İçeriğe atla

Bircendî

El Bircendi
Birjandi ait, Şerhu'l-Tadhkirah, bir el yazması kopyası, 17. yüzyılın başında bir çalışması.
DoğumʿAbd al‐ʿAlī ibn Muḥammad ibn Ḥusayn al‐Birjandī
Ölüm1525-1526
MilliyetFars
Dinİslam
Kariyeri
DalıMatematik, Fizik ve Astronomi
EtkilendikleriNasîrüddin Tûsî, Gıyaseddin Cemşid

Abd Ali ibn Muhammed ibn Hüseyin Birjandi (Farsçaعبدعلی مممدبن حسین بیرجندی), İran'da yaşayan önemli bir 16. yüzyıl Pers astronom, matematikçi ve fizikçi.

13 kitap ve risale yazdı;[1] Aşağıdaki eserlerinin bazılarının kısmi bir listesi:

  • Şerhu'l-tadhkirah (Nasîrüddin Tûsî'nin anısı üzerine bir yorum). Metin, 17. yüzyıldan gelen yazının bazı nüsha, diyagramlar tartışılan astronomik pek çok unsurları gösteren siyah ve kırmızı mürekkeple yazılır.[2]
  • Sharh-i Bist Bab dar Ma'rifat-i A'mal-i al-Asturlab[3]
  • Risale fi Alat el-Rasad
  • Tadhkirat al-Ahbab fi Bayan al-Tahabub

Teoloji hakkında da yazıları bulunmaktadır.

Astronomi

Kozmosun yapısını araştırırken, el-Birjandi Dünya'nın dönmesi hakkında Ali Kuşçu'nun yazdığı araştırmaları tartışmaya devam etti. Dünya hareketl, olsaydı ne olabileceği hakkında yaptığı analizde, o "dairesel Eylemsizlik"[4] Galileo Galilei kavramına benzer bir hipotez geliştirmiştir.

Ayrıca bakınız

Dipnotlar

  1. ^ "Encyclopaedia Iranica". 16 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2014. 
  2. ^ "The Institute of Ismaili Studies - The Calligraphic Tradition in Islam". 11 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2014. 
  3. ^ "Manuscript Exhibition 2007". 3 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2014. 
  4. ^ Ragep 2001b, ss. 63–4

Kaynakça

  • Ragep, F. Jamil (2001a). "Tusi and Copernicus: The Earth's Motion in Context". Science in Context. 14 (1-2). Cambridge Üniversitesi. s. 145–163. 
  • Ragep, F. Jamil (2001b), "Freeing Astronomy from Philosophy: An Aspect of Islamic Influence on Science", Osiris, 2nd Series, 16 (Science in Theistic Contexts: Cognitive Dimensions), s. 49–64 & 66–71, doi:10.1086/649338 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İbn Sina</span> Fars tıp bilgini ve filozof (980–1037)

İbn Sînâ veya Ebu Ali Sînâ ya da Batılıların söyleyişiyle Avicenna, İslam'ın Altın Çağı döneminin en önemli doktorlarından, astronomlarından, düşünürlerinden, yazarlarından ve bilginlerinden biri olarak kabul edilen Fars polimat ve "polimerik erken tıbbın babası" olarak bilinen tabiptir.

<span class="mw-page-title-main">Gazzâlî</span> Fars İslam bilgini ve polimat (y. 1058–1111)

Gazzâlî, yaygın adıyla Îmam-ı Gazzâlî, Ortaçağ Avrupası'nda Latinize edilmiş haliyle Algazelus ya da Algazel, İranlı, Sünni İslam âlimi, mutasavvıfı, müderrisidir. İslam düşünce tarihindeki en önemli ve en etkili fakih, müftü, filozof, teolog, mantıkçı ve mistiklerden birisi olarak kabul edilmektedir. XI. yüzyıl'ın müceddidi olarak nitelendirilmektedir. Gazzali'nin çalışmaları çağdaşları tarafından büyük bir önem ve övgüyle karşılanmış ve "İslam'ın delili" anlamına gelen Hüccetülislam unvanını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ömer Hayyam</span> Fars şair, filozof, matematikçi ve astronom (1048–1131)

Gıyaseddin Ebu'l-Feth Ömer ibni İbrahim Nişaburi, yaygın olarak bilinen ismiyle Ömer Hayyam, Fars polimat, matematikçi, astronom, tarihçi, filozof ve şairdi. Selçuklu İmparatorluğu'nun ilk başkenti olan Nişabur'da doğdu. Bir bilgin olarak, Birinci Haçlı Seferi sırasında Selçuklu hanedanının yönetimiyle çağdaştı.

