İçeriğe atla

Birinci Çin-Japon Savaşı

Birinci Çin-Japon Savaşı
Çin-Japon Savaşları

Başlıca yapılan muharebeler ve birliklerin hareketleri
Tarih1 Ağustos 1894 – 17 Nisan 1895
Bölge
Kore, Mançurya
SonuçJapon İmparatorluğu'nun zaferi
Coğrafi
Değişiklikler		Kore, Japon İmparatorluğu'nun himayesi altına girdi.
Çin Tayvan'ı, Liaotung Yarımadası'nı ve Penghu adalarını Japonya'ya devretti.
Taraflar
Çin Japon İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
Guangxu
Cixi
Li Hongzhang
Ding Ruchang (ölü)
Deng Shichang (ölü)		Meiji
Itō Hirobumi
Yamagata Aritomo
Itō Sukeyuki
Güçler
630,000 asker 240,616 asker
Kayıplar
35,000 ölü ya da yaralı 1,132 ölü
3,758 yaralı
285 asker yaralardan ötürü öldü
11,894 asker hastalıktan öldü

Birinci Çin-Japon Savaşı (Çince: 甲午戰爭 / 甲午战争; Pinyin: jiǎwǔ zhànzhēng, Japonca: 日清戦争; Nisshin Sensō, 1 Ağustos 1894 – Nisan 1895), Çin Çing Hanedanı ile Meiji dönemi Japon İmparatorluğu arasında, Kore'nin hakimiyeti üzerine gerçekleşmiştir. Savaşın sonucundaki Japon zaferi, Çing Hanedanı'nın yozlaşıp zayıf düşmesini ve Japonya'nın Meiji Restorasyonu'ndan itibaren batılılaşıp modernleştiğini gösterecekti. Savaşın en önemli sonucu Asya'daki bölgesel hakimiyetin Çin'den Japonya'ya geçmesi ve Çing Hanedanı'nın meşruluğunu kaybetmesidir. Daha sonra bu gelişmeler Çin'de 1911 Devrimi'ne neden olacaktı.

Alt yapısı ve nedenleri

Japonya Rus İmparatorluğu'nun Kuzey Çin ve Kore'de genişlemesinden korkuyordu ve batılı danışmanları ile beraber küresel emperyalizm rekabetinde olası istilaların koşullarını araştırmıştı. Kore'nin Japon adalarının karşısındaki stratejik konumu ve doğal kömür ve demir cevherleri deJaponya'nın ilgisini çekmişti. 1875 yılında Japonya, Kore'ye Ganghwa Antlaşması'nı zorla kabul ettirdi ve Kore'nin kendisini Japon ticaretine açmasına ve güçlü diplomatik ilişkileri ile Çin'den ayrılarak bağımsızlığını ilanına zorladı.

Joseon Hanedanı hükümdarlığındaki Kore, Çing Hanedanı'na vergi ödemekteydi. Reformcu Koreliler, Japonya ve Batılı devletlerle ilişkileri sağlamlaştırmak ve modernleşmek isterken, muhafazakârlar ise Çin'le olan geleneksel ilişkilerini kaybetmemek istiyorlardı ve halkın görüşü ikiye ayrılmıştı. Bununla beraber Çin, kraliyet ailesindeki muhafazakârlar üzerindeki etkisini sürdürüyordu.

1884 yılında bir grup Japon yanlısı reformcu Kore hükûmetini devirmeye çalıştı fakat General Yüan Shih-k'ai yönetimindeki Çin birlikleri imparatoru kurtardı ve bazı Japon elçiliği muhafızlarını öldürdü. Japonya ve Çin arasındaki savaş, 1885'teki Tientsin Toplantısı ile kıl payı engellendi. Her iki taraf şu hususlar üzerinde anlaştı:

  1. Her iki taraf da Kore'deki güçlerini eşzamanlı bir şekilde çekecek
  2. Kore ordusunu eğitmek üzere eğitmen gönderilmeyecek
  3. Herhangi bir taraf Kore'ye askerî birlik göndermeden önce diğer tarafı haberdar edecek

Savaşın Başlangıcı

1893 yılında Japon asıllı Koreli devrimci Kim Ok-kyun, ( muhtemelen Yuan Shikai'nin ajanları tarafından Şangay'da bir suikast ile öldürüldü. Daha sonra cesedi bir Çin zırhlısının güvertesine asılıp diğer devrimcilere ibret olması için yaşadığı yer olan Kore'ye götürüldü. Japon hükûmeti bunu doğrudan bir hakaret olarak aldı. O yılın sonunda, Kore kralı Donghak Köylü Devrimi'ni bastırması isteğiyle Çin destek kuvvetleri gönderdi. Çin hükûmeti, Japon hükûmetini bilgilendirdi ve General Yuan Shikai yönetiminde 2800 askerini gönderdi. Japonya bu hareketin Tientsin Antlaşması'na aykırı olacağı cevabını vererek 8000 kişilik kendi Oshima karma birliğini gönderdi. Japon kuvvetleri 8 Haziran'da Seul'deki kral ve kraliyet sarayını ele geçirerek yerine Japon yanlısı bir hükûmet geçirdi. Yeni hükûmet Japon birliklerinden Çin birliklerini kovmasını istedi. Çin hükûmetinin yeni Kore hükûmetini tanımaması ile Japonya ve Çin arasındaki ipler gittikçe gerildi.

