Sos, aşçılıkta bir yemeğin hazırlanmasında kullanılan veya yemeğin servisi sırasında üzerine dökülen sıvı veya yarı katı (yoğun) haldeki yardımcı yemektir. Soslar tek başına tüketilmez, ana yemeğe lezzet, su veya görsel güzellik katma amacıyla kullanılır. Sos sözcüğü Fransızca bir sözcük olup (sauce), Latince'de "tuzlu" anlamına gelen salsus sözcüğünden gelir. Genellikle soslar sıvı bileşenler içerirken, makarna türü yiyeceklere ilave edilen soslar daha çok katı bileşenler içerir. Hazırlanma şekillerine ve amaçlarına göre soslar soya sosu, beşamel sos veya salata sosu gibi isimler alır.
Guacamole, avokado ile yapılan bir Orta Amerika mezesidir. Aztek kökenli olan bu yiyecek, içeriğindeki yağ ve vitamin açısından değerli tutulmuştur. Genel olarak avokadonun ezilmesiyle ve domates, tuz eklenmesiyle yapılır. İspanyolların Amerika'yı istilasından sonra İspanya'da da ünlenen bu yiyecek, İspanyolların avokado yetiştirmeye çalışmasına neden olmuştur. İklim uyuşmazlıkları nedeniyle bu çabalar ilk başlarda başarısızlıkla sonuçlanmıştır.
Filistin mutfağı, Filistin bölgesindeki Araplara özgün olan ya da Araplar tarafından sıkça yenilen yemeklerden oluşur. Filistin mutfağı, özellikle Arap Emevi fethiyle başlayan, sonra Farslar'dan etkilenmiş olan Abbasiler ve onun ardından Osmanlı Türklerin varışıyla gelen Türk mutfağının bıraktığı derin etkileriyle biten İslam döneminde Filistin'e yerleşen uygarlıkların kültürlerinin yayılmasıdır. Lübnan, Suriye ve Ürdün mutfakları dahil olmak üzere diğer Levant mutfaklarına benzer.
Enchilada, mısırdan üretilen tortilla'ya, farklı ve çeşitli iç malzemeler konulması ve rulo şeklinde sarılan tortilla'nın üzerine acı biber sosu gezdirilmesiyle yapılan, Meksika mutfağından çıkan ve Amerikan mutfağında da yer alan yemek. İç malzemeler et, deniz ürünleri peynir, fasulye, patates, çeşitli sebzeler veya bunların kombinasyonları olabilir.
Salsa, Meksika mutfağındaki soslar için kullanılan terimdir. İspanyolcada sos anlamına gelmektedir. Salsalar, genellikle domates bazlı bir sos veya diptir. Heterojen bir yapıya sahiptirler. Soğan, acı biber, fasulye, mısır ve çeşitli baharatlar gibi ek bileşenler içerir. Günümüzde oldukça popüler olmuş bir sos terimidir. Sadece Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı rakamlarına göre 3.164 farklı salsa sos kaydı bulunmaktadır. Türkiye'de ise domatesin popülerliğine bağlı olarak birbirinden farklı salsa sos tarifi bulunmasına rağmen çoğunlukla cips sosu olarak kullanılır.
Kosova mutfağı, Kosova'ya özgü etnik grupların geleneksel yemeklerinden oluşan, Balkan mutfağının bir temsilcisidir. Arnavutluk ile tarihsel ve etnik bağları nedeniyle, Arnavut mutfağından önemli ölçüde etkilenmiş ve diğer Balkan ülkelerinin unsurlarını da benimsemiştir.
Biber sosu, acı biber sosu veya chilli sos, biber ve acı biber ile hazırlanmış çeşnilerdir.
Kuzey Makedon mutfağı Kuzey Makedonya'nın geleneksel mutfağıdır. Balkan mutfağı olarak sınıflandırılan mutfak, Akdeniz ve Ortadoğu etkilerini yansıtır ve diğer Balkan mutfaklarının özelliklerini paylaşır. Ülkenin nispeten ılık iklimi, çeşitli sebzeler, otlar ve meyveler için uygun büyüme koşulları sağlar. Kuzey Makedonya mutfağı süt ürünleri, şarapları ve rakija gibi yerel alkollü içeceklerin çeşitliliği ve kalitesi ile de dikkat çeker.
Pizza Pops, Pillsbury Company markası altında General Mills tarafından üretilen Kanadalı bir calzone tipi atıştırmalıktır. Pizza Pops önceden pişirilmiş ve dondurulmuş olarak satılmaktadır. Tipik olarak bir mikrodalga fırında ısıtılırlar, ancak normal bir fırında da pişirilebilirler. 1964 yılında Winnipeg, Manitoba, Kanada’dan Paul Faraci tarafından icat edildiler; calzone veya panzerotti gibi geleneksel peynirle doldurulmuş hızlı bir pizza 'düzeltmesi' sağlayan bir atıştırmalık zımba hazırladı. Pizza Pops şu anda General Mills tarafından Winnipeg'deki bir fabrikada üretilmektedir.
Acı sos,, acı biber ve diğer bileşenlerden yapılmış herhangi bir çeşni, baharat veya salsadır.
