İçeriğe atla

Binbir Gündüz Masalları

Binbir Gündüz Masalları (Elfü'n Nehar Ve'n Nehar), erkeklerin güvenilmez ve sadakatsiz oldukları düşüncesi etrafından anlatılan yirmi kadar masalı kapsayan bi masal külliyatıdır.

Fransız yazar François Pétis de la Croix tarafından 1710-1712'de "Les mille et un jours, contes persans " adıyla Fransızca olarak yayımlanmıştır. Eser, Keşmir hükümdarının kızı Ferahnaz'ın, gördüğü bir rüya nedeniyle edindiği, erkeklerin sadakatsiz olduğu şeklindeki fikrini değiştirmek üzere dadısının bin bir gündüz boyunca anlattığı uzun masallardan oluşur. Eserin, Binbir Gece Masallarında yer alan "kadınların sadakatsiz olduğu" fikrine bir nazire olarak yazıldığı öne sürülür.

Eserdeki masalların çıkış yeri Hindistan gösterilmesine rağmen masalların konusu daha çok Bağdat odak noktası olacak şekilde Orta Doğu bölgesinde (Kahire, Şam, Keşmir, Kandahar, Kazan, Tataristan, İsfahan, Basra, Musul vb.) geçmektedir.[1] İçinde bazı Arap masalları, fıkralar, öyküler de yer almaktadır.[2] Külliyatta yer alan masallar, güneşin doğuşuyla başlar, batışına kadar devam eder.

François Pétis de la Croix ,1710-1712'de "Les mille et un jours, contes persans " adıyla yayımladığı Fransızca kitabın önsözünde, İran’da tanıştığı bir dervişin bazı Hint hikâyelerini Farsça’ya tercüme edip masala çevirdiğini ve Hezâr-yek Rûz diye adlandırdığı bu eserin yazma nüshasını kendisine verdiğini açıklar; kitabın, bu yazma nüshadan yaptığı Fransızca'ya çeviri olduğunu belirtir. Ancak eserin kaynağı tartışma konusu olmuş; bu masalların uydurma olduğu, Arap ve İran edebiyatında “Binbir Gündüz Masalları” diye bir şey bulunmadığı ve Pétis de la Croix’nın o sırada büyük ilgi gören Binbir Gece Masalları’nın bir benzerini ortaya koymak için bu ismi kullandığı iddia edilmiştir.[3] Günümüzde bu görüş kabul görür ve Pétis’nin "Binbir Gündüz Masalları", "edebî yaratıcılıkla, çeviri, adaptasyon ve uydurmacanın karışımı bir eser” olarak değerlendirilir.[3]

Binbir Gündüz Masalları'nın ilk Türkçe çevirisi Ahmed Raşid tarafından Elfü'n Nehar ve'n Nehar adıyla yapılmıştır. Ahmed Raşit, Fransızcadan dört cilt olarak yaptığı çeviriyi 1867-1871 yılarında yayımlamıştır.[4] Diğer bir çeviri ise 1873 yılında yine Fransızca nüshasından Türkçeye Mustafa Hami, Ali Raşid, Ahmet Şükrü ve Sait Fehmi tarafından çevrilmiştir.[5] Eser, Türk edebiyatının ilk hikâyesi olarak kabul edilen Muhayyelât'a da esin kaynağı olmuştur.[6]

Binbir Gündüz Masallarının günümüz Türkiye Türkçesine iki çevirisi bulunmaktadır. Bunlardan biri Recep Kırıkçı, diğeri ise Hasan Karayiğit tarafından yapılan çeviridir. Her iki çalışma da daha önce Mustafa Hami, Ahmet Şükrü, Ali Reşit ve Said Fehmi tarafından yapılan çeviriye dayanır.[7]

