İçeriğe atla

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 688 sayılı kararı

BM Güvenlik Konseyinin
688 sayılı kararı
Irak'taki uçuşa yasak bölgeleri gösteren harita
Tarih5 Nisan 1991
Oturum no.2,982
KodS/RES/688 (Doküman)
KonuIrak
Oylama
  • Kabul: 10
  • Ret: 3
  • Çekimser: 2
SonuçKabul edildi
Güvenlik Konseyi üyeleri
Daimi üyeler
Geçici üyeler


Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 688 sayılı kararı, BMGK tarafından 5 Nisan 1993 tarihinde kabul edilen karar.

Körfez Savaşı'nın sona ermesinden sonra Irak içinde, mevcut Irak yönetimi aleyhine silahlı muhalefet eylemleri başgösterdi. Ülkenin güneyinde, büyük ölçüde Şii gruplar; ülkenin kuzeyinde, büyük ölçüde Kürt gruplarınca gerçekleştirilen isyanlara karşı hükûmet kuvvetlerinin şiddetle karşılık vermesi sonucunda, özellikle kuzeyde, çoğunluğu sivil halkın oluşturduğu yüzbinlerce Irak vatandaşı İran ve Türkiye'ye sığındılar ya da bu ülkelere girmek üzere, sınır bölgeleri çevresinde yayılarak yığılmalara neden oldular.

Gelişmeler üzerine Türkiye, İran ve Fransa'nın girişimlerini dikkate alan BM Güvenlik Konseyi, 5 Nisan 1991 tarihinde, 688 no'lu kararı kabul etti.

Kararın işlem paragraflarında; bu gelişmelerin bölgedeki uluslararası barış ve güvenliği tehdit eden sonuçlar doğurduğu; Irak'ın ayaklanmaları bastırma faaliyetine son verip derhal konuya ilişkin açık görüşmelere başlaması ve tüm vatandaşlarının insan haklarını ve siyasal haklarını tanıması; uluslararası insani yardım kuruluşlarının; ülkenin her tarafında yardımı gereksinimi bulunan kişilere yardımda bulunmak için ülkeye girmelerine Irak'ın izin vermesi; BM Genel Sekreteri'nin insani çabaları ve sonuçları bildirmesi, mülteci ya da yerinden edilmiş Irak nüfusunun acil gereksinimlerini karşılamak için Genel Sekreter'in, ilgili BM kuruluşları da dahil olmak üzere, elindeki tüm kaynakları kullanması; tüm üye devletlerin ve insani yardım kuruluşlarının bu insani yardım çabalarına katkıda bulunmaları ve Irak'ın, bu sonuçların elde edilmesi için Genel Sekreter ile işbirliği içinde bulunması öngörülüyordu.[1]

Karar, 3 red (Küba, Yemen ve Zimbabve) oyuna karşılık 10 oyla kabul edildi. Çin ve Hindistan oylamada çekimser kaldılar.

ABD, Britanya ve Fransa hükûmetleri, 688 sayılı kararı, kararda uçuşa yasak bölgeye dair hiçbir ibare yer almamasına karşın Irak'ta ilan ettikleri uçuşa yasak bölgelere dayanak göstermişlerdi.[2]

Kaynakça

  1. ^ Tarhanlı, Turgut. "Güvenlik Konseyi'nin 688 Sayılı Kararı Çerçevesinde Bazı Uluslararası Hukuk Sorunları". Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni. 10 (1-2). s. 175.  Birden fazla |sayfalar= ve |sayfa= kullanıldı (yardım);
  2. ^ Byers, Michael (2005). War Law: Understanding International Law and Armed Conflict. Douglas & McIntyre. s. 41. ISBN 978-1-55365-151-2. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler</span> toplumsal, ekonomik ve kültürel bir iş birliği oluşturmak amacıyla kurulan bir örgüt

Birleşmiş Milletler (BM), 24 Ekim 1945'te kurulmuş; dünya barışını, güvenliğini korumak ve uluslararasında ekonomik, toplumsal ve kültürel bir iş birliği oluşturmak için kurulan uluslararası bir örgüttür. Birleşmiş Milletler kendini "adalet ve güvenliği, ekonomik kalkınma ve sosyal eşitliği uluslararasında tüm ülkelere sağlamayı amaç edinmiş küresel bir kuruluş" olarak tanımlamaktadır. Uluslararası ilişkilerde kuvvet kullanılmasını evrensel düzeyde yasaklayan ilk antlaşma 26 Haziran 1945'te 50 ülke tarafından imzalanan Birleşmiş Milletler Antlaşması'dır.

<span class="mw-page-title-main">Körfez Savaşı</span> 1990-1991 yılları arasında Irak ile 42 ülkeden oluşan koalisyon arasında yaşanan çatışma

Körfez Savaşı veya Birinci Körfez Savaşı, kod adı Çöl Fırtınası Harekâtı 2 Ağustos 1990'da Irak'ın Kuveyt'i işgal etmesiyle başlayan krizin sonucunda, ABD öncülüğünde, Birleşik Krallık, Fransa, Suudi Arabistan, Suriye, Mısır'ın da aralarında bulunduğu 37 ülkenin dahil olduğu koalisyon gücünün Irak'a karşı düzenlediği askerî harekât.

Birleşmiş Milletler (BM) sistemi içinde bir uluslararası hukuk ilkesi.

<span class="mw-page-title-main">Savaş suçu</span> Savaş kanunlarının ihlali sonucu ortaya çıkan durum

Savaş suçu, askerî veya sivil, kişi veya kişilerin, savaş kanunları ihlâli için uluslararası ceza hukuku çerçevesinde cezalandırılabileceği suçtur. Bunlar özellikle, sivil halkın öldürülmesi, kötü muameleye tabi tutulması veya zorla çalıştırılması, savaş esirlerinin öldürülmesi ya da kötü muameleye tabi tutulması, rehinelerin öldürülmesi, kamu ve özel kişilerin mallarının yağmalanması, gereksiz yere şehirlerin yakılıp yıkılması gibi eylemleri kapsamaktadır. Devletler arası çatışmalarda savaş kanunlarının her ihlâli bir savaş suçu sayılmaktadır, ama devlet içi çatışmalarda yer alan ihlâller savaş suçu sayılmayabilir.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi</span> BMnin uluslararası güvenliği sağlamakla görevli altı ana organından biri

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), Birleşmiş Milletler'in üye ülkeler arasında güvenlik ve barışı korumakla yükümlü en güçlü organı. Birleşmiş Milletler'in diğer organları sadece tavsiye kararı alabilirken, Uluslararası Adalet Divanı ile birlikte bağlayıcı karar alma yetkisine sahip iki Birleşmiş Milletler organından biridir. Bu bağlayıcılık, üye ülkelerin tamamına yakını tarafından imzalanmış olan Birleşmiş Milletler Antlaşması'nda açık bir şekilde belirtilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">2006 Lübnan Savaşı</span> Hizbullah tarafından 8 İsrail askerinin öldürülmesi, 2 askerin esir alınmasıyla başlayan çatışma

2006 İsrail-Lübnan Savaşı, Hizbullah'ın askerî kanadı ile İsrail Silahlı Kuvvetleri arasında Lübnan toprakları ve İsrail'in kuzeyinde, 12 Temmuz-14 Ağustos 2006 tarihleri arasında sürmüş olan silahlı çatışmadır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin dış ilişkileri</span>