Morisqueta Meksika'nın güneybatısından gelen tipik bir fasulyeli pilav yemeğidir. Bu yemek soğanlı ve sarımsaklı domates sosunda pişirilmiş pirinç ve fasulyeden oluşuyor. Eritilmiş adobera, ranchero veya taze peynir küpleri de içerebilir. Domuz eti veya dana eti ile yapılan başka soslar da var. Totopos, tostadas veya kızarmış taquitos ile servis edilir. Bazı yerlerde aporreadillo ile beraber servis edilir. Moros y Cristianos gibi fasulyeli pirinç yemeklerine benziyor.
Monterey Jack inek sütünden yapılan yarı sert kıvamlı bir Amerikan peyniridir. Colby Jack ve Cheddar Jack üretiminde kullanılıyor. Biber ile tatlandırıldığında "Pepper Jack" olur. Monterey Jack ilk olarak 18. yüzyılında Monterey, Kaliforniya'da Fransisken rahipler tarafından yapıldı. Kaliforniyalı iş insanı David Jacks peynirin ticari satışına başladı. Bölgedeki diğer çiftçiler de peynir üretimine başladı. Bira peynir dip sos yapımında da kullanılır.
Abbaye de Belloc orta yumuşak bir koyun peyniri dir. Bu peynir batı Pireneler'de Belloc Manastırınde Benediktin keşişler tarafından üretilmektedir. Bir tür Ossau-İraty peyniri sayılır. geleneksel olarak pastörize edilmemiş ciğ Manech koyunların sütünden üretilir. Peynirin rengi soluk fildişi, kabuğun ki ise kahverengimsi oluyor. Kabuğun rengi üstündeki kırmızı biber tozu ve küflerden geliyor. Bu peynirin olgunlaşma dönemi 6 aydır.
Tête de Moine, İsviçre'nin Jura kantonundan bir inek peyniridir. Orta sert ve tam yağlı bir peynirdir. Ciğ inek sütünden üretilir ve çam tahtalar üzerinde 3 aydan fazla olgunlaşmaya bırakılır. Stout, amber ale, kahverengi ale, porter, saison, dubbel ve bock biraların yanına yakışır.
Romanya mutfağı, geleneksel olarak en çok Türk mutfağından, daha sonra da Avusturya, Alman, Yunan ve Macar mutfaklarından etkilenmiştir. Köfteler, çorbalar, dolmalar, tatlılar, salatalar dört yüzden yıldan fazla egemenliği altında kaldıkları Osmanlı İmparatorluğu'nun yemeklerine çok benzer. Alkollü içkilerden en çok şarap içilir. Romanya şarabı, dünyada en çok üretilen ilk on arasındadır. Bira da tercih edilen alkollü içkilerdendir.
Entomatada, önce yağda kızartılmış ve daha sonra domates, sarımsak, soğan, kekik, acı biber ve tuzdan yapılmış bir domates sosuna bulanmış, katlanmış mısır tortillasından yapılan Meksika mutfağına ait bir yemektir. Domates sosunun tarifleri aşçıya göre değişir. Tortilla; tavuk, dana eti, peynir veya fasulye gibi farklı malzemelerle doldurulabilir. Tavuk ve sığır eti, etin yumuşak olması ve parmakla ayrılabilmesi için çoğunlukla basınçlı pişirilir. Doldurulan ekmeğin üzerine domates sosu dökülür ve ekşi krema, rendelenmiş peynir ve beyaz soğan dilimleri ile süslenir.
Chiapas mutfağı, aynı adı taşıyan Meksika eyaletindeki bir yemek pişirme tarzıdır.
Adobada, adovada adı da kullanılır, Meksika mutfağında tacolara benzer şekilde yaygın olan birçok yemek için bir hazırlıktır. Adobada, genellikle sirke ve kekik ile kırmızı acı sosuyla marine edilmiş domuz etidir, ancak farklı et türlerini ve al pastor'a daha yakın marine edilmiş sosları ifade edebilir. Genellikle küçük, esnek mısır tortillasında sotelenmiş sebzeler ve peynirle birlikte servis edilir.
Hırvat mutfağı heterojendir ve bölgelerin mutfağı olarak bilinir, çünkü Hırvatistan'ın her bölgesinin kendine özgü bir mutfak geleneği vardır. Kökleri çok eski zamanlara dayanmaktadır. Gıda maddelerinin seçimi ve pişirme biçimlerindeki farklılıklar en çok anakaradakiler ile kıyı bölgelerindekiler arasında dikkat çekicidir. Anakara mutfağı daha çok, önceki Slav mutfağı ve Macar ve Türk mutfağıyla daha yakın ilişkiler içendedir, yemek pişirmek için domuz yağı, karabiber, kırmızı biber ve sarımsak gibi baharatlar ile karakterize edilir.
Macar mutfağı, Macaristan ulusunun ve onun birincil etnik grubu olan Macarların mutfağının karakteristik özelliklerini ortaya koyar. Geleneksel Macar yemekleri öncelikle et, mevsim sebzeleri, meyveler, ekmek, süt ürünleri ve peynirlere dayanmaktadır.
