İçeriğe atla

Bireysel silahlanma hakkı

Makale serilerinden
Kuramsal ayrımlar
İnsan hakları
Sahibine göre haklar
Diğer hak grupları

Bireysel silahlanma hakkı veya silah taşıma hakkı, bireylerin kişisel koruma, avcılık, spor veya koleksiyon amaçlarıyla ateşli veya ateşsiz silah edinmesi ve bulundurması sürecidir. Bu kavram, genellikle bireyin kendi güvenliğini sağlama ve meşru müdafaa hakkı ile ilişkilendirilir.

Bireysel silahlanma, kişisel özgürlükler ve kamu güvenliği arasındaki hassas dengeyi korumayı gerektiren karmaşık bir konudur. Her toplum, kendi tarihî, kültürel ve sosyal dinamiklerine göre bu dengeyi kurmaya çalışır ve bu bağlamda çeşitli hukuki düzenlemeler ve politikalar geliştirir.[1][2]

Tarihçe

Bireysel silahlanma, tarih boyunca çeşitli nedenlerle önemli bir konu olmuştur. İlk ateşli silahların icadı ve yaygınlaşmasıyla birlikte bireysel silahlanma da artmıştır. Orta Çağ'da ve Yeni Çağ'ın başlarında, silah taşımak hem korunma hem de güç göstergesi olarak kabul edilirdi.

Bireysel silahlanmanın tarihçesi, insanoğlunun silah yapma ve kullanma becerilerinin gelişimiyle yakından ilişkilidir. İlk dönemlerde, silahlar avlanma ve savunma amaçlı kullanılırken, zamanla kişisel güvenlik ve sosyal statü sembolü haline gelmiştir.

Ortaçağ ve Rönesans dönemi

Orta Çağ'da, bireysel silahlanma büyük ölçüde soylular ve şövalyelerle sınırlıydı. Silahlar genellikle kılıç, yay ve ok gibi yakın dövüş ve savunma silahlarıydı. Rönesans döneminde ateşli silahların icadı ve yaygınlaşması, bireysel silahlanmada büyük bir dönüşüme neden oldu. Tüfekler ve tabancalar daha erişilebilir hale geldikçe, bu silahlar sadece askerler ve soylular için değil, sıradan vatandaşlar için de önemli hale geldi.

18. ve 19. Yüzyıl

18. yüzyılın sonlarında ve 19. yüzyılda, sanayi devrimi ile birlikte silah üretimi büyük ölçüde arttı. Bu dönemde, özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nde bireysel silahlanma kültürü gelişti. ABD Anayasası'nın İkinci Ek Maddesi (1791), vatandaşların silah taşıma hakkını güvence altına aldı ve bu, bireysel silahlanmanın temel hukuki dayanaklarından biri haline geldi. 19. yüzyılın sonlarında, Batı'da bireysel silahlanma, kovboylar ve vahşi batı kültürü ile özdeşleşti. Tabancalar, kişisel savunma ve prestij sembolü olarak geniş bir şekilde kullanıldı.

20. Yüzyıl ve Sonrası

20. yüzyılda, dünya genelinde bireysel silahlanma oranları arttı. Özellikle savaş dönemlerinde ve sonrasında silahların yaygınlaşması, bireysel silahlanmanın artmasına katkıda bulundu. 1960'lar ve 1970'lerde, ABD'de bireysel silahlanma konusunda artan tartışmalar ve silahlı şiddet olayları, silah kontrolü yasalarının sıkılaştırılması yönünde baskılara yol açtı. Ancak, silah lobilerinin güçlü etkisi nedeniyle, bu alandaki düzenlemeler sınırlı kaldı. Son yıllarda, özellikle Amerika'da okul ve kamuya açık alanlarda yaşanan kitlesel silahlı saldırılar, bireysel silahlanma ve silah kontrolü konularını tekrar gündeme getirdi.

Türkiye'de durum

Türkiye'de bireysel silahlanma, Osmanlı İmparatorluğu döneminde devlet kontrolünde iken, Cumhuriyet döneminde de belirli yasal düzenlemelerle sınırlandırılmıştır. Ancak, son yıllarda ruhsatsız silahların sayısında ciddi bir artış gözlemlenmiştir.[3]

Hukuki düzenlemeler

Bireysel silahlanma, ülkeden ülkeye büyük farklılıklar gösterir ve genellikle sıkı yasal düzenlemelere tabidir. Bazı ülkeler silah edinmeyi ve bulundurmayı oldukça kolaylaştırırken, bazıları bu konuda çok katı kurallar uygular.

Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri'nde Anayasa'nın İkinci Ek Maddesi, vatandaşların silah taşıma hakkını korur. Buna karşılık, Japonya'da bireysel silahlanma çok sıkı kurallara bağlıdır ve silah edinmek oldukça zordur.

Sosyal ve politik tartışmalar

Bireysel silahlanma konusu, toplumsal güvenlik ve bireysel özgürlükler arasında bir denge arayışı olarak sürekli tartışma konusu olmuştur. Silah yanlıları, bireylerin kendilerini ve ailelerini koruma haklarını vurgularken; silah karşıtları, silahların toplumda artan şiddet olaylarına katkıda bulunduğunu ve daha sıkı kontrol edilmesi gerektiğini savunur.

Bireysel silahlanmanın nedenleri

Kişisel güvenlik

İnsanlar kendilerini ve sevdiklerini koruma amacıyla silah edinebilirler.

Spor ve avcılık

Atıcılık sporları ve avcılık, bireylerin silah sahibi olmasının yaygın nedenlerindendir.

Koleksiyon

Bazı bireyler, tarihî veya özel silahları koleksiyon amaçlı edinebilirler.

Kaynakça

  1. ^ ""Bireysel silahlanma metropollerde yaşamı tehdit eder boyuta ulaştı"". VOA Türkçe. 28 Eylül 2023. 3 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2024. 
  2. ^ "Bireysel silahsızlanma ve yaşam hakkı". bianet.org. 15 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2024. 
  3. ^ "Türkiye'de sivillerde ruhsatlı ve ruhsatsız kaç silah var?". euronews. 14 Ağustos 2023. 14 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Eğitim</span>

Eğitim; okullar, kurslar ve üniversiteler vasıtasıyla bireylere hayatta gerekli olan bilgi ve kabiliyetlerin sistematik bir şekilde verilmesi. Öğretmen, eğitmen, mentor, pedagoglar gerekli bilgileri öğrencilere verirler.

Liberalizm, bireysel özgürlük üzerine kurulan bir siyasi felsefe veya dünya görüşüdür. Bireysel özgürlük ve bireysel haklar düşüncesiyle yola çıkan liberalizm, daha sonraki yıllarda farklı türlere bölündü ve bireylerin eşitlik ilkesinin de önemini vurgulamaya başladı. Klasik liberalizm bireysel özgürlüklerin rolünü vurgularken, sosyal liberalizm özgürlüğe vurgu yaptığı kadar; bireylerin eşitlik hakkı ilkesinin önemine vurgu yapar ve özgürlük ile eşitlik arasında denge kurmayı amaçlar. Liberal görüşü savunanlar geniş bir görüş dizisi benimsemekle birlikte genellikle ifade özgürlüğü, inanç özgürlüğü, basın özgürlüğü, sivil haklar ve sivil özgürlükler, seküler devlet, liberal demokrasi, ekonomik ve siyasi özgürlük, hukukun üstünlüğü, özel mülkiyet ve piyasa ekonomisi gibi fikirleri destekler.

Tımar, en genel kapsamında devlete sağlanan tanımlanmış bir hizmet karşılığında ücret olarak toprak tahsis edilmesidir. Farsça bir kökten gelir, bu dildeki anlamı acı, ızdırap, sadakat ve bakımdır. Pek çok tarihçi bir kurum olarak Orta Çağ İslam toplumlarında, ikta adı altında uygulandığı görüşündedir. Ancak Jak Yakar, Hitit İmparatorluğu toprak düzeninde hizmet karşılığı toprak tahsisinden bahsetmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İnsan hakları</span> İnsanlığın evrensel değerleri

İnsan hakları, tüm insanların sadece insan olmakla sahip olduğu temel hak ve özgürlüklere denir. İnsan hakları; ırk, ulus, etnik köken, dış görünüş, din, dil,ense ve cinsiyet ayrımı gözetmeksizin tüm insanların yararlanabileceği haklardır. Bu hakları kullanmakta herkes eşittir. Diğer yandan insan hakları terimi bir ideali içerir. Bu terimi kullananlar, bu alanda olanı değil, olması gerekeni dile getirirler.