Savaş sırasındaki olaylar

Fransız yapımı Matsushima, Çin Japon gerginliğinde Japon İmparatorluk Donanması sancak gemisiydi.

Savaş bazı çarpışmalar halihazırda yaşanmışken 1 Ağustos 1894 tarihinde ilan edildi. 16 Eylül 1894 günü Pyongyang savaşında İmparatorluk Ordusu, hazırlıksız Çin Beiyang Ordusu'nu yendi ve Kuzey Mançurya içlerine kadar ilerledi. Japon İmparatorluk Donanması ise 17 Eylül günü Yalu Nehri ağzında Çin Beiyang Filosu'nun 12 gemisinden sekizini yok etti. Çin filosu Weihaiwei mevzilerinin arkasına çekildi. Bununla beraber Liman savunmasını arkadan vuran Japon kara güçlerince basıldılar.

21 Kasım 1894 günü Japonya Lüshünkou (daha sonra Port Arthur olarak ismi değişmiştir) şehrini aldı. Japon ordusunun daha sonra Port Arthur Katliamı olarak anılcağı şekilde şehirdeki Çinli yerleşimciler üzerinde katliam yaptıkları iddia edilir.

Weihaiwei savaşının 2 Şubat 1895 tarihinde düşmesinden sonra Japon birlikleri güney Mançurya içlerine doğru ilerleyerek Kuzey Çin sınırlarına kadar geldiler. Mart 1895 Japonlar Pekin'e hakim deniz mevkilerinde kaleler istihkam ettiler.

Savaşın sonu

Yenilgi ile yüzleşen Çin Shimonoseki Antlaşması'nı 17 Nisan 1895 tarihinde imzaladı. Anlaşma Kore'nin tam bağımsızlığını içermekteydi ve Çin, Fengtian'ın doğusundaki Liaodong Yarımadası'nı, Mançurya'yı (bugünkü Liaoning Bölgesi, Çin), Tayvan ve Pescadores adaları'nı Japonya'ya "daimi olarak" devredecekti. Ek olarak tazminat olarak 200 milyon Kuping (o zaman için İngiliz veya Alman yapımı modern bir savaş gemisi için ödenecek fiyata denk miktarda para) ödenmesi, Japon gemilerinin Yangtze Nehri'nde çalışması ve ticari limanlarda üretim fabrikaları işletmesini içeren ticari bir anlaşma imzalanmasını da içeriyordu. Bu "Japon Emperyalizmi"nin doğuşunu sembolize ediyordu. Bu zafer ayrıca Japonya'nın Batılı devletlerle aynı zeminde ve Asya'da etkili bir güç olduğunu kanıtladı. Endüstriyel ve politik gelişmelerin hızı sıkça 1860'lardaki Japonya'nın politik gelişmesiyle aynı zamanlara denk gelen Almanya'nın gelişimi ile eşit olarak kıyaslanıyordu.

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kore</span> Doğu Asyadaki bölge

Kore, Doğu Asya'da bir bölge. 1945'ten beri iki ayrı bağımsız devlete bölünmüş durumdadır: Kuzey Kore ve Güney Kore.

Çin Komünist Devrimi, Çin'in kurulması yolunda, 1934'te imparatorluk içinde başlayan ve Çin-Japon Savaşı ve II. Dünya Savaşı'nı da içine alarak sonuca ulaşan Maocu bir halk devrimidir.

<span class="mw-page-title-main">Çing Hanedanı</span> Doğu Asyada kurulan Çinin son imparatorluk hanedanı

Çing Hanedanı, 1644-1911 yılları arasında Çin'de hüküm sürmüş hanedandır. Kurucusu, Çin'in kuzeydoğusunda yaşayan Mançuların Aisin Gioro klanıdır; bu nedenle Mançu Hanedanı olarak da adlandırılır. Çin'in son imparatorluk hanedanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mançurya</span> Doğu Asyadaki coğrafi bir bölge

Mançurya, Doğu Asya'da bugünkü Çin'in kuzeydoğu bölgesi ve Rusya'nın Primorski bölgesini kapsayan tarihî bir bölge.

