İçeriğe atla

Bilimsel kuşkuculuk

Bilimsel kuşkuculuk; savların bilimsel araştırmalarla desteklenip desteklenmediği ve yinelenip yinelenemediğini araştıran bilim alt dalı.[1] Robert K. Merton'a göre, tüm düşünceler sınanmalı ve bilimsel toplulukların derinlemesine inceleme yapmasını olanaklı kılmalıdır.[2] Bu olgu Merton normları olarak adlandırılmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ Stemwedel, Janet D. (29 Ocak 2008), "Basic concepts: the norms of science", ScienceBlogs: Adventures in Ethics and Science, Seed Media Group, 12 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 21 Temmuz 2014  (1942)
  2. ^ Merton, R. K. (1942). The Normative Structure of Science. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bilim</span> bilgiyi inşa eden ve organize eden sistematik sistem ve bu sistem tarafından üretilen bilgi kümesi

Bilim veya ilim, nedensellik, merak ve amaç besleyen, olguları ve iddiaları deney, gözlem ve düşünce aracılığıyla sistematik bir şekilde inceleyen entelektüel ve uygulamalı disiplinler bütünüdür. Kimi kullanımlarda bu tanımın "ilim" için geçerli olmadığının altını çizmek gerekir. Çünkü bilim somut, evrensel olayları kendine konu edinmişken ilim doğaötesi olaylarla da ilgilenebilir fakat somut kanıt sunmaz. Bilimi sınıflandıran bilim felsefecileri bilimi formal bilimler, sosyal bilimler ve doğa bilimleri olmak üzere üçe ayırır. Bilimin diğer tüm dallardan en ayırt edici özelliği, savunmalarını somut kanıtlarla sunmasıdır. Bu sayede bilim, bilinmeyen olguları açıklamamıza ve evreni idrak etmemize güçlü destek olur.

Bilimkurgu, bilim kurgu ya da bilim-kurgu, yakın ya da uzak gelecek ile ilgili öykülerin bugün olası olmayan bilim ve teknoloji unsurlarını da kullanarak oluşturulmasıdır. Bilimkurgu bazen geçmişi de kurgulayabilir. Bilimkurgu kitap, sanat eserleri, televizyon, film, bilgisayar oyunları, tiyatro eserleri ve diğer kitle iletişim araçlarında bulunabilir. Yapısal ve pazarlama bağlamında bilimkurgu güncel gerçeklik içinde bulunmayacak kurgusal ögeler içeren yaratıcı çalışmaları tanımlamak için kullanılabilir. Bu tanımlama fantastik, korku ve ilgili türleri de içerir.

<span class="mw-page-title-main">Bilim felsefesi</span>

Bilim felsefesi, epistemoloji, ontoloji, etik ve estetik gibi felsefenin temel alt bölümlerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Bilimsel dergi</span> Bilimsel araştırmaları yayınlayan süreli dergi

Bilimsel dergi, akademik yayıncılıkta genellikle yeni araştırmalar yayınlayarak bilimin gelişimine destek vermeyi hedefleyen bir süreli yayın.

<span class="mw-page-title-main">Neptün'ün uyduları</span>

Neptün'ün bilinen 16 uydusu vardır. Bunların içinde açık farkla en büyüğü; William Lassell tarafından, Neptün'ün keşfinden sadece 17 gün sonra gözlenen, Neptün etrafında dönen toplam kütlenin %99.5'ini oluşturan, ve ayrıca küresel şekle sahip olabilecek kadar kütleye sahip tek gök cismi olan, Triton'dur. İstisnai olarak, Güneş Sistemi'ndeki diğer tüm uydulara göre ters yönde bir yörüngeye sahiptir. Bu özelliği onun olduğu yerde oluşmadığını, Neptün tarafından yakalandığını gösteriyor. Eski bir Kuiper kuşağı cüce gezegeni olabilir. Triton yörüngesinde eş zamanlı olarak döner, yani Neptün'e hep aynı yüzü dönüktür. Gelgit ivmelenmesi nedeniyle de gezegenine gitgide yaklaşmaktadır, 3.6 milyar yıl sonra Roche limitine ulaştığında da parçalanarak yok olacaktır. 1989'da yaklaşık −235 °C sıcaklığıyla Triton,. Güneş Sistemi'ndeki en soğuk gök cismiydi.

<i>Science</i>

Science, Bilimsel Gelişme için Amerikan Birliğinin akademik dergisidir ve dünyanın en prestijli bilimsel dergilerinden biri olarak kabul edilmektedir. İlk kez 1880'de yayımlanan hakemli dergi haftalık olarak yayınlanmakta ve yaklaşık olarak 130.000 abonesi bulunmaktadır. Uluslararası yayımı ve internet üzerinden görüntülenme ile geniş bir kitleye ulaşmakta ve bir milyona yakın okuyucusu olduğu tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Merton Miller</span> Amerikalı ekonomist (1923 – 2000)

Merton Howard Miller, Amerikalı ekonomist.

<span class="mw-page-title-main">Robert C. Merton</span> Amerikalı ekonomist

Robert Cox Merton Amerikalı ekonomist. 1997 yılında Myron Scholes ile birlikte Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazanmıştır.

Matta etkisi, sosyolojide "zenginin daha zengin fakirin daha da fakir" olduğu duruma denir. Ekonomik veya sosyal kapital güce sahip olanlar bu kaynaklarla daha fazla güç veya sermaye kazanabilir. Terim sosyolog Robert K. Merton tarafından 1968 yılında ortaya atıldı ve ismini İncil'deki Matta bölümünden aldı:

...o sahip olanlara, dahası verilecek ve bereket sahibi olacaklar; ama hiçbir şeyi olmayanların ise sahip oldukları bile alınacak...

<span class="mw-page-title-main">Bilimsel devrim</span>

Bilimsel devrim modern bilimin temelini oluşturmuş, bilim tarihinin erken çağdaş döneminden beridir süregelen matematik, fizik, gökbilim, biyoloji, tıp ve kimya dallarında yaşanan düşünce ve doktrin devrimleridir. Rönesans döneminde Avrupa'da filizlenen dönüşüm bugün de devam etmektedir. Nicolaus Copernicus'un 1543'te yayımlanan De revolutionibus orbium coelestium adlı yapıtı ile Andreas Vesalius tarafından yazılan De humani corporis fabrica bilimsel devrimin başlangıç noktası olarak kabul edilmektedir. Bilimsel devrimin bitiş tarihi olarak 1687 yılı gösterilir. Ancak birçok bilim insanına göre bu süreç tamamlanmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bilim tarihi</span> bilimin ve bilimsel bilginin tarihsel gelişiminin incelenmesi

Bilim tarihi, hem doğa hem de toplumsal bilimler dahil olmak üzere bilimsel bilgi ve bilimin gelişiminin incelenmesidir. 18. yüzyıl ile 20. yüzyıl arası dönemde, öteden beri yanlış bilindiği düşünülen olguların bilimsel gerçeklerle değiştirilmesi yolunu izlemiştir.

Sör Richard Oswald Chandler Norman, İngiliz kimyager.

<span class="mw-page-title-main">Bilim tarihi yazıcılığı</span> Bilim Tarihi Tarihi

Bilim tarihi yazımı, bilim tarihi olarak bilinen tarih alt disiplininin tarih ve metodolojisinin, disipliner yönleri ve uygulamaları ile kendi tarihsel gelişiminin incelenmesidir.

Sör Rex Edward Richards İngiliz bilim insanı ve akademisyen. Oxford Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Leverhulme Vakfı'nın direktörü olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Bilimsel bilginin sosyolojisi</span>

Bilimsel bilgi sosyolojisi, özellikle bilimin sosyal koşullarını, etkilerini, sosyal süreçlerini mercek altına alan bir bilimin incelemesidir. Bilimsel cehalet sosyolojisi de bilimsel bilgi sosyolojisinin tamamlayıcısı görevini görmektedir. Bilimsel bilgi sosyolojisi, insan bilgisinin etkisini, etki alanlarını ve toplumlar üzerinde hakim olan fikirleri ve ortaya çıkışına neden olan sosyal etkileri incelemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Lawrence Joseph Henderson</span> Amerikalı biyokimyacı, filozof ve sosyolog

Lawrence Joseph Henderson bir fizyolog, kimyager, biyolog, filozof ve sosyolog idi. 20. yüzyılın başlarında önde gelen biyokimyacılardan biri oldu. Çalışması, bir asitlik ölçüsü olarak pH'ı hesaplamak için kullanılan Henderson-Hasselbalch denklemi'ne katkıda bulundu.

Stuttgart Bilimsel İllüstratörler Veritabanı 1450-1950, yaklaşık 1450 yılında matbaanın icadından 1950'ye kadar yayınlanmış bilimsel çalışmaları resimleyen kişiler hakkında bibliyografik verilerin çevrimiçi deposudur; ikinci kesme, şu anda aktif olan illüstratörleri hariç tutmak amacıyla seçilmiştir. Veritabanı, astronomik, botanik, zoolojik ve tıbbi illüstrasyon dahil olmak üzere çeşitli alanlarda çalışmış kişileri içerir.

<span class="mw-page-title-main">Helen Longino</span>

Helen Elizabeth Longino, bilimsel araştırma için değerlerin ve sosyal etkileşimlerin önemini savunan Amerikalı bir bilim filozofudur. Kadınların bilimdeki rolü hakkında yazmıştır ve feminist epistemoloji ve sosyal epistemolojide merkezi bir figürdür. Stanford Üniversitesi'nde Clarence Irving Lewis Felsefe Profesörüdür. 2016 yılında Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi'ne seçildi.

<span class="mw-page-title-main">Bilimsel Gelişme için Amerikan Birliği</span> bilimi teşvik eden uluslararası kâr amacı gütmeyen kuruluş

Bilimsel Gelişme için Amerikan Birliği, bilim insanları arasında işbirliğini teşvik etmek, bilimsel özgürlüğü savunmak, bilimsel sorumluluğu teşvik etmek ve tüm insanlığın iyiliği için bilimsel eğitimi ve bilime erişimi desteklemek gibi belirtilen hedefleri olan Amerikan uluslararası Kâr amacı gütmeyen kuruluştur. 120.000'den fazla üyesiyle dünyanın en büyük genel bilimsel topluluğudur ve tanınmış bilim dergisi Science'ın yayıncısıdır.

Bilimde, öncelik, keşfi ilk yapan veya teoriyi ilk öneren birey veya bireyler grubuna verilen itibardır. Birden fazla araştırmacı aynı sonuca bağımsız olarak ve aynı anda ulaşmış olsa bile, şöhret ve onur genellikle yeni bir bulguyu ilk yayımlayan kişi veya gruba verilir. Dolayısıyla, iki veya daha fazla bağımsız kâşif arasında, ilk yayınlayan meşru kazanandır. Bu nedenle, gelenek genellikle öncelik kuralı olarak adlandırılır ve prosedürü "yayınla ya da yok ol" cümlesiyle güzel bir şekilde özetlenir, çünkü ikinci bir ödül yoktur. Bir bakıma, ilk olma yarışı risk almayı teşvik ederek toplum için faydalı bilimsel atılımlara yol açabilir. Öte yandan, sağlıksız bir rekabet ve düşük kaliteli bulguların yayınlanması için teşvikler yaratabilir, bu da güvenilir olmayan bir yayınlanmış literatüre yol açabilir ve bilimsel ilerlemeye zarar verebilir.