<span class="mw-page-title-main">Feodalizm</span> ekonomik örgütleniş biçimi

Feodalizm ya da derebeylik, başta Ortaçağ Avrupası olmak üzere tarihin birçok evresinde rastlanan toplumsal, siyasal ve ekonomik bir örgütleniş biçimidir. Feodalizm kelimesi, Latince feodum (tımar) ile taşınabilir değerli mal anlamına gelen Latin kökenli bir kelimeden türetilmiştir.

Ateşli silahlar, barut gazının itici gücüyle mermi atan bütün silahların genel adıdır. Ateşli silah denince, genellikle bir kişi tarafından taşınabilen küçük çaplı silahlar akla gelse de ateşli silahlar kategorisi; büyük toplardan tüfeklere, av tüfeğine ve tabancaya kadar her türde ve boyuttaki silahları kapsar.

Askerî tarih, insanlık tarihi boyunca süregelen ve çatışma kategorisine giren olaylardan oluşur. Bunlar iki kabile arasındaki küçük çaplı dövüşmeden yeryüzündeki birey nüfusunun çoğunluğunu etkileyen düzenli ordular arasında geçen bir dünya savaşına kadar sıralanırlar. Bu olayları yazarak ya da diğer yollardan kaydeden kişilere de askerî tarihçi denir.

Barutlu silahlarla savaş ya da daha yaygın kullanımla Ateşli Silahlarla Savaş, barutun bu patlayıcı maddenin kullanımına elverişli silahların kullanılması ve bu silah teknolojisinin geliştirilmesiyle zamanla savaşların ana silahları kategorisini oluşturmasıyla ortaya çıkan bir savaş tarzıdır. Avrupa ve Asya'da onbeşinci yüzyıldan itibaren sınırlı bir şekilde başlamış ve ondokuzuncu yüzyıl ortalarına kadar sürmüştür. 1792'den 1815'e kadar süren Napolyon Savaşları'nda doruk noktasına ulaşmıştır. Barutun Çinliler tarafından bulunduğunu belirten İngiliz felsefeci ve dinadamı Roger Bacon bu tarz savaşın ilk savunucularındandı.

<span class="mw-page-title-main">Şövalye</span>

Şövalye Orta Çağ Avrupa'sında seçkin ve profesyonel bir süvari sınıfı. Şövalyelik günümüzde, bazı ülkelerde önemli bir hizmet nedeniyle verilen bir unvana dönüşmüştür ve geleneksel olarak devam ettirilmektedir. Avrupa dillerinin çoğunda şövalye için kullanılan chevalier, caballero, cavaliere ve Ritter gibi sözcüklerse genel olarak atlar ve binicilik ile ilişkilidir.

<span class="mw-page-title-main">Tatar yayı</span> ergonomik bir tahta gövdeye eklenmiş yaydan oluşan bir uzak mesafe silahı

Tatar yayı, kundaklı yay veya kurmalı yay, ergonomik bir tahta gövdeye eklenmiş yaydan oluşan bir kısa mesafe silahıdır. Çalışma prensibi, yayı gergin tutan tetiğin çekilmesiyle tahta gövdenin (kundak) üzerinde bulunan okun ileri fırlatılmasıdır. Menzili kısadır. En büyük özelliği kısa okları ve enerjisi sayesinde bütün parça levha zırhları bile çok iyi delmesidir.

Askerî Devrim, Avrupa ordularında Erken Modern Dönem'de gözlemlenen köklü değişiklikleri ifade eder. Kavram, Michael Roberts tarafından 1955 yılının ocak ayında Belfast Queen's University'deki bir konferansın açılış konuşmasında ortaya sürdüğü teze dayanmaktadır. Gerçekte Askeri Devrim kavramını ilk ortaya atan Roberts değildi. İngiliz Orta Çağ savaş tarihçisi Charles Orman, 1924 yılındaki bir çalışmasında "16. yüzyıl askeri devrimi"nden sözetmiştir. Ancak, Askeri Devrim'in isim babası Roberts olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Hukuk devleti</span>

Hukuk devleti, sınırları içerisinde kamu erkinin değişmezlik ve süreklilik temeline dayalı olarak değer ve hukuk düzenine bağlı olduğu bir devlet şeklidir. Mutlakiyetçi devletlerden farklı olarak devlet gücü, vatandaşları keyfi uygulamalardan korumak amacıyla yasalar yardımıyla tanımlanır. Modern anlayış temelindeki bir hukuk devleti bunun dışında maddi anlamda adaletli bir düzenin yaratılması ve korunmasını hedefler. Nesnel değer yargıları bireylerin öznel haklarından farklı olarak, belirlenmiş prensipler aracılığıyla kanun koyucunun sınırlanması işlevi görürler.

