İçeriğe atla

Birinci Beş Yıllık Plan (Sovyetler Birliği)

Başlığın diğer anlamları için Beş yıllık plan sayfasına bakınız.
Sovyetler Birliği beş yıllık planları
Birinci Beş Yıllık Plan için hazırlanan poster
Yönetim
Devlet Planlama Komitesi Ulusal Ekonomi Yüksek Konseyi
Planlar

Birinci Beş Yıllık Plan (1928-1932) İkinci Beş Yıllık Plan (1933-1937) Üçüncü Beş Yıllık Plan (1938-1942) Dördüncü Beş Yıllık Plan (1946-1950) Beşinci Beş Yıllık Plan (1951-1955) Altıncı Beş Yıllık Plan (1956-1960) Yedinci Beş Yıllık Plan (1959-1965) Sekizinci Beş Yıllık Plan (1966-1970) Dokuzuncu Beş Yıllık Plan (1971-1975) Onuncu Beş Yıllık Plan (1976-1980) On Birinci Beş Yıllık Plan (1981-1985) On İkinci Beş Yıllık Plan (1986-1990)

On Üçüncü Beş Yıllık Plan (1991-1995)
İlgili konular
Sovyetler Birliği ekonomisi Doğu Bloku ekonomileri Sovyet tipi ekonomik planlama


Birinci Beş Yıllık Plan (Rusça:  I пятилетний план, первая пятилетка, Sovyetler Birliği Komünist Partisi genel sekreteri Josef Stalin yönetimi döneminde 1928-1932 yılları arasında gerçekleştirilen ekonomik hedefler listesi. Plan, tek ülkede sosyalizm kuramı gereği Sovyetler Birliği ekonomisine atılım yaptırmayı amaçladı.

Hakkında

Plan için yapılmış bir Sovyet posteri, 1931

Plan gereği 1929 yılında binlerce dönüm araziyi kapsayan kolhozlarla birlikte kolektif tarım sistemi yaratıldı. Kolektif çiftliklerin kurulması aslında kulak sınıfını yok etti. Uygulanmada köylüler kamuya ait traktörleri kendi arazilerinde de kullandı. Bu dönem boyunca genel makine ve traktör istasyonları kuruldu ve köylüler arazilerini kolhoz çiftçiliği yapmak için uğraştı. Köylülerin araziden yiyecek satmasına da izin verildi.[1]

Planın asıl olarak sanayileşmeye dayanması nedeniyle, bu değişimler önemli kültürel değişikliklerle birlikte gerçekleşmeliydi. Bu yeni sosyal yapı ortaya çıktığında, çatışmalar nüfusun çoğunluğunda meydana geldi. Örneğin Türkmenistan SSC'deki Sovyet üretim politikası pamuktan gıda ürünlerine kaydı.[2] Böyle bir değişiklik, bu düzenlemeden önce var olan bir topluluk içinde bir huzursuzluk yarattı ve 1928-1932 yılları arasında Türkmen göçebeleri ve köylüler, pasif direnç gibi yöntemlerle bu tür politikalar üzerinde anlaşmadıklarını açıkladılar.[2]

Kaynakça

  1. ^ R. W. Davies, Soviet History in the Gorbachev Revolution (Macmillan, London, 1989)
  2. ^ a b Edgar, Adrienne (2004). Tribal Nation. Princeton, NJ: Princeton University Press. s. 296. ISBN 0-691-11775-6. 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2018. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği</span> Avrasyada hüküm sürmüş eski bir federasyon (1922–1991)

Sovyetler Birliği, resmî adıyla Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (Rusça:

<span class="mw-page-title-main">Holodomor</span> SBKP(b) önderliği ve SSCB hükümeti tarafından 1932-1933te Ukrayna halkının soykırımı, yapay kitlesel açlık örgütlenmesi

Holodomor ya da Ukrayna Kırımı, 1932-1933 arasında, o dönem Sovyetler Birliği'nde, şimdiki Ukrayna ve Rusya'nın Kuban bölgesinde suni olarak yaratılan kıtlık sebebiyle yaklaşık olarak 8 milyon insanın öldüğü olaylara verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Leonid Brejnev</span> 1964ten 1982ye kadarki Sovyetler Birliği lideri

Leonid İlyiç Brejnev, Ukraynalı Sovyet politikacıdır. 1964-1982 yılları arasında Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri olarak SSCB'yi yönetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği ekonomisi</span>

