İçeriğe atla

Bieti Manastırı

Koordinatlar: 42°11′25″K 44°12′59″D / 42.19028°K 44.21639°D / 42.19028; 44.21639
Bieti Manastırı
ბიეთის მონასტერი
Harita
Temel bilgiler
KonumBieti, Güney Osetya/Şida Kartli, Gürcistan
Koordinatlar42°11′25″K 44°12′59″D / 42.19028°K 44.21639°D / 42.19028; 44.21639
Mimari
Mimari türSalon kilisesi

Bieti Manastırı (Gürcüce: ბიეთის მონასტერი) Güney Osetya/Gürcistan'ın tarihi Şida Kartli bölgesinde konumlanmış, yarı harabe bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks manastırıdır. Salon kilisesi planında inşa edilmiş olan kilise, kısmen kayaya oyulmuştur. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.[1] Gürcistan'ın güneyindeki Samtshe-Cavaheti bölgesinde bulunan, Bieti adında başka bir Orta Çağ Gürcü kilisesi daha vardır.[2]

Konumu

Manastır, Büyük Liahvi Nehrinin bir kolu olan üst Mecuda vadisindeki ormanlık bir kayalığın üzerinde konumlanmıştır. Mimari özellikleri ve kilise yazıtının paleografisine dayanarak, bina 9. yüzyıla tarihlenmektedir. Kiliseden, tarihsel literatürde ilk kez, Prens Vahuşti'nin 1745'te yazdığı Description of the Kingdom of Georgia adlı eserde, orada yaşayan bir başrahip tarafından işletilen manastır olarak bahsedilir.[3]

Tasarımı

Bieti Manastırı, çıkıntılı apsisi olmayan bir salon kilisesi tasarımıdır. Kireçtaşı ve kaldırım taşından inşa edilmiş olan kilise, kumtaşı levhalarla kaplanmıştır. Kilisenin üst kısmı, bitişik bir kaya ile ikiye bölünmüştür. Güneydeki uzun, dar ve günümüzde zarar görmüş olan ek bina, kiliseyle uyumludur, kilisenin güney ucundaki geniş salon ise Geç Orta Çağ'da inşa edilmiştir. Yakınlarda keşiş kulübeleri ve bir yemekhane vardır. Doğu cephesinde bulunan, Orta Çağ Gürcü alfabesi ""asomtavruli"" ile yazılmış, "Gürcistan'ın bu kutsal kilisesinin efendisi ve koruyucusu" olarak geçen, Bakur Kançaeli'nin oğlu İoane'yi anmak için yapılmış bir yazıt bulunmaktadır. Oyma haçın bitişiğindeki küçük bir taşa oyulmuş başka bir yazıtta, muhtemelen aynı ailenin üyelerinden olan, Vaçe ve Beşken'den bahser. Her iki yazıt da, daha iyi korunmaları için 1912'de Tiflis'teki Gürcistan Ulusal Müzesi'ne getirilmiştir.[2][4]

Kaynakça

  1. ^ "List of Immovable Cultural Monuments" (PDF) (Gürcüce). National Agency for Cultural Heritage Preservation of Georgia. 12 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Temmuz 2019. 
  2. ^ a b Gamkrelidze, Gela; Mindorashvili, Davit; Bragvadze, Zurab; Kvatsadze, Marine, (Ed.) (2013). "Bieti [ბიეთი]". ქართლის ცხოვრების ტოპოარქეოლოგიური ლექსიკონი [Topoarchaeological dictionary of Kartlis tskhovreba (The history of Georgia)] (PDF) (Gürcüce). Tiflis: Georgian National Museum. s. 111. ISBN 978-9941-15-896-4. 29 Eylül 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2019. 
  3. ^ Wakhoucht, Tsarévitch (1842). Brosset, Marie-Félicité (Ed.). ღეოღრაჶიული აღწერა საქართველოჲსა. Description géographique de la Géorgie [Geographic description of Georgia] (Gürcüce ve Fransızca). S.-Pétersbourg: A la typographie de l'Academie Impériale des Sciences. ss. 248-249. 
  4. ^ Muskhelishvili, David; Tumanishvili, Dimitri; Gagoshidze, Iulon; Apakidze, Joni; Licheli, Vakhtang (2008). Skinner, Peter (Ed.). The Cultural Heritage of Georgia — Abkhazeti, Shida Kartli (PDF). Tiflis: Georgian Arts and Culture Center. s. 14. 18 Nisan 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Largvisi Manastırı</span>

