Bilär - Turkipedia

Bilär
Tarihçe

Diğer adı	Pulyar, Büyük Şehir
Konum	Alexeyevsky Bölgesi, Tataristan Cumhuriyeti, Tataristan, Rusya
Bölge	Rusya
Parçası	Tataristan
Kuruluş	10. yüzyıl
Sit ayrıntıları
Arkeologlar	Fayaz Huzin, Albert Khalikov
Durum	Yarı şekilde harap olmuş
Mülkiyet	Halka açık
Kamusal erişim	Evet

Bilär, (Tatarca: Биләр, anlamı: Büyük Şehir) İdil Bulgarları'nda yer alan bir Orta Çağ kentidir. İdil Bulgarları'nın Moğol istilası'ndan önce ikinci başkentiydi. Günümüzde Tataristan'ın Alexeeyevsky Bölgesi'ndeki Maly Cheremshan'ın sol kıyısında yer almaktadır. Bilyarsk'a uzaklığı 50 km, Kazan'a uzaklığı ise 150 km'dir.^[1]

Tarihi

Şehir, 10. yüzyılda İdil Bulgarları'nın yerli Bilyar kabilesi tarafından kuruldu. Rus kroniklerinde, aynı zamanda "Büyük Şehir" (Великий город) olarak bilinmektedir. Nedeni ise şehrin nüfusu 100.000'den fazla olmasıydı.^[2] Bilär, Orta Volga'da ki ana ticaret merkezlerinden biriydi. Ayrıca İdil Bulgarları başkenti Nur-Suvar şehrinin 12. ve 13. yüzyıllarda alternatif şehri olarak ikinci başkentiydi. 1236 yılında Bilär Kuşatması ile şehir halkı, Moğol İmparatorluğu hanı Batu Han tarafından kovuldu. Şehir daha sonra yeniden inşa edildi ancak eski boyutunu veya gücünü asla geri kazanamamıştır. Şehrin kalıntıları (yaklaşık 8 km²) Rychkov, Tatischev, Khalikov ve Khuchin gibi araştırmacılar tarafından araştırıldı.

1654'te eski Bilyar'ın yakınında, bugün etnik bir Rus köyü olan Bilyarsk'da bir Rus sınırı kuruldu. 1930-1963 yıllarında Bilyarsk, Bilyar İlçesi'nin idari merkeziydi. 2000 yılındaki nüfus sayımına göre köy nüfusu 2.270'tir. Ayrıca bu köy, kimyager Aleksandr Arbuzov'un doğduğu yerdir.

Bilyar aynı zamanda Orta Çağ Avrasyası'nın en büyük şehirlerinden biriydi. Şehrin 1236'da istila edilmesi, anıtsal mimarisinin kaybıyla sonuçlanmıştır.

Bilyar Noktası

Güney Shetland Adaları'nda yer alan Livingston Adası'ndaki Bilyar Noktası adını Bilär'dan almaktadır.^[3]

Galeri

Bilyar Tarih Arkeoloji Müzesi
Bilyar değirmen taşı
Eski Bilyar haritası
Eski Bilyar tencereleri

Ayrıca bakınız

İdil Bulgarları
Bulgaristan
Ön Bulgarlar
Büyük Bulgar Hanlığı
Moğol istilası

Kaynakça

^ Minahanim Tekleli. Türk kitabı, Unutulmuş Yarih. Yeniden adlandırılan isimler, Bakü, Nurlar, 2009.
^ Khalikov A.Kh., "Tatar people and its anscestors", Kazan, Tatar Book Publishing, 1989, s. 93 (Халиков А. Х., Татарский народ и его предки, Казань, Татарское кн. изд-во, 1989, С.93, In Russian
^ Bilyar Point. 31 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. SCAR Composite Gazetteer of Antarctica

Konuyla ilgili yayınlar

Fayaz Sharipovich Huzin | BILYAR - BULGARIAN GREAT CITY (Publisher "Zaman" Republic of Tatarstan 14 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.). Russian (Хузин Фаяз Шариповичь | Биляр - Великий Город Болгарский (Издательство «Заман» Республика Татарстан 14 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.))