Kaynakça

  1. ^ "Erkeklerin ihanet etmediğine inandırmak için: Binbir Gündüz Masalları". Cumhuriyet. 2 Eylül 2014. 4 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2017. 
  2. ^ Uysal, Zeynep (2006). Olağanüstü Masaldan Çağdaş Anlatıya: Muhayyelat-ı Aziz Efendi (1. bas.). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları. s. 30-31. ISBN 9789756193150.
  3. ^ a b "PÉTIS de la CROIX, François". TDV İslâm Ansiklopedisi. 30 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2023. 
  4. ^ OĞUZ, Mehmet Öcal (2019). "Halk Masalları II. Ünite" (PDF). Anadolu Üniversitesi Yayınları. ISBN 978-975-06-3122-1. 3 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Ekim 2023. 
  5. ^ Köse, Nerin (1996). "Binbir Gündüz'deki Fıkralar Üzerine" (PDF). Millî Folklor Yayınları Halk Edebiyatı Dizisi. 24 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Ekim 2023. 
  6. ^ İleri, Selim. "TÜRK ÖYKÜCÜLÜĞÜNÜN GENEL ÇİZGİLERİ" (PDF). Türk Dili. 24 Ekim 2007 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2017. 
  7. ^ Kasimoğlu, Seval (30 Ağustos 2023). "Rüya, Masal, Resim Çerçevesinde Monomiti. Binbir Gündüz Masalları Örneği". Folklor Akademi Dergisi. 6 (2): 436-444. doi:10.55666/folklor.1247572. ISSN 2651-253X. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Fransa</span> Batı Avrupada yer alan ülke

Fransa, resmî adıyla Fransız Cumhuriyeti, Batı Avrupa'da bulunan ve dünyanın pek çok bölgesinde denizaşırı toprakları olan bir ülkedir. Fransa'nın Avrupa kıtasındaki komşuları Belçika, Lüksemburg, Almanya, İsviçre, İtalya, İspanya, Monako ve Andorra'dır. Akdeniz'de İtalya'ya ait Sardinya Adası'ndan sadece 12 km uzaktaki Korsika adası da Fransa'ya aittir. Sahip olduğu denizaşırı illerde de, Fransız Guyanası aracılığıyla Brezilya ve Surinam'a, Saint Martin Adası aracılığıyla da Hollanda Antilleri'ne sınırı vardır. Fransa, Manş Denizi'nde deniz yüzeyinin altından geçen Manş Tüneli'yle Birleşik Krallık'a bağlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kur'an</span> İslamın temel dinî metni

Kur'an veya yaygın kullanılan adıyla Kur'an-ı Kerim, Müslüman inancına göre, yaklaşık 23 yıllık bir süreçte ayetleri Allah tarafından Cebrâil adındaki melek aracılığıyla Muhammed'e parça parça vahiyler hâlinde indirilen bir kutsal kitaptır. İslam inancına göre Kur'an, Muhammed'in gerçek bir peygamber olduğunu kanıtlayan en önemli ve en büyük mucizedir. Müslümanlar, namaz başta olmak üzere belli başlı ibadetlerinde Kur'an'dan çeşitli bölümler okurlar.

<span class="mw-page-title-main">Suat Derviş</span> Türk gazeteci ve yazar

Hatice Suat Derviş, Türk gazeteci ve yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Emil Cioran</span> Rumen filozof (1911-1995)

Emil Mihai Cioran, Rumen filozof, deneme yazarı ve tanınmış 20. yy. retorik sentezcisidir. Eserlerinin bir bölümünü Fransızca bir bölümünü ise Rumence kaleme almıştır. Tanrı ile olan hesaplaşması, nihilizm tartışmaları, tarihe ve ütopyaya yönelttiği bakış açıları, ölüm ve intihar gibi birçok konuyu dikkate değer düşünceleri ile birlikte ele almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Charles Perrault</span>

Charles Perrault, Fransız şair, yazar, edebiyat teorisyeni.

