İçeriğe atla

Birebir çeviri

Birebir çeviri (tercüme), literal çeviri veya motamot çeviri, çevirisi yapılan sözcüğün, deyimin veya cümlenin her bir unsurunun mevcut bağlamından koparılıp her birinin ayrı ayrı değerlendirildiği çeviri usulüne verilen addır. Bu çeviri usulünde, hedef dilin ifade kalıplarına, dilbilgisi ve imlâ kurallarına çevirmen asgari düzeyde riayet eder ve kaynak dildeki ifade şeklini değiştirmeden yansıtır.[1]

Bu yöntemin en sık başvurulduğu türler teknik ve tıbbi metinlerdir.[1]

Etimoloji

Motamo kelimesi, Fransızca mot à mot “kelimesi kelimesine” ifadesinden alıntıdır. Fransızca mot “kelime” demektir.[2] Motamot şekli ise galat-ı meşhurdur. Birebir çeviri ifadesi ise motamo ifadesinin Türkçe karşılığı olarak sürülmüştür.

Örnek

Motamo çevirilere örnek olarak şu misaller verilebilir:

İngilizce Türkçe
When a blood vessel is ruptured and a clot begins to form, multiple enzymes called clotting factors are activated within the clot itself. (Arthur Guyton p. 8) Bir kan damarı yırtıldığı ve bir pıhtıoluşmaya başladığı zaman, pıhtılaşma faktörleri adı verilen bir dizi enzim, pıhtının kendi içinde aktive edilir. (Zeynep Solakoğlu p. 8)
The skeletal muscle fibers are innervated by large, myelinated nerve fibers that originate from large motoneurons in the anterior horns of the spinal cord.(Arthur Guyton p. 85) İskelet kası lifleri omuriliğin on boynuzundaki büyük motor nöronlardan köken alan büyük miyelinli sinir lifleri tarafından inerve edilirler. (Osman Açıkgöz p. 85)

[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c "Arşivlenmiş kopya". 3 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2023. 
  2. ^ "motamo". Nişanyan Sözlük. 3 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Grekçe</span> Yunancanın İlk Çağda konuşulan hali

Grekçe veya Antik Yunan dili, Antik Yunanistan'da ve Doğu Akdeniz havzasında MÖ 9. yüzyıldan MS 6. yüzyıla kadar konuşulmuş olan ölü bir dildir. Arkaik, Klasik ve Helenistik dönemleri vardır. Antik Yunanca olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Kur'an</span> İslamın temel dinî metni

Kur'an veya yaygın kullanılan adıyla Kur'an-ı Kerim, Müslüman inancına göre, yaklaşık 23 yıllık bir süreçte ayetleri Allah tarafından Cebrâil adındaki melek aracılığıyla Muhammed'e parça parça vahiyler hâlinde indirilen bir kutsal kitaptır. İslam inancına göre Kur'an, Muhammed'in gerçek bir peygamber olduğunu kanıtlayan en önemli ve en büyük mucizedir. Müslümanlar, namaz başta olmak üzere belli başlı ibadetlerinde Kur'an'dan çeşitli bölümler okurlar.

<span class="mw-page-title-main">Fıkıh</span>

Fıkıh, anlayış, anlayış tarzı veya derinliği anlamına gelen kelime, terim olarak İslami kanunların teorik ve pratik uygulama (fetva) çalışmalarına verilen ismi ifade etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Analitik geometri</span>

Analitik geometri, geometrik çalışmaya cebrik analizi uygulayan ve cebrik problemlerin çözümünde geometrik kavramları kullanan bir matematik dalı. Bütün bunlar kartezyen sistem denilen bir koordinat sisteminin kullanılmasıyla mümkündür. Kartezyen kelimesi, batıda analitik geometride ilk bilimsel çalışmayı yapan René Descartes'tan gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kitâb-ı Mukaddes</span> Yahudiliğin ve Hristiyanlığın kutsal metinlerini oluşturan kitapların kanonik bir koleksiyonu

Kitâb-ı Mukaddes, Mukaddes Kitap veya Kutsal Kitap, Eski Ahit ve Yeni Ahit'i kapsayan, Hristiyan inanışının temelini oluşturan ve Hristiyanlarca kutsal sayılan kitaptır.

<span class="mw-page-title-main">Fince</span> Sondan eklemeli Finlandiyanın resmi dili

Fince (

Çeviri ya da tercüme, bir dildeki bir metnin başka bir dile aktarılması işlemini ve bu süreç sonucunda elde edilen ürünü anlatmak amacıyla kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Lazca</span> Laz halkı tarafından kullanılan dil

Lazca Türkiye'nin Doğu Karadeniz kıyı şeridinde Rize ilinin Pazar ilçesinde bulunan Melyat Deresi'nden itibaren ve Gürcistan'ın Türkiye ile paylaştığı Sarp köyüne uzanan bölgede yaşayan Laz halkı tarafından konuşulan ve eski Kolhis dilinin devamı olduğu düşünülen Zanik bir Güney Kafkas dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Lagün</span>

Lagün, Kıyı set gölü veya deniz kulağı dalgalar tarafından oluşturulan kıyı birikim şekillerindendir. Oluşumunda, kıyı akıntılarının da etkisi vardır. Kıyılardaki koyların ve girintilerin ağız kısımlarının dalga biriktirmesiyle oluşan kıyı kordonları ile kapanması sonucunda meydana gelirler. Lagünler genellikle kıyı lagünleri ve atol lagünleri olmak üzere iki gruba ayrılır. Karışık kum ve çakıl kıyılarında oluşur. Kıyı lagünleri olarak sınıflandırılan su kütleleri ile haliç olarak sınıflandırılmış su kütleleri arasında bir çakışma vardır. Lagünler dünyanın birçok yerinde ortak kıyı özellikleridir.

