İçeriğe atla

Biblia Polyglotta

Biblia Polyglotta (aynı zamanda Biblia Regia ya da "Kitâb-ı Mukaddes'in Kralı" olarak da tanımlanır), çok lisanlı bir Kitâb-ı Mukaddes'tir. Biblia Polyglotta ismini taşıyan bu Kitâb-ı Mukaddes Belçika'nın Anvers şehrinde Christoffel Plantijn tarafından 5 lisanda ve 8 cilt olarak 1568-1573 tarihleri arasında basılmıştır.

Lisanlar

Kitap, Kitâb-ı Mukaddes'in Yunanca, Latince, Aramice, Süryanice ve İbranice dillerinde bir sinoptik özetidir. Basımın özelliği ise sadece çok lisanlı tercümenin yanında bu lisanlarda farklı harf stillerini de içermesidir. Kitap toplam 1100 adet basılmıştır.

Finansman

Plantijn'ın Kalvenist sempatisi olduğu varsayılıyordu, ancak dönemin Anvers şehri ise tamamıyla Katolik'ti. Kendisinin yine o döneminin yönetimini elinde bulunduran İspanya Kralı II. Felipe'ye karşı samimiyetini ispatlayabilmek amacıyla Kitâb-ı Mukaddes'in çok lisanlısını üretmek için bir plan geliştirmişti. Kral bu planın finansmanını sağlayarak Benito Arias Montano isimli İspanyol teoloğu Anvers'e yollayarak, sekiz ciltlik şaheser baskının üretimine gözlemcilik yapmasını ister. Neticede bu çok lisanlı Kitâb-ı Mukaddes'in 1100 adet kopyası basılır.

Ciltler

  • Kitâb-ı Mukaddes'in ilk 4 cildi Eski Ahit'ten oluşmaktadır. Sol sayfalar da ise iki kolon olmakla birlikte orijinal İbranice metnin yanında Latince tercümesi de mevcut. Sağ sayfalarda ise aynı metnin Yunancası ile birlikte yine Latince tercümesi mevcut. Bu kolonların altında sol sayfada Aramice ve sağ sayfadaki kolon altında da yine Latince tercümesi bulunuyordu. İbranice baskı yapabilmek için Plantijn çeşitli baskı modelleri içinde Daniel Bomberg'in İbrani baskı kalıplarını kullanmıştır. Bu kalıpları ise Bomberg'in yeğenleri kendisine ulaştırmışlardı.
  • Beşinci cilt ise Yeni Ahit'in Süryanice ve Yunancasını içeriyor. Her birinin Latince tercümeleri de mevcut olmasıyla birlikte bir de Süryanice'nin İbranice tercümesi mevcut.
  • Altıncı cilt ise tüm Kitâb-ı Mukaddes'in Yunancasını ve İbranicesini orijinal halini içeriyor ve satır aralarında da Latince tercümesi de basılması ihmal edilmemiştir.
  • Son iki cilt ise sözlük içeriyor; İbranice-Latince, Yunanca-Latince, Süryanice-Aramice, gramer kuralları, isim listeleri vb. Bu ciltler daha çok öğrencilerin işine yarıyordu. Tüm Kitâb-ı Mukaddes'i içeren nüshası - orijinal baskı yerleşkesi - Plantin-Moretus müzesinde bu proje için tasarlanmış olan baskı kalıplarıyla birlikte sergilenmektedir.

Kaynakça

  • Anvers Plantin-Moretus Müzesi, müze rehberi

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İbn Rüşd</span> Arap filozof, bilim insanı ve yazar (1126–1198)

İbn Rüşd, Endülüslü-Arap felsefeci, hekim, fıkıhçı, matematikçi ve tıpçı. Tercüme ve yorumlamalarıyla Aristo'yu Avrupa'ya yeniden tanıtmıştır. İslam felsefesinde Aristocu akım olan meşşailiğin temsilcilerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Eski Ahit</span> Kitâb-ı Mukaddesin ilk kısmı

Eski Ahit veya Eski Antlaşma, Kutsal Kitap'ın İbranice kaleme alınmış olan ilk kısmına Hristiyanların verdiği isimdir. Yahudilerin Tanah ve Müslümanların Tevrat ve Zebur olarak kabul ettikleri kitapları içinde barındırır. Kutsal Kitap'ın birinci yüzyılda Grekçe kaleme alınan yazılarına "Yeni Ahit" adı verildi. İnançlı Yahudilerce "Yeni Ahit" kabul edilmez. Toplam 39 bölümden oluşur. Eski Ahit; Tevrat, Tarihsel Kitaplar, Şiirsel Kitaplar, Peygamberlik Kitapları olarak 4 temel bölüme ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Ahit</span> Kitâb-ı Mukaddesin ikinci kısmı

