İçeriğe atla

Bilgi tanrılarının listesi

Yunan bilgelik tanrıçası Athena'nın heykeli
Odin, runeler hakkında bilgi edinmek için kendini feda ediyor.

Bilgi tanrıları, mitolojilerde bilgi, bilgelik veya zeka ile ilişkili tanrılardır.

Afrika mitolojisi

Eski Mısır

  • Neith, tanrıça bazen bilgelikle ilişkilendirilir.
  • Thoth, Başlangıçta bir ay tanrısıdır. Daha sonra bilgi ve bilgelik tanrısı ve tanrıların yazarı oldu.
  • Sia, bilgeliğin tanrılaştırılması.
  • İsis, bilgelik, büyü ve krallık tanrıçası. "Bir milyon tanrıdan daha zeki" olduğu söyleniyordu.
  • Seshat, bilgelik, bilgi ve yazı tanrıçası. Tanrıların yazarı. Yazının ve alfabenin icadı ile ödüllendirildi.[1]

Batı Afrika

  • Anansi, örümcek düzenbaz. Bazı masallara göre, aynı zamanda güneşin, ayın ve yıldızların yaratıcısı ve insanlara tarımı öğreten kişi.[2]
  • Orunmila, bilgelik, bilgi ve kehanet tanrısı.[3]

Ermeni mitolojisi

  • Anahit, bilgelik tanrıçası[4]
  • Tir, yazı dili, eğitim, söylem, bilgelik ve sanat tanrısı.[5]

Karayip mitolojisi

  • Papa Legba, konuşma, iletişim, anlayış ve kavşakların koruyucu tanrısı.[6]

Kelt mitolojisi

  • İrlanda ve İskoç mitolojisinden bir figür olan Ogma'nın Ogham alfabesini icat ettiği söylenir.[7]
  • Ogmios, Galya Bilgi tanrısı,Ogma'nın Galya'daki karşılığı.
  • Belisama,Ateş ve bilgi tanrıçası.
  • Lugh, Yetenek ve bilgi tanrısı.
  • Brigid, bilgelik ve ocak tanrıçası.
  • Nuada, Şifa tanrısı.
  • Alaunus, Galya kehanet ve şifa tanrısı.
  • Dagda, Bilgelik ve bereket tanrısı.
  • Cerridwen, Bilgi tanrıçası.

Çin mitolojisi

  • Wenchang Wang, edebiyat ve bilim tanrısı.
  • Kui Xing, sınavların tanrısı.
  • Zhuyu Xingjun, sınav başarılarının tanrısı.
  • Guan Yu, askeri sınavların tanrısı.
  • Lu Dongbin, iç simya bilgisinin tanrısı.
  • Laozi, bilgelik tanrısı.
  • Bao Zheng, Edebiyat Yıldızı.
  • Manjushri, bilgeliğin bodhisattvası.[8][9]

Etrüsk mitolojisi

  • Menrva, bilgelik, savaş, dokuma ve tıp tanrıçası.[10]

Yunan mitolojisi

  • Apollo, sanatsal bilgi, müzik, eğitim ve gençliğin tanrısı.
  • Athena, bilgelik, dokuma ve savaş stratejisinin Olimpus tanrıçası.
  • Coeus, akıl Titan'ı, adı "sorgulama" veya "sorgulama" anlamına geliyor. Apollo'nun büyükbabasıdır.
  • Metis, bilgelikle en yakından ilişkili Titan ve Antik Yunancadaki adı bilgelik ve kurnazlığın bir kombinasyonunu tanımlayan Athena'nın annesi.[11]
  • Hekate, büyü tanrıçası, kavşaklar ve ölümden sonra güvenli geçiş ile ilgilenir.
  • Hermes, belagat, kurnazlık ve zeka tanrısı.

Hindu mitolojisi

Bir parkta Saraswati heykeli
  • Saraswati, bilgi, yaratıcılık ve konuşma tanrıçası.
  • Brihaspati, tanrıların Gurusu, bilginin ve güzel sözün tanrısı.
  • Shukra, iblislerin gurusu, bilginin bahşedeni.
  • Chitragupta, adalet, bilgi tanrısıbve tanrıların yazarı.
  • Dakshinamurthy, bir guru ve bilginin bahşedeni olarak tanrı Şiva'nın bir yönü.
  • Hayagriva, bilgi ve bilgelik tanrısı.
  • Gayatri, Saraswati'nin formu ve ilahilerin tanrıçası.
  • Savitri, Saraswati'nin başka bir formu ve bilgelik tanrıçası.[12][13]

Hitit mitolojisi

Japon mitolojisi

  • Benzaiten, bir Japon Saraswati formu, akan her şeyin tanrıçası: su, kelimeler, konuşma, belagat, müzik ve ek olarak bilgi.
  • Fukurokuju, bilgelik ve uzun ömür tanrısı.
  • Kuebiko, bilgelik ve tarımın korkuluk tanrısı.
  • Omoikane, Şinto bilgelik ve zeka tanrısı.
  • Tenjin, ilim tanrısı.[16][17]

Orta Doğu mitolojisi

  • El-Kutbay, Nebati bilgi ve yazı tanrısı.
  • Enki, Sümer zeka, zanaat, yaramazlık, su ve yaratılış tanrısı.
  • Nabu, Babil bilgelik ve yazı tanrısı.
  • Nisaba, Sümerlerin yazma, öğrenme ve hasat tanrıçası.[18]

Muisca mitolojisi

  • Bochica, haberci bilgi tanrısı.[19]

İskandinav mitolojisi

Wodan ve Frea, Emil Doepler tarafından
  • Odin, amansızca daha fazla bilgi aramaya devam eden bilgelik tanrısı; runlarla ilişkili.
  • Frigg, geleceği bildiği söyleniyor ama asla söylemiyor. Aşağıdaki üç tanrıça onun hipostazları olabilir.
  • Freyr,Tarım ve ziraat bilgisi tanrısı.
  • Freya,Bilgelik ve kehanet tanrıçası.
  • Gefjon, çiftçilik, önbilgi ve bekaretle ilişkili tanrıça.
  • Sága, bilgelik tanrıçası.
  • Snotra, bilgelikle ilişkili tanrıça.
  • Vör, bilgelikle ilişkili tanrıça[20][21]
  • İskandinav mitolojisindeki çok sayıda küçük karakterin çok bilge olduğu söylenir, ancak genellikle bu sözde bilgeliği gösteren hiçbir örneği yoktur:
    • Cüceler, özellikle adı "bilge" anlamına gelen Alviss bunlardan biridir. Thor, bütün gece süren bir bilgelik yarışmasına meydan okuyarak kızıyla evlenmesini engeller. Doğan güneş tarafından taşa dönüştürüldü.
    • Elfler
    • Heimdallr, Her şeyi gören bekçi tanrı.
    • Kvasir
    • Mimir, Bilgi tanrısı.
    • Tyr, Adalet tanrısı.
    • Utgard-Loki, bilge olduğunu açıkça ifade etmese de, tanrılardan daha akıllı olan ve kaçan tek dev olduğu için dikkat çekicidir.
    • Vafthrudnir, bilge bir jötunn Odin, bir bilgelik yarışmasında ona meydan okumaya çalışıyor.[22]
    • genel olarak Vanir.[23]

Pers mitolojisi

  • Anahita, bilgelik tanrıçası
  • Ahura Mazda, Zerdüşt ışık tanrısı, iyilikseverlik, yaratılış, gerçek ve mükemmel bilgelik ile ilgilidir.
  • Chista, Bilgelik ve bilgi tanrıçası, ölümlüleri yaşamda ve öbür dünyada doğru yola götürür; o aynı zamanda Zerdüşt mitolojisinde din tanrıçasıdır.[24]
Anahita Gemisi, MS 300-500, Sasani, İran, gümüş ve yaldızlı - Cleveland Sanat Müzesi - DSC08130

Polinezya mitolojisi

  • Anulap, büyü ve bilgi tanrısı
  • Eijebong[25]

Roma mitolojisi

  • Egeria, kutsal korusunda su veya süt içmeleri karşılığında varlıklara bilgelik ve kehanet veren su perisi
  • Fabulinus, Çocuklara konuşmayı öğreten tanrı
  • Minerva, bilgelik ve zanaat tanrıçası, Athena'nın Roma eşdeğeri
  • Providentia, önsezi tanrıçası
  • Neptün, Deniz ve tatlı su tanrısı su hakkındaki tüm bilgiye sahip olduğu söylenir.

Slav mitolojisi

  • Gamayun, bilginin ve bilgeliğin sembolü[26]

Türk-Moğol mitolojisi

  • Mergen, bolluk ve bilgeliğin tanrısı. Mergen, zeka ve düşünceyi sembolize ederdi.[27]

Kaynakça

  1. ^ "Ancient Gods of Egypt". discoverinegypt.com. 19 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ A Treasury of African Folklore. New York: Marlowe & Company. 1996. s. 136. ISBN 1-56924-816-8. 
  3. ^ Ifa Divination: Communication Between Gods and Men in West Africa (İngilizce). Indiana University Press. 1991. s. ix. ISBN 9780253206381. Erişim tarihi: 1 Nisan 2019. Qrunmila is another name for Ifa, the deity 
  4. ^ "the-goddess-of-love-and-fertility-anahit". 23 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ Armenians and Old Armenia. Erivan. 2004. ss. 8, 133. 1 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2021. 
  6. ^ Herskovits (1937). "African Gods and Catholic Saints in New World Negro Belief". American Anthropologist. 39 (4): 635-643. doi:10.1525/aa.1937.39.4.02a00080. 
  7. ^ "The Ogham Tract". Celtic Literature Collective. 3 Eylül 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2019. 
  8. ^ "神界的行政組織" [Hierarchic organisation of the spiritual world]. web.sgjh.tn.edu.tw. 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ Asiatic Mythology: A Detailed Description and Explanation of the Mythologies of All the Great Nations of Asia. Asian Educational Services. 1932. 
  10. ^ de Grummond, Etruscan Myth, Sacred History and Legend
  11. ^ Homer, Iliad, 8. An epic poem about the Battle of Troy. 366–369
  12. ^ Vedic Mythology. Motilal Banarsidass (Reprint). 1978. ISBN 978-81-208-1113-3. 27 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2021. 
  13. ^ Asian Mythologies. University of Chicago Press. 1993. ISBN 978-0-226-06456-7. 29 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2021. 
  14. ^ J. G. Macqueen, '"Hattian Mythology and Hittite Monarchy'", Anatolian Studies (1959).
  15. ^ R.Lebrun, "Le zoomorphisme dans la religion hittite," L'Animal, l'homme, le dieu dans le Proche-Orient ancien, (Leuven) 1985:95-103, noted in Beckman 1989.
  16. ^ Chamberlain 2008
  17. ^ Kelsey, W. Michael (1983). "Untitled", Asian Folklore Studies Vol 42
  18. ^ Handbook to Life in Ancient Mesopotamia. Paperback (İngilizce). Oxford: Oxford University Press. 2005. s. 122. ISBN 9780195183641. 27 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2016. 
  19. ^ Hermann & Bullock, 1954
  20. ^ "Most important Gods of Norse Mythology". ancient-origins.net. 22 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  21. ^ "The Children of Odin". gatewaytotheclassics.com. 11 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2021. 
  22. ^ Orchard (1997:170).
  23. ^ Du Chaillu, P. B. (1889).
  24. ^ "The Library of the world's myths and legends" (PDF). dl.lilibook.ir. 28 Kasım 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  25. ^ "Handbook of Polynesian Mythology". academia.edu. 11 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  26. ^ "Alkonost and Gamayun - Slavic Folklore". www.ancient-origins.net. 6 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  27. ^ "The Gods of Turks". milliyet.com. 10 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Athena</span> Yunan mitolojisinde zeka, sanat, strateji, ilham ve başarı tanrıçası

Athena, Yunan mitolojisinde zekâ, sanat, strateji, ilham ve barış tanrıçasıdır. Roma mitolojisinde Minerva ile eşit kabul edilir. Babası Tanrıların başı Zeus, annesi ise Zeus'un ilk karısı olan hikmet tanrıçası Metis'tir. Sembolleri, kalkan, mızrak, zeytin dalı ve baykuştur. Mızrak savaşı, zeytin dalı barışı, gök gözlü baykuş da bilgeliği temsil eder. Athena, Atina kentinin baş tanrıçası ve koruyucusudur, kent ismini de ondan almıştır. Athena ve sembolize ettiği karakterler birçok kültürde benzer formlarda bulunur. Athena ayrıca Troya savaşında Akhaların yardımına koşup tahta atın yapılmasına yardım etmiştir. Athena özel bir kalkan taşır. Bu kalkan Aegis olarak isimlendirilmiştir. Kalkanın üzerinde, değişik süslemelerle birlikte Medusa'nın başının resmi bulunur. Bu kalkanın önünde en güçlü ordular bile bozguna uğrar. Zeus'un en sevdiği kızı olduğu için Zeus'un yıldırımlarını da bir tek o kullanabilir. Gigantlar arasındaki karşıtı Enceladus'dur.

Kelt mitolojisi en yalın tanımıyla Kelt politeizminin mitolojisidir. Kelt politeizmi Demir Çağı Keltlerinin diniydi. Demir Çağı'ndaki diğer Avrupalılar gibi erken dönem Keltleri de politeistik mitoloji ve dinî yapıyı benimsemişlerdi. Kelt insanlarının içinde, Roma ile yakın iletişimi olan Galyalıların ve İber Yarımadasındaki Keltlerin mitolojileri Roma İmparatorluğu altında devam edememiş, daha sonra ise bu insanlar Hristiyan olmuş ve Kelt(ik) dillerini de kaybetmişlerdir. İronik bir şekilde bu insanların inanç ve geleneklerine dair bilgiler çeşitli Roma ve Hristiyan kaynakları sayesinde bugüne kadar ulaşmıştır. Bir başka açıdan ise, kendi politik veya lenguistik (dilsel) kimliklerini korumuş olan Keltler Demir Çağı'ndaki atalarının mitolojilerinin en azından artakalan küçük bir kısmını iletebilmişlerdir. Bu iletilebilmiş kısım genellikle Orta Çağ'da kaydedilmiş ve yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Pers mitolojisi</span>

Pers mitolojisi, İran platosu ve onun sınır bölgeleri ile Karadeniz'den Hoten'e kadar uzanan Orta Asya bölgelerinde yaşamış ve birbirleriyle kültürel ve dilsel olarak ilişkili olan eski halkların inanç ve ibadet uygulamalarının bütününe verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Aztek dini</span>

Aztek mitolojisi veya Aztek dini, Tolteklerin çöküşünün ardından 13-16. yüzyıllar arasında Meksika Vadisi'nde önemli bir uygarlık olarak ortaya çıkan Aztekler tarafından geliştirilmiş bir inanç, efsane ve gelenekler bütünüdür. 100'den fazla tanrısıyla çok tanrılı pantheona sahip sahip Aztek dini, gerek kendisinden eski gerekse kendisiyle eş zamanlı olarak aynı coğrafi bölgede ortaya çıkmış inançlar, mitler, kültürel ve kozmik imgelerden yoğun oranda etkilenmiştir. Ayrıca Aztek dini çok önemli ve sıkı bir mistik karaktere sahiptir ve liturjik açıdan çok gelişmiştir. Seremoniler ve ritüeller büyük bir titizlikle, belirli takvimleri çok sıkı bir şekilde takip ederek gerçekleştirilir ve dinî olduğu kadar siyasi ve toplumsal açıdan da önem arz ederdi. Ayrıca uzun yıllar boyunca kurgu eserlerinde yer almış antik ritüellerde insan kurban edilmesi anlayışı da Aztek inancında yer etmiş, ritüellerde gerçekten insan kurban edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Æsir</span>

Aesir ; İskandinav mitolojisinde başlıca tanrı topluluğunun genel adı. Diğer topluluğun adı Vanir'dir ve Odin'le birlikte ölümlü insanların hayatlarını yönetirler. Asgard'da yaşarlar. Tanrılar güçlü, güzel ve normal insanlardan daha iridirler. İnsanlardan uzun yaşarlar ama ölümsüz değillerdir. Her tanrı değişik alanlarda bilgiye sahiptir. İyi, sıcakkanlı ve yardımseverdirler. Asgard'da çok uzun süreden beri yaşayan Vanir'ler de Æsir tanrıları arasında sayılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Lada (mitoloji)</span>

Lada, Baltık ve Slav mitolojisinde yer alan güzellik ve doğurganlık tanrıçasıdır. Eril eşi Lado'dur. Lada ve Lado bazen tanrısal ikizler olarak görülürken bazen de bir ana tanrıça ile oğul olarak anılır. Ekim, hasat ve düğünlerle ilgili şarkılarda ikili, sıkça birlikte anılır. Lada ve Lado birlikte Güneş, su ve tahıl ile ilgili birçok tanrının bir yönünü oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Atum</span> Mısır tanrısı

Atum veya Atum-Ra, Mısır mitolojisinde diğer her şeyin kendisinden türediği ilksel Tanrı'dır.

<span class="mw-page-title-main">Renenutet</span>

Renenūtet eski Mısır dininde bir beslenme ve hasat tanrıçasıydı. Hasadın önemi, insanların hasat zamanı Renenutet'e birçok teklifte bulunmalarına neden oldu. Başlangıçta, tarikatı Terenuthis merkezliydi. Renenutet bir kobra olarak veya kobra başlı bir kadın olarak tasvir edildi.

<span class="mw-page-title-main">Sulis</span>

Sulis Kelt halkı tarafından tapılan Bath bölgesiyle ilişkili tanrıdır. Sulis Minerva adını alıp, Minerva ile özdeşleştirilmiştir. Bu özdeşleşmiş forma Roma Britanyası'nda tapılır.

Güneş tanrısı, Güneş'i veya onun bir yönünü, genellikle algılanan gücü ve gücü ile temsil eden bir tanrı veya tanrıçadır. Güneş tanrıları ve Güneş ibadeti, kayıtlı tarihin çoğunda çeşitli biçimlerde bulunabilir. Aşağıdaki güneş tanrılarının bir listesidir:

<span class="mw-page-title-main">Ay tanrılarının listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Mitolojide, bir ay tanrısı, bazen bir kişileştirme olarak, Ay tanrısı veya tanrıçasıdır. Bu tanrılar kültüre bağlı olarak çeşitli işlevlere ve geleneklere sahip olabilirler, ancak bunlar genellikle birbirleriyle ilişkilidir. Çoğu eski dinlerde bir tür Ay ibadeti bulunabilir.

<span class="mw-page-title-main">Doğa tanrıları listesi</span>

Doğa ibadetinde bir doğa tanrısı, su tanrısı, bitki tanrısı, gök tanrısı, güneş tanrısı, ateş tanrısı veya dağlar, ağaçlar veya yanardağlar gibi doğal olarak meydana gelen diğer olaylar gibi doğa güçlerinden sorumlu bir tanrıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sağlık tanrıları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bir sağlık tanrısı, mitolojide veya dinde sağlık, şifa ve esenlikle ilişkili bir tanrı veya tanrıçadır. Ayrıca doğum veya ana tanrıçalarla ilgili de olabilirler. Çok tanrılı dinlerin ortak bir özelliğidir.

<span class="mw-page-title-main">Savaş tanrıları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Savaş tanrısı, mitolojide savaş, çatışma veya kan dökmeyle ilişkili ilahi varlıktır. Hem tek tanrılı hem de çok tanrılı dinlerde yaygın olarak görülürler.

<span class="mw-page-title-main">Mut (tanrıça)</span>

Maut ve Mout olarak da bilinen Mut, Eski Mısır'da tapılan bir ana tanrıçaydı. Adı, eski Mısır dilinde kelimenin tam anlamıyla anne anlamına geliyor. Mut'un binlerce yıllık eski Mısır kültürü boyunca değişen ve gelişen birçok farklı yönü ve niteliği vardı.

<span class="mw-page-title-main">Mehit</span>

Mehit veya Mehyt eski bir Mısır tanrıçasıydı. Erken Hanedanlık döneminde, sırtından çıkan üç direk ile yatan bir dişi aslan olarak tasvir edildi. O dönemde, birçok erken hanedan mühürlerinde ve fildişi eserlerinde, genellikle bir Yukarı Mısır tapınağının temsiliyle birlikte görülürdü. Ana ibadet yerleri Hierakonpolis ve Thinis'ti.

Doğurganlık tanrısı, doğurganlık, cinsellik, hamilelik, doğum ve ekinlerle ilişkili bir tanrı veya tanrıçadır. Bazı durumlarda bu tanrılar bu deneyimlerle doğrudan ilişkilidir, diğerlerinde ise daha soyut sembollerdir. Doğurganlık ayinleri ibadetlerine eşlik edebilir. Aşağıdaki, doğurganlık tanrılarının bir listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Nanshe</span>

Sümer mitolojisinde Nanshe Enki ve Ninhursag'ın kızıydı. Bir tanrıça olarak işlevleri çeşitliydi. Sosyal adalet, kehanet, doğurganlık ve balıkçılık tanrıçasıydı. Babası gibi, o da suyla yoğun bir şekilde ilişkiliydi. Basra Körfezi ve içindeki tüm hayvanlar üzerinde hakimiyet kurdu. Onun kült merkezi, Lagaş şehrinde bulunan Sirara tapınağıydı. Eşi Nindara'ydı.

Anglosakson tanrıları genel olarak az belgelenmiştir ve Anglosaksonların dini hakkında çok şey, diğer Cermen halklarının dinlerinden bilinenlere dayanarak çıkarılmaktadır. Anglosaksonların Britanya Adaları'nı istilası ile Hristiyanlaşmaları arasındaki döneme ait yazılı kayıtlar oldukça kıttır ve bilinenlerin çoğu, Bede gibi tanımları diğer Cermen mitolojileri ve mevcut arkeolojik buluntularla karşılaştırılabilecek daha sonraki Hristiyan yazarlarından gelmektedir. Aşağıdaki liste eksiktir ancak söz konusu tanrıların belgelenme durumunun kısa bir tartışmasını da listeler ve eleştirel bir şekilde değerlendirilmelidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.