<span class="mw-page-title-main">Rus-Japon Savaşı</span> 1904-1905 yılları arasında Rusya ve Japonya arasında geçen savaş

Rus-Japon Savaşı, Japonya'nın Rusya'yı Uzak Doğu'daki yayılmacı politikadan vazgeçmek zorunda bıraktığı askeri çatışma (1904-1905). Kore ve Mançurya üzerindeki nüfuz çekişmesinden kaynaklanan savaşın önemli sonuçlarından biri de bir Asya devletinin modern çağda ilk kez bir Avrupa devletini yenilgiye uğratmasıydı.

<span class="mw-page-title-main">I. Dünya Savaşı'nda Japonya</span>

Japonya, İtilaf Devletleri'nin yanında 1914-1917 yılları arasında I. Dünya Savaşı 'nda bulunmuş ve Güney Pasifik ve Hint Okyanusu'nu Kaiserliche Donanması'na karşı savunmuştur. Japonya'nın amacı Çin üzerindeki etki alanını genişletmek ve savaş sonrasında oluşacak jeopolitik düzlemde bir büyük güç olarak tanınmaktı.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Çin-Japon Savaşı</span> 1937 ile 1945 yılları içerisinde Çin ve Japonya arasında süren savaş

İkinci Çin-Japon Savaşı (1937–1945) veya Direniş Savaşı, öncelikle Çin Cumhuriyeti ve Japon İmparatorluğu arasındaki askeri çatışmaydı. Savaş, II. Dünya Savaşı'nın daha geniş Pasifik Cephesi olan Çin Cephesini oluşturuyordu. Savaşın başlangıcı geleneksel olarak 7 Temmuz 1937'de Pekin'de Japon ve Çin birlikleri arasındaki bir anlaşmazlığın tam ölçekli istilaya dönüştüğü Marco Polo Köprüsü Olayı'na tarihlenir. Bazı Çinli tarihçiler, 18 Eylül 1931'deki Japonya'nın Mançurya'yı istilasının savaşın başlangıcı olduğuna inanır. Çinliler ile Japonya İmparatorluğu arasındaki bu geniş çaplı savaş, genellikle Asya'da II. Dünya Savaşı'nın başlangıcı olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Itoh Sukeyuki</span> Japon amiral (1843 – 1914)

Itō Sukeyuki Itō Sukeyuki; Itō Yūkō Meiji dönemi Japon İmparatorluk Deniz Kuvvetleri Mareşal Amiralidir..

<span class="mw-page-title-main">Portsmouth Antlaşması</span>

Portsmouth Antlaşması, 5 Eylül 1905 tarihinde Rus İmparatorluğu ile Japon İmparatorluğu arasında yapılan ve 1904-1905 Rus-Japon Savaşı'nı sona erdiren antlaşmadır. Antlaşma için yapılan müzakereler 6-30 Ağustos tarihlerinde ABD'nin Maine eyaletinde yer alan Portsmouth Donanma Tersanesi'nde Başkan Theodore Roosevelt'in arabuluculuğunda gerçekleştirilmiştir. Antlaşma ile birlikte Japonya'nın Kore ve Mançurya'daki egemenliği arttı ve Rusya bölge üzerindeki haklarından vazgeçerek Port Arthur'u Japonya'ya vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Joseon Krallığı</span> 1392–1897 yıllarında geçen kore krallığı

Joseon Krallığı, 1392-1897 yılları arasında var olmuş bir Kore krallığıdır. Krallık General Yi Seong-gye tarafından kurulmuş olup modern Kore'nin bulunduğu yerde yaklaşık beş yüzyıl boyunca hüküm sürmüştür. İlk başlarda Kore, yeniden adlandırılmış ve başkent günümüzdeki Seul'e taşınmıştır. Krallığın doğal sınırları en kuzeydeki Yalu ve Tumen nehirlerine kadar genişlemiştir. En uzun Konfüçyüsçü hükümdarlığın yaşandığı hanedanlıktır. Krallık, sonraları Ming ve Çing hanedanlarının birer vasalı olarak sürdürmüş olup Birinci Çin-Japon Savaşı'nın ardından Ekim 1897 tarihinde Kore İmparatorluğu hâline geldi.