<span class="mw-page-title-main">Kindî</span> Müslüman Arap bilim insanı ve polimat (801–873)

Kindî veya tam adıyla Ebu Yusuf Yakub bin İshak el-Sebbah el-Kindî, felsefe, tıp, matematik astronomi, ilahiyat, psikoloji, fizik, kimya ve müziğe kadar pek çok bilim dalında eser yazan Arap bilim insanı.

<span class="mw-page-title-main">Nasîrüddin Tûsî</span> Fars astronom ve polimat (1201–1274)

Nasîrüddin Tûsî, Horasan Selçuklu Devletine mensup olan ve edebiyat dili gerekçesiyle Farsça eserli bir Türk bilim insanı ve Şii İslam'ın Batınî/Tasavvuf filozofu. Söz konusu dönem, Moğol istilası sebebiyle Bağdat'ta, bir yandan karanlık bir dönem, bir yandan da önemli düşünce okullarının kurulduğu ve İslam bilim kurumlarının açıldığı bir dönem oldu. Nasîrüddin Tûsî de bu dönemde yetişmiş İslam dünyasının tanınmış bir bilgesi olmuştur. Azerbaycanlı halk bilimci Memmedhüseyn Tehmasib'a göre efsanevi bir kişilik olan Nasreddin Hoca gerçekte Tûsî'dir.

<span class="mw-page-title-main">Orta Çağ İslam dünyasında bilim</span> 8. yüzyıl ile 15. yüzyıl arasında İslam dünyasında geliştirilen ve uygulanan bilimsel etkinlikler

Orta Çağ İslam dünyasında bilim, İslam'ın Altın Çağı adı verilen ve 8. yüzyıl ile 14. yüzyıl-15. yüzyıl arasında İslam dünyasında geliştirilen ve uygulanan bilim. Bu dönemde Hint, Fars, Sabii ve özellikle Yunan uygarlıklarına ait eserler Arapçaya tercüme edildi. Bu çeviriler tüm bir Orta Çağ boyunca İslam uygarlığında yaşayan bilim insanlarının bilimsel gelişmelerde bulunmalarına ve bu gelişmeleri sonraki yüzyıllara taşımalarına olanak sağladı.

Ebu Nasr Mansur ibn Ali ibn Irak bir Fars asıllı Müslüman matematikçi. Günümüzdeki sinüs teoremi ile yaptığı çalışmalarla tanınıyor.

Shams al-Dīn Muḥammad ibn Ashraf al-Ḥusaynī al-Samarqandī 13. yüzyılda Semerkant'ta yaşamış olan astronom ve matematikçi.

<span class="mw-page-title-main">Kemâleddin el-Fârisî</span> İranlı matematikçi ve fizikçi

Kemaleddin Hasan ibn Ali ibn Hasan el Farisi ya da tam daha bilinen adıyla Kemaleddin El Farisi, İranlı matematikçi ve fizikçi.

Aristoteles fiziği veya Aristo fiziği, Yunan filozof Aristoteles'in eserlerinde tanımladığı doğa bilimlerin bir biçimidir. Fizik kitabında Aristoteles, fizikte değişimin genel prensiplerini belirler: yaşayan ve ölü, ilahi ve dünyevi, tüm hareketlilikleri içeren, mekana göre ve boyut ya da miktara göre değişen, bir türün niteliksel değişikliği; ve olmak ve yok olmak.

<span class="mw-page-title-main">Orta Çağ İslam dünyasında astronomi</span>

İslam astronomisi, özellikle İslam'ın Altın Çağı sırasında, İslam dünyasında yapılan astronomik gelişmeleri kapsar ve çoğunlukla Arapça yazılmış eserlerden oluşur. Bu gelişmeler özellikle Uzak Doğu ve Hindistan'da daha sonra Orta Doğu, Orta Asya, Endülüs ve Kuzey Afrika'da gerçekleşti. Orta Çağ İslam astronomisi, yabancı dildeki kaynakların özümsenmesi ve bu kaynakların birbiriyle benzeşmeyen unsurlarının İslami özelliklere sahip bir bilim yaratmak için birleştirilmesi gibi yönleri nedeniyle diğer İslami bilimlerin doğuşuyla paralellik gösterir. Bu kaynaklar özellikle Arapça diline tercüme edilmiş ve üzerine çalışmalar gerçekleştirilmiş Yunan, Sasani ve Hint eserlerinden oluşuyordu.

