İçeriğe atla

Bilinç yükseltme

Bilinç yükseltme (farkındalık yaratma olarak da adlandırılır), 1960'ların sonlarında ABD'li feministler tarafından popüler hale getirilen bir aktivizm biçimidir.

Bilinç yükseltme genellikle bir grup insanın daha geniş bir grubun dikkatini bir neden veya duruma odaklamaya çalışması şeklinde ortaya çıkar.

Yaygın konular arasında hastalıklar (örneğin meme kanseri, AIDS), çatışmalar (örneğin Darfur Soykırımı, küresel ısınma); hareketler (örneğin Greenpeace, PETA, Dünya Saati) ve siyasi partiler veya politikacılar yer almaktadır.

Halkı kamusal bir sorun hakkında bilgilendirmek, genellikle kurumların bu sorunu ele alış biçimini değiştirmenin ilk adımı olarak görüldüğünden, farkındalığı yaratmak genellikle herhangi bir savunuculuk grubunun giriştiği ilk faaliyettir.

Ancak uygulamada, yeni destekçilerin yeni bilgileri öğrenip özümsemelerinin hemen ardından en yüksek seviyeye ulaşabilecek olan motivasyonlarını kullanmak ve/veya sürdürmek için farkındalık yaratmak genellikle bağış toplama, üyelik kampanyaları veya savunuculuk gibi diğer faaliyetlerle birleştirilir.

Farkındalık yaratma terimi, ayrımcı tutumlara[1] ve LGBT klişelerine karşı Yogyakarta İlkeleri'nde ve ayrıca Engelli Kişilerin Haklarına İlişkin Sözleşme'de engelli bireylere yönelik klişeler, önyargılar ve zararlı uygulamalarla mücadele etmek için kullanılmaktadır.[2]

Terminoloji

17. yüzyılın başlarına kadar İngilizce konuşanlar "bilinç" kelimesini "doğru ya da yanlışın ahlaki bilgisi" anlamında kullanmışlardır - bu kavram günümüzde "vicdan" olarak anılmaktadır.[3]

Sorunlar ve yöntemler

Feminizmde

Bilinç yükseltme grupları New York'ta erken dönem Kadın Özgürlüğü grubu olan New York Radikal Kadınları tarafından oluşturulmuş ve hızla Amerika Birleşik Devletleri'ne yayılmıştır. Kasım 1967'de Shulamith Firestone, Anne Koedt, Kathie Sarachild (aslen Kathie Amatniek) ve Carol Hanisch'ten oluşan bir grup Koedt'in dairesinde toplanmaya başlamıştı. Toplantılar genellikle kendi yaşamlarındaki sorunlar hakkında "odanın etrafında dolaşıp konuşmayı" içeriyordu. "Bilinç yükseltme" deyimi, Kathie Sarachild bu deyimi Anne Forer'dan aldığında süreci tanımlamak için kullanılmaya başlandı:

Eski Sol'da, işçilerin ezildiklerini bilmediklerini, bu yüzden bilinçlerini yükseltmemiz gerektiğini söylerlerdi. Bir gece bir toplantıda dedim ki, 'Lütfen herkes bana kendi hayatından bir kadın olarak baskıyı nasıl deneyimlediğine dair bir örnek verebilir mi? Kendi bilincimi yükseltmek için bunu duymaya ihtiyacım var. Kathie arkamda oturuyordu ve bu sözler onun zihninde çınladı. O andan itibaren bunu bir tür kurum haline getirdi ve bilinç yükseltme olarak adlandırdı." –Anne Forer[4]

