İçeriğe atla

Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı

Başlığın diğer anlamları için Beş yıllık plan sayfasına bakınız.
Makale serilerinden
"Anavatan", 1927
Siyaset
Toplumsal
Eğitim ve kültür
Ekonomi
Hukuk

Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı (BBYSP olarak da bilinen), 17 Nisan 1934 tarihinde Türkiye'de yürürlüğe konulan, 1934-1938 yılları arasında sanayi gelişiminin hedeflendiği plandır.[1]

Sovyetler Birliği'nin Birinci Beş Yıllık Plan'ından tecrübeli SSCB'nin teknik ve mali yardımıyla hayat bulan, Sovyet uzmanların hazırladığı raporların yanı sıra Amerikalı uzmanların raporlarından da yararlanılarak,[2] ham maddeleri Türkiye'de bulunan veya sağlanabilecek sanayinin kurulması amaçlandı. Büyük sermaye ve ileri teknoloji gerektiren sanayi devlete bırakıldı. Kurulmasına karar verilen sanayinin üretim kapasitesi ile Türkiye'nin ihtiyaç ve tüketimi arasındaki paralellik kurulması hedeflendi.[3] Planda yirmi fabrika kurulması teklif edildi. Ekonomik gelişmenin ülkenin çeşitli yörelerine dengeli bir şekilde dağıtılması hedeflendi.[4]

Planın gerçekleşmesi için başlangıçta 44 milyon Türk lirası tahsis edilmiş, daha sonra bütçe %127 oranında artırılarak 100 Milyon Türk lirasına çıkarılmıştır.[5]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ İlkin ve Tekeli, s.179-180
  2. ^ "Alkan SOYAK, Türkiye'de İktisadi Planlama: DPT'ye İhtiyaç var mı?, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 4 (2) 2003, s.173". 6 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2014. 
  3. ^ İnan, 1972 s.13, 16; "İktisadi Programın Ana Hatları", Hakimiyeti Milliye, 9 Ocak 1934
  4. ^ İnan, 1972,"İktisadi Programın Ana Hatları" 'Raporlar' bölümünde, s.17
  5. ^ "Türkiye'de iktisadi planlama uygulamaları". ktu.edu.tr/. 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2018. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İzmir İktisat Kongresi</span> 1923te gerçekleşen tarihî kongre

İzmir İktisat Kongresi veya I. İktisat Kongresi, İzmir'de Banka-Han binasında toplanan 1135 delege ile yeni Türkiye'nin ekonomik sorunlarının tartışıldığı bir kongredir. Dönemin Türkiye yönetici kadrosu Kurtuluş Savaşı ile kazanılan zaferden sonra prensip olarak siyasi ve ekonomik bağımsızlığı öngörmüştü. TBMM'nin bu dönemde başlıca uğraşısı yurdu işgalden kurtarmak olsa da, öngörülen bu ekonomik bağımsızlık hedefinin nasıl gerçekleştirileceğine dair bir kongre yapıldı. Başkanı Kazım Karabekir seçildi.

<span class="mw-page-title-main">Türk Dil Kurumu</span> Türkçeyi incelemek ve Türkçenin gelişmesi için çalışmak amacıyla oluşturulmuş kamu kurumu

Türk Dil Kurumu (TDK), Türkçeyi incelemek ve Türkçenin gelişmesi için çalışmak amacıyla 12 Temmuz 1932'de Mustafa Kemal Atatürk tarafından kurulan kurumdur. Türkiye'nin başkenti Ankara'da yer alan kurum, Türk dili üzerine çalışmaların yapılıp yayımlandığı bir merkezdir. Türk Dil Kurumu 1955'ten başlayarak çeşitli dallarda ödüller verdi. Ödüller her yıl 26 Eylül Dil Bayramı'nda Ankara'da yapılan törenle sahiplerine verilirdi. Ödül verilen dallar farklı yönetmeliklere göre zaman zaman değişirdi. 1983'te Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu bünyesine alındıktan sonra Türk Dil Kurumu ödülleri kaldırıldı. Günümüzde "Türk Diline Hizmet Ödülleri"ni vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Afet İnan</span> Türk sosyolog ve tarihçi

Afet İnan, Türk sosyolog, tarihçi ve akademisyen. Mustafa Kemal Atatürk'ün manevi kızıdır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye ekonomisi</span> Uluslararası Para Fonu (IMF) tarafından gelişmekte olan olarak tanımlanan piyasa ekonomisi

Türkiye, OECD ve G20'nin kurucu üyesidir ve E7 ülkeleri, GOBLE'ler ve YSÜ'ler arasında sınıflandırılmaktadır. 2023 yılı itibarıyla Türkiye ekonomisi nominal GSYİH'ye göre dünyanın en büyük 17, Avrupa'nın ise Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya ve İspanya'dan sonra en büyük 6'ıncı ülkesi konumundadır. ekonomisidir. Aynı zamanda SAGP'ye göre dünyanın en büyük 11, Avrupa'nın ise en büyük 5. ekonomisidir. IMF'ye göre Türkiye üst-orta gelirli, karma piyasalı, gelişmekte olan bir ekonomiye sahipken, Dünya Bankası'na göre Türkiye, 2024 yılında kişi başı GSYİH'e göre yüksek gelirli ülkeler sınıfına girecektir. Ülke, dünyada en çok ziyaret edilen dördüncü destinasyondur ve hem çok uluslu hem de ulusal firmalar tarafından kurulan 1.500'den fazla Ar-Ge merkezine sahiptir. Türkiye dünyanın önde gelen tarım ürünleri, tekstil, motorlu taşıtlar, ulaşım ekipmanları, inşaat malzemeleri, tüketici elektroniği ve ev aletleri üreticileri arasında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sümerbank</span> 1933 yılında kurulmuş, ticari nitelikte mal üreten firma ve banka

Sümerbank, özel bütçenin temelini oluşturan katma bütçeli idare uygulamasının başladığı 1933 yılında kurulmuş, ticari nitelikte mal üreten kuruluş. Tekstil sanayisi ile aynı anda banka konumunda.

<span class="mw-page-title-main">Kazım Oksay</span>

Kazım Oksay, Türk siyasetçi, bürokrat.

Ayhan Çilingiroğlu, Türk elektrik yüksek mühendisidir.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan Halk Cumhuriyeti</span> 1949-1989 yılları arasında Macaristanda hüküm sürmüş eski komünist devlet.

Macaristan Halk Cumhuriyeti, Macaristan'ın 1949'dan 1989 yılına kadar yani Sovyetler Birliği'nin rehberliğindeki komünist dönemde kullanılan resmi ismiydi. Komünizme karşıt geniş hareketin yapıldığı ilk yer Macaristan Halk Cumhuriyeti'dir. Bu hareketteki Macarlar özgürlük, demokrasi ve politik baskıya son verilmesini talep ediyorlardı. Kızıl Ordu'nun ülkeye müdahalesi ile hareketin liderleri öldürüldüler. Devlet, 1989 yılına kadar varlığını sürdürdü. 1989 yılında rejime karşı güçler birleşerek komünist rejime son verilmesine zorladılar. Macaristan Halk Cumhuriyeti kendini Macar Sovyet Cumhuriyeti'nin vârisi olarak görmekteydi. Macar Sovyet Cumhuriyeti 1919'da kurulan ve Sovyet Rusya'dan sonraki ikinci komünist devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Polis Akademisi (Türkiye)</span> Ankarada kurulu devlet üniversitesi

Polis Akademisi veya kısaca PA; Ankara'da bulunan bir devlet üniversitedir. Emniyet Genel Müdürlüğü bünyesinde hizmet veren akademinin temel amacı hem kamu güvenliğini sağlamaya yönelik nitelikli amir ve polis memurları yetiştirmek hem de güvenlik ve adli bilimler alanlarında yükseköğrenim düzeyinde eğitim vermektir. Bu bağlamda; Polis Amirleri Eğitimi Merkezi (PAEM), Polis Meslek Yüksekokulları (PMYO) ve Polis Meslek Eğitim Merkezi (POMEM) gibi alt kuruluşlarında Türkiye genelinde görev yapmak üzere polis adaylarına eğitim verilir. Adli Bilimler Enstitüsü (ABE), Güvenlik Bilimleri Enstitüsü (GBE) ve Trafik Bilimleri Enstitüsü (TBE) ise ilgili bilim dallarında akademik eğitim vererek uzman yetiştirmek üzerine tasarlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Erdemir</span> Şirket

Erdemir, 1960'ta devlet tarafından Karadeniz Ereğli'de kurulan ve 2006'da özelleştirilerek OYAK'a devredilen demir ve çelik fabrikası.

Belgrad Metrosu, Sırbistan'ın başkenti olan Belgrad'da planlanan metro hattı.

<span class="mw-page-title-main">Abdülkadir İnan</span> Başkurt halkbilimci

Abdülkadir Süleyman İnan,, Başkurt tarihçisi, halkbilimci, dilbilimci ve öğretim üyesi. Arapça, Farsça, Rusça, Almanca ve bütün Türk lehçelerini bilmekteydi. Türk folkloru, Türk tarihi, Türk inançları, Türk lehçeleri ve Türk edebiyatı üzerine araştırmalar yapmış, bu konularda 350 kadar bilimsel makale ve kitap yayımlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Komünist Partisi 24. Kongresi</span>

Sovyetler Birliği Komünist Partisi 24. Kongresi 30 Mart ile 9 Nisan 1971 tarihleri arasında Moskova'da toplanmıştır. 4963 Sovyet delegesi ve 91 ülkeden 102 yabancı ülke temsilcisi gözlemci olarak katılmıştır.

Rusya Komünist Partisi (Bolşevik) 8. Kongresi, Moskova’da 18-23 Mart 1919 tarihinde yapılmıştır. 313,766 parti üyesini temsilen 301 oy kullanma hakkına sahip delege ve konuşma hakkına sahip 102 delege katılmıştır. 8. Merkez Komite de bu kongrede seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Altıncı Beş Yıllık Plan (Sovyetler Birliği)</span>

Altıncı Beş Yıllık Plan veya tam adıyla SSCB Ulusal Ekonomisinin Geliştirilmesi için Altıncı Beş Yıllık Plan, Sovyetler Birliği Komünist Partisi genel sekreteri Nikita Kruşçev tarafından 1956 yılındaki Sovyetler Birliği Komünist Partisi 20. Kongresi'nde açıklanan Sovyetler Birliği ekonomisini geliştirmek için başlatılan sanayi geliştirme planı. Genel olarak kamulaştırma, 1956-1962 ücret reformu ile beraber ücret sisteminin standartlaştırılması ve Sovyet halkının yaşam standartları üzerine değişikleri içerir.

Beş Yıllık Plan, şu anlamlara gelebilir:

<span class="mw-page-title-main">Türk savunma sanayii</span> Türkiyenin savunma sanayisine genel bakış

Türk savunma sanayii, Türkiye'nin askeri ihtiyaçlarını karşılamak ve savunma yeteneklerini geliştirmek amacıyla ülkenin kendi sınırları içinde üretim, tasarım ve Ar-Ge faaliyetlerini yürüten bir sektördür. Bu sanayi; askeri araçlar, silah sistemleri, iletişim teknolojileri, siber güvenlik ve diğer savunma alanlarındaki ürün ve hizmetleri kapsar. Türk savunma sanayiinin büyümesi, yerli üretimi teşvik etme ve dışa bağımlılığı azaltma hedefleri doğrultusunda stratejik bir öneme sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de enflasyon</span> Türkiyenin kuruluşundan bugüne kadar olan enflasyon ve enflasyona etki eden olaylar

Türkiye'de enflasyon, Türkiye ekonomi tarihinde sürekli yapısal problemlerden birisidir. Yakın dönem Türkiye tarihinde yıllık enflasyonda 1971'den başlayarak 34 yıl süren çift haneli verilerin görüldüğü enflasyonist bir süreç yaşandı. 2000'li yıllarda tek haneli oranlara düşse de 2010'lu yılların sonunda döviz kuru ve pahalılık nedeniyle enflasyon yeniden ciddi problemlerden biri halinde geldi.

Sümerbank Kayseri Bez Fabrikası, Kayseri'de 1932-1935 yılları arasında faaliyet göstermiş sanayi tesisidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.