<span class="mw-page-title-main">Çin tarihi</span> ulusal tarih

Çin tarihi, yazılı kaynaklara göre 3500 yıldan fazla geriye uzanmakta olup yazılı Çin tarihi ise MÖ 1500'lerde Shang Hanedanı döneminden başlamaktadır. Çin binlerce yıllık tarihi ile dünyanın en eski medeniyetlerinden biri ve uygarlığın beşiği olarak kabul edilmektedir. Çin uzun tarihi boyunca değişimli olarak birleşik bir devlet olarak veya birçok devlet halinde parçalanmış olarak varlığını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Kore tarihi</span> Kore Yarımadasında Yaşanan Olaylar

Kore tarihi, Kore Yarımadası'nda var olan ve genellikle Kore olarak adlandırılan devletlerin tarihidir. Diğer Doğu Asya uygarlıkları gibi bir dizi dönemlere ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gojong</span> Joseon Krallığının 26. kralı ve Korenin ilk imparatoru

Gojong veya İmparator Gwangmu, Joseon Krallığı'nın 26. kralı ve Kore'nin ilk imparatorudur. Saltanatı 13 Aralık 1863'ten 21 Ocak 1907 tarihine kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Şimonoseki Antlaşması</span> 17 Nisan 1895 tarihinde Japon İmparatorluğu ile Çing Hanedanı arasında yapılan ve Birinci Çin-Japon Savaşını sona erdiren antlaşma

Şimonoseki Antlaşması, Maguan Antlaşması olarak da bilinir, 17 Nisan 1895 tarihinde Japon İmparatorluğu ile Çing Hanedanı arasında yapılan ve Birinci Çin-Japon Savaşı'nı sona erdiren antlaşmadır. Barış konferansı 20 Mart-17 Nisan 1895 tarihleri arasında Japonya'nın Şimonoseki kentindeki Shunpanrō salonunda gerçekleşti. Bu antlaşma 1871'deki Çin-Japon Dostluk ve Ticaret Anlaşması'nı yerini almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Japonya'nın Mançurya'yı istilası</span> Çin - Japon Savaşı

Japonya'nın Mançurya istilası; 18 Eylül 1931'de, Japon İmparatorluğu'nun Kuantung Ordusu'nun, Mukden Olayı'ndan hemen sonra başlayan işgal harekâtı. Japonlar, bölgede Mançukuo adında bir kukla devlet kurarak, işgali II. Dünya Savaşı sonuna kadar sürdürdüler.

<span class="mw-page-title-main">Aigun Antlaşması</span> Rus İmparatorluğu ile Çinin Mançu hükümdarları Çing Hanedanı arasında gerçekleşen 1858 tarihli Eşitsiz anlaşmadır

Aigun Antlaşması 1858 yılında Rus İmparatorluğu ile Çin'in Mançu hükümdarları Çing Hanedanı arasında gerçekleşen Uzak Doğu Rusyası ile günümüzde Kuzeydoğu Çin olarak bilinen Mançurya arasındaki günümüz sınırının büyük kısmının oluşturulduğu Eşitsiz anlaşmadır. Stanovoy Dağları ile Amur Nehri arasındaki toprakların Çing İmparatorluğu'ndan Rus İmparatorluğu'na devri ile 1689 tarihli Nerçinsk Antlaşması'nı tersine çevirmiş. Rusya, Çin'den 600,000 kilometrekare (231,66 sq mi) üzerinde toprak almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Eşitsiz anlaşma</span>

Eşitsiz anlaşma Çin'de; 19. yüzyıl ile 20. yüzyılın başında Batılı güçler tarafından askeri yenilgiyle uğradıktan sonra ya da bu güçler tarafından askerî eylem tehdidi yapıldığı durumlarda Çin'deki Çing Hanedanı ve Japonya'daki Tokugawa şogunluğu tarafından imzalanan anlaşma dizisine verilen isim. Bu terim aynı zamanda, aynı dönem boyunca Meiji Restorasyonu sonrası Japon İmparatorluğu'nun Kore'deki Joseon Krallığı'na karşı uyguladığı anlaşmalar için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Savaş Ağaları Dönemi</span>

Savaş Ağaları Dönemi, Çin tarihinde, 1916-1928 yılları arasında ülkenin kontrolünün Beiyang Ordusu'nun eski askeri klikleri ile diğer bölgesel gruplar arasında bölündüğü bir dönemdi.

<span class="mw-page-title-main">Pekin Sözleşmesi</span>

Pekin Sözleşmesi veya Birinci Pekin Sözleşmesi, 1860 yılında Çing Hanedanı ile Büyük Britanya, Fransa ve Rus İmparatorluğu arasında imzalanan üç farklı antlaşmadan oluşan bir sözleşmedir. Sözleşme, Çin'de eşitsiz anlaşmalar arasında kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Seonghwan Savaşı</span>

Seonghwan Savaşı Birinci Çin-Japon Savaşı'nın ilk büyük kara savaşıydı. 29 Temmuz 1894'te Kore'deki günümüz Güney Chungcheong'daki Cheonan'ın dışındaki Seonghwan mezrasında Meiji Japonyası ve Çing Hanedanlığı güçleri arasında gerçekleşti. Aynı zamanda Asan Savaşı olarak da anılır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.