sadece tavsiye kararı alabilirken, Uluslararası Adalet Divanı ile birlikte bağlayıcı karar alma yetkisine sahip iki Birleşmiş Milletler organından biridir. Bu bağlayıcılık, üye ülkelerin tamamına yakını tarafından imzalanmış olan Birleşmiş Milletler Antlaşması'nda açık bir şekilde belirtilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kudüs Yasası</span>

Kudüs Yasası veya tam adıyla Temel Yasa: Kudüs, İsrail'in Başkenti, 30 Temmuz 1980'de İsrail Parlamentosu (Knesset) tarafından kabul edilmiştir ve Kudüs'ün "bütün ve birleşik" olarak İsrail'in başkenti olduğunu ileri sürer. Bu durumun, muhalefet tarafından, yerel halkın rızası olmadığı için kabul edilemez olduğu savunulur.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Genel Kurulu</span>

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, Birleşmiş Milletlerin (BM) beş ana organından biridir ve tüm üye milletin eşit olarak temsil edildiği tek organdır. Görevleri arasında, birliğin bütçesini gözden geçirme, Güvenlik Konseyi geçici üyelerini atama, diğer bölümlerinden raporlar alma ve genel kurul kararları adı altında kararlar çıkarmak vardır. Birçok ek organı vardır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler üyesi devletler</span>

Birleşmiş Milletler (BM) üyesi devletler bu maddede sıralanmaktadır. BM'nin şu anda en son katılan Güney Sudan ile birlikte 193 üye devleti olup hepsi de Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">2007 Türkiye anayasa değişikliği referandumu</span> Türkiyede yapılan beşinci halk oylaması

2007 Türkiye anayasa değişikliği referandumu, 21 Ekim 2007 tarihinde Türkiye'de, Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesi başta olmak üzere birtakım anayasa değişikliklerinin halkoyuna sunulmasıdır. Türkiye'de yapılan beşinci halk oylamasıdır.

<span class="mw-page-title-main">1961 Türkiye anayasa referandumu</span> Türkiyede yapılan ilk halk oylaması

1961 Türkiye anayasa değişikliği referandumu Türkiye'de yapılan ilk halk oylamasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Filistin Devleti</span> Batı Asyada yer alan bir ülke

Filistin, resmî adıyla Filistin Devleti, Orta Doğu'da ve Batı Asya'da, Akdeniz kıyısındaki tarihî Kenan Bölgesi'nde bulunan ve Batı Şeria ile Gazze Şeridi'nde belirtilen bölgelerde de facto olarak hüküm süren bir Arap devletidir. Devletin başkenti her ne kadar Doğu Kudüs olarak belirlense de Kudüs tamamen İsrail'in kontrolünde olduğu için başkenti Ramallah'ta yani Batı Şeria'da bulunmaktadır. Filistin toprakları 1948'den 1967'ye kadar Mısır ve Ürdün tarafından ele geçirilmişken 1967'deki Altı Gün Savaşı'ndan sonra ise İsrail tarafından ele geçirilmiştir. Şubat 2020 itibarıyla 5.051.493 nüfusla dünyada en çok nüfusa sahip 121. devlet olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 541 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 541 sayılı kararı, Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Dışişleri Bakanı ve BM Genel Sekreteri'nin açıklamaları göz önüne alınarak 365 ve 367 sayılı kararların uygulanması istenmiş ve bütün ülkelerin Kıbrıs Cumhuriyeti'nden başka bir Kıbrıs devletini tanımaması istenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Roma Statüsü</span>

Roma Statüsü; 15 Haziran 1998 - 17 Temmuz 1998 tarihleri arasında toplanan Birleşmiş Milletler Konferansı'nın İtalya'nın başkenti Roma'da karara bağladığı Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin Kuruluş Statüsü'dür. Uluslararası anlaşmalar genellikle statü olarak adlandırılır ve söz konusu belge günlük kullanımda Roma Statüsü olarak geçer. Anlaşma için yapılan oylamada 160 oy kullanılmış; 120 kabul, 21 çekimser, 7 karşı oy verilmiş ve oy çokluğu ile kabul edilmiştir.

Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun 68/262 sayılı kararı, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından Rusya'nın Kırım'ı ilhakı nedeniyle 27 Mart 2014'te kabul edilen ve "Ukrayna'nın toprak bütünlüğü" başlığını taşıyan karar. 100 üye ülkenin desteklediği bağlayıcılığı bulunmayan karar, Genel Kurulun Ukrayna'nın uluslararası alanda tanınan sınırları içerisindeki toprak bütünlüğü konusundaki kararlılığını bildirdi ve 2014 Kırım referandumunun geçersizliğini vurguladı. 11 ülke karar aleyhine oy verirken 58 ülke çekimser kaldı, 24 ülke ise oylamaya katılmadı.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 478 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 478 sayılı kararı, İsrail'in Doğu Kudüs'ü işgali ve Kudüs'ü başkent ilan etmesi üzerine Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 20 Ağustos 1980 tarihinde aldığı 478 sayılı karar.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 1860 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 1860 sayılı kararı, Gazze-İsrail çatışması'nın bir parçası olarak İsrail ile Hamas arasında üç hafta süren Gazze Savaşı üzerine Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 8 Ocak 2009'da aldığı 1860 sayılı karar.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun ES-10/L.22 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun ES-10/L.22 sayılı kararı, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıması, Amerikan büyükelçiliğini Tel-Aviv'den Kudüs'e taşıma kararı ve Kudüs'ün statüsü üzerine Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun 21 Aralık 2017 tarihinde aldığı ES-10/L.22 sayılı karar.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Bölgesel Grupları</span>

Birleşmiş Milletler Bölgesel Grupları, Birleşmiş Milletler'e üye devletlerin jeopolitik sınıflandırmasıdır. İlk yıllarda BM üye ülkeleri gayriresmî olarak 5 coğrafi bölgeye ayrıldı. Genel Kurul komiteleri için görev dağılımını paylaşmanın bir yolu olarak başlayan bu gayriresmî sınıflandırma, çok daha geniş roller üstlenmiştir. Birçok BM organı coğrafi temsil temelinde özgülenmiştir. Genel Sekreterlik ve Genel Kurul Başkanlığı da dahil olmak üzere üst düzey liderlik pozisyonları bölge grupları arasından dönüşümlü olarak seçilir. Gruplar ayrıca somut politikayı eşgüdümler ve müzakereler ve oylama için ortak cepheler oluştururlar.

Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun "İşgal Altındaki Azerbaycan Topraklarındaki Durum" başlıklı 62/243 sayılı kararı, Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun 14 Mart 2008 tarihinde 62. oturumda Dağlık Karabağ'daki duruma ilişkin olarak kabul ettiği bir karardır. Karar, Dağlık Karabağ'ı ilgilendiren beşinci Birleşmiş Milletler belgesi oldu.

<span class="mw-page-title-main">Filistin Bağımsızlık Bildirgesi</span>

Filistin Bağımsızlık Bildirgesi, Filistin Devleti'ni resmen kuran, Filistinli şair Mahmud Derviş tarafından yazılan ve Yaser Arafat tarafından 15 Kasım 1988'de Cezayir'in başkenti Cezayir'de ilan edilen bildiridir. Daha önce Filistin Kurtuluş Örgütü'nün (FKÖ) yasama organı olan Filistin Ulusal Konseyi (FUK) tarafından 253 lehte, 46 aleyhte ve 10 çekimser oyla kabul edilmişti. 19. PNC'nin kapanış oturumunda ayakta alkışlanarak okundu. Bildirgenin okunmasının tamamlanmasının ardından Arafat, Filistin Kurtuluş Örgütü Başkanı olarak Filistin Devlet Başkanı unvanını aldı. Nisan 1989'da Filistin Kurtuluş Örgütü Merkez Konseyi, Arafat'ı Filistin Devleti'nin ilk Cumhurbaşkanı olarak seçti