Largvisi Manastırı tartışmalı Güney Osetya bölgesine bağlı Ahalgori Belediyesi'nin Ksani nehri vadisindeki Largvisi köyünde konumlanmış bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks manastırıdır. Manastır, 14. yüzyılın başlarından itibaren belgelenmiştir. Kubbeli bir Yunan haçı planı tasarımına sahip olan mevcut kilisenin tarihi 1759 yılına kadar uzanmaktadır. Ksani Dükleri ve Kartli Krallığı'nın önde gelen soylu ailelerinden biri olan Kvenipneveli hanedanının ailesel manastırıydı.

<span class="mw-page-title-main">Samtsevrisi Kilisesi</span>

Samtsevrisi Aziz Yorgi Kilisesi Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesindeki Kareli Belediyesinin Samtsevrisi köyünde yer alan bir Erken Orta Çağ Gürcü Ortodoks kilisesidir. "Serbest haç" planlı kilise, stilistik olarak 7. yüzyılın ilk yarısına tarihlenmektedir. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Martkopi Manastırı</span>

Martkopi İlah Manastırı Gürcistan'ın başkenti Tiflis'in 25 km doğusundaki Martkopi köyünde yer alan bir Gürcü Ortodoks manastırıdır. Manastırın tarihi, 6. yüzyıldaki stilit çalışmalarına dayanmaktadır ve On Üç Süryani Babadan biri olan Aziz Anton ile ilişkilidir. Manastırın mevcut yapılarının çoğu 17 ila 19. yüzyıllar arasında yapılmıştır. Manastır, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Abelya Kilisesi</span>

Abelya Teslis Kilisesi Güney Gürcistan'ın Kvemo Kartli bölgesindeki Ağbulak Belediyesinde yer alan bir 13. yüzyıl Gürcü Ortodoks kilisesidir. Tek nefli sade bir tasarımı olan kilise, günümüzde Abeliani olarak bilinen tarihi Abelya köyünün eteklerinde konumlanmıştır. Kilisenin güney duvarındaki bir yazıtta yapının 1250 ve 1259 yılları arasında, yani Moğol yönetimi altındaki iki hükümdarlı Gürcistan döneminde yapıldığı anlaşılmaktadır. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Eredvi Bazilikası</span>

Eredvi Yorgi Bazilikası, günümüzde tartışmalı bir bölge olan Güney Osetya'nın Şida Kartli bölgesindeki Eredvi köyünde bulunan bir 10. yüzyıl Gürcü Ortodoks kilisesidir. Binadaki yazıtta yazdığına göre, kilise mimar Tevdore Taplaisdze tarafından yaptırılmıştır. Kilisenin temeli 906 yılında atılmıştır. Kilise, yeniden yapılanmalarına rağmen orijinal mimari özelliklerini büyük ölçüde korumuş üç nefli bir bazilikadır. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine yazılmıştır. Rus-Gürcü Savaşı'ndan sonra, Gürcülerin kiliseye erişimi kesilmiş ve hizmetler Güney Osetya yetkilileri tarafından kısıtlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Zemo Nikozi Başmelek Kilisesi</span>

Zemo Nikozi Başmelek Kilisesi, Doğu Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesindeki Gori Belediyesinde konumlanmış bir 10. yüzyıl Gürcü Ortodoks kilisesidir. Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gudarehi Manastırı</span>

Gudarehi Manastırı Güney Gürcistan'daki bir 13. yüzyıl Gürcü Ortodoks manastırıdır. Kvemo Kartli bölgesine bağlı Tetritskaro belediyesindeki Gudarehi köyünün batısında konumlanmıştır. Manastır kompleksi, ana salon kilisesi, bağımsız çan kulesi, saray, hücreler, şapeller, ahırlar ve şarap mahzeni gibi çeşitli yapıların kalıntılarından oluşmaktadır. Kilise, Orta Çağ taş oymaları ve yazıtlarla süslenmiştir. Kompleks, Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tiri Manastırı</span>