<span class="mw-page-title-main">Nasreddin Hoca</span> efsanevi kişi ve mizah kahramanı

Nasreddin Hoca, Anadolu Selçuklu Devleti döneminde, Hortu ile Akşehir çevresinde yaşamış olan efsanevi kişi ve mizah kahramanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hikâye</span> gerçek ya da tasarlanmış olayları ilgiyi çekecek bir biçimde anlatan, genellikle beş on sayfadan oluşan düzyazı türü

Hikâye ya da öykü, gerçek ya da gerçeğe yakın bir olayı aktaran kısa, düzyazı şeklindeki anlatıdır. Kısa oluşu, yalın bir olay örgüsüne sahip olması, genellikle önemli bir olay ya da sahne aracılığıyla tek ve yoğun bir etki uyandırması ve az sayıda karaktere yer vermesiyle roman ve diğer anlatım türlerinden ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Binbir Gece Masalları</span> Orta Doğu kökenli fantastik edebî eser

Binbir Gece Masalları, Orta Çağ'da kaleme alınmış olan Orta Doğu kökenli edebi eserdir. Prenses Şehrazad'ın hükümdar kocası Şehriyar'a anlattığı hikâyelerden oluşur. Arapçaya çevrildikten sonra yayılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Lazca</span> Laz halkı tarafından kullanılan dil

Lazca Türkiye'nin Doğu Karadeniz kıyı şeridinde Rize ilinin Pazar ilçesinde bulunan Melyat Deresi'nden itibaren ve Gürcistan'ın Türkiye ile paylaştığı Sarp köyüne uzanan bölgede yaşayan Laz halkı tarafından konuşulan ve eski Kolhis dilinin devamı olduğu düşünülen Zanik bir Güney Kafkas dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Yaşar Kemal</span> Türk yazar ve şair (1923–2015)

Kemal Sadık Gökçeli veya bilinen adıyla Yaşar Kemal, Kürt kökenli Türk roman ve hikâye yazarı, şair ve aktivisttir. Türk edebiyatının en önde gelen yazarlarından biri olarak kabul edilen Yaşar Kemal, yaşamı boyunca pek çok ödül almış ve Nobel Edebiyat Ödülü'ne aday gösterilmiştir. En ünlü eseri, yaklaşık 32 yılda tamamladığı İnce Memed roman serisidir.

<span class="mw-page-title-main">Türk edebiyatı</span> Türkçe yazılmış edebî eserler

Türk edebiyatı, Türk yazını veya Türk literatürü; Türkçe olarak üretilmiş sözlü ve yazılı metinlerdir.

<span class="mw-page-title-main">İslam'ın Altın Çağı</span> 8. ilâ 15. yüzyıllar arasında İslam dünyasının bilimsel, teknolojik ve kültürel olarak zirvede olduğu dönem

İslam'ın Altın Çağı veya İslam Rönesansı, tarihsel olarak Orta Çağ'da, Abbâsîler döneminde 8. yüzyılın ortalarında başlayan ve 15. yüzyılın sonlarına kadar devam eden, İslâm dünyasının çoğunun bilimsel, ekonomik, kültürel, sanatsal, siyasi ve dinî yönlerden zirvede olduğu dönemi ifade eder. Abbâsîler devrinde, Hârûnürreşîd tarafından Bağdat'ta Beytülhikme adında büyük bir bilim merkezinin kurulması ile başlayan bu dönemin, Moğolların 1258'de Bağdat'ı kuşatıp yağmalaması ve böylelikle Abbâsî Hâlifeliği'nin yıkılması ile son bulduğu şeklinde genel bir kabul vardır. Ancak bazı kaynaklarda bu dönemin 14. yüzyıla kadar, bazı kaynaklarda da 15. yüzyıla, hatta 16. yüzyıla kadar sürdüğü ifade edilir.

<span class="mw-page-title-main">Turandot</span>

Turandot, Giacomo Puccini tarafından bestelenmiş üç perdelik bir operadır. Operanın liberetosu Giuseppe Adami ve Renato Simoni tarafından hazırlanmıştır. Puccini bu eserin konusu hakkında ilk ilhamı Friedrich Schiller'in "Turandot-Çin Prensesi" adlı eserini okumasından sonra almıştır; fakat operanın esas teması ve konu ayrıntıları 18. yüzyıl Venedikli tiyatro yazarı Carlo Gozzi'nin oyunundan alınmıştır.

<i>Sevdalı Bulut</i>

Sevdalı Bulut, Nâzım Hikmet'in daha çok çocukların okumasına yönelik hazırladığı masallardan oluşan bir kitaptır.

