İçeriğe atla

Birleşmiş Milletler Geçici Yürütme Makamı

Batı Yeni Gine
1962-1963
bayrağı
Bayrak
BaşkentKotabaru
Yaygın dil(ler)Felemenkçe, Endonezce
HükûmetKoruyuculuk
Yönetici 
• 1962
José Rolz-Bennett
• 1962-1963
Jalal Abde
Tarihçe 
• Kuruluşu
1962
• Kuruluş
1 Ekim 1962
• Yıkılışı
1 Mayıs 1963
• Dağılışı
1963
Para birimiHollanda Yeni Gine gulden
Öncüller
Ardıllar
Hollanda Yeni Gine
Endonezya

Birleşmiş Milletler Geçici Yürütme Makamı (UNTEA) / Batı Yeni Gine'deki Birleşmiş Milletler Güvenlik Gücü (UNSF), Ekim 1962'de, Hollanda'nın Batı Yeni Gine'nin kolonisini yönetmek için New York Anlaşması'nın ikinci maddesine uyarınca kurulmuş yönetimdir. Yönetim 1 Mayıs 1963'te sona erdi.

Tarih

Endonezya bağımsızlığını ilan ettikten sonra Batı Yeni Gine'nin durumu Hollanda ile Endonezya arasında tartışma konusu oldu. Endonezya tarafı bölgenin kendi topraklarına ait olduğu iddia ederken, Hollanda tarafı bölgenin Endonezya'ya ait olmadığını ve bölgenin durumunun çözülmesi için bölgede Self determinasyon uygulayacağını ve bu uygulanana kadar bölgeyi Hollanda'nın yöneteceğini belirtmişti.

Mayıs 1959'da bir Amerikalı diplomat, Self determinasyon uygulanana kadar bölgenin idaresinin Birleşmiş Milletler'e ait olmasını teklif etti.[1]

Endonezya, Aralık 1961'de Batı Yeni Gine topraklarında paraşütçüler bıraktı. Bu girişim Hollanda ve Endonezya arasında siyasi bir krize neden oldu. Amerika, anlaşmazlığı çözebilmek amacıyla arabuluculuk yaptı ve bunun sonucunda Eylül 1962'de New York Anlaşması imzalandı.

Anlaşma ile; Batı Yeni Gine yönetimini elinde bulunduran Hollanda, 1 Ekim 1962'de yönetimi Birleşmiş Milletler'e devredecekti. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu anlaşmayı onayladı ve 21 Eylül 1962'de 1752 Genel Kurul kararı ile Batı Yeni Gine'de Birleşmiş Milletler yönetimi kabul edildi. Yönetim, 1 Mayıs 1963 yılında bölgenin yönetimini Endonezya'ya devredecekti. Sözleşmede ayrıca, bölgenin yönetimi Birleşmiş Milletler'den Endonezya'ya geçince Endonezya'nın bölgede uygulayacağı uygulamaları güvence altına aldı ve güvenceler arasında Batı Yeni Gine'nin statüsünü belirlemek için yabancı ülke vatandaşı haricindeki tüm erkek ve kadının oy kullanacağı bir seçimin düzenlenmesiydi.

Yönetim Birleşmiş Milletler'e geçtikten sonra, devletin başına Guatemala kökenli José Rolz-Bennett geçti ve José Rolz-Bennett'ten sonra İran kökenli Djalal Abdoh yönetti. Sivil yönetim, burayı idare etmenin yanı sıra askeri gözlemciler aracılığıyla barışı koruma rolüne de sahipti.

Yedi aylık geçiş döneminde, Hollandalı memurlar ve yetkililer yavaş yavaş Hollanda'ya çağrıldı ve yerlerine yerli ve Endonezyalı yetkililer geçti. Yetki devrinin ardından Bonay, ilk Endonezya Valisi olarak atanması konusunda anlaşmaya varıldı.

Yetki devri 1 Mayıs 1963'te gerçekleşti ve Batı Yeni Gine, Endonezya'nın bir eyaleti haline geldi.