Tiri Manastırı, günümüzde tartışmalı Güney Osetya bölgesinde bulunan, Tshinvali'nin yanında konumlanmış bir 13. yüzyıl kilisesidir. Salon kilise planında Gürcü Ortodoks manastırı olarak inşa edilen kilise, Orta Çağ freskleri ve Gürcüce yazıtlar içermektedir. 2008 yılındaki Rus-Gürcü savaşından sonra, Gürcüler manastıra erişimini kaybetmiştir. 2015 yılında kilise binası, özgünlüğünü bozan ve fresklerine kısmen zarar veren bakım çalışmalarına maruz kalmıştır. Bu çalışmalar, Tshinvali'de tartışmaya ve Gürcistan'da protestolara yol açmıştır. Manastır, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tsilkani Katedrali</span>

Tsilkani Meryem Ana Katedrali, Doğu Gürcistan'ın Mtsheta-Mtianeti bölgesindeki Mtsheta Belediyesinin Tsilkani köyünde konumlanmış bir Gürcü Ortodoks kilisesidir. Aslen 4. yüzyılda inşa edilen kilisenin, Orta Çağ'da sürekli biçimi değiştirilmiştir. Köşelerinde kuleler bulunan bir duvarla çevrelenmiş olan mevcut yapı, kubbeli Yunan haçı planı tasarımına sahiptir. Kilise, Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bieti Kilisesi</span>

Bieti Meryem Ana Kilisesi, Güney Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesindeki Ahaltsihe Belediyesinde, Gurkeli ve Tsinubani köyleri yakınında yer alan harabe bir Gürcü Ortodoks kilisesidir. 14. yüzyılın ikinci yarısına tarihlenen Bieti kilisesi, kubbeli Yunan haçı planı tasarımıyla inşa edilmiştir. Kubbenin 1930'da yıkılmasından sonra, sadece sığınağın kubbesi ve pastoforium ayakta kalmıştır. Bazı ön temizlik ve koruma çalışmalarından sonra, kilise 2019 yılında yeniden yapılanmaya başlamıştır. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir. Günümüzde tartışmalı Güney Osetya bölgesinde bulunan "Bieti" adında başka bir Orta Çağ Gürcü kilisesi daha vardır.

<span class="mw-page-title-main">Ağaiani Azize Nino Kilisesi</span>

Ağaiani Azize Nino Kilisesi, Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesine bağlı Kaspi Belediyesindeki Ağaiani köyünün 2 km güneydoğusunda yer alan, Thoti Dağında konumlanmış bir Erken Orta Çağ Gürcü Ortodoks kilisesidir. Tarihsel bir söylentiye göre kilise, Hristiyanlığın Kartli halkı tarafından benimsendiğini göstermesi için Azize Nino'nun emriyle dikilen üç tahta haçtan birinin yanında konumlanmıştır. Mevcut yapı, Yunan haçı planıyla yapılmış eski kilisenin yeniden yapılanmasıyla, 9. ve 10. yüzyıllar arasında yapılmış bir salon kilisesidir. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tsirkoli Meryem Ana Kilisesi</span>

Tsirkoli Meryem Ana Kilisesi, Ksani nehri vadisindeki Tsitkoli köyünün yanında konumlanmış bir 8-9. yüzyıl Gürcü Ortodoks kilisesidir. Kubbesiz ve kubbeli kilise tasarımlarının özelliklerini birleştiren kilise, Orta Çağ Gürcü mimarisinin "geçiş dönemine" ait olarak sınıflandırılmaktadır. Kilisenin bulunduğu bölge, Ağustos 2008'deki yılındaki Rus-Gürcü Savaşı savaşında Rus ve Güney Oset birliklerinin kontrolü altına giren Ahalgori belediyesinin parçasıdır. Savaşla beraber, Gürcü din adamları ve kilise cemaati kiliseye erişimlerini kaybetmiştir. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İkvi Kilisesi</span> Gürcistanda bir ortodoks kilisesi

İkvi Yorgi Kilisesi Doğu Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesindeki Kaspi belediyesinde konumlanmış bir Gürcü Ortodoks kilisesidir. Yunan haçı planıyla yapılmış olan kilise, 11. yüzyıla tarihlenmektedir. Kilise, ayrıntılı dekoratif dış taş oymaları ve 2011'deki yağışta gördükten sonra restore edilen 12-13. yüzyıl freskleriyle bilinmektedir. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