Dış bağlantılar

Bilyar internet sitesi
İdil Bulgarları nasıl kayboldu? 28 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Bilyar Arkeolojik Seferi'nin 50. Yıldönümü: Büyük Şehir soruşturmasının sonuçları ve sorunları 25 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

Tataristan Cumhuriyeti, Rusya'ya bağlı ve Volga Federal Bölgesi'nin coğrafi sınırları içinde bulunan federal yapıdır. Rusya Federasyonu 2010 yılı nüfus sayımına göre 3.786.488 nüfusu ve 67.836 km² alanı olan petrol ve maden zengini devlettir.

Çuvaşlar (Çăvaşsem), Orta Volga bölgesinde özerk Çuvaşistan Cumhuriyeti'nde yaşamakta olan, Çuvaşça konuşan yaklaşık 2 milyon nüfuslu bir Türk halkıdır. Ortodoks Hristiyan olan iki Türk halkından biridir.

Altın Orda, Altın Ordu Devleti, Uluğ Ulus veya Kıpçak Hanlığı bir Türk hanlığıdır. Cengiz Han ölmeden önce topraklarını oğulları arasında paylaştırmış ve Seyhun Irmağı ile Balkaş Gölü'nün batısındaki yerleri büyük oğlu Cuci Han'a vermişti. Cuci Han'ın küçük oğlu Batu Han, batıya doğru giriştiği seferlerle bu toprakları genişletti. Cuci'nin toprakları sonradan Batu Han ile ağabeyi Orda Han arasında paylaşıldı. Balkaş ile Aral gölleri arasındaki ve Seyhun Irmağı'nın güneyindeki yerler Orda'ya verildi. Harezm ve yeni alınan topraklarsa Batu'nun yönetimine bırakıldı. Orda'nın yönetimindeki doğu bölgesine Ak Orda, Batu'un yönetimindeki batı bölgesine de Gök Orda adı verildi. Gök Orda sonradan Altın Orda olarak adlandırıldı.

Kazan, Rusya'ya bağlı Tataristan'ın en büyük şehri ve başkentidir. Volga ve Kazanka Nehirlerinin birleştiği noktada yer alan şehir, 425,3 kilometrekarelik bir alanı kaplamakta olup, nüfusu 1,3 milyonun üzerinde ve büyük metropol bölgesinde yaklaşık 2 milyona ulaşmaktadır. Kazan, Volga Federal Bölgesi'nin yanı sıra Volga üzerindeki en kalabalık şehir olarak Rusya'nın beşinci büyük şehridir.

Tatarlar veya Tatar Türkleri, "Tatar" ismini taşıyan farklı Türki etnik gruplar için kullanılan bir şemsiye terimdir.

<span class="mw-page-title-main">İdil Bulgar Devleti</span> 7. yüzyılda kurulmuş bir Türki devleti

İdil Bulgar Devleti, 9. yüzyılda kurulmuş bir Türk Devleti. Büyük Bulgarya Hanlığı'nın Hazarlar tarafından dağıtılıp Ön Bulgarlar halkının bölünmesinden sonra meydana gelmiştir ve 13. yüzyılda Moğollar devleti yıkıncaya kadar ayakta kalmayı başaran bir devlet olmuştur. İslamiyeti kabul eden ilk müslüman Türk devletidir.

Nijni Novgorod (Rusça: Ни́жний Но́вгород;

<span class="mw-page-title-main">Suvar (şehir)</span>

Suvar veya Suar,(Karahanlıca: صُڤَر suvar, İdil Bulgarcası: سُوار suvar‎), İdil Bulgar Hanlığına bağlı bir boy ve şehir.

Bulgar (Bolğar),, Divân-ı Lügati't-Türk'te;

Lev Nikolayeviç Gumilëv, Lev Gumilëv olarak bilinen, Rus tarihçi, etnolog, antropolog ve Farsça tercüman ve Avrasyacılığın temsilcisi. Etnik grupların oluşması ve sonlanması ile ilgili alışılagelmişin dışında düşüncelerle Avrasyacılık olarak bilinen politik ve kültürel hareketlerin yükselişiyle ilgili saptamalarda bulundu.

Avrupa'nın Moğollar tarafından istilası, 13. yüzyılda Moğol İmparatorluğu'na bağlı Subutay komutasındaki orduların Doğu Avrupa'dan başlayarak gerçekleştirdiği seferlerin tamamıdır. Kiev Knezliği'ne karşı başlayan ilk seferlerin ardından Mohi Muharebesi ile Macaristan Krallığı ve Legnica Muharebesi ile Lehistan Krallığı (Polonya) işgal edilir. Seferlerde ordu komutanları Cengiz Han'ın torunları Batu ile Kadan olsa da Sübedey'in genel komutası belirleyici olmuştur. Moğol istilalarına bakıldığında Avrupa'nın istilası Orta Doğu ve Çin seferlerinden sonra en büyük seferlerden sayılır.