Birleşmiş Milletler tarihinde bu uygulama ilk defa gerçekleşmiş ve bu uygulama daha sonra Kamboçya'da (UNTAC), Hırvatistan'da (UNTAES), Kosova'da (UNMIK) ve Doğu Timor'da (UNTAET) gerçekleştirmişti.

Kaynakça

  1. ^ Foreign Relations of the United States, 1958–1960, Indonesia, Volume XVII; 203. Despatch From the Embassy in Indonesia to the Department of State

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Endonezya</span> Güneydoğu Asya ve Okyanusyada yer alan bir ada ülkesi

Endonezya, resmî adıyla Endonezya Cumhuriyeti, Hint ve Pasifik okyanusları arasında, Güneydoğu Asya ve Okyanusya'da toprakları bulunan bir ülkedir. 17 binden fazla adadan oluşur. Bu adaların en büyükleri Sumatra, Cava ve Sulavesi ile kısmen Borneo ve Yeni Gine'dir. Endonezya dünyanın en büyük ada ülkesidir, 1.904.569 km²'lik yüzölçümüyle dünyada 14. sıradadır. 280 milyon civarında nüfusuyla dünyanın en kalabalık dördüncü ülkesi ve aynı zamanda en kalabalık Müslüman ülkesidir. Cava dünyanın en kalabalık adasıdır ve nüfusun yarıdan fazlasına ev sahipliği yapar.

<span class="mw-page-title-main">Federasyon</span> genellikle siyasal anlamda; dışişleri üniter, içişleri federe sistemi olan devletler topluluğu

Federasyon veya federal devlet, coğrafi yapılarına göre oluşmuş birden fazla devletin kendi istekleriyle bir araya gelerek dışarıya karşı tek bir siyasal güç olarak görülmeleri ve bu amaçla kurdukları örgütün, kendisini oluşturan devletlerin üzerinde olması; iç işlerinde ise, yine aralarındaki anlaşmaya göre geniş veya dar ölçüde özerk olmaları ile oluşan topluluk.

<span class="mw-page-title-main">Soğuk Savaş</span> 1947–1991 yılları arasında Batı Bloku ve Doğu Bloku arasında geçen jeopolitik gerginlik süreci

Soğuk Savaş, iki Süper güç olan ABD önderliğinde Batı Bloku ile Sovyetler Birliği'nin önderliğinde Doğu Bloku ülkeleri arasında Truman Doktrini'nin ilanından (1947) SSCB'nin dağılmasına (1991) kadar devam ettiği kabul edilen uluslararası siyasi ve askeri gerginlik. Soğuk Savaş dönemi, Amerika liderliğinde batı dünyası ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin önderliğindeki komünist blok arasındaki dünya üzerinde geniş bir nüfusu etki etmesine verilen isimdir. Soğuk Savaş döneminde NATO, "Batı İttifakı" olarak da biliniyordu. Batı Bloku, NATO üyesi ülkeler ile NATO üyesi olmayan ancak ABD ile müttefik olan kapitalist ve antikomünist ülkelerden, Doğu Bloku ise Varşova Paktı'na üye olan komünist ve bu pakta üye olmayan diğer komünist ülkelerden oluşuyordu. Bu iki karşıt blokun yanı sıra hiçbir bloku desteklemeyen Bağlantısızlar Hareketi isimli üçüncü bir blok daha vardı. Çin ve Yugoslavya hem Doğu Bloku ülkeleri, hem de Bağlantısızlar Hareketi ülkeleriydi. Bu iki komünist ülkenin her iki blokta da olmasının nedeni Sovyetler Birliği ile olan görüş farklılıklarıydı.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Ceza Mahkemesi</span> hükûmetlerarası örgüt ve uluslararası mahkeme

Uluslararası Ceza Mahkemesi, kuruluş belgesi Roma Statüsü olan, savaş suçları, insanlığa karşı işlenen suçlar, soykırım suçları ve saldırı suçlarına bakan uluslararası bir mahkemedir. 1 Temmuz 2002 tarihinde kurulmuş ve 11 Mart 2003 tarihinde çalışmaya başlamıştır. Mahkeme binası "Ev Sahipliği Anlaşması" yaptığı Hollanda'nın Lahey kentinde bulunmaktadır. Mahkemeye 124 ülke taraf olmuştur.