1968 yılının Şükran Günü'nde Kathie Sarachild, Chicago, Illinois yakınlarındaki Birinci Ulusal Kadın Kurtuluş Konferansı'nda "Feminist Bilinç Yükseltme Programı"nı sunarak bilinç yükseltmenin ardındaki ilkeleri açıkladı ve New York gruplarının geçen yıl boyunca geliştirdiği süreç için bir programın ana hatlarını çizdi. New York Radikal Kadınları'nın eski üyeleri tarafından kurulan gruplar - özellikle de 1969'da NYRW'nin dağılmasıyla kurulan Redstockings ve New York Radikal Feministleri - bilinç yükseltmeyi teşvik etti ve bilinç yükseltme grup toplantıları için konu önerileri içeren mimograf broşürleri dağıttı. New York Radikal Feministleri Manhattan, Brooklyn ve Queens'te mahalle bazlı bilinç yükseltme grupları organize etti ve en yoğun dönemlerinde dört yüz kadar kadını bilinç yükseltme gruplarına dahil etti.[5] Sonraki birkaç yıl içinde küçük bilinç yükseltme grupları Amerika Birleşik Devletleri'ndeki şehirlerde ve banliyölerde hızla yayıldı. 1971 yılına gelindiğinde, Chicago'da çok sayıda bilinç yükseltme grubu örgütlemiş olan Chicago Kadın Kurtuluş Birliği, küçük bilinç yükseltme gruplarını "Kuzey Amerika'daki Kadın Kurtuluş Hareketi'nin belkemiği" olarak tanımlamıştır.[6] West Village[a] üyesi olan Susan Brownmiller daha sonra küçük bilinç yükseltme gruplarını "hareketin en başarılı kadın bağı biçimi ve yaratıcı düşüncelerinin çoğunun kaynağı olduğunu yazacaktı. Küçük gruplardan bazıları on yıldan fazla bir süre bir arada kalmıştır.[7]

"1973 yılında, muhtemelen bilinç yükseltmenin zirve yaptığı dönemde, Amerika Birleşik Devletleri'nde 100.000 kadın bilinç yükseltme gruplarına üyeydi."[8][9]

Yüzyılın başlarında feministler kadınların birbirlerinden izole edildiğini ve bunun sonucunda kadınların hayatlarındaki birçok sorunun sistematik baskı biçimlerinden ziyade "kişisel" ya da tek tek erkek ve kadınların kişilikleri arasındaki çatışmaların sonucu olarak yanlış anlaşıldığını savunuyordu. Bilinci yükseltmek, kişinin kendisine ve başkalarına politik olarak bilinçli olmaları için yardım etmesi anlamına geliyordu. Bilinç yükseltme grupları, kadınları erkeklerin müdahalesi olmadan hayatlarını tartışmak ve analiz etmek üzere bir araya getirerek kadınların ezilmişliğini daha iyi anlatmayı ve çözmeyi amaçlıyordu.[10]

Dipnotlar

  1. ^ New York Radikal Feministleri tarafından organize edilen bir bilinç yükseltme grubu

Kaynakça

  1. ^ The Yogyakarta Principles, Article 2, 9, 15
  2. ^ Convention on the Rights of Persons with Disabilities, Article 8 "Awareness raising"
  3. ^ Koch, Christof (2004). Bilinç Arayışı: Nörobiyolojik Bir Yaklaşım. Englewood, Colorado: Roberts and Company. s. 1. ISBN 9780974707709. Erişim tarihi: 3 Mart 2019. Bilinç kelimesi Latince "cum" (ile veya birlikte) ve "scire" (bilmek) kelimelerinden oluşan "conscientia" kelimesinden türemiştir. Bilinç, 17. yüzyılın başlarına kadar, bugün "vicdan" olarak adlandırılan, doğru ya da yanlışın ahlaki bilgisi anlamında kullanılmıştır. 
  4. ^ Susan Brownmiller. In Our Time: Memoir of a Revolution. s. 21.  (Susan Brownmiller tarafından alıntılanmıştır)
  5. ^ Brownmiller, s. 78
  6. ^ "How to start your own consciousness-raising group". Cwluherstory.com. The Chicago Women's Liberation Institution. 1971. 12 Şubat 2004 tarihinde kaynağından (Leaflet) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2015. 
  7. ^ Brownmiller, s. 79
  8. ^ Eller, Cynthia. Living in the Lap of the Goddess, op. cit. s. 43. 
  9. ^ Shreve, Anita. Women Together, Women Alone, op. cit. ss. 5-6 & 9-14. 
  10. ^ Crook, Sarah (16 Mart 2018). "The women's liberation movement, activism and therapy at the grassroots, 1968-1985". Women's History Review. 27 (7): 1152-1168. doi:10.1080/09612025.2018.1450611. ISSN 0961-2025. PMC 6195332 $2. PMID 30381789. 21 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Maskülizm esas olarak erkeklerin deneyimleri üzerine kurulmuş toplumsal teori ve politik bir hareket tarzıdır. Maskülizmin çoğu sözcüsü bir yandan toplumsal ilişkilerin eleştirisini yaparken bir yandan da toplumsal cinsiyet (gender) eşitsizlik ve erkeklerin hakları ve sorunları gibi konular üzerine yoğunlaşmaktadırlar. Maskülizmi savunan kişiye "maskülist" denir. Tarihte bu adlandırmaya uygun görüşleri (maskülizmi) ilk kez ortaya koyan kişi sosyalist bir teorisyen olan Ernest Belfort Bax idi. Bununla birlikte zaman içinde maskülist çevrelere muhafazakâr kesimler de dahil olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Feminizm</span> İdeoloji

Feminizm, kadınların haklarını tanıyarak bu hakların korunması amacıyla eşitsizliklerin ortadan kaldırılmasına yönelik çeşitli ideolojiler, toplumsal hareketler ve kitle örgütlerinden oluşan hareket. Sözcüğün köken olarak Latince "femina" ve onun Fransızca türevi olan "féminisme" sözcüğünden geldiği ve Türkçe eş anlamlısının hatunculuk olduğu belirtilmektedir. Kadın hareketi doğrudan kadınları ilgilendiren ve dolaylı olarak kültürü ilgilendiren konularda bilinç uyandırır. Feminizmin temel amaçları; eğitim, iş, çocuk bakımı, yönetim gibi konularda eşit haklara sahip olmaktan, yasal kürtaj hakkından, kadın sağlığı konusunda ilerlemelere, tacizin ve tecavüzün engellenmesinden lezbiyen haklarına kadar uzanır.

<span class="mw-page-title-main">Anarko-feminizm</span>

19. yüzyılda ilk kez ortaya çıkan ve isimlendirilen Anarko-feminizm veya Anarka-feminizm, anarşizm ile feminizmi bir araya getirir ve ataerkilliği hiyerarşinin ve dolayısıyla da toplumun temel problemlerinden biri olarak değerlendirir. Anarko-feministler ataerkillik ve maşizm ile savaşın sınıf çatışmalarının ve devlete yönelik anarşist mücadelenin bütünleyici bir parçası olduğuna inanırlar. Özünde, bu felsefe anarşist mücadeleyi feminist mücadelenin gerekli bir bileşeni olarak görür. Feminizmi de anarşist felsefenin gerekli bir bileşeni olarak görür. L. Susan Brown, "Anarşizm, tüm güç ilişkilerine karşı çıkan bir siyaset felsefesi olduğundan, doğası gereği feministtir" iddiasında bulunur.

Ayrılıkçı feminizm kadın ve erkek arasındaki cinsel farklılıkların giderilemeyeceği inancına bağlı olarak heteroseksüel ilişkileri desteklemeyen bir feminizm türüdür. Ayrılıkçı feministler, genellikle, erkeklerin feminist harekete katkı yapamayacağına ve iyi niyetli erkeklerin dahi ataerkilliğin dinamiklerini birebir kopya ettiklerine inanırlar. Ayrılıkçı feministler, enerjilerini kullanmayı ve diğer kadınlarla olan bağlarını kuvvetlendirmeyi ataerkil çerçevenin dışından dolaşarak gerçekleştirmeye çalışırlar. Bu durum, çok tipik olarak politik ve sosyal hedefleri elde etmek için yalnızca kadınlarla çalışmayı, sadece kadınları içeren yaşam alanları ve aileler oluşturmayı, çalışma yaşamında ise erkekler için/erkeklerle birlikte çalışmamayı ve erkek çalışan tutulmamasını içerir.

Shulamith Firestone, Kanadalı feminist yazar, aktivist.

Lavender Menace, bir takım lezbiyen radikal feministten oluşan, New York şehrindeki 1 Mayıs 1970 tarihinde düzenlenen Second Congress to Unite Women ile feminist hareketin daha geniş platformundan lezbiyenler ile lezbiyen konularının hariç tutulmalarını protesto etmek amacı ile kurulan enformel bir grup idi. Üyelerinin arasında Karla Jay, Martha Shelley, Rita Mae Brown, Lois Hart, Barbara Love, Ellen Shumsky ile Michela Griffo var idi; üyelerin çoğu Gay Liberation Front (GLF) veya National Organization for Women (NOW) üyeleri idi.

<span class="mw-page-title-main">CFNM</span>

Clothed female, naked male (CFNM) bir veya birden fazla çıplak erkek ile bir veya birden fazla giyinmiş kadını konu alan erotizm türüdür. Teşhirci bir fantezi türü olarak da tanımlanmaktadır. Erkek striptizi de bu türe örnek gösterilebilir.

Feminist hareket kadınlara oy hakkı, eğitim olanaklarının geliştirilmesi, erkek-kadın arasındaki gelir adaletsizliğinin indirgenmesi, boşanmada erkeklerin çıkarına olan prosedürlerin nötrlenmesi, kadınların gebelik ve kürtaj gibi konularda kendi başlarına karar alabilmesi ve gelir edinme gibi konularda batı toplumlarına köklü değişiklikler getirmiştir. Harvard Psikoloji Profesörü Steven Pinker'a göre feminizm ev içi şiddeti ve hatta eşleri tarafından öldürülen erkek sayısını altıda bir oranında azaltan bir faktör olmuştur.

Sosyal dışlanma, toplumsal dışlanma ya da sosyal marjinalizasyon, toplum içinde karşılaşılan engeller ve toplumun dışına itilme durumlarını anlatan bir terimdir. Avrupa'da yaygın olan bu terim ilk olarak Fransa'da kullanılmıştır. Eğitim, sosyoloji, psikoloji, siyaset ve ekonomi gibi çeşitli disiplinlerde kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Virginia Held</span>

Virginia Potter, liderlik ahlakı, sosyal-politika ve feminizm üzerinde çalışmış filozoftur.

Feminist etik, geleneksel etik teorilerinin, çoğunlukla erkek egemenliğinde olduğu için, kadının ahlaki deneyimine az değer verildiği inancına dayanan bir etik yaklaşımdır ve bu nedenle etiği dönüştürmek için bütüncül bir feminist yaklaşımla yeniden şekillendirmeyi seçer.

Postgenderizm ya da Post Cinsiyetçilik, toplumsal cinsiyetin kültürel, psikolojik ve sosyal olarak aşınmasından doğan

Carol Hanisch, Amerikalı radikal feminist. New York Radikal Kadınları ve Redstockings'in önemli bir üyesiydi. En çok tanınıp popülerleşen sözü, 1970 tarihli bir makalesinin de adı olan Kişisel olan politiktir ifadesidir. Bununla birlikte Hanisch, 2006 yılında güncellendiği makalesinde, yeni bir giriş kaleme aldı, bu adı kendisinin vermediğini ve makalesi içinde de hiç kullanmadığını açıklayarak ifadenin sorumluluğunu almadığını yazdı. Bunun yerine, başlığın daha sonraki baskılarda ikinci yıldan itibaren Notes editörleri Shulie Firestone ve Anne Koedt tarafından yapıldığını açıklamıştır.

Feminist sanat hareketi, feministler tarafından, kadınların yaşam ve deneyimlerini yansıtan sanat eserleri üretmenin yanı sıra; çağdaş sanat üretimi ve algısının temelini değiştirmek için uluslararası düzeyde gerçekleştirilen çalışmaları ifade eder. Sanat tarihi ve pratiği içinde kadınlara daha fazla görünürlük kazandırmayı amaçlamaktadır. Aynı zamanda feminist hareketin iç düşüncelerini ve amaçlarını görselleştirerek sanat yoluyla herkese gösterme ve anlam verme amacıyla icra edilmektedir. Hareket, sanat dünyasının ana akım anlatısını baltalamaya devam edenlerin rolünü oluşturmasını sağlar.

Feminist sanat eleştirisi, daha geniş boyuttaki feminist hareket içinden, hem sanatta hem de kadınlar tarafından üretilen sanatta kadınların görsel temsillerinin eleştirel bir incelemesi olarak ortaya çıkmıştır. Feminist sanat eleştirisi, sanat eleştirisinin önemli bir alanı olmaya devam etmektedir.

Feminizm tarihi, kadınlara eşit hakların sağlanmasını amaçlayan hareketlerin ve ideolojilerin kronolojik veya tematik anlatılarını içerir. Dünyanın dört bir yanındaki feministlerin sebepleri, hedefleri ve niyetleri ; zamana, kültüre ve ülkeye bağlı olarak değişmiş olsa da çoğu Batılı feminist tarihçi, kadın haklarını elde etmek için çalışan tüm hareketlerin, feminizm terimini kendilerine uygulamamış olsalar bile feminist hareket olarak değerlendirilmeleri gerektiğini iddia ediyorlar. Diğer bazı tarihçiler "feminist" terimini modern feminist hareket ve onun devamıyla sınırlandırır ve daha önceki hareketleri tanımlamak için "protofeminist" etiketini kullanır.

<span class="mw-page-title-main">Feminist hareketler ve ideolojiler</span>

Yıllar boyunca çeşitli feminist ideoloji hareketleri gelişti. Hedefler, stratejiler ve bağlılıklar bakımından farklılık gösterirler. Sıklıkla örtüşürler ve bazı feministler kendilerini feminist düşüncenin çeşitli dallarıyla özdeşleştirirler.

Phyllis Chesler Amerikalı bir yazar, psikoterapist ve College of Staten Island'da psikoloji ve kadın çalışmaları profesörüdür. Tanınmış bir ikinci dalga feminist psikolog ve en çok satan Kadınlar ve Çılgınlık (1972), With Child: A Diary of Motherhood (1979) ve An American Bride in Kabil: A Memoir (2013) dahil 18 kitabın yazarıdır. Chesler cinsiyet, akıl hastalığı, boşanma ve çocuk velayeti, taşıyıcı annelik, ikinci dalga feminizm, pornografi, fuhuş, ensest ve kadına yönelik şiddet gibi konular hakkında kapsamlı yazılar yazmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kadın kurtuluş hareketi</span> Radikal feminist düşüncenin kolu

Kadın kurtuluş hareketi (WLM), 1960'ların sonlarında ortaya çıkan ve 1980'lere kadar özellikle Batı dünyasının sanayileşmiş ülkelerinde devam eden, dünya çapında büyük bir değişim yaratan, kadınların ve feminist entelektüalizmin siyasi bir hizalanmasıydı.

Bireyci feminizm, aynı zamanda ifeminizm olarak da bilinir, bireyciliği, kişisel özerkliği, devletin kadınlara karşı uyguladığı ayrımcılıktan özgürlüğü ve toplumsal cinsiyet eşitliğini vurgulayan liberteryen bir feminist harekettir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.