Kazan Tatarları, Tatar halkını oluşturan ana etnik gruplardan birisidir. Tatarcada Kıpçak grubunun Kazan lehçesinde Türkçe konuşulmaktadır. Kazan Tatarlarının etnik temelini Türkler ve İmenkovski kültürünün temsilcileriydi.

Lipka Tatarları Polonya Tatarları, 6 asırlık bir zaman diliminde, günümüzde Polonya, Litvanya ve Belarus'un sınırları içerisinde yaşayan kendine özgü geleneklere ve yaşantıya sahip bir topluluktur. Tatarlar'ın ilk olarak Avrupa topraklarına göç etmeleri Altın Orda Devleti'nin içerisinde yaşadığı karışıklıklardan sonraki döneme denk gelmektedir.

Neftekamsk, Rusya'nın Başkurdistan Cumhuriyeti'nde bulunan bir şehirdir. Şehir, Kama Nehri'nin yakınlarında yer almaktadır. Yüzölçümü 147,25 km² olan şehrin nüfusu 2010 itibarı ile 121.733'tür. Neftekamsk, cumhuriyetin büyük bir sanayi ve kültür merkezidir. Şehre Neftekamsk Havalimanı hizmet vermektedir. 2010 Rusya nüfus sayımına göre etnik yapı: Başkurtlar %25,8, Tatarlar %31,5, Ruslar %29,7.

Veliki Preslav, Bulgaristan'ın Şumnu ilinde bulunan bir şehir ve belediyedir. Şehir, Balkan Dağları'nın doğusunda yer almaktadır. Yüzölçümü 277.63 km² olan şehrin nüfusu 2015 yılı itibarı ile 14,850'dir.

Tatar mimarisi (tatar.), Tatar halkının uyguladığı mimari. Örnekleri Rusya Federasyonu'nun çeşitli bölgelerinde, Finlandiya ve Kazakistan'da görülebilir.

Aşli veya Aşlı gizemli bir orta çağ İdil Bulgarları kasabasıydı. Rus kroniklerinde Oşel olarak geçmektedir.

Pliska, Kuzey Bulgaristan'ın Şumnu Bölgesi, Kaspiçan belediyesinde bir Bulgar şehridir. Novi Pazar ilçesinin 6.2 km kuzeybatısında ve Kaspichan ilçesinin 7.2 km kuzeyinde, Pliska şehri 681 yılından 893 yılına kadar Tuna Bulgar Devleti'nin ilk başkentiydi.

Bu makale, Moğol İmparatorluğu ve ardılı devletlerin istilaları ve sonraki işgalleri sırasında Avrupa'da gerçekleşen çatışmaları listeler. Avrupa'nın Moğol tarafından istilası 13. yüzyılda gerçekleşti. Bu, Doğu Avrupa'nın çoğunun işgali ile sonuçlandı ve Geç Orta Çağ'dan erken modern döneme kadar çeşitli baskınlar, istilalar ve fetihler üç yüzyıl daha devam etti. Moğol ve Türk halklarının bir karışımına atıfta bulunan bir terim olan Türk-Moğol geleneği, tarihsel olarak genellikle Tatarlar veya Tartarlar terimleriyle biliniyordu. Başlangıçta Tatarlar, daha sonra Moğol İmparatorluğu tarafından boyun eğdirilen Tatar konfederasyonundan bir halktı.

Moğolların İdil Bulgar Devleti'ni istilası 1223'ten 1236'ya kadar sürmüştür. Aşağı Volga ve Kama merkezli Bulgar devleti, tarihinin büyük bölümünde Avrasya'daki kürk ticaretinin merkeziydi. Moğol fethinden önce Novgorod ve Vladimir Rusları bölgeyi defalarca yağmalayıp saldırarak Bulgar devletinin ekonomisini ve askerî gücünü zayıflatmışlardı. İdil Bulgar Devleti, 1223'ün sonlarında veya 1224'te Moğolları pusuya düşürdü 1229-1234 yılları arasında birçok çatışma yaşandı ve Moğol İmparatorluğu 1236'da Bulgarları fethetti.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.