Aşağıdaki listede daha önce geçmişte kendi yönetimini devralmayan bölgeler yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">José Ramos-Horta</span> Doğu Timor devlet başkanı

José Manuel Ramos-Horta, Doğu Timorlu siyasetçi. Ramos-Horta, Asya ada ülkesi Doğu Timor'da 20 Mayıs 2022 tarihinden bu yana devlet başkanlığı makamında bulunmaktadır. Ramos-Horta bu görevi daha önce 2007-2008 ve 2008-2012 yılları arasında olmak üzere iki dönem daha bu makamda bulunmuştur. Ramos-Horta, ülkesinin Endonezya'dan 2002 yılında bağımsızlığını ilan etmesinin ardından 2007 yılında göreve gelen ikinci devlet başkanı olmuştu.

<span class="mw-page-title-main">Batı Yeni Gine'nin posta pulları</span>

Batı Yeni Gine 1963 tarihinden beri Endonezya'nın bir parçasıdır. Endonezya posta servisi bölgede mektuplardan sorumludur ve bölgenin onuruna yeni birkaç pul yayımladı.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 67 sayılı kararı 28 Ocak 1949 tarihinde kabul edilmiş ve Endonezya Sorunu'nun iki tarafını Renville Anlaşması hükümlerine uymaya çağırmıştır. Konsey bunun yanı sıra Hollanda'nın bölgedeki tüm askeri etkinliğini durdurması, Endonezya Cumhuriyeti'nin gerilla savaşını sonlandırması ve iki ülkenin barışın yeniden sağlanması amacıyla birlikte çalışması isteğinde bulunmuştur. Hollanda'nın 17 Aralık 1948'den itibaren elinde tuttuğu tüm tutukluların salıverilmesi ve Endonezya Cumhuriyeti yetkililerinin Jogjakarta'ya dönüşlerinin güvence altına alınması da karar metnine dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Üniter devlet</span> Merkezi bir hükümet ile tek bir birim olarak yönetilen devlet

Üniter devlet, merkezi idarenin üstünlüğüne dayalı ve idari birimlerin sadece merkezi yönetimin devretmeyi uygun gördüğü yetkileri kullanabildiği, tek bir birim olarak yönetilen devlet. Asya ve Avrupa kıtasında devletlerin büyük çoğunluğu üniter devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Münhasır ekonomik bölge</span>

Münhasır ekonomik bölge (MEB), Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi uyarınca bir devletin deniz kaynaklarının araştırılması ve kullanılmasında su ve rüzgâr enerjisi de dâhil olmak üzere özel haklara sahip olduğu deniz bölgeleridir.

Darül İslâm Devleti, Endonezya'da bir İslam devletinin kurulmasını amaçlayan bir İslamcı gruptu. 1942'de karizmatik bir radikal Müslüman siyasetçi Sekarmadji Maridjan Kartosoewirjo tarafından koordine edilen bir grup Müslüman milis tarafından kurulmuştu. Devlet, şeriatı geçerli hukuk kaynağı olarak tanıdı.

<span class="mw-page-title-main">Özgür Seçim Yasası</span>

Özgür Seçim Yasası, New York Anlaşması'nın ikinci maddesi uyarınca 1969 yılında yapılan seçimlerdir. Seçim sonucunda Batı Yeni Gine Endonezya'ya bağlandı. Ancak yapılan seçimler şeffaf değildi ve günümüzde de hala tartışma konusudur.

<span class="mw-page-title-main">2018 Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi seçimi</span>

2018 Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi seçimi, 8 Haziran 2018'de New York'taki Birleşmiş Milletler Genel Merkezi'nde, genel kurulun 72. oturumunda düzenlenen seçim. Seçim, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 10 geçici üyesinden 5'ini belirlemek üzere düzenlendi. Oylama sonucunda Almanya, Belçika, Dominik Cumhuriyeti, Endonezya ve Güney Afrika, konseyin beş yeni geçici üyesi olarak seçildi.

