İçeriğe atla

Birleşik Krallık başbakanı

Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı Başbakanı
Prime Minister of the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland
Görevdeki
Keir Starmer

5 Temmuz 2024 tarihinden beri
Majestelerinin Hükümeti
Başbakanlık
Üyelik
Resmî ikametDowning Sokağı 10 Numara
Londra, Birleşik Krallık
Chequers
Buckinghamshire, Birleşik Krallık
AtayanIII. Charles
Birleşik Krallık Hükümdarı olarak
Oluşum4 Nisan 1721
Açılışı yapanSir Robert Walpole
(Hazine Birinci Lordu olarak;
fiilen ilk başbakan)
Maaş£142,000 (£65,000 milletvekilliği maaşı dahil)
Websitesinumber10.gov.uk

Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı başbakanı, Birleşik Krallık Hükûmeti'nin başında bulunan isimdir.

Birleşik Krallık'ın fiilen en yüksek siyasi yöneticisidir. Başbakan, hükûmet birimlerinin politikaları ve faaliyetlerini koordine eder. Başbakan ve Bakanlar Kurulu, kendi politikaları ve eylemlerinden, kendi siyasi partisine ve nihayetinde seçmenlere Meclis'e ve Hükümdar'a karşı toplu olarak sorumludur. Hükümdar tarafından atanan başbakan, Avam Kamarası'ndan mutlaka güvenoyu almak zorundadır. Birleşik Krallık Silahlı Kuvvetleri Başkomutanı'nın yasal olarak Hükümdar olmasına rağmen, anayasal uygulama kapsamında başbakan savaş ilanı ilan edebilme yetkisine sahiptir. Başbakan, Savunma Bakanı (Savunma Konseyi Başkanı olarak) aracılığıyla yeni bir Başkomutan tayin edebilir. Savunma Konseyi, İngiliz kuvvetlerinin konuşlandırılmasını ve düzenini belirleyen konseydir. Başbakan fiili Başkomutan sıfatıyla, nükleer silah alımı ve kullanımı için yetkilendirilebilir.

Birleşik Krallık Başbakanları

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dışişleri bakanlığı</span> diplomasiden sorumlu hükümet bakanlığı

Dışişleri bakanlığı, devletin dış politika ve ilişkilerinden, diplomasi faaliyetlerinden, ikili ve çok taraflı ilişkilerden sorumlu olan hükûmet departmanıdır. Ayrıca, yurtdışında bulunan ülke vatandaşlarına destek sağlamak da görevleri arasındadır. Bu kurum genellikle bir dışişleri bakanı veya dışişleri bakanı tarafından yönetilir. Dışişleri bakanı genellikle hükûmetin başı olan yetkili kişiye rapor verir.

<span class="mw-page-title-main">Meşrutiyet</span> hükümdarın yetkilerinin anayasayla sınırlandırıldığı yönetim biçimi

Meşrutiyet, meşruti monarşi, anayasal monarşi, anayasal tekerki ya da parlamenter monarşi, hükümdarın yetkilerinin anayasa ve halk oyuyla seçilen meclis tarafından kısıtlandığı yönetim biçimi. Arapça şart kökünden türemiş olan meşrutiyet 19. asırdan itibaren Osmanlı Devleti'nde meclisli saltanat-hilafet anlamında kullanılmıştır. Daha genel ifadesiyle; meşrutiyet, bir hükümdarın başkanlığı altında parlamento yönetimine dayanan yönetim biçimidir.

Hükûmet başkanı veya hükûmetin başı, egemen bir devletin, federasyonel bir devletin veya özerk bir bölgenin yürütme organında en yüksek veya ikinci en yüksek yetkili kişidir. Genellikle bir kabineyi, bakanları veya sekreterleri yöneten ve yönetim departmanlarını yönlendiren bir grup olarak da kabine toplantılarına başkanlık eder. Diplomasi alanında, "hükümet başkanı" terimi, "devlet başkanı"ndan ayrılır, ancak bazı ülkelerde, örneğin Amerika Birleşik Devletleri'nde veya Türkiye'de aynı kişi olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Çanakkale Krizi</span> Eylül 1922de Birleşik Krallık ile Ankara Hükûmeti arasında yaşanan siyasi ve askeri kriz

Çanakkale Krizi, Türk kuvvetlerinin 9 Eylül 1922'de İzmir'e girmesinden sonra, Eylül 1922'de İngiliz-Fransız kontrolündeki Boğazlar Tarafsız Bölgesi'ne ilerlemesiyle ortaya çıkan siyasi ve askeri bir krizdir. Bu kriz, Birleşik Krallık başbakanı David Lloyd George'un iktidarını kaybetmesine sebep oldu. Buna ek olarak, Kanada hükûmeti bu kriz ve sonrasında Birleşik Krallık'tan diplomatik olarak bağımsız davranmaya başladı. Ayrıca bu kriz İngiliz Milletler Topluluğu'na üye devletlerin dış işlerinde serbest bırakılmasının önünü açan 1931 Westminster Yasası'nın oluşmasında en önemli etkenlerden biri oldu.

<span class="mw-page-title-main">Grenada'nın işgali</span>

Grenada'nın İşgali, 1983'te Karayipler'de bulunan Grenada adasının ABD ve birkaç Karayip ülkesi tarafından işgal edilerek, marksist hükûmetin iktidardan uzaklaştırılmasıyla sonuçlanan askerî harekât. Soğuk Savaş nedeniyle Batı Yarımküresinde yaşanan en büyük uluslararası boyutlu çatışmalardan biridir. Aynı zamanda ABD'nin Vietnam Savaşı'ndan sonra giriştiği ilk büyük askerî harekâttır.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan başbakanı</span> Ermenistanın hükûmet başkanı

Ermenistan başbakanı, hükûmetin başıdır ve Ermenistan Hükûmeti içindeki en kıdemli bakandır. Anayasa tarafından verilen yetkiye göre "hükûmetin politikasının ana yönlerini belirlemesi, hükûmetin faaliyetlerini yönetmesi ve üyelerinin çalışmalarını koordine etmesi" gerekmektedir. Ayrıca anayasaya göre başbakan, ülkenin savunma politikasının ana yönlerini belirleyen Güvenlik Konseyine başkanlık eder; dolayısıyla başbakan fiilen Ermenistan Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanıdır. Yeni 2015 anayasasına göre, başbakan Ermenistan siyasetindeki en güçlü ve etkili kişidir. Başbakan, Ulusal Meclisin oyu üzerine Ermenistan cumhurbaşkanı tarafından atanır. Başbakan, parlamentoda güvensizlik oyu ile görevden alınabilir. 2015 yılında yapılan anayasa referandumunda vatandaşlar Ermenistan'ın parlamenter cumhuriyete dönüştürülmesi lehinde oy kullandı.

Başkomutan veya başkumandan; silahlı kuvvetler veya askerî birim üzerinde kara, deniz ve hava kuvvetlerini komuta eden en üst rütbeli komutandır. Terim teknik olarak, bir ülkenin yürütme liderliğinde, devlet veya hükûmet başkanında bulunan askerî yeterliliklerini ifade eder.

Gürcistan Devlet Başkanı Gürcistan'ın en yüksek siyasi makamıdır. 1918 yılından beri Gürcistan'ın başında bulunan devlet başkanlarının listesidir. Aynı zamanda Gürcistan Silahlı Kuvvetleri'nin başkomutanıdır. Yürütme yetkisi Cumhurbaşkanı ve hükûmet başkanı olan Başbakan arasında bölünmüş durumdadır. Gürcistan Cumhurbaşkanı, Devletin ve yürütme gücünün başkanıdır. Cumhurbaşkanı Anayasa ile, devlet organlarının faaliyetlerini yönlendirir, iç ve dış politikayı uygular ve ülkenin birliği ve toprak bütünlüğünü sağlar ve denetler. Cumhurbaşkanı, dış ilişkilerde Gürcistan'ın baş temsilcisidir. Gürcistan Cumhurbaşkanı, beş yıllık bir süre için gizli oyla evrensel, eşit ve doğrudan seçim hakkı temelinde seçilir. Başkanlar ikiden fazla dönem üst üste seçilemezler. 35 yaşına ulaşmış ve en az 15 yıldır Gürcistan'da yaşayan her Gürcistan vatandaşı, Cumhurbaşkanı seçimlerinde aday olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Michel Barnier</span> Fransız siyasetçi (d. 1951)

Michel Bernard Barnier Fransa Başbakanı.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Krallık Silahlı Kuvvetleri</span> Askeri güç

Birleşik Krallık Silahlı Kuvvetleri, resmi adıyla Majestelerinin Silahlı Kuvvetleri, diğer adı Kraliyet Silahlı Kuvvetleri, Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı'nı dışarıdan gelebilecek tehlikelere karşı korumakla görevli silahlı kuvvetlerdir. Silahlı Kuvvetler, Donanma, Kara Kuvvetleri ve Hava Kuvvetleri'nden oluşur. Bu üç birim de profesyonel askerlerden oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Japon Öz Savunma Kuvvetleri</span> Japonyanın askerî gücü

Japon Öz Savunma Kuvvetleri (JSDF), Japonya'nın de facto silahlı kuvvetlerdir. Öz Savunma Kuvvetleri, II. Dünya Savaşı sonrasında 1 Temmuz 1954 tarihinde kurulmuş olup Kara, Hava ve Deniz Öz Savunma Kuvvetleri'nden oluşmaktadır ve başbakanın başkomutan olduğu Savunma Bakanlığı tarafından kontrol edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Krallık monarşisi</span> Britanya Monarşisinin işlevi ve tarihi

Birleşik Krallık Monarşisi ya da kısaca Britanya Monarşisi, Birleşik Krallık ve Britanya Denizaşırı Toprakları'nın yönetildiği meşrutî monarşiye verilen ad. Bu monarşide hükümdar "Kral" ya da "Kraliçe" olarak adlandırılır. Günümüzdeki hükümdar III. Charles'dir.

<span class="mw-page-title-main">Federasyon Konseyi (Rusya)</span> Federal Meclisin üst kanadı

Federasyon Konseyi, Rusya Federasyonu Federal Meclisi'nin (parlamento) üst kanadıdır. 22 cumhuriyet, 46 oblast, 9 kray, 3 federal şehir, 4 özerk okrug ve bir özerk oblasttan oluşan 85 Rusya'nın federal yapılanması'nın her biri Konseye iki senatör gönderir ve böylece toplam 170 konsey üyesi görev yapar.

<span class="mw-page-title-main">Savunma Bakanlığı (Birleşik Krallık)</span>

Birleşik Krallık Savunma Bakanlığı, Birleşik Krallık'ta hükûmetin savunma politikalarını belirlemekten sorumlu bakanlıktır. Ek olarak Birleşik Krallık Silahlı Kuvvetleri Savunma Bakanlığı'na karşı sorumludur.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan devlet başkanı</span> Gürcistanın devlet başkanı

Gürcistan devlet başkanı Gürcistan'ın en yüksek siyasi makamıdır. Aynı zamanda Gürcistan Silahlı Kuvvetleri'nin başkomutanıdır. Yürütme yetkisi devlet başkanı ve hükûmet başkanı olan başbakan arasında bölünmüş durumdadır. Gürcistan devlet başkanı, Devletin ve yürütme gücünün başkanıdır. Anayasa ile, devlet organlarının faaliyetlerini yönlendirir, iç ve dış politikayı uygular ve ülkenin birliği ve toprak bütünlüğünü sağlar ve denetler. Dış ilişkilerde Gürcistan'ın baş temsilcisidir. Beş yıllık bir süre için gizli oyla evrensel, eşit ve doğrudan seçim hakkı temelinde seçilir. İkiden fazla dönem üst üste seçilemezler. 35 yaşına ulaşmış ve en az 15 yıldır Gürcistan'da yaşayan her Gürcistan vatandaşı, devlet başkanlığı seçimlerinde aday olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan başbakanı</span> Azerbaycanın hükûmet başkanı

Azerbaycan Başbakanı, Azerbaycan hükûmetinin başıdır. Günümüzdeki Başbakan Ali Esedov'dur.

<span class="mw-page-title-main">Karadağ başbakanı</span> Karadağın hükûmet başkanı

Karadağ başbakanı veya resmi olarak Karadağ hükûmet başkanı Karadağ hükûmetinin başkanıdır. Başbakanın rolü, hükûmetin çalışmalarını yönlendirmek ve önerilen bakanların bir listesini içeren hükûmet programını Parlamentoya sunmaktır. Başbakanın istifası, hükûmetin düşmesine neden olur.

<span class="mw-page-title-main">14 Temmuz Devrimi</span> 1958de Irakta monarşiyi deviren askeri darbe

1958 Irak askerî darbesi olarak da bilinen 14 Temmuz Devrimi, 14 Temmuz 1958 tarihinde Irak'ta gerçekleşen ve Kral II. Faysal'ın devrilmesi ve Haşimi liderliğindeki Irak Krallığı'nın yıkılmasıyla sonuçlanan bir darbedir. Bu darbenin ardından kurulan Irak Cumhuriyeti, altı ay önce Irak ve Ürdün arasında kurulan Haşimi Arap Federasyonu'nun sonunu getirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Siyasi Komutanlık</span>

Ortak Siyasi Komutanlık veya Birleşik Siyasi Liderlik olarak da tercüme edilen bir Birleşik Siyasi Komutanlık, 1964'te Mısır ve Irak cumhurbaşkanları ile Mısır ve Kuzey Yemen cumhurbaşkanları arasında yapılan bir anlaşmaydı. Her iki proje de paraleldi ancak birbirleriyle bağlantılı değildi. Birleşik Siyasi Komutanlık, Irak'ın Mısır ile ve Kuzey Yemen'in Mısır ile yeni bir Birleşik Arap Cumhuriyeti'nde kademeli olarak birleşmesini hazırlaması gereken bir tür geçiş hükümeti anlamına geliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Tunus başbakanı</span> Tunusun hükûmet başkanı

Tunus başbakanı Tunus hükümetinin yürütme organının başıdır. Başbakan, cumhurbaşkanı ile birlikte yürütme organını yönetir ve başbakanın kabinesi ile birlikte Halk Temsilcileri Meclisine, başbakanın siyasi partisine ve nihayetinde yürütme ve yasamanın politikaları ve eylemleri için seçmenlere karşı sorumludur.