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), sadece Türkiye tarafından tanınmakta, diğer ülkeler ve Birleşmiş Milletler (BM) tarafından tanınmamaktadır. Ülke, hukuken Kıbrıs Cumhuriyeti'ne bağlıdır. Birçok devlet ve uluslararası kuruluş, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni de facto (fiili) devlet olarak tanımlamaktadır. Buna karşılık, uluslararası camianın Kıbrıslı Türklere karşı tutumu 2004'teki Annan Planı oylaması sonucu sempatiye dönüşmüştür. Bu sayede, KKTC devleti/kurumları bazı uluslararası politik, sportif, bilimsel, turistik ve kültürel örgütlere üye olmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Ceza Mahkemesi</span> hükûmetlerarası örgüt ve uluslararası mahkeme

Uluslararası Ceza Mahkemesi, kuruluş belgesi Roma Statüsü olan, savaş suçları, insanlığa karşı işlenen suçlar, soykırım suçları ve saldırı suçlarına bakan uluslararası bir mahkemedir. 1 Temmuz 2002 tarihinde kurulmuş ve 11 Mart 2003 tarihinde çalışmaya başlamıştır. Mahkeme binası "Ev Sahipliği Anlaşması" yaptığı Hollanda'nın Lahey kentinde bulunmaktadır. Mahkemeye 124 ülke taraf olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Huzuru Temin Harekâtı</span>

Huzur Harekâtı ya da Huzuru Temin Harekâtı (1991-1996 arasında Huzur Harekâtı-2 Körfez Savaşı'ndan sonra, Kuzey Irak'taki Kürtleri Saddam Hüseyin'in saldırılarından korumayı amaçlayan, Amerika Birleşik Devletleri öncülüğünde savaşa katılan diğer müttefik ülkelerin de dahil olduğu ve Türkiye üzerinden gerçekleştirilen askerî harekât. Bu harekâtı uygulayan hava birliğinin adı olan "Poised Hammer" yanlış bir biçimde "Çekiç Güç" adıyla Türkçeye tercüme edilmiş ve uzun yıllar Türkiye'de yaygın biçimde bu harekâtı ve 1997-2003 yılları arasında bu harekâtın devamı olan Kuzeyden Keşif Harekâtı'nı uygulayan Birleşik Görev Gücü'nün yerine kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Topluluğu İnsani Yardım Bürosu</span>

Avrupa Topluluğu İnsani Yardım Bürosu, 1992'de kuruldu. Avrupa Birliği dışı ülkelere yardım eden kuruluşun eyleme geçmesi Komisyon ve Bakanlar Konseyi'ne bağlı olarak yürütülür. ECHO, temel mal ve hizmetleri, ırk, renk, din, siyasal görüş farkı gözetmeden yardım eder. Destekçileri arasında Birleşmiş Milletler ve çeşitli sivil toplum kuruluşları vardır. BM kuruluşları UNHCR, WFP, UNICEF, UNWRA'dır.

Birleşmiş Milletler Irak-Kuveyt Gözlem Misyonu, 1991 ve 2003 yılları arasında Irak ve Kuveyt sınırında görev yapan Birleşmiş Milletler Barış Gücü.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 816 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 816 sayılı kararı, BM Güvenlik Konseyi'nin 31 Mart 1993'te kabul ettiği bir karar. 1992'de kabul edilen ve Bosna-Hersek üzerinde askerî uçuşları yasaklayan 781 ve 786 sayılı kararlar, 816 sayılı karar ile genişletilmiştir. Buna göre Konsey, Birleşmiş Milletler Antlaşması'nın VII. bölümünde verilen yetkiyle önceki kararlarında uygulamaya başladığı uçuş yasağını sabit kanatlı ve döner kanatlı uçakları kapsayacak hâle getirmiş ve gerekli tüm önlemlerin alınacağına hükmetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 874 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 874 sayılı kararı, 822 (1993) ve 853 (1993) sayılı kararların tekrar teyit edilmesinden sonra 14 Ekim 1993 tarihinde kabul edilen karardır. Konsey, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Dağlık Karabağ bölgesi ve çevresindeki çatışma konusunda Ermenistan Cumhuriyeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti arasındaki gerilimler ile ilgili endişelerini dile getirmiş, tarafları Rusya Hükûmeti ile AGİT Minsk Grubu arasında mutabık kalınan ateşkese uymaya çağırdı.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 853 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 853 sayılı kararı, 822 (1993) sayılı kararın tekrar teyit edilmesinden sonra 14 Ekim 1993 tarihinde kabul edilen karardır. Konsey, Ağdam yakınlarındaki çatışmalar konusunda Ermenistan Cumhuriyeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti arasındaki gerilimler ile ilgili endişelerini dile getirmiş, işgalci güçlerin bölgeyi terk etmelerini arz etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Irak'taki uçuşa yasak bölgeler</span> Vikimedya liste maddesi