Sovyetler Birliği ekonomisi, Sovyetler Birliği'nin ekonomik yapısını tanımlar. Merkezi sosyalist planlamaya dayalı bir ekonomiye sahip olan SSCB'nin ekonomik temelini üretim araçlarının sosyalist mülkiyeti oluşturur. Tüm üretimin kamusal mülkiyette olduğu sistemde yatırımlar da merkezi planlama uyarınca devlet tarafından yapılırdı. İşsizlik ve enflasyon olmayan bu ekonomik sistemin özellikle son yirmi yıllık döneminde yolsuzluk ve durgunluk yaşandığına dair eleştiriler bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği Komünist Partisi</span> Sovyetler Birliğini yöneten parti

Sovyetler Birliği Komünist Partisi, Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'nin Bolşevik kanadınca kurulan ve 1917 Büyük Ekim Sosyalist Devrimi'nden sonra 1991 yılına dek Sovyetler Birliği'ni yöneten parti. Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi olarak iktidara gelen parti 1918 yılında Komünist Parti adını aldı.

Kolhoz (

Sovyetler Birliği'nde kolektivizasyon, Sovyetler Birliği'nde yürütülen kolektivizasyon politikaları. 1929 ve 1935 yılları arasında; kolektif çiftliklerde ve devlet çiftliklerinde toprak ve emeği güçlendirmek için yapılan çalışmalardır.

<span class="mw-page-title-main">Fordson traktör</span>

Fordson traktör günümüz traktör tasarımını yaratmış olan ve üretimini 1917'den 1964 yılına kadar üretimini sürdüren traktör firması. Ford Motor Şirketi'ne bağlıdır. 1970'li yılların sonunda tutarı ₺ 111.000 olan traktörleri Türkiye'de satışa çıkarmıştır. Özellikle Ford 3600 ve Ford 4600 gibi modelleri Anadolu'nun her yerinde çalışmaya devam etmektedir. Bu dönemde satılan Ford traktörlerinin hepsinin rengi mavidir.

<span class="mw-page-title-main">Kolektivizasyon</span>

Kolektivizasyon, çiftçilerin paylarını birleştirerek büyük bir çiftlik oluşturması ve burada bir arada çalışarak meydana gelen kârdan pay alması üzerine kurulu tarım politikasına verilen tanımlama. Özel kolektif çiftliklerde veya bazı devlet çiftliklerinde toprak ile emeğin verimini artırmak amacıyla uygulanır.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği tarihi</span> Devlet Tarihçesi

Sovyetler Birliği tarihi, Rus İmparatorluğu'nun 1917'deki Ekim Devrimi'yle yıkılmasının ardından başlayan Bolşevik-Menşevik mücadelesinin Bolşeviklerin lehine sonuçlanmasıyla 1922'de aynı topraklar üzerinde kurulan ve 1991'e değin varlığını koruyan devlet. Avrupa'nın doğu kesimiyle, Asya'nın kuzey kesimi boyunca yayılan SSCB, son yıllarında 22.403.000 km2'lik yüzölçümüyle dünyanın en büyük ülkesiydi.Nüfus bakımından da 293.047.571 kişiyle 3. sırada yer alıyordu. Aynı zamanda dünyanın başlıca siyasi ve askerî güçlerinden biri olan Sovyetler Birliği, batısında Norveç, Finlandiya, Baltık Denizi, Polonya, Çekoslovakya, Macaristan ve Romanya, güneyinde Karadeniz, Türkiye, İran, Afganistan, Çin, Moğolistan ve Kuzey Kore yer alıyordu. Kuzey ve doğu sınırlarını ise Arktik Okyanusu ve Büyük Okyanus çiziyordu. Birliğin başkenti Moskova, para birimi Sovyet rublesiydi.

<span class="mw-page-title-main">İvan Yakubovski</span>

İvan Yakubovski, Kızıl Ordu'nun komutanlarından biri, Sovyetler Birliği Mareşali. Sovyetler Birliği Mareşali olarak iki kez Sovyetler Birliği Kahramanı ve 1976-1967 arası Varşova Paktı komutanı olarak görev yapıyordu.