<span class="mw-page-title-main">Qi Jiguang</span>

Qi Jiguang Ming Hanedanı zamanından general ve ulusal kahraman. Japon korsanlarla mücadelesi ve Moğol saldırısında Çin Seddi'ne yaptığı destek ile hatırlanır.

Emeklilik, insanların çalışma gücü ve yeteneklerini yitirip, çalışma hayatından ayrılmalarıyla gelir kaynaklarının ortadan kalkması üzerine kazandıkları haktır. Emeklilik sayesinde, prim ya da kesenek ödeyen işçi, memur ya da bağımsız çalışanların yasayla belirlenmiş bir süre sonunda işten ayrılarak, bir hizmet karşılığı olmaksızın aylık alması sağlanır.

<span class="mw-page-title-main">Top (silah)</span> çok uzağa atış yapabilen ve tahrip gücü yüksek ağır silahlar

Top, çok uzağa atış yapabilen ve tahrip gücü yüksek ağır silahlardır. Topları kullanan askeri sınıf topçu birlikleri olarak adlandırılmıştır. Orta Çağ'da şehirleri korumak için inşa edilen büyük surları yıkmak insan gücüyle mümkün olmadığı için topçuluğun önemi artmış ve yüzyıllar boyu farklı devletler tarafından geliştirilerek kullanılmıştır. Tarihi kaynaklarda ilk topların Çin'de döküldüğü ve 13. yüzyılda önce Orta Doğu, daha sonra ise Avrupa'ya yayıldığı ifade edilmiştir. Osmanlı İmparatorluğu'nda topçu ocağı I. Murad zamanında kurulmuş, top dökümlerinin yapıldığı yer Tophane olarak adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Sınır Hizmeti</span>

Azerbaycan Devlet Sınır Hizmeti. Azerbaycan sınırları korumaktan sorumlu bir hükûmet kurumudur.

<span class="mw-page-title-main">Roma vatandaşlığı</span> Antik Romada vatandaşlık

Antik Roma'da vatandaşlık özgür bireylerin yasalar, mülkiyet ve yönetim ile ilgili olarak elde ettiği ayrıcalıklı siyasi ve hukuki bir statüdür.

Survivalizm, doğal afetler gibi acil durumlara ve siyasi veya ekonomik krizlerin neden olduğu sosyal düzende bozulmaya neden olan diğer afetlere proaktif olarak hazırlanan bireylerin veya grupların (survivalist) toplumsal bir harekettir. Hazırlıklar, kişisel sıkıntılardan yerel hizmet kesintilerine, uluslararası veya küresel felakete kadar değişen ölçeklerde kısa vadeli veya uzun vadeli senaryolar öngörebilir. Genel acil durum hazırlığını, survivalizm biçimindeki hazırlıktan ayıran net bir çizgi yoktur, ancak genellikle, felaketlerin meydana gelme riskine ilişkin daha yüksek tahminlere sahip oldukları için hazırlık yapanların/hayatta kalanların özellikle kapsamlı bir şekilde hazırlandığı niteliksel bir ayrım tanınır. Bununla birlikte, survivalizm, kişisel bir acil duruma hazırlanmak kadar sınırlı olabilir veya adanmış bir yaşam tarzına sahip kişisel bir kimlik veya kolektif kimlik kadar kapsamlı olabilmektedir.

Habeas data, belirli uluslarda mevcut olan bir emir ve anayasal çözüm yöntemidir. habeas data'nın Latinceden birebir çevirisi "verilere sahip olmanızı buyuruyoruz" veya "veri sahibi olarak siz verilere sahip olunuz" anlamına gelmektedir. Bu hukuk yolu ülkeden ülkeye değişmekle birlikte, genel olarak, bir anayasa mahkemesine sunulan bireysel bir şikayet yoluyla, bir kişinin verilerini, imajını, mahremiyetini, onurunu, bilgi özerkliğini ve bilgi edinme özgürlüğünü korumak için tasarlanmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.