Necmeddin Ali Kazvini - Nasirüddin Tusi'nin felsefi mektebinin temsilcilerinden, astronom, doğa filozof, mantıkçı alimdir

<span class="mw-page-title-main">Şeyh Müfid</span> 11. yüzyılda yaşamış Şii din bilgini

Şeyh Müfid tam adıyla Muhammed bin Muhammed bin Numan, Şii tarihçi, mütekellim; fıkıh, kelâm ve hadis alimi.

<span class="mw-page-title-main">Bilim tarihi</span> bilimin ve bilimsel bilginin tarihsel gelişiminin incelenmesi

Bilim tarihi, hem doğa hem de toplumsal bilimler dahil olmak üzere bilimsel bilgi ve bilimin gelişiminin incelenmesidir. 18. yüzyıl ile 20. yüzyıl arası dönemde, öteden beri yanlış bilindiği düşünülen olguların bilimsel gerçeklerle değiştirilmesi yolunu izlemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Tusi</span>

Muhammed b. Hasan Tusi ; meşhur adıyla "Şeyh Tusi" hicri 385 / 460 yılında Tus şehrinde dünyaya gelmiştir. Hicri kameri dördüncü ve beşinci asırlarda yaşayan Şeyh Tusi, İranlı şii alim ve büyük fakihlerinden sayılmaktadır. 51 kadar eserinin olduğu belirtilmiştir. Şeyh Tusi, şiilerin büyüğü olarak da bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Orta Çağ İslam matematiği</span> yaklaşık 622 ile 1600 yılları arasında İslam medeniyeti altında korunan ve geliştirilen matematiğin bütünü

İslam'ın Altın Çağı'nda matematik, özellikle 9. ve 10. yüzyıllarda, Yunan matematiği ve Hint matematiği üzerine inşa edilmiştir. Ondalık basamak-değer sisteminin ondalık kesirleri içerecek şekilde tam olarak geliştirilmesi, ilk sistematik cebir çalışması (Hârizmî tarafından yazılan Cebir ve Denklem Hesabı Üzerine Özet Kitap adlı eser ve geometri ve trigonometride önemli ilerlemeler kaydedilmiştir.

Abul-Hasan Kūshyār ibn Labbān ibn Bashahri Daylami (971–1029), Kûşyâr bin Lebbân, İran'ın Hazar Denizi'nin güneyindeki Deylem'den İranlı matematikçi, coğrafyacı ve astronomdur.

<span class="mw-page-title-main">Haraki</span> İranlı astronom ve matematikçi

Ebu Muhammed 'Abd al-Jabbar al-Kharaqī, ayrıca Haraki (1084-1158), 12. yüzyılda Merv yakınlarındaki Harak'ta doğmuş bir İranlı astronom ve matematikçidir. İran sarayında Sultan Sencer'in hizmetindeydi. Haraki, Almagest'te Batlamyus'un astronomik teorisine meydan okudu ve gezegenlerin tüplerin içinde hareket ettiği devasa maddi küreler hayal ederek alternatif bir küreler teorisi kurdu.

Abu-Abdullah Muhammed ibn İsa Māhānī Mahan'da doğan ve Abbasi Halifeliği Bağdat'ta aktif olan İranlı matematikçi ve astronomdur. Bilinen matematiksel çalışmaları arasında Öklid'in Elementleri, Arşimet'in Küre ve Silindir Üzerine ve İskenderiyeli Menelaus'un Sphaerica üzerine yorumları ve iki bağımsız inceleme yer alır. Arşimet'in ortaya koyduğu, bir küreyi belirli bir oranda iki cilde bölme sorununu çözmeye çalıştı, bu daha sonra 10. yüzyıl matematikçisi Ebu Ca'fer el-Hazin tarafından çözüldü. Astronomi üzerine hayatta kalan tek çalışması azimutların hesaplanması üzerineydi. Ayrıca astronomik gözlemler yaptığı biliniyordu ve arka arkaya üç ay tutulmasının başlangıç zamanlarına ilişkin tahminlerinin yarım saat içinde doğru olduğunu iddia etti.

Ali ibn Ahmed el-Nesevî İran'ın Horasan kentinde yaşamış Fars bir matematikçidir. MS 1029-30'da ölen Büveyhî sultanı Mecdüddevle ve onun halefi döneminde gelişmiştir. Aritmetik üzerine Farsça ve ardından Arapça olarak "Hindu Hesaplama Üzerine Tatmin Edici " başlıklı bir kitap yazdı. Ayrıca Arşimet'in Lemmalar Kitabı ve Menelaos'un teoremi üzerine de yazmış, Sabit ibn Kurra tarafından Arapçaya çevrilen ve son olarak Nasirüddin Tusi tarafından gözden geçirilen Lemmalar Kitabında düzeltmeler yapmıştır.