Türk edebiyatı'nda hem sözlü hem yazılı, manzum ve mensur hikâye geleneğine sahip olmasına rağmen Tanzimat'tan sonra farklı yapısal özellikler taşıyan bir anlatı türü olarak yeni bir hikâye tarzı oluşmuştur. Giritli Ali Aziz Efendi tarafından 1796-97'de yazılan ve ilk defa 1852 tarihinde basılan Muhayyelât, Batı tesiri olmadan gerçekçi anlatıma olan yakınlığı noktasında modern Türk hikâyesinin başlangıcı sayılmaktadır. Bunun dışında, XIX. yüzyılda basımları yapılarak yaygınlık kazanmış olan meddah hikâyeleri "yeni hikâyeye" zemin hazırlayan eserler olarak görülmektedir. 1875-1890 yılları arasında Ahmed Midhat Efendi'nin devam eden Letâif-i Rivâyât serisinin dışında Mehmet Celal'in Venüs, Cemile gibi uzun hikâyeleri ile Nabizâde Nâzım'ın ilk dönem hikâyeleri bulunmaktadır. Samipaşazade Sezai'nin Küçük Şeyler adlı eseri Türk edebiyatında modern anlamda kısa hikâyenin başlangıcı kabul edilmektedir. Halid Ziya Uşaklıgil'in 1888'de yazdığı Bir Muhtıranın Son Yaprakları ile Bir İzdivacın Tarih-i Muaşakası adlı çalışmaları Avrupaî tarzda ilk hikâyeler kabul edilmektedir.

<i>Muhayyelât</i> Osmanlı yazarı Giritli Ali Aziz Efendinin 1797de yazdığı, 1852de basılan eseri

Muhayyelât, Muhayyelât-ı Ledünni-i İlahi-i Giridî Ali Aziz Efendi ya da Muhayyelât-ı Aziz Efendi, Giritli Ali Aziz Efendi'nin 18. yüzyıl sonunda yazdığı ve ilk baskısı 1852 yılında yapılan fantastik bir eser.

<i>Müsâmeretnâme</i> Emin Nihat Beyin kaleme aldığı hikâye kitabı

Müsâmeretnâme, Emin Nihat Bey tarafından yazılmış ve Türk hikâyeciliğinin ilk örneklerinden biri olarak kabul edilen eserdir. 1871-1875 yılları arasında yayımlanan ve toplamda yedi hikâyeden oluşan eser, kış gecelerinde bir araya gelen dostların iyi vakit geçirmek ve eğlenmek üzere gençliklerinde başlarından geçenlerle ilgili anlatımlarına dayanmaktadır. Müsâmeretnâme hakkında ilk değerlendirmeleri Ahmet Hamdi Tanpınar XIX. Asır Türk Edebiyatı Tarihi adlı çalışmasında yapmıştır. Mustafa Uzun eseri sadeleştirerek Gece Hikâyeleri: Müsâmeretnâme adıyla günümüz Türkçesine çevirmiştir; bugüne kadar yeni harflere birden fazla aktarımı yapılmıştır. Çerçeve anlatının kullanıldığı Müsâmeretnâme'de Decameron ile Binbir Gece Masalları'ndan izler mevcuttur.

<i>Malûmat</i> (gazete)

Malûmat Gazetesi ya da Malûmat Mecmuası, Mehmed Fuad ile Artin Asaduryan'ın birlikte 48 sayı çıkarıp kapattıktan sonra Mehmet Tahir tarafından alınarak devam ettirilen ve yayın hayatının birinci yılından sonra Servet-i Fünun topluluğunu birleştirecek hareketler yaratan dergi.

<span class="mw-page-title-main">Sylviane Telchid</span> araştırmacı

Sylviane Telchid, Guadeloupelu yazar, akademisyen, çevirmen, pedagog. Antiller Kreolesi konusunda uzmandı.

Viktoria Ilyinichna Baginskaya - Sovyet ve Rus yazar, öğretmen, aktif Kırımçak dilininin son kullanıcılarından biri olan Kırımçaklı şarkı ve folklor koleksiyoncusu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.