İçeriğe atla

Bildungsroman

Bildungsroman (Türkçe: Oluşum romanı), Alman edebiyatında bireyin oluşum dönemini ve sonunda ulaştığı ideal durumu ele alan roman türü. Safdil kahramanın serüven peşinde dünyayı dolaşmaya çıkması ve uğradığı yenilgilerle yavaş yavaş olgunlaşarak bilgelik kazanmasını konu alan halk masalları, Wolfram von Eschenbach’ın Orta Çağ destanı Parzival (13. yy başları) ve Hans Grimmelshausen’in pikaresk öyküsü Simplicissimus’da (1669) edebi niteliğe kavuştu. Bu temayı roman düzeyinde ilk kez Wilhelm Meisters Lehrjahre (1796; Wilhelm Meister’in Çıraklık Yılları, 1943) adlı yapıtıyla Goethe ele aldı. Yapıt günümüzde de bu türün klasik örneği sayılmaktadır. Türün öbür örnekleri arasında Adalbert Stifter’in Der Nachsommer (1857; Yaz Sonu) ve Gottfried Keller’in Der grime Heinrich (1854-55; Yeşil Heinrich, 1947-48) adlı romanları yer alır. Oluşum romanı nostalji ve teslimiyet gibi temalara yer verse de, kahramanın olgunlaşmasıyla mutlaka olumlu bir havada sona erer. Roman kahramanının gençliğindeki büyük düşler yok olmuştur, ama ona acı veren düş kırıklıkları ve hatalar da geride kalmıştır. Oluşum romanının sık rastlanan bir türü, bir sanatçının gençliğini ve gelişimini konu alan Künstlerroman dır. Öteki türlerinden Erziehungsroman kahramanın yetişme/eğitim sürecini, Entwicklungsroman ise karakter gelişimini konu alır.[1] Bu terimler bazen birbirinin yerine kullanılabilirse de, oluşum romanının gelişim romanından temel farkı, kahramanının içinde yaşadığı toplumla bütünleşmesini, olgunluğa ve uyuma erişmesini anlatmasıdır.[2] Arap edebiyatında bildungsroman kültürünün köklü bir geçmişi bulunmaktadır. Bu alanın öncülerinden birisi İbn Tufeyl'dir. Modern Arap edebiyatında ise, Tayyib Sâlih’in Mevsimu'l-Hicre ile'ş-Şemâl adlı eseri çok tanınan bir bildungsromandır.

Örnek Roman ve Yazarları

Öncüleri

18.Yüzyıl

19.Yüzyıl

20.Yüzyıl

21.Yüzyıl

Konuyla ilgili yayınlar

Ayyıldız, Esat (2018). et-Tayyib Sâlih’in “Mevsimu’l-Hicre İle’ş-Şemâl” Adlı Romanının Tahlili 10 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 58(1), 662-689. doi:http://dx.doi.org/10.33171/dtcfjournal.2018.58.1.31

Kaynakça

  1. ^ Aytaç, Gürsel (1999). "Modern Alman Edebiyatında Bildungsroman". Edebiyat Yazıları 1 (2. bas.). Gündoğan Yayınları. s. 276. ISBN 975-520-010-X. 
  2. ^ AnaBritannica, Ansiklopedi (2004). Buldingsroman. İstanbul: Ana Yayıncılık A.Ş. s. 116. ISBN 975-7760-73-0. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Roman</span> bir kişi ya da bir grup insanın başından geçenleri, onların iç ve dış yaşantılarını belli bir kronolojik, mantıksal, duygusal ya da sanatsal ilişkiyi gözeterek öyküleyen uzun kurgusal anlatı

Roman, genellikle düzyazı biçiminde yazılan, kurgusal, görece uzun, insanın (ya da insan özellikleri atfedilen varlıkların) deneyimlerini bir olay örgüsü içinde aktaran ve genellikle kitap halinde basılan bir edebî tür. Uluslararası ve akademik platformlarda beşinci sanat olarak kabul gören edebiyatın bir alt türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Çizgi roman</span> çizgi ile hikâye anlatmak için birbirini takip eden panellerin kullanıldığı eserler

Çizgi roman veya resimli roman, çizgi ile hikâye anlatmak için birbirini takip eden panellerin kullanıldığı bir sanat türü.

Alman edebiyatı, Orta Avrupa'da yaşayan Almanca konuşan toplulukların edebi yaratısıdır. Almanya, Avusturya, İsviçre ve bunların yanındaki Alsas (Fransa), Bohemya (Çekya) ve Silezya (Polonya) gibi bölgelerdeki çalışmaları kapsar.

<span class="mw-page-title-main">İbn-i Tufeyl</span> 12. yüzyılda yaşamış filozof ve hekim

Ebu Bekir Muhammed bin Abdal Malik bin Muhammed bin Tufail el Kaisi el-Endülüsi (1106-1186), Endülüslü hekim, hukukçu ve filozof. Latin dünyasında Abentofail olarak da bilinir. Tanınmış İslam filozoflarındandır.

Britanya edebiyatı, Birleşik Krallık, Man Adası ve Kanal Adaları'nın edebiyatıdır. Bu edebiyat başlıca İngilizce yazılmış olmakla beraber Galce, İskoçça, İrlandaca ve diğer dillerin de edebiyatlarını da kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Thomas Mann</span> Roman Yazarı

Paul Thomas Mann, Alman yazar ve 20'inci yüzyılın en önemli hikâye anlatıcılarından biriydi. 1929 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü.

Rus Edebiyatı, 11. yüzyılda Ruslar'ın Hristiyanlığı benimsemesinden sonra yazılan yapıtlarla başlar. Doğu Slav toplulukları ilk kez 10. yüzyılın hemen başında Kiev'de merkezi bir yönetim altında bir araya gelmişlerdi. Aynı yüzyılın sonlarında Kiev prensi tarafından benimsenen Hristiyanlığın halkın arasında yayılmasıyla okuryazarlık gelişebilme olanağı buldu. Bu yeni dinle birlikte Rusya'ya Yunanca ya da Slavca dinsel yapıtlar girdi. Yunancadan çeviriler yapılmaya başlandı.

Hayy bin Yakzan, 12. yy. Endülüs'de İbn-i Tufeyl tarafından yazılan aydınlanma ve felsefi roman.

<span class="mw-page-title-main">Heinrich Mann</span>

Luiz Heinrich Mann Alman yazardır. Eserlerinde toplumsal konuları ele almıştır. Özellikle 2. Wilhelm dönemindeki Alman toplumunun otoriter yapısını sert şekilde eleştirmesiyle tanınmıştır. Thomas Mann'ın ağabeyidir.

<span class="mw-page-title-main">Pikaresk roman</span>

Pikaresk roman, 16. yüzyılda şövalye romanlarına ve kır yaşamını konu alan romanlara tepki olarak ortaya çıkan; toplumun aşağı tabakalarındaki düzenbaz, dalavereci ancak becerikli ve kurnaz bir kahramanın maceralarını işleyen roman türü.

<span class="mw-page-title-main">Wilhelm Meister’in Çıraklık Yılları</span> Goethenin 1795te basılmış ikinci romanı

Wilhelm Meister’in Çıraklık Yılları, Goethe'nin 1795'te basılmış ikinci romanıdır. İlk romanı Genç Werther'in Acıları'nın kahramanı umutsuzluk içinde intihara sürüklenirken, bu romanın baş kişisi "kendisini gerçekleştirme yolculuğu"na çıkar. Roman, Wilhelm'in burjuva bir iş adamının boş hayatı olarak gördüğü hayatından kaçmasını anlatır. Tiyatroda yaşadığı başarısızlıktan sonra Wilhelm, kendisini, ona rehberlik eden aydın aristokratlardan oluşan gizemli bir topluluğa adar.

Anlatıcı, edebiyat metinleri, sinema, tiyatro, televizyon dizileri vesaire gibi alanlarda söz konusu olan olayı anlatan hayalî varlıktır. Anlatıcıların olayda çeşitli fonksiyonları vardır: olayları yorumlarlar, yönlendirici görevi üstlenirler, tanıklık ederler vs.

Tarihi roman veya tarihsel roman, tarihin değişik dönemindeki olaylar ile ilgili roman. Konularını tarihi olaylardan ya da tarihte yaşamış kahramanlarla, onları kuşatan gerçek veya hayali kişilerin hayat ve maceralarından alan roman türüdür. Sosyal roman çeşitlerinden biridir.

Macera romanı, macera, risk alma, heyecanlı olaylar ve fiziksel tehlike gibi öğeleri konu edinen romandır.

Süper kahraman romanları, edebiyatta bir roman türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Tayyib Sâlih</span> Sudanlı yazar

et-Tayyib Sâlih, en önemli modern Arap romancılardan birisidir. 1929 senesinde Sudan’da dünyaya gelmiştir. Eserlerinde daha çok Afrika'daki geleneksel ve modern yaşamın kesiştiği noktaları ele almaktadır. Günlük yaşamdan alınan roman ve hikâye kişilerinin hayatlarını anlatmada gösterdiği başarı ile yalnız Sudan ve Arap dünyasında değil, dünya çapında tanınan Arap yazarlardan birisi haline gelmiştir.

et-Tayyib Sâlih'in en meşhur romanı olan Mevsimu'l-Hicre ile'ş-Şemâl ilk kez 1966 senesinde yayımlanmıştır. Eser, 2001 senesinde Arap Edebiyatı Akademisi tarafından 20. yüzyılın en değerli romanı ilan edilmiştir. Ayrıca 20. yüzyılın en mühim yüz post-kolonyal eseri arasında anılmaktadır. Roman, ilk yayımlandığı zaman serbestçe basılmasına rağmen bu tarihten yirmi beş yıl sonra yasaklanmıştır. Mısır'da takriben otuz yıl yasaklı kalan eser, tekrar basıldığında olukça talep görür. Kitap yoğun ilgi görmesiyle yirmiden fazla dile çevrilir. Eser son olarak Adnan Cihangir'in çevirisiyle, Kuzeye Göç Mevsimi adıyla da yayımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İslam edebiyatı</span>

İslam edebiyatı, herhangi bir dilde İslâmî bakış açısıyla yazılmış edebiyattır.

‘Ursu’z-Zeyn, Sudanlı yazar et-Tayyib Sâlih'in Mevsimu'l-Hicre ile'ş-Şemâl’den sonra en önemli eseri. Tayyib Salih, ‘Ursu’z-Zeyn adlı romanını 1960-1962 senelerinde kaleme almıştır. Önce iki bölümü Hivâr dergisinde yayımlamıştır. Roman bütün halde ilk kez, Sudan'da yayımlanan el-Hartûm adlı dergide neşredilmiştir. Eserde Zeyn adlı çirkin görünüşe sahip bir karakterin köyün en güzel kızıyla evlenmesi anlatılmaktadır. Ruh güzelliğinin dış güzellikten daha kıymetli olması gibi ahlaki noktalar eserde dikkat çekmektedir. Kurguda Şeyh el-Hanîn ve gelin adayı Ni‘me, Zeyn’in iç güzelliğini gören kişilerdir. Salih’in bu eseri bir filme de konu olmuş ve film yapımcısı Hâlid es-Sıddîk, 1976 senesinde Cannes Film Festivalinde eserin sinema versiyonu için ödül almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Viktorya edebiyatı</span>

Viktorya edebiyatı ya da Viktorya dönemi edebiyatı, Kraliçe Viktorya (1837-1901)'nın hükümdarlığı döneminde yazılan edebi metinlerin bütününü oluşturan İngiliz edebiyatıdır. Romantik dönem ile yirminci yüzyılın modernist edebiyatı arasında bir bağlantı, bir geçiş oluşturur. On dokuzuncu yüzyılda roman, İngilizce edebiyatın önemli bir türü haline geldi ve bu gelişim Viktorya devrinde gerçekleşti. Dönemin İngilizce eserleri bilimsel, ekonomik ve teknolojik ilerlemelerden sınıfsal yapılanmalardaki değişikliklere ve dinin toplum üzerindeki rollerine kadar birçok alanda İngiliz kültürünün büyük dönüşümlerini yansıtmaktadır. Dönemin ünlü romancıları arasında Charles Dickens, William Thackeray, Brontë kız kardeşler, George Eliot ve Thomas Hardy yer alır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.