Bir Adam Yaratmak

Bir Adam Yaratmak, Necip Fazıl Kısakürek'in 1937 yılında yazdığı üç perdelik oyun.

Eser, bir tiyatro yazarının geçirdiği büyük ruh çilesini anlatır. Ölüm korkusu, sanatın çilesi, kader, cinnet konularına değinir. Konusu “meçhul bir tarihte, İstanbul’da” geçen oyunun karanlık, boğucu bir atmosferi vardır. Yazar, aralıklarla iki yıl süren bir çalışma sonucunda oyunu tamamlamıştır. İlk piyesi olan “Tohum”dan sonra ikinci tiyatro eserini yazan Necip Fazıl’ın tiyatro yazarlığı konusunda ilk ustalık eseri ve Türk tiyatrosunun bir trajedi şaheseri^[1] kabul edilir. Eserde oyun kahramanı olan yazar Hüsrev’in kaleme aldığı “Ölüm Korkusu” adlı oyun ile “Bir Adam Yaratmak” piyesinin kendisi iç içe ustalıkla kullanılmıştır.^[2]

Eser, ilk defa 1937-1938 sezonunda İstanbul Şehir Tiyatroları tarafından sahnelendi, başrolü Muhsin Ertuğrul oynadı. 1978 yılında Yücel Çakmaklı tarafından televizyon filmi olarak çekildi. 1994 yılında İstanbul Devlet Tiyatroları tarafından sahnelendi.

Oyun yazarı Hüsrev, “Ölüm Korkusu” adı eserini tamamlamıştır. Yazdığı eserin kahramanı bir kaza kurşunu ile annesini öldürünce aklını kaybetmiş ve kendisini daha önce babasının yaptığı gibi bir incir ağacına asarak intihar etmiştir. Piyes yazarı Hüsrev de babasını oturduğu yalının bahçesindeki incir ağacına asarak gerçekleştirdiği intihar sonucu kaybetmiş biridir. Halen oturdukları yalıda annesi, halasının kızı (Selma), piyesin başrol oyuncusu (Mansur), gazete patronu Şeref, Şeref'in Hüsrev'e aşık karısı Zeynep ve ruh doktoru arkadaşı Nevzat bir gün piyesi tartışmaktadırlar. Eserdeki kaza ile annesini vurma bölümünü gerçekçi bulmayan misafirlerine sahneyi izah etmeye çalışırken boş olduğunu sandığı bir tabanca ile ateş eden Hüsrev, kaza ile Selma'yı vurup ölümüne neden olur.

İkinci perdede Hüsrev, kazadan beş ay kadar sonra Maçka'daki kışlık apartman dairesinde annesine babasının intiharı hakkında sorular sormaktadır. Kazadan sonra iyice bunalıma giren Hüsrev büyük yalnızlık içindedir. Arkadaşı Doktor Nevzat, onu bir reklam aracı olarak kullanmak istemekte, Şeref ise olayı sansasyonelleştirerek gazetesinin satışlarını arttırmaya çalışmaktadır. Bu kargaşa içinde babasının niye intihar ettiğini öğrenmeye çalışan Hüsrev, ölümü sorgulayıp yaratılış sırrını çözmeye çalıştıkça deliliğe doğru sürüklenir.

Üçüncü perdede Hüsrev'in annesi oğlunun da babası gibi intihar etmesinden korkarak yalı bahçesindeki incir ağacını uşak Osman'a kestirir. Hüsrev, ağacı kestiren annesini, kendisine komplo hazırlayan dostları gibi düşman olarak görmeye başlar. Babasının portresi karşısında onunla konuşur, hezeyan halinde ölümden bahseder. Oyunun son tablosunda Hüsrev, kendisini bir devlet tımarhanesine götürmeye gelen hükûmet doktoru, hastane gardiyanı, Nevzat ve Şeref'e teslim olur.

Eser, üç bölümlük bir dizi olarak 1977 yılında siyah-beyaz formatta Yücel Çakmaklı yönetiminde televizyona uyarlanmıştır.^[3][4] Hüsrev karakterini Ahmet Mekin oynamış ve Kamran Usluer seslendirmiştir.^[3] Ulviye karakterini Şaziye Moral oynamış, Mansur karakterini ise Süleyman Turan oynamış, Pekcan Koşar seslendirmiştir.^[3]