<span class="mw-page-title-main">Filistin Yasama Meclisi</span>

Filistin Yasama Meclisi (PLC), Filistin Yönetimi'nin Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ndeki Filistin topraklarında yaşayan Filistinliler tarafından seçilen tek kamaralı yasama organıdır. Şu anda Filistin Yönetimi'nin 16 seçim bölgesinden seçilen 132 üyeden oluşmaktadır. PLC'nin üçte iki çoğunluk şartı vardır ve 2006'dan bu yana Hamas ve Hamas'a bağlı üyeler PLC'deki 132 sandalyenin 74'ünü elinde bulundurmaktadır. PLC'nin faaliyetleri 2007 yılında askıya alındı ve Ocak 2021 itibarıyla bu durum devam ederken, PLC komiteleri düşük bir oranda çalışmaya devam etmekte ve parlamento paneli tartışmaları halen sürmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Endonezya tarihi</span>

Endonezya tarihi Endonezya'da meydana gelen olayları kapsar. Endonezya çok uluslu yapıda bir ülkedir. İlk defa insanlar Asya üzerinden gelmiştir. Çağlar boyunca Bizans, Çin, Hindistan ve Araplar için önemli bir ticaret noktası oldu. Portekiz ve Hollanda tarafından kolonileştirildi. Japon işgalinin ardından gene Hollanda sömürgesine girdi. Ahmet Sukarno ile birlikte bağımsızlığını kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Pasifik Topluluğu</span>

Pasifik Topluluğu, uzman ve danışmanlık faaliyetleri yoluyla üye devletlerinin sosyal ve ekonomik kalkınmasını amaçlayan uluslararası bir kuruluştur.

<span class="mw-page-title-main">Hollanda Yeni Ginesi</span>

Hollanda Yeni Ginesi, Hollanda sömürge döneminde Batı Papua (bölge) bölgesine verilen isimdi. Bugün Endonezya'ya ait olan bölge, Papua ve Batı Papua eyaletlerine ayrılmıştır. 1954'te Hollanda Yeni Ginesi'nin nüfusu yaklaşık 1 milyondu.

<span class="mw-page-title-main">Batı Papua Cumhuriyeti</span>

Batı Papua Cumhuriyeti, Yeni Gine adasının batı kesiminde, Papua halkları tarafından Temmuz 1971'de tek taraflı olarak ilan edilen ancak tanınmayan bir devlettir. Batı Papua olarak da adlandırılan ve Endonezya veya başka bir ülke tarafından tanınmayan Papua ve Papua Barat eyaletlerini içerir.

<span class="mw-page-title-main">Endonezya Birleşik Devletleri</span>

Birleşik Devletler Endonezya Cumhuriyeti, kısaltılmışı REUI, Hollanda'nın Batavo -Hollanda Savaşı'nı takiben 27 Aralık 1949'da Hollanda Doğu Hint Adaları eksi Hollanda Yeni Gine üzerindeki egemenliğini resmen devrettiği federal bir devletti. Endonezya Yuvarlak Masa Konferansı..Bu transfer,Endonezyalı milliyetçiler ile Hollanda arasında Endonezya'nın kontrolü için verilen dört yıllık çatışmayı sona erdirdi. Cumhuriyet bir yıldan az sürdü ve yerini Endonezya Cumhuriyeti aldı.

<span class="mw-page-title-main">Erdut Anlaşması</span>

Erdut Anlaşması ya da resmî adıyla Doğu Slavonya, Baranya ve Batı Sirem Bölgesi Temel Anlaşması, 12 Kasım 1995 tarihinde Hırvatistan Cumhuriyeti yetkilileri ile Doğu Slavonya, Baranya ve Batı Sirem bölgesinin yerel Sırp yetkilileri arasında Hırvatistan'ın doğusundaki Hırvatistan Savaşı'na barışçıl bir çözüm bulmak amacıyla varılan bir anlaşmadır. Bölgenin merkezi hükûmet kontrolüne barışçıl bir şekilde yeniden entegrasyonu sürecini başlatmış ve azınlık hakları ve mültecilerin geri dönüşü konusunda bir dizi güvence sağlamıştır. Adını imzalandığı köy olan Erdut'tan almıştır.