İçeriğe atla

Birinci Yanya Muharebeleri

Koordinatlar: 39°39′49″K 20°51′08″D / 39.66361°K 20.85222°D / 39.66361; 20.85222
Birinci Yanya Muharebeleri
Birinci Balkan Savaşı
39°39′49″K 20°51′08″D / 39.66361°K 20.85222°D / 39.66361; 20.85222
Tarih15-25 Aralık 1912
Bölge
Yanya Vilayeti, Osmanlı Devleti (Bugünkü Ioannina Epir Bölgesi, Yunanistan)
Sonuç Osmanlı Zaferi
Yunanların Manalusa'daki ufak toprak kazançlarına karşın sonrasında Osmanlıların ağır kayıp verme pahasına toprak kazançları ile biten Osmanlı Zaferi
Manalusa Muharebesi (15-21 Aralık)-Pirik Yunan Zaferi[1]
Lüzeç Muharebesi (15-25 Aralık)-Osmanlı Zaferi[2]
Taraflar
Yunanistan Krallığı Yunan KrallığıOsmanlı İmparatorluğu Osmanlı İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
Yunanistan Krallığı Konstantinos SabuncakisOsmanlı İmparatorluğuEsat Paşa
Osmanlı İmparatorluğuVehip Paşa
Osmanlı İmparatorluğuMiralay Cavit Paşa (ölü)
Güçler
Epir Ordusu'na Bağlı Birlikler
İlave olarak Selanik'ten gelen Teselya Ordusu'nun 2.Tümeni[2]
Toplamda: 25.000 asker[3]		Yanya Kolordusu[2]
Toplamda:35.000 asker[3]
Kayıplar
Manalusa Muharebesi: 33 ölü- 325 Yaralı[1]
Lüzeç Muharebesi: Ağır		Manalusa Muharebesi: 60 ölü- 150 Yaralı[1]
Lüzeç Muharebesi: Yunanlardan daha az

Birinci Yanya Muharebeleri, Birinci Balkan Savaşı sırasında Pista Muharebesi akabinde Yunanların doğrudan Osmanlı Yanya Kolordusundan Yanya Kalesi'ni almak için yaptığı saldırılardır. Yunanların Manalusa Muharebesi'nde zorlukla kazandığı küçük ilerleme haricinde muharebeler Osmanlı lehine sonuçlanmış hatta Osmanlılar asker kaybı pahasına firarlara rağmen Epir Ordusundan bir kısım ek topraklar kazanmış ve Yanya Kalesi üzerindeki saldırılar geçici sürede olsa engellenmiştir.

Muharebeler Öncesi

Osmanlı Ordusu son olarak Pista Muharebesi'ni kaybetmesi akabinde tamamen Yanya müstahdem bölgesine çekilmiş ve Yunanlar kuzeydeki yerler haricinde 3 yönden Yanya'yı kuşatır hale gelmiştir. Bu muharebeler sürerken 20 Aralıkta Yunanlar Görice Muharebesi ile Görice'yi de alarak kuzeyden de Yanya Kolordusunu takviye alamaz hale getirmiştir. 15 Aralıkta 25.000 kişiye ulaşan Epir ordusu[3] bu tarihte artık Yanya Kolordusu'nu kuşatma ve yok etme amaçlı saldırıya geçerek Yanya Muharebelerini başlatır.

Muharebeler

Manalusa Muharebesi (15-21 Aralık 1912)

14 Aralık'ta Pista zaferinin ardından Yunan Epir Ordusu Yanya Bijan kalesinin güney batısındaki Manalusa Tepelerindeki Osmanlı mevziine ve aynı anda güneydoğudaki Lüzeç köyündeki Osmanlı mevziilerine saldırıya geçer.Buradaki ana amaç Yanya savunmasında önemli yer tutan Bijan (Bizani) kalesinin ikili kıskaçla alınmasıdır.[4] Eğer burası çevresi alınırsa Yanya kaçınılmaz şekilde düşecektir.