Kamulaştırma, devletleştirme ya da istimlak, devletin kamu yararını gözeterek özel mülkiyete ait taşınmaz malları bedelini ödeyerek mülkiyetine geçirme işlemidir. Kamulaştırmanın temel dayanağı, kamu yararının gözetilmesidir. Devlet, toplumun genel çıkarlarını korumak ve geliştirmek amacıyla özel mülkiyeti kamulaştırabilir. Devlet, ekonomik ve sosyal düzeni sağlama, toplumsal refahı artırma ve kamu hizmetlerini geliştirme gibi sorumluluklarını yerine getirebilmek için kamulaştırma yetkisini kullanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Mihail Suslov</span> Sovyet siyasetçi

Mihail Andreyeviç Suslov Sovyet devlet adamı. Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi üyesi (1947-1982). 1965'te Brejnev döneminde Sovyetler Birliği Komünist Partisi ikinci sekreteri oldu. Stalin döneminden ölümüne kadar partinin en önemli ideoloğu olarak görev yaptı. Stalin ve Hruşçov dönemlerinde etkili olmakla birlikte özellikle Brejnev döneminde siyasi otoritesi arttı.

Sovyetler Birliği'nde veteriner tıp, Sovyetler Birliği'ndeki veteriner tıp çalışmalarıdır.

Tüm Birlik Komünist Partisi (Bolşevik) 18. Kongresi 10 Mart ile 21 Mart 1939 tarihleri arasında Moskova'da toplanmıştır. 18. Merkez Komite de bu kongrede seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bakir Toprakların Gelişimi Madalyası</span>

Bakir Toprakların Gelişimi Madalyası, 26 Ekim 1956'da SSCB Yüksek Sovyet Başkanlığı kararı ile kurulan Sovyetler Birliği devletinin sivil madalyasıydı. 1954 yılında Nikita Kruşçev tarafından Kazakistan, Sibirya, Ural bölgesi, Volga bölgesi ve Kuzey Kafkasya'da 36.000.000 hektar daha yetiştirilmemiş arazinin yetiştirilmesi için başlatılan "Bakir Topraklar Projesi" Kampanyasıyla bağlantılı olarak iki yıl içinde emekte üstün performans sergileyen bireyleri tanımak amacıyla verildi.

O Topraklar Bizimdi, Cengiz Dağcı'nın 1966 tarihli romanı. Yazarın 1958 tarihli Onlar da İnsandı adlı eserinin devamıdır. Önceki romanda köyden kaçarak kurtulan Selim bu romanda başkişidir. Eser 1938-1946 yılları arasında geçmektedir. Kırım'da bulunan Çukurca köylülerinin kolhoz yaşamları ve II. Dünya Savaşı sırasında yaşadıkları ele alınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kulak (köylü)</span>

Kulak veya Ukrayna'da kullanılan adıyla kurkuli veya Azerbaycan'da kullanılan adıyla qolçomaq, Rus İmparatorluğu'nun son yıllarında ve Sovyetler Birliği'nin ilk dönemlerinde varlıklı köylülere verilen ad. "Yumruk" veya "yumruğu sıkı insan" anlamına gelen "kulak" kelimesi, ilk olarak 1906'daki Stolipin reformu ile zenginleşen bağımsız çiftçiler için kullanıldı. Kulak, ilk başta en az 3,2 hektarlık toprağı mülkiyetinde bulunduran köylüler için kullanılmıştı. 1918'de kelimenin anlamı Moskova'dan gönderilen birliklere tahıl vermemek için direnen tüm köylüleri kapsayacak şekilde genişletildi. 1929-33 yılları arasında Josef Stalin liderliğinde gerçekleşen köylü sınıfının kolektivizasyonu girişimi çerçevesinde "komşularından birkaç inek veya beş altı dönüm arazi fazlası" olan köylüler "kulak" olarak damgalandı ve mülkiyet sahibi köylüler devrimin çekimser destekçileri olarak yaftalandı.

<span class="mw-page-title-main">Sovyetler Birliği'nde 1956-1962 ücret reformu</span> Sovyetler Birliğindeki bir ekonomik reform hareketi

Sovyetler Birliği'nde 1956-1962 ücret reformu, Nikita Kruşçev'in Sovyetler Birliği Komünist Partisi genel sekreteri olduğu döneme tekabül eden 1956-1962 yılları arasında Sovyetler Birliği'nde gerçekleşen ücret sistemindeki reformdur. Ana amaç, Josef Stalin döneminde Sovyetler Birliği ekonomisinde uygulanan üretim kotalarında belirtilen miktarı aşan üretim yapmaya yönelik ekonomi politikası yerine daha verimli bir mali teşvik sistemi oluşturulmasıydı.

Beş Yıllık Plan, şu anlamlara gelebilir:


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.