Hazar Kağanlığı ya da kısaca Hazarlar, 7. ve 11. yüzyıllar arasında; Hazar Denizi'nin çevresinde; Van Gölü'nden, Karadeniz kıyılarından, Kiev'e; Aral Gölü'nden, Macaristan'a kadar olan geniş topraklarda hüküm sürmüş, Doğu Avrupa'da yerleşik bir Türk devletidir. Hazar kelimesi, gez(mek) anlamına gelen kaz- kökünden türemiştir. Ka-zar; gezer yani serbest dolaşan, bir yere bağlı olmayan anlamına gelmektedir. Hudūd al-'Ālam adlı esere göre, Hazar kağanları Ansa' sülalesindendir ve Orta Asya'dan gelmişlerdir. Hazarların bir süre Büyük Hun Devleti'ne bağlı kavimler arasında bulunmuş olmaları ihtimali vardır. 586'dan sonraki Bizans kaynaklarında Hazarlar, "Türkler" olarak geçmektedir.
Hazar-Bizans ilişkileri, 7. yüzyılın ikinci çeyreğinden 11. yüzyılın ilk çeyreğine kadar devam eden ve genellikle savaşlarla geçen ilişkilerdir. 7. yüzyılın başlarından itibaren Hazar Türklerinin güçlü güneybatı komşusuyla uzun süreli ilişkileri oluşmaya başlamıştır.
IV. Leon Hazar (eski Yunanca: Λέων Δ΄, Latince Leōn IV) 775 ile 780 yılları arasında hüküm süren Bizans imparatoru.
III. Leon, 717'den 741'deki ölümüne dek hüküm süren Bizans imparatoru. Tahta geçmesi ile birlikte 695'ten beri süregelen Yirmi Yıllık Anarşi dönemini sonlandıran III. Leon döneminde Arapların Konstantinopolis kuşatması püskürtülmüş, Ekloga adında yeni bir kanun yazılmış ve ikonoklazm başlamıştır.
Bihar, aşağıdaki anlamlara gelebilir:
- Mekânlar
- Bihar, Hindistan'da bir eyalet
- Bihar Nehri, Hindistan
- Bihar (il), Macaristan Krallığı'nın tarihi bir vilayeti.
- Hajdú-Bihar, Macaristan'da bir il.
- Bihar, Romanya'nın Bihor ilinin Macar dilinde ve Osmanlı döneminde söylenimi.
- Koch Bihar, Hindistan'ın kuzeydoğusunda bir Prens eyaleti.
- Diğer
- Bihar el-Enver, Allamah Majlisi tarafından yapılan hadis derlemesi.
- Bihar (Hazar), Hazar kağanı.
III. Tiberios, , 698 ile 705 döneminde Bizans imparatoru. Hanedansız imparator olarak Leontios'a karşı bir isyanla ile imparator olmuştur. On yıl önce bir isyanla tahttan indirilmiş Herakleios Hanedanı mensubu II. Justinianos, Justinianos'un Kırım'da sürgününden sonra ona destek veren bir Bulgar ordusunun yardımı ile Konstantinopolis'e gelip şehri ele geçirmesi ile tahttan indirilmiş ve idam edilerek öldürülmüştür.
Hişâm bin Abdülmelik, onuncu Emevî halifesidir. Kardeşi halife II. Yezîd 724'te öldüğü zaman halife olmuş ve 18 yıllık uzun bir halifelikten sonra 6 Şubat 743'te ölmüş, yerini II. Velîd olarak anılan kardeşinin oğlu Velîd bin Yezîd bin Abdülmelik'e bırakmıştır.
Georgius Tzul, Hazar Kağanlığı'nın son kağanı. 1016'ya kadar kağan olarak kalmıştır ve sonrasında ise, Hazar Kağanlığı yıkılmıştır. Georgius ise, bir Hristiyan adıdır.
Busir ya da İbuzir Gliavan, 7. yüzyılın sonundan 8. yüzyılın başlarına kadar Hazar Kağanlığı'nın kağanı.
II. Aaron, Benjamin'in oğlu ve 10. yüzyılın başları boyunca Hazar Kağanlığı'nın kağanı.
Zekeriya, Hazar Kağanlığı'nın kağanı. Kiril ve Metodius'un Hazar ülkesine yaptıkları 861 yılındaki misyonerlik seferi boyunca Hazarların kağanı olarak bilinmiştir. Kiril ve Metodius'un ülkesini ziyaret ettiği süre zarfında Musevilik inancına geçtiği iddia edilir.
Prisbit ya da Parsbit, 730'lu yıllar boyunca Hazar Kağanlığı'nın kadın kağanı. Prisbit, Müslüman kaynaklarında "Hazarlar kağanının annesi" olarak geçmektedir. Bazı kaynaklarda ise Barsbek adıyla geçmektedir.
Yusuf, 940'larla 960'lı yıllar boyunca görevde kalmış Hazar kağanı. Bizans İmparatorluğu'yla birçok cephede savaşıp mağlup olan Hazar kağanı II. Aaron'un oğludur. Karısı büyük ihtimalle Alan kralının kızıydı. Kiev Knezliği ve Peçenekler'le savaşlar yapan Yusuf, tahtta kalan Bulan hanedanının son hükümdarı olmuştur.
Benjamin ya da Benyamin, 9. yüzyılın sonuyla 10. yüzyılın başlarnda hüküm süren Hazar kağanı. Menahem Kağan'ın oğludur.
Tong Yabgu Kağan, 618 ve 630 yılları arasında Batı Göktürk Kağanlığı'nı yöneten kağan. Tong adının, Eski Türkçe'den günümüz Türkçesine "kaplan" şeklinde çevrildiği düşünülmektedir. Bu konuya dair diğer yorumlar ise "yeterlilik" ve "tamlık" anlamına geldiğidir. Ayrıca kelimenin; ilk Türkçe döneminde kullanılan "dolu, içi boş olmayan" anlamlarına gelen; "toñ (tong)" sözcüğünden geldiği de düşünülebilir. Bu kelimenin bir başka anlamı da "son"dur.
Çiçek, Hazar Kağanı Han Bihar'ın kızı ve Bizans İmparatoru V. Konstantinos'un ilk eşidir.
Üçüncü Göktürk-Sasani Savaşı, Batı Göktürk Kağanlığı ve Sasaniler arasında gerçekleşen üçüncü ve son savaş. Önceki iki savaşın aksine Orta Asya'da değil Güney Kafkasya'da gerçekleşmiştir. Bu savaş, son Bizans-Sasani savaşının etkilerine karşı oldu ve gelecek yüzyıllarda Orta Doğu'daki güç dengelerini etkiledi.
Tarduş Kağan ya da Tardu, Batı Göktürk Kağanlığı'nın kurulmasını sağlayan siyasi ortamı oluşturan yabgu. Aslen bir Yabgu olmasına rağmen, yaptığı fetihlerle Türk Kağanlığı'nın genişlemesini sağlamış; İşbara Kağan ile girdiği mücadele ise ülkenin 604 yılında ikiye bölünmesiyle sonuçlanmıştır.
Ériş Kül Kağan, 7. yüzyılda Batı Göktürk Kağanlığı'nda hüküm süren Göktürk Kağanı. Kimi tarihçilere göre ise adı, "kar kaplanı" anlamına gelen "İrbiz"dir. Bazı tarihçiler tarafından Hazarların ilk kağanı olarak gösterilmiştir.
II. Leon, 780 yılında 828 yılına kadar görev yapmış Abhazya kralıdır. I. Leon'dan sonra tahta çıkan II. Leon, Ançabadze Hanedanı'ndan I. Leon'un yeğeniydi. Anne tarafından ise Hazarlardan bir kağanın torunuydu.