Pirğebuli Manastırı Gürcistan'ın Kvemo Kartli bölgesindeki Hrami nehri vadisinde bulunan bir Orta Çağ Gürcü Ortodoks manastırıdır. 12. yüzyılın sonlarına veya 13. yüzyılın başlarına tarihlenen manastır, farklı koruma durumlarındaki çeşitli yapılardan oluşmaktadır. Ana kilise, dışı zengin taş oymalarla süslenmiş büyük bir salon kilisesidir. Manastır, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Urbnisi Katedrali</span>

Urbnisi İlk Şehit Aziz Stephen Katedrali, yaygın olarak bilinen adıyla Urbnisi Sioni Kilisesi, Doğu Gürcistan'ın Şida Kartli bölgesindeki Urbnisi köyünde konumlanmış bir Gürcü Ortodoks katedralidir. İlk kez 6. yüzyılda inşa edilmiş olan kilise, 10 ve 17. yüzyıllarda yeniden inşa edilmiştir. Yapı, görece büyük bir üç nefli bazilikadır. Kilise duvarları, Gürcü alfabesinin kullanıldığı en eski örneklerin de bulunduğu birçok yazıt içermektedir. Katedral, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Speti Kurtarıcı İsa Kilisesi</span> Kilise

Speti Kurtarıcı İsa Kilisesi, Batı Gürcistan'ın İmereti bölgesindeki bir 11. yüzyıl Gürcü Ortodoks kilisesidir. En bilinen özelliği, kaymak taşı ve ustukadan yapılmış süslü ikonostasisi olan yapı, Orta Çağ'da yapılmış tek nefli bir salon kilisesidir. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mğvimevi Manastırı</span>

Mğvimevi Manastırı, Batı Gürcistan'ın İmereti bölgesindeki Çiatura kentinin yakınlarında konumlanmış, kısmen kayaya oyulmuş bir Gürcü Ortodoks manastırıdır. Meryem'in doğuşunu adanmış olan kilise, 13. yüzyılda kalma iki nefli bir bazilikadır. Kompleks ayrıca küçük bir kilise, çan kulesi ve bir savunma duvarı içermektedir. Manastır günümüzde rahibe manastırı olarak kullanılmaktadır. Kilisenin dışını birçok mimari heykel süslemektedir. Mğvimevi kompleksi, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hirsa Manastırı</span>

Hirsa Aziz Stephen Manastırı Doğu Gürcistan'ın Kaheti bölgesindeki bir Gürcü Ortodoks manastırıdır. Manastırın temelinin, 6. yüzyılda yaşamış On Üç Süryani Babadan biri olan keşiş Stephen'a dayandığı düşünülmektedir. Kubbeli bir kilise olan mevcut yapı, 886 ve 1822 arasındaki bir dizi yeniden yapılanmanın sonucudur. Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Samşvilde Sioni Kilisesi</span>

Samşvilde Sioni Kilisesi,, Gürcistan'ın güneyinde Kvemo Kartli bölgesindeki Samşvilde tarihî koruma alanında bulunan bir harabe, Orta Çağ Ortodoks katedrali kalıntılarıdır. Apsisli sığınağı ve pastoforiumlu merkezi kubbesi olan kilise, 759 ve 777 yılları arasında inşa edilmiştir. Günümüzde harabe durumunda olan kiliseden geriye sadece doğu duvarının parçaları kalmıştır. Kilise, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Şoreti Manastırı</span> Gürcistanda bulunan bir manastır

Şoreti Manastırı Güney Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesindeki Aspindza belediyesinde konumlanmış, taş vadide yer alan bir Orta Çağ Hristiyan manastırıdır. Birkaç yapıdan oluşan manastırdaki ana kilise, Aziz Yorgi'ye adanmıştır. Ana kilise, 6–7. ve 15. yüzyıllar arasında birkaç inşaat evresinde inşa edilmiştir. Kalıntılar içinde duran kilise, 2018 yılında tamamen yeniden inşa edilmiştir. Kilise, mozaik süslemeleri ve Orta Çağ yazıtları için dikkat çekicidir. Manastır, Gürcistan'ın Ulusal Öneme Sahip Taşınmaz Kültür Anıtları listesine eklenmiştir.