Irak'taki uçuşa yasak bölgeler, Körfez Savaşı'nın ardından, Irak'ın güney kesiminde yaşayan Şii Müslümanlar ile kuzey kesiminde yaşayan Kürt azınlığı Irak hükûmetinden koruma gerekçesiyle ABD, Britanya ve Fransa tarafından ilan edilen iki ayrı uçuşa yasak bölge. Irak'a ait hava taşıtlarının uçuşlarının yasaklandığı bu bölgeler, bu kararı ilan eden ABD, Britanya ve Fransa'nın hava güçleri tarafından yapılan devriye uçuşlarıyla denetlendi. Bu askeri uygulama Birleşmiş Milletler tarafından onaylanmamıştı.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 1251 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 1251 sayılı kararı, Kıbrıs'taki duruma ilişkin tüm kararların yeniden teyit edildiği ve Kıbrıs'taki Birleşmiş Milletler Barış Gücü'nün görev süresinin 15 Aralık 1999'a kadar uzatıldığı karardır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 1217 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 1250 sayılı kararı, Kıbrıs'taki duruma ilişkin tüm kararların yeniden teyit edildiği ve Kıbrıs'taki Birleşmiş Milletler Barış Gücü'nün görev süresinin 30 Haziran 1999'a kadar uzatıldığı karardır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 1062 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 1062 sayılı kararı, Kıbrıs'taki duruma ilişkin tüm kararların, özellikle 186, 939, 1032 sayılı kararların teyit edildiği ve Kıbrıs'taki Birleşmiş Milletler Barış Gücü'nün görev süresinin 31 Aralık 1996ya kadar uzatıldığı karardır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 1032 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 1032 sayılı kararı; 19 Aralık 1995'te oybirliğiyle kabul edilen, Kıbrıs'la ilgili tüm kararların, özellikle 186 (1964) ve 1000 (1995) sayılı kararların, teyit edilmesinden sonra Konseyin, Kıbrıs'taki siyasi anlaşmazlıkların büyümesine ilişkin endişelerini dile getirdiği ve Kıbrıs'taki Birleşmiş Milletler Barış Gücü'nün (UNFICYP) görev süresini 30 Haziran 1996'ya kadar uzattığı karardır.

BM Genel Kurulunun 48/114 sayılı Kararı - Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 20 Aralık 1993 tarihinde 48. oturumun 85. genel kurulunda kabul edilen 48/114 sayılı "Azerbaycan'daki mültecilere ve ülke içinde yerinden edilmiş kişilere acil uluslararası yardım sağlanması" Kararı. 48/114 sayılı Karar, BM'nin Karabağ ihtilafı ile ilgili olarak kabul ettiği beşinci belge ve bu ihtilaftan zarar gören insanlara insani yardım konusunda BM Genel Kurulu tarafından kabul edilen ilk belgedir. Belge, "mültecilere ve yerinden edilmiş kişilere insani yardıma ilişkin ilgili kararlar" dışında, BM düzeyinde önceki kararlara özel bir atıfta bulunmuyor. Karar, oylama yapılmadan oydaşma ile kabul edildi.