Yeni Ahit veya Yeni Antlaşma, Kitab-ı Mukaddes'in Eski Ahit'in ardından gelen ve Grekçe kaleme alınmış olan ikinci kısmına Hristiyanların verdiği isimdir. İnançlı Yahudilerce "Yeni Ahit" kabul edilmez. Hristiyanlarca kutsal kabul edilen 27 kitapçıktan oluşan bir kitap bütünüdür.

<span class="mw-page-title-main">İsa</span> Yahudi vaiz ve dinî lider, Hristiyanlığın merkezî figürü

İsa, 1. yüzyılda yaşamış olan bir Yahudi vaiz ve dinî lider. Günümüzde en çok mensuba sahip din olan Hristiyanlığın merkezî figürüdür. Hristiyanlar, Yeşua'nın Eski Ahit'te kehanet edilen ve beklenen Mesih, Tanrı'nın Oğlu ve Tanrı'nın enkarnasyonu olduğuna inanırlar. Yeşua'nın, Yeni Ahit'e göre Yosef (Yusuf) adında dünyevi bir babası olduğu için Yeşua, mensubu olduğu Yahudi toplumunda "Yosef'in oğlu Yeşua" olarak anılırdı.

<span class="mw-page-title-main">Hristiyanlık</span> tek tanrılı İbrahimî bir din

Hristiyanlık, Nasıralı İsa'nın yaşamına, öğretilerine ve vaazlarına dayanan, tek Tanrılı İbrahimî bir dindir. Günümüzde Hristiyanlık, dünya nüfusunun yaklaşık %30,1'ini oluşturmaktadır ve 2,4 milyarı aşkın takipçisi ile dünyanın en kalabalık dinidir. Takipçilerine, "Mesihçi" anlamına gelen Hristiyan veya Nasıralı İsa'ya ithafen İsevi veya Nasrani denir. Kitâb-ı Mukaddes'e inanan takipçileri, Yahudi metni olan Tanah'ta kehanet edilen İsa'nın Mesih olarak gelişinin bir Yeni Ahit olduğuna inanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Kitâb-ı Mukaddes</span> Yahudiliğin ve Hristiyanlığın kutsal metinlerini oluşturan kitapların kanonik bir koleksiyonu

Kitâb-ı Mukaddes, Mukaddes Kitap veya Kutsal Kitap, Eski Ahit ve Yeni Ahit'i kapsayan, Hristiyan inanışının temelini oluşturan ve Hristiyanlarca kutsal sayılan kitaptır.

<span class="mw-page-title-main">Matbaacılık</span>

Matbaacılık ya da basımcılık, metin ve görüntülerin genellikle kâğıt gibi yüzeyler üzerine basılarak çoğaltılma işidir.

<span class="mw-page-title-main">Tefsir</span> İslami dini terim

Tefsir veya Yorumlama, İslam dini terimidir. 'el-Fesr' masdarından tef'il babında yorumlamak, açıklamak manalarına gelen bir kelimedir. Eş değer bir kelime "te'vil"dir (yorum). Kur'an ayetlerinin açıklanmasına dair dalıdır. Tefsir ilmi ile uğraşan kişiye müfessir denir. Al-i İmran suresi 7. ayette yer aldığı üzere Kur'an hem anlamı açık, hem de yoruma açık (müteşabih) ayetleri bünyesinde barındırır. İslam tarihinde Kur'an ayetlerini anlamak veya anlamlandırmak üzere çok sayıda çalışma yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yehova</span> יהוה (YHVH)nin Adonayın sesli harfleriyle transliterasyonlarından biri

Yehova/Yehovah, Tanah'ta bahsi geçen Tanrı'nın adının (יְהֹוה) olası bir telaffuz şeklidir. İsmin orijinali İbranice 4 adet sessiz harften oluşur ve orijinal İbranice metinlerde 6 bin 828 defa YHVH kullanımı yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Ali Ufkî Bey</span> Osmanlı besteci

Ali Ufkî Bey, Klasik Türk musikisi bestekârı, santûