Birleşik Haziran Hareketi

Birleşik Haziran Hareketi
Kısaltma	HAZİRAN
Slogan	Hayallerimizi Yarım Bırakmamak İçin Omuz Ver!
Kuruluş	19 Ekim 2014 (9 yıl, 360 gün önce.)
Birleşme	BHH Bileşenleri Yerel Meclis-Forumlar İllerde, ilçelerde ve mahallelerde kurulan meclisler Akademisyen-Sanatçı Çeşitli akademisyen ve sanatçılar Siyasi Partiler Sol Parti Siyasi Örgütler Sosyal Demokrasi Vakfı RED Hareketi Gençlik Örgütleri Geri Alalım
Ana organ	Haziran Türkiye Meclisi
Resmî site	birlesikhaziranhareketi.org

Birleşik Haziran Hareketi (ya da kısaca HAZİRAN veya Haziran Hareketi veya BHH) ilk olarak 30 Ağustos 2014 tarihinde ODTÜ Vişnelik tesisinde solda birlikte mücadele imkânlarının değerlendirmek üzere toplanan çeşitli akademisyenler, siyasi partiler ve sivil toplum örgütleri temsilcilerinin solda ortak mücadele olarak temelini oluşturduğu, 19 Ekim Pazar günü yine ODTÜ Vişnelik 3. kez toplanılmasının ardından kuruluş kararı alınıp, çağrı metni yayınlanan ve yerel meclislerde örgütlenen anti-kapitalist, anti-emperyalist, anti-faşist ve gericilik karşıtı bir siyasi cephe hareketidir.^[1]

Hareketin içinde birçok akademisyen, siyasi partiler, sivil toplum örgütleri ve çok sayıda bağımsız yer almaktadır. BHH 27-28 Aralık 2014 tarihinde 46 ilden, 137 meclisten gelen 1500 delegeyle Ankara’da 1. Haziran Türkiye Meclisi' toplantısını gerçekleştirmiş ve Yürütme Kurulu belirlenmiştir.^[2]

30 Ağustos 2014 tarihinde çeşitli akademisyenler, çeşitli sol/sosyalist partiler ve örgütler, birçok sivil toplum kuruluşu temsilcileri ODTÜ Vişnelik tesislerinde, Türkiye'de AK Parti hükûmetleri tarafından kurulan "yeni rejimin" gittikçe artan İslamcı ve faşizan bir tehdide dönüştüğü öne sürerek, buna karşı geliştirebilecek mücadele olanaklarını ve dünyada-bölgede gelişen gelişmeleri tartışmak üzere toplanmıştır. Toplantı sonrasında şu açıklama yapılmıştır:^[3]

Türkiye sağa kaydıkça bir karabasana dönüşen gelişmeler hakkında düşüncelerimizi paylaşmak, üzerimize düşen sorumlulukları yerine getirmek, olanaklarımızı birleştirmek ve fikir birliği sağladığımız zeminlerde; aklımızı, gücümüzü ve enerjimizi bir araya getirmek için toplantıların sürdürülmesi konusunda eğilim birliği sağlandı.

Toplantıların ikincisi 21 Eylül 2014 tarihinde yine ODTÜ Vişnelik tesislerinde gerçekleştirilmiştir. Toplantı sonucunda, temsilciler birlikte hareket etme kararı almış ve "Direnmeye ve Birlikte Mücadele Etmeye Çağırıyoruz. Gericiliği ve Faşizmi Yeneceğiz" başlıklı bir açıklama metni yayınlanmıştır. Yapılan açıklamada, "toplumun tüm eşitlikçi, özgürlükçü, ilerici, devrimci ve barış yanlısı dinamiklerini; direnme hareketlerini ve muhalefet güçlerini bir araya getirerek birlikte mücadele etme ve geleceği birlikte kurma kararı aldık" denmiştir.^[4] Yayınlanan deklarasyonla toplantıya katılanlar baskılara, gericiliğe, güvencesiz çalışmaya, doğanın ve kentleri tahribatına, özelleştirmeye ve emperyalizme karşı demokrasiyi, laikliği, emek haklarını, ortak yaşam alanlarını, kamucu bir ekonomiyi ve bağımsızlığı savunmayı amaçladığını ilan etmiştir.^[5]

Yayınlanan deklarasyona ve oluşturulan birliğe çeşitli destek açıklamaları ve eleştiriler gelmiştir. Ankara Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi öğretim üyesi Prof. Dr. Tülin Öngen bugün Türkiye'nin mezhepçi ve savaşçı iktidara her zamankinden daha çok sınıf temelli bir siyasete ihtiyacı olduğunu belirterek girişime imzacı olmuş ve destek sunmuştur.^[6] Hareketin kurucularından Ankara Üniversitesi emekli öğretim üyesi Marksist iktisatçı Korkut Boratav ise odağında sosyalistlerin olduğu geniş bir muhalefet yelpazesinin ancak Türkiye'nin sürüklenme sürecinde olduğunu öne sürdüğü İslamcı faşizme karşı koyabileceğini belirtmiştir.^[6] Öte yandan, ilk toplantıya katılmasına rağmen ikinci toplantıda bulunmayan Halkevleri Genel Başkanı Oya Ersoy hareketi sosyalistlerin birliği adına yeni bir sandık ittifakı girişimi olarak değerlendirmiş, daha önce çok kez denenmiş ve başarılı olmamış yöntemlerle ve yanlış şahıslarla yapılan birliklerin sosyalizm mücadelesine zarar verdiğini öne sürerek süreci eleştirmiştir.^[7] Devrimci İşçi Partisi Genel Başkanı Sungur Savran ise Gezi Parkı olayları ile başlayan sürecin işçi sınıfı mücadelesine taşıyabilecek bir hareketin Türkiye'de mücadeleye önemli katkılar sunabileceğini belirtmesine rağmen, bugünkü kurulan hareketin kendi vaatlerini yerine getirebilecek durumda olmadığını öne sürmüş ve özellikle imzacılar arasında bulunan CHP milletvekillerinin varlığını eleştirmiş, ancak bütünüyle bağımsız bir doğrultuda işbirliği yapabileceklerini söylemiştir.^[8] Kendilerini özgürlükçü sosyalist olarak niteleyen bazı çevreler ise kadın imzacıların sayısının azlığına vurgu yapmıştır.^[9]

19 Ekim 2014 tarihinde üçüncüsü gerçekleşen Vişnelik toplantısında hareketin ismi Birleşik Haziran Hareketi olarak belirlenmiş, en kısa sürede Türkiye genelinde yerel meclislerinin kurulmasına ve seçilecek olan temsilcilerle Türkiye Meclisinin oluşturulmasına karar verilmiştir. Türkiye Meclisinin toplanmasına kadar geçecek olan sürede çalışmaları yürütmek üzere bir Geçici Yürütme Kurulu oluşturulmuştur. Toplantı sonunda bir çağrı metni yayınlanmış, metinde "eşitlikçi, özgürlükçü, demokratik, kamucu, dayanışmacı, laik, bağımsız, toplumcu bir cumhuriyet ve ülke için; gericiliğe, faşizme, emperyalizme, piyasacı yağma düzenine ve bunları temsil eden AK Parti rejimine karşı birlikte yola çıkıyoruz." ifadeleri ile birlikte belirlenen ilke ve amaçlar doğrultusunda, Birleşik Haziran Hareketi'nin bir halk hareketinin çağrıcısı olduğu belirtilmiştir.^[10]

Ülkemizin faşist ve dinci/mezhepçi zorbalığa sürüklenmesine dur diyoruz. Emekçilerin insanlık dışı çalışma koşullarına mahkûm edilmesine, taşeronlaşmaya ve güvencesizliğe karşı, insanca bir yaşamı savunuyor, iş cinayet ve katliamlarının önlenmesi için mücadele ediyoruz. Piyasacı talan ekonomisine karşı çıkıyor, özelleştirme yağmasına karşı halkçı-kamucu bir ekonomiyi savunuyoruz. Dinin siyasal ve toplumsal yaşamı belirlemesine karşı laik ve özgür bir yaşam için bir araya geliyoruz. Bölgemizdeki emperyalist boyunduruğa karşı direnen halkların yanında yer alıyor, ülkemizin Ortadoğu’da savaşa sürüklenmesine karşı barışı savunuyor, bağımsız bir ülke ve kardeşce bir bölge istiyoruz. Kürt sorununun çözümünde özgürlük temelinde kardeşlik ve birlikte yaşama iradesine dayalı, adil, onurlu bir barışı ve eşit yurttaşlığı esas alan bir çözüm için güçlerimizi birleştiriyoruz. Her tür cinsel ayrımcılığa, şiddete ve baskıya karşı duruyor, kadın cinayetlerine son vermek için harekete geçiyoruz. Doğanın tahribine, kentlerimizin ve yaşam alanlarımızın kar amacıyla yağmalanmasına karşı mücadeleyi her alana yayıyoruz.

Toplantı sonrasında yapılan açıklamalarda, imzacılardan ODTÜ Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi öğretim üyesi Doç. Dr. Tarık Şengül, ülkenin savaş ile karşı karşıya kaldığı ve içinde bulunduğu ortamda emeğiyle geçinen herkesin bir muhalefet ve iktidar alternatifine ihtiyacı olduğunu belirtirken, Halkın Türkiye Komünist Partisi kurucularından, yazar ve siyasetçi Metin Çulhaoğlu ise Türkiye'nin gidişatına ciddi bir direnç gösterecek ve Türkiye'yi içinde bulunduğu durumdan kurtaracak bir hareketin kurulmasını gerçekleştirdiklerini belirmiştir.^[11]

Harekete, birçok akademisyen, Özgürlük ve Dayanışma Partisi, Komünist Parti, Halkın Türkiye Komünist Partisi, Emekçi Hareket Partisi, Türkiye Komünist Partisi 1920, Devrimci Hareket dergisi, RED Hareketi, Sosyalist Demokrasi için Yeni Yol dergisi, Sosyal Demokrasi Vakfı (SODEV), Türk Mühendis ve Mimarlar Odaları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı, Türk Tabipler Birliği Başkanı, DİSK Sosyal-İş Başkanı, DİSK Birleşik Metal-İş Başkanı ve CHP’li milletvekilleri Gökhan Günaydın, İlhan Cihaner ve Hüseyin Aygün destek vermiştir.^[11] Gençlik ve öğrenci örgütleri olan Fikir Kulüpleri Federasyonu, Komünist Gençlik, EHP Gençliği, Devrimci Yol'da Devrimci Gençlik ve Gençlik Muhalefeti de hareket içinde yer alacaklarını açıklamışlardır.^[12][13]

Birleşik Haziran Hareketi kuruluş metni imzacıları şu şekildedir:^[11]

Kuruluş çağrısının yapılmasının ardından Kasım ve Aralık ayları boyunca Birleşik Haziran Hareketinin İstanbul, Ankara ve İzmir'in yanı sıra Diyarbakır,Samsun, Antalya, Bursa, Eskişehir, Trabzon, Mersin, Kocaeli, Kırklareli, Çanakkale, Yalova gibi birçok ilde gerçekleştirilen forumlarla yerel meclislerin kuruluş çalışmaları başlatılmıştır. Mahalle, semt ve il forumlarının yanı sıra Ankara'da Emekçi Forumu ve Kültür, Sanat ve Bilim Emekçileri Buluşması gerçekleştirilmiştir.^[14][15] Ayrıca, başta ODTÜ olmak üzere Ankara Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi gibi çeşitli yüksek öğretim kurumlarında öğrenci meclisleri kurulmuş ve forumlar yapılmıştır. Bu dönemde BHH ilk kitlesel eylemini Yatağan işçilerine destek olmak amacıyla İstanbul'da düzenlemiştir.^[16]

21-23 Aralık tarihlerinde illerde düzenlenen forumların ardından İstanbul'da Bostancı Gösteri Merkezi'nde, Ankara'da Ahmet Taner Kışlalı Spor Salonu'nda ve İzmir'de İsmet İnönü Kültür Merkezi'nde "Gericiliğe ve Faşizme Karşı Haziran Çağırıyor" sloganıyla büyük buluşmalar gerçekleştirilmiştir. Gerçekleştirilen etkinliklere çok sayıda sanatçı, akademisyen katkıda bulunmuştur.^[17]

Türkiye genelinde yürütülen çalışmalarla yerel meclislerin kurulması ve forumlar düzenlenmesinin ardından, 27-28 Aralık 2014 tarihlerinde kurucu etkinliğe katılan imzacılar ve yerel meclislerde seçilen delegelerle 1.Haziran Türkiye Meclisi Ankara'da İnşaat Mühendisleri Odası Teoman Öztürk Toplantı Salonu'nda toplanmıştır. Toplantılarda Haziran Hareketi'nin kuruluş sürecinin değerlendirilmesi yapılmış, siyasal gündem ışığında Türkiye Meclisinin temel işlevleri, işleyiş kuralları, temsil ilkeleri tartışılmıştır. Aynı zamanda emperyalist savaş ve iç savaş tehlikesi, AK Parti rejimi ve düzenine karşı toplumsal muhalefetin ve mücadelenin ana doğrultusu, siyasal yol ve yöntemleri gibi konular meclisin siyasal gündem maddelerini oluşturmuştur.^[18]

Toplantılar boyunca, ÖDP Eş Genel Başkanları Alper Taş ve Bilge Seçkin Çetinkaya, KP Merkez Komite Üyesi Aydemir Güler, HTKP Merkez Komite Üyesi Erkan Baş, CHP Milletvekili Gökhan Günaydın gibi siyasi parti temsilcilerinin yanı sıra Korkut Boratav, Gamze Yücesan Özdemir gibi akademisyenler, Yeraltı Maden İş eski Genel Başkanı Çetin Uygur, Yurt Gazetesi yazarı Hakan Gülseven, İleri Haber Genel Yayın Yönetmeni Can Soyer, Validebağ Gönüllüleri, Soma maden işçileri, yerel meclis üyeleri gibi birçok kişi veya kişiler tartışmalara katkıda bulunmuştur.^[19]

BHH Haziran Türkiye Meclisinde delegelerce birçok karar önerisi sunulmuş ve bunlar karara bağlanmıştır. İlk olarak, Türkiye Meclisinin yılda en az bir kere toplanması karar altına alınmış ve karar aşamasının yerelden genel meclislere doğru oluşması benimsenmiştir. Ayrıca, BHH meclislerinde kadın-erkek eşitliği gözetilmesi, adaylıkların gönüllülük esasına dayalı olarak cinsiyet ve cinsel yönelimlere göre belirlenmesi kabul edilmiştir. Bunun yanı sıra, 1 Ocak 2015 tarihinden itibaren tüm Türkiye genelinde Bilimsel ve Laik Eğitim İçin Ayaktayız! başlıklı bir çalışmanın başlatılacağı ve bir günlük okul boykotu düzenleneceği kararlaştırılmıştır.^[20]

Toplantılar sonunda "Hazirandayız! Ayaktayız!" başlığı ile bir sonuç bildirgesi yayınlanmış ve bildirgede iş cinayetlerinin yaşanmadığı, kadınların özgürce yaşadığı ve şiddete maruz kalmadığı, cinayetlere kurban gitmediği, halkların barışının sağlandığı, çevrenin, derelerin ve ağaçların tahrip edilmediği, eğitimde gericiliğe izin verilmeyen bir ülke için yola çıkıldığı vurgulanmıştır. "Bizi kavgaya davet ediyorlar, davetleri kabulümüzdür!" sloganıyla son bulan bildirgede BHH ile ilk barikatın kurulduğu öne sürülmüş, Türkiye'de hüküm sürdüğü düşünülen gericiliğe ve faşizme karşı mücadele çağrısı yapılmıştır.^[2]

BHH Yürütme Kurulu toplantılarda delegelerce seçilmiş ve şu şekildedir:^[20]

Toplantılarda belirlenmesi planlanan BHH logosu, seçilen Yürütme Kurulunun kararına bırakılmıştır.

2015 yılının ilk günlerinde BHH ilk kitlesel eylemini 7 Ocak günü meydana gelen Charlie Hebdo saldırısını kınamak amacıyla "Charlie İçin Ayaktayız!" sloganıyla 8 Ocak günü İstanbul'da gerçekleştirmiştir. Konuya dair yapılan açıklamada gericiliğin ve İslamcı faşizmin Türkiye'de olduğu gibi dünyada da giderek saldırganlaştığı iddia edilmiş, buna karşı eşitlik, özgürlük, kardeşlik ve Charlie Hebdo için buluşmanın düzenlendiği belirtilmiştir.^[21]

BHH, 1.Haziran Meclisinde alınan kararlar doğrultusunda 2015 yılı Ocak ayında tüm Türkiye'de Alevi örgütleri ve diğer siyasi parti-örgütlerle birlikte Laik ve Bilimsel Eğitim için Ayaktayız! sloganıyla düzenlenen bir günlük eğitim boykotunun öncülüğünü yapmış,^[22] bu süreç içerisinde birçok üyesi "Hırsız, Katil Erdoğan!" sloganı attıkları gerekçesiyle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a hakaret suçlamasıyla çeşitli illerde gözaltına alınmış ve tutuklanmıştır.^[23]

Birleşik Haziran Hareketi, 18 Şubat 2015 tarihinde Haziran 2015'te gerçekleştirilen genel seçimlere dair tavrını ve tercihlerini belirlemek üzere bir açıklama yayınlamış, konunun yerel meclislerde tartışılarak sonuca varılacağını belirtmiştir. Yayınlanan metinde, Haziran Hareketi'nin bağımsız siyaset hattının ve bütünlüğünün korunması, daha önce belirlenen ülkenin bağımsızlığının emperyalizme karşı korunması, bu amaçla NATO'dan çıkılması ve Amerikan askeri üslerinin kapatılması, kamuculuk ekseninde özelleştirmelerin durdurulması ve taşeronlaştırmanın sonlandırılması, Kürt sorununda barışçı, eşitlikçi ve özgürlükçü bir çözüm, toplumsal yaşamın dinsel kurallarla şekillendirilmesinin önüne geçilmesi gibi ilkeler çerçevesinde bir politik hat çizileceği vurgulanmıştır.^[24]

Wikimedia Commons'ta Birleşik Haziran Hareketi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Birleşik Haziran Hareketi web sitesi 21 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.