Manalusa (Μανολιάσα Monaliasa) tepelerine yapılan Yunan saldırısı ile, tepeyi tutan son yenilgilerle morali bozuk ve disiplin yönünden zayıf Osmanlı birliklerinden tepe alınır. Ancak Esad Paşa ne pahasına olursa olsun tepenin Yunanların elinden alınmasını emreder.[4] 15 Aralıkta takviye birliklerle birlikte bölgede Miralay Cavit Paşa'nın 21. Piyade Tümeninin ve Cevat Paşa'nın olduğu Osmanlı birlikleri vardır.

Miralay Cavit Paşa elindeki birliklerle Yunanlar tepeye yerleşmeden saldırıya geçme taraftarı olduğundan birliğinin başında askerlerinin moralini yükseltip en ön safta saldırıya geçer ancak bir süren sonra kendisi şehit olur. Yerine kurmay başkanı Emin bey geçer ancak o da yaralanır. Saldırıları püskürten Yunanlar ilerlemeye başlarlar. Tümendeki Yanya ve Malakas taburları Lüzeç'e kadar geri çekilip Yunan ordusu Lüzeç sırtlarını ele geçirir. 21. Tümen tekrar takviyelerle 16 Aralıkta saldırıp Manalusa'nın güney tarafını alır ancak bu defa da Yunanlar kendi birliklerini toplayıp takviyelerle karşı saldırıya geçip 21.Tümen saldırısı tekrar püskütür. Bijan tarafını da topçu ateşine tutarlar. İki tarafın topçu düellosu da gün boyu sürer durur.Miralay Hüsnü bey komutasında 18.tümene bağlı birlikler 16-17 Aralıkta yardıma gelirler. 4 tane Osmanlı saldırısı buna rağmen Yunanlarca geri püskürtülmüştür. Yunanların bu başarısının bir sebebi de topçu birliklerini çok iyi pozisyonda korumalı şekilde geçide konumlandırmalarıdır. Osmanlıların topçuları ise açıktadır.[1] 19 Aralıkta Osmanlılar tekrar saldırıya geçer ve bu seferki saldırı başarıya ulaşır. İlaveten Yunan topları Osmanlıdan teknolojik olarak ileri daha seri ateş edebilmektedir. Manalusa geri alınırsa da Yunanlar tekrar zayıflamış Faik bey komutasındaki tümene saldırır Bijan kalesine iyice yaklaşırlar kaledeki topçu bataryaları yoğun ateşle düşmanı engellese de Yunanların ele geçirdiği mevzileri de geri alınamamaktadır. Bijan'daki (Bizani'deki) karargahtaki barakaların bir kısmı Yunan topçu ateşi ile tahrip edilince karargah Kaçka'ya taşınır.[1] 21 Aralıkta buradaki birliklere avcı hattına kadar çekilip burada savunmada kalmaları talimatı verilir. Muharebede Osmanlı 60 ölü 150 Yaralı, Yunanlar ise 33 ölü 325 yaralı kaybı vermiştir.[1] Yunanların Osmanlılara yakın kayıplarına karşın muharebe Yunanlar lehine sonuçlanmıştır.

Lüzeç Muharebesi (15-25 Aralık 1912)

Manalusa Muharebesi'nin tam aksine olarak Lüzeç'te 15 Aralık'ta saldırıya geçen Yunanlar 57.Piyade alayının 3. taburunun çok sert direnişi ile karşılaşmıştır. Yunan kuvvetlerinin ilk saldırıları püskürtülmüştür ancak Yunanların sonradan gelen takviye birlikleri ve Osmanlı redif askerlerinin gereksiz geri çekilmesi ile tekrar saldırıya geçmiştir. Osmanlı birlikleri gerilemiş fakat direnişlerini sürdürmüştür.16 Aralıkta gün boyu süren çatışmaların ardından Esat Paşa birliklerine gece saldırı yapma emri verir. 16 Aralık gecesi taarruza geçen Osmanlı birliklerinin 67. ve 69. piyade taburları Yunanları durdurmakla kalmayıp birde bir Yunan müfrezesini de kuşatır ağır kayıplar ve bir kısım subaylarının yaralanması ile Yunanlar geri çekilmek zorunda kalır. Yunan topçu bataryalarının kendi çekilen askerlerini Osmanlı askeri sanıp ateş açmaları da kayıplarını daha da ağırlaştırır.[5]

Ancak yorgun düşen Osmanlı 21. tümeni düşmanını takip edemez. Bunun üzerine Yunanlar takviye birliklerle toparlanıp tekrar saldırıya geçip Osmanlıları tekrar geriletirler. 17 Aralık günü sis altında çatışmalar ağır aksak ilerler. 18 Aralıkta Esad Paşa Osmanlı batı ordusu komutanlığı ile temasa geçip Arnavutluk'a çekilen Vardar ordusunun birliklerinden bir kısmını ister. İsteği kısmen kabul edilir bunlar olurken sol kanattan olmak üzere birliklerine saldırı emri verir. Gelen takviyelerle saldırıya geçen Osmanlı Ordusu Manalusa Muharebesi ile kaybedilen Manalusa sırtlarını, Aya İlya ve Lüzeç mevziilerini Yunanlardan geri alır. 19 Aralıkta Osmanlı ilerleyişi yüksek kayıplarla yavaş olarak sürse de Yunanlarda büyük çok daha ağır kayıplara uğramaktadır. Sabuncakis Genel komutanlıka başvurmuş, birliklerini toparlamak için harekâtı durdurmayı talep etmektedir.[6]

Ancak Osmanlılar içinde harekâtta sorunlar vardır zira Osmanlı Garp ordusu Esad Paşa'nın ek takviye, top mermisi ve Yanya Ordusunun elindeki Sahra toplarına nazaran engebeli arazide daha hızlı hareket eden Yunanların elindeki Dağ toplarından takviye olarak birliklerine verilmesi istemlerini reddeder.[7] Garp Ordusu kuşatılan İşkodra'dan Yanya'nın daha iyi durumda olduğu düşüncesindedir ve elde kalan sınırlı sayıdaki birlikleri İşkodra savunması için ayırmıştır. Esad Paşa derin bir hayal kırıklığına uğrar. Ancak birlikleri ile buna rağmen saldırıyı sürdürür. Osmanlı Ordusu 22 Aralıkta Manalusa'daki Manalusa Muharebesinde Yunanların ele geçirdiği mevziilerinin tamamını geri alır. Sonrasında Kanlıtepe'yi Yunanlardan geri alır ve 25 Aralıkta Yunanlar Lüzeç- Manalusa bölgesinden çekilir. Kısacası Yanya saldırılarına tamamen son verip geri çekilmek zorunda kalırlar ve Birinci Yanya Muharebesi Osmanlı zaferi ile sonuçlanır.[6]

Sonuçları

Birinci Yanya Muharebesi her ne kadar Osmanlı zaferi ile sonuçlanmış olsa da verilen kayıplara karşın Osmanlı Batı Ordusu komutanlığı gerekli takviyeleri orduya yapamamıştır. Öte yandan Arnavut firarları ve top mermisi takviyesi yapılamaması ve Esad Paşa'nın istediği dağ toplarının sağlanamaması savaşta giderek durumun Yanya'da Osmanlılar aleyhine dönmesinin önünü açmıştır. Öyle ki sadece Yanya redif tümeninden firar eden Arnavutların sayısı bile 2033 kişiyi bulmaktadır.[8] Öte yandan Osmanlılar Yunan çete saldırıları ile de uğraşmak zorunda kalmıştır. Yine Görice'nin Yunanlarca ele geçirilmesi de Yanya ordusunun ikmal hatlarının zayıflamasının diğer bir nedenidir. Öyle ki oluşan durum neticesi asker yemekleri bile aralık sonunda aksamaya başlamıştır.

Oluşan bu durumda rağmen Esad Paşa ve Yanya Kolordusu İkinci Yanya Muharebelerinden de başarı ile ayrılmıştır. Bu muharebeler esnasında Osmanlı'ya sadık az miktarda Arnavut milisler Saranda'daki Yunanların takviyelerini aldığı limanı basıp limanın uzun bir süre faaliyet gösteremez hale getirmiş Yunanlara gelen erzak ve ekipmanı tahrip etmiştir.[9] Ancak bu başarılar bile durumu tersine çevirememiştir. Zira II. Yanya Muharebelerinde Yanya kolordusu Yunanları ağır kayıplara uğratsa da kendileri de ağır kayba uğramış, Osmanlı top bataryaları neredeyse cephanenin tümünü harcamış ve yeni cephane gelmemiştir. Kaybedilen erlerin yerine yeni askerde gönderilmemiştir. Yunanlar ise sürekli takviye ve topçu takviyesi almaktadır. Netice olarak 3.Yanya Muharebesi olarak da bilinen Bizani (Bijan) Muharebesi ile Yanya kalesi düşmüş ve bölgedeki Osmanlı kuvvetleri teslim olmak veya bölgeden çekilmek zorunda kalmıştır

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f Yüksel Nizamoğlu,(2010) Vehip Paşa (Kaçı)'nın Hayati ve Askeri Faaliyetleri (Doktora Tezi),İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,s.86-89
  2. ^ a b c Edward J. Erickson (2003), Defeat in Detail - The Ottoman Army in The Balkans, 1912-1913, s.235
  3. ^ a b c Richard C.Hall, The Balkan Wars 1912–1913 Prelude to the First World War,Routledge,2000 s.64
  4. ^ a b Erickson s.293
  5. ^ Nizamoğlu s.90-91
  6. ^ a b Nizamoğlu s.91-93
  7. ^ Askerî Tarih Belgeleri Dergisi, Sayı: 78, Yıl: 29, Aralık 1980, Belge No: 1722, s. 57-59.
  8. ^ Fevzi: Garbi Rumeli’nin Sureti Ziyaı ve Balkan Harbinde Garp Cephesi, İstanbul, Genkur. Matbaası, 1927, s. 344
  9. ^ Hall, s.84

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Birinci Balkan Savaşı</span> Balkan Birliği ile Osmanlı Devleti arasında 7 Ekim 1912-30 Mayıs 1913 tarihleri arasında gerçekleşen savaş

Birinci Balkan Savaşı, 7 Ekim 1912-30 Mayıs 1913'te Bulgaristan Krallığı, Sırbistan Krallığı, Yunanistan Krallığı ve Karadağ Krallığı'ndan oluşan Balkan Birliği'nin Osmanlı Devleti'ne karşı başlattığı savaş. Bu savaş ile Balkan devletleri, Osmanlı Devleti'nin Balkanlardaki topraklarının büyük bir bölümünü ele geçirmiştir. Bu savaş sonucunda Osmanlı Devleti Edirne ve Kırklareli'ne kadar olan Midye-Enez Hattı'nın batısındaki tüm topraklarını Balkan devletlerine bırakmak zorunda kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Kırkkilise Muharebesi</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Bulgaristan Krallığı arasında geçen savaş

Kırkkilise Muharebesi veya Kırklareli Muharebesi, Osmanlı İmparatorluğu ile Bulgaristan Krallığı orduları arasında geçen Birinci Balkan Savaşı'nın bir parçası olan; 22 Ekim 1912 tarihinde başlayan ve 24 Ekim 1912'de Osmanlı ordusunun doğu Trakya'da yenilgisi, Bulgar zaferi ile son bulan; Osmanlı İmparatorluğu'nun I. Balkan Savaşı'nı kaybetmesine sebep olan en önemli muharebelerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Yenice Muharebesi</span> I. Balkan Savaşıda bir muharebe

Yenice Muharebesi veya Giannitsa Muharebesi, 19- 20 Ekim (2- 3 Kasım 1912 tarihleri arasında yapılan, Yunanların zaferiyle sonuçlanan bir Balkan savaşı muharebesi. Gerek Yunan ordusunun doğru taktiği, gerek de Yunan ordusunun ve donanımının sayıca Osmanlı Devleti'nin savaştaki ordusundan fazla olması Yunan ordusunun zaferini kesinleştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Lüleburgaz Muharebesi</span>

Lüleburgaz Muharebesi veya Karaağaç Muharebesi ya da Pınarhisar Muharebesi, Birinci Balkan Savaşı'nda, 29 Ekim-2 Kasım tarihleri arasında; Bulgaristan Krallığı ile Osmanlı İmparatorluğu ordusu arasında yapılan ve Bulgar ordusunun kesin zaferi, Osmanlı ordusunun ağır yenilgisi ile sonuçlanan muhârebedir. Bu muhârebe de Kumanova Muharebesi, Kırkkilise Muharebesi ve İmroz Deniz Muharebesi ile birlikte, Osmanlı İmparatorluğu'nun Birinci Balkan Savaşı'nı kaybetmesine sebep en önemli muhârebelerden biri olarak görülmektedir. Ayrıca I. Balkan Savaşı'nın asker katılımı bakımından en büyük ve en geniş katılımlı muhârebelerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Bijan Muharebesi</span>

Bijan Muharebesi veya Üçüncü Yanya Muharebesi, Balkan Savaşları'nda 4-6 Mart 1913 tarihlerinde gerçekleşen muharebe. Savaşın sonunda gerçekleşen bu muharebe birçok bakımdan savaşın seyrini değiştirmiştir. Bizani, Yanya'daki en iyi istihkam edilmiş bölgelerden biriydi. Yanya ile birlikte 128 toptan kurulu 21 batarya ile korunuyordu. Vizani istihkamı da bizzat Wilhelm Leopold Colmar Freiherr von der Goltz tarafından inşa ettirilmişti. Yanya'nın savunmasında olduğu gibi bu muharebede de Esat Paşa ve kardeşi Vehip Paşa komutadaydı. Yunan ordusunun başında ise Prens Konstantin ve General Sabuncakis bulunuyordu.

Kalimantsi Muharebesi, İkinci Balkan Savaşı sırasında, 17-24 Temmuz 1913'te Bulgar Ordusu ile Sırp-Karadağ ordusu arasında Vinitsa'da aynı adı taşıyan köyün yakınında yapıldı. Bu muharebesinde, Dördüncü Bulgar Ordusu savunma zaferi kazanıp Sırp saldırısını durdurmayı başardı ve Struma Vadisi'ndeki Yunan birlikleriyle birleşmelerini de engelledi.

<span class="mw-page-title-main">Zivin Muharebesi</span>

Zivin Muharebesi 25-26 Haziran 1877 tarihinde, Rus İmparatorluğu ile Osmanlı Devleti arasında gerçekleşen ve Osmanlı zaferi ile sonuçlanan muharebedir.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Çatalca Muharebesi</span>

Birinci Çatalca Muharebesi 17 ve 18 Kasım [E.U. 4-5 Kasım] 1912 tarihinde gerçekleşmiş ve Osmanlı zaferi ile sonuçlanmıştır. Birinci Balkan Savaşı'nın Lüleburgaz Muharebesi'yle birlikte en büyük muharebelerinden biri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Çatalca Muharebesi</span>

İkinci Çatalca Muharebesi 3 Şubat 1913'ten başlayıp Londra Antlaşması’nın imzalanmasına kadar süren döneme kadar Bulgarlar ile Osmanlı İmparatorluğu arasında İstanbul için yapılan bir dizi çatışmalar silsilesinin genel adıdır.

Beşpınar Muharebesi veya Pente Pigadia Muharebesi Birinci Balkan Savaşında Osmanlılar ile Yunanistan Krallığı arasında yapılmış bir muharebedir.

Soroviç Muharebesi, kimi kaynaklarda Vevi Muharebesi olarak da geçer, eski takvime göre 21–24 Ekim 1912 (O.S.), tarihinde Birinci Balkan Savaşı esnasında yapılmış bir muharebedir. Bu muharebe 1. Balkan Savaşındaki az sayıdaki Osmanlı zaferlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Manastır Muharebesi</span>

Manastır Muharebesi, bugünkü Makedonya'daki Manastır şehri yakınlarında Birinci Balkan Savaşı sırasında 16-19 Kasım 1912 tarihinde gerçekleşmiş bir muharebedir.

<span class="mw-page-title-main">Kılkış-Langaza Muharebesi</span>

Kılkış-Langaza Muharebesi Yunanistan Krallığı ile Bulgaristan Krallığı arasında İkinci Balkan Savaşı sırasında yapılmış muharebedir. İki ordu da Orta Makedonya'nın Kılkış yerleşim biriminde karşılaşmış ve 19-21 Haziran 1913'te yapılan bu muharebeden Yunanlar galip ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Driskos Muharebesi</span>

Driskos Muharebesi, 9-11 Aralık 1912'de gerçekleşti.Ancak Konduravki köyü mevkiindeki çatışmalar nedeniyle bu muharebe Konduvraki- Driskos Muharebesi olarak da bilinir. Bu muharebe Birinci Balkan Savaşı sırasında Alexandros Romas komutasındaki Yunan kuvvetleri ile General Esad Paşa komutasındaki Osmanlı kuvvetleri arasında yapılan bir muharebedir. Muharebe, Yunan Ordusunun Hani Kamber Ağa'daki Osmanlı savunma hattına saldırmasıyla başladı.

21-23 Ekim 1912 Tarihleri arasında Yunan Epir Ordusunun birlikleri ile Yanya Kolordusu kuvvetleri arasında gerçekleşen muharebedir. Yanya kolordusunun Balkan Savaşı'nda girdiği ilk muharebe olup Osmanlı zaferi ile sonuçlansa da bu muharebedeki bazı hatalar hemen ardından girişilen Gribova Muharebesi'ndeki yenilgi bu başarının kullanılamamasına neden olmuştur.

Gribova Muharebesi, Osmanlı Yanya Kolordusu ve Yunan Epir Ordusu arasındaki muharebelerden biridir. İki ordunun karşı karşıya geldiği ilk muharebe olan Komçiadis Muharebesi tam hedeflenen gibi olmasa da Osmanlı zaferi ile 23 Ekim günü sonuçlanmış ve Komçiadis geçidindeki Yunan ordusu birlikleri Arta (Narda)'ya kadar ötelenmiştir. Ancak Yunan Epir ordusu Gribova tepelerindeki yamaçları ellerinde tutmaktadır. Komçiadis muharebesinin zaferle sonuçlandığı anda Esad Paşa Gribova yamaçlarının alınması için birliklerine emir verir. Komçiadis muharebesindeki başarı ve zaferin nimetlerinden yararlanabilmek için bu mevziilerinde alınması elzemdir.

Birinci Balkan Savaşı Muharebeleri arasındadır. Yunan Zaferi ile sonuçlanan bu muharebe akabinde Yanya Kolordusu Yanya Müstahdem Mevkii'ne çekilmek zorunda kalmış ve Yanya'yı doğrudan ele geçirmek için Yunan saldırıları ve kuşatması başlamıştır.

İkinci Yanya Muharebesi veya Muharebeleri 5 Ocak 1913 ile 20 Ocak 1913 arasında hazırlık muharebelerinin ve 20-23 Ocak arasında ise esas muharebenin yapıldığı bir muharebeler silsilesidir. 5-20 Ocak tarihleri arasındaki Yunan ordusunun asıl muharebe öncesi Yanya'yı tamamen kuşatma amaçlı Dristinik ve Aydonat (Çamlık) Muharebelerinin ikisi de Osmanlı zaferi ile sonuçlanmıştır. Bu arada Osmanlı'ya bağlı Arnavutlar ve düzensiz birlikler Yunanların ikmal hattı olan Saranda limanına baskın yapıp Yunanların asıl saldırı için malzeme ve ikmal götürmelerini geciktirmişlerdir. 20 Ocak-23 Ocak arasındaki muharebe ise Yunanların ufak toprak kazançlarına karşın ağır kayıplara uğramasına neden olmuş ve Yunanlar saldırılarını durdurmak zorunda kalmıştır. Kısacası muharebeler baştan sona Osmanlı zaferi ile sonuçlanmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.