İskoçlar, İskoçya'da yaşayan halkın adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kur'an mealleri</span>

Meal Arapça kökenli bir kelimedir, "meydana gelen netice", "mana", "anlam", "sonuç" anlamlarına gelir. Kur'an mealleri Kur'an'ı oluşturan sure ve ayetlerin tümünün Arapça dışında bir dile yazarın anladığı mana üzerinden aktarımıdır ve bu açıdan tercüme'den farklıdır. Türkçe meallere ana metinde yer almayan eklemeler yapılır ve bu eklemelerin esas metinde bulunmadığını okuyucunun anlaması beklenir. Ancak bunun genel kural olmadığı da bilinmelidir.

Çeviribilim ya da Çeviri bilimi, yazılı ve sözlü çevirinin kuram, betimleme ve uygulamasını konu alan beşeri bilim dalıdır. Sahalar arası bir çalışma alanı olarak çeviribilim, çeviriye destek olan çeşitli sahalardan katkı alır. Bunların arasında metin dilbilim, toplumbilim, tarih, karşılaştırmalı edebiyat, felsefe, filoloji, göstergebilim, edebiyat gibi bilim dalları bulunur. Batı dillerinde “translation studies” (İngilizce), “Translationswissenschaft” (Almanca) ve “traductologie” (Fransızca) gibi adlarla anılır.

Transkripsiyon, çevriyazı ya da çeviri yazı konuşmadaki sesleri, onları sonradan tekrar üretebilmek için özel yazılı sembollerle kaydetmektir. Dil bilimciler fonetik transkripsiyon için Uluslararası Fonetik Alfabe'yi kullanırlar. Bunun ASCII karşılığı SAMPA'dır. Örneğin bazı Anadolu ağızlarında "değil", "Gelecek misin?", "Gelemem." sözlerinin söylenişlerine göre "da´l", "del"; "gelcemin?", "gelecaññi?" şekillerinde yazılması gibi.

<span class="mw-page-title-main">Düzenli ifade</span> bir arama modeli oluşturan karakter dizisi

Düzenli ifadeler veya kurallı ifadeler, bilgisayar bilimlerinde ele alınan metindeki kimi katarların kısa yoldan ve esnek bir biçimde belirlenmesini sağlar. Bu katarlar belli karakterler, kelimeler veya karakter örüntüleri olabilir. Düzenli ifadeler, bir biçimsel dil kullanarak yazılır ve bir düzenli ifade işleyici tarafından yorumlanır. Bir düzenli ifade işleyicisi ya ayrıştırıcı olarak hizmet eden ya da metni inceleyip verilen tarife uygun kısımlarını belirleyen bir programdır.

<span class="mw-page-title-main">Millet (Osmanlı İmparatorluğu)</span>

Millet, Osmanlı Türkçesinde dini grupları belirtmek için kullanılan terimdir. 19. yüzyılda Tanzimat reformlarıyla, hakim sınıf olan Sünniler dışındaki, kanunen korunan dini azınlıkları ifade etmek için kullanılmaya başlanmıştır. Osmanlı İmparatorluğu'nda tüm Sünni gruplar bir millet kabul edilirken, azınlıklar yani gayrimüslimler sadece dine veya mezhebe göre değil aynı zamanda etnik gruplarına göre de ayrı milletler oluştururlardı. Örneğin Ermeniler tek bir millet olmayıp Ermeni Katolik ve Ermeni Protestan milletlerine ayrılırlardı. Millet kelimesi Arapça bir kelime olan mille (ملة)'den gelmektedir. Millet kelimesi günümüzde, Osmanlı'da kullanılandan farklı olarak, dinsel bir anlam değil dilsel bir anlam ifade etmektedir.

Nuri Pakdil,, Türk şair, mütefekkir, deneme ve oyun yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Kadınlar Birinci Voleybol Ligi</span>

Türkiye Kadınlar Birinci Voleybol Ligi, Türk voleybolunda Sultanlar Ligi'nden sonra en önemli lig konumundadır. 24 takımla A ve B grubu olarak iki ayrı grupta oynanacak ligden play-off'lar sonrası iki takım Sultanlar Ligi'ne yükselecektir.

<span class="mw-page-title-main">Laik</span>

Laik, Türk Dil Kurumu sözlüğünde bulunan tanıma göre, Din işlerini devlet işlerine karıştırmayan, devlet işlerini dinden ayrı tutan. Örneğin, "Türkiye ... laik ve sosyal bir hukuk devletidir." Kısaca Laikler, kelime anlamı olarak Türkçeye ruhban sınıfından olmayanlar olarak girmiştir ve ruhban sınıfı (Dinî ibâdetleri topluca yürütmekle görevli olanlar) dışında kalanların tümü için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Bask Ülkesi</span>

Bask Ülkesi, Baskların yaşadığı bölgedir. Bask Ülkesi, Biskay Körfezi'nin en iç bölgesinde, Pirenelerin batı kısmında, Fransa ve İspanya arasındaki sınır bölgesinde kalmaktadır. Bölge Baskçada yazılı olarak ilk kez 16. yüzyılda Euskal Herria adıyla kaydedilmiştir.

Satır arası analiz yöntemi veya satır arası şerh/izah yöntemi, genellikle yabancı lisandaki bir ifadenin çözümleyici bir şekilde kelime kelime haşiyesinin yapıldığı pedagojik ve lengüistik bir yöntemidir. Çözümleyici haşiyeler ayrı bir satırda, çözümlenen dilin sözcükleri ile çeviri arasında satır aralarında yazılır. Daha basit olan satır arası çevirinin aksine, tek tek kelimeler genellikle biçimbirim açısından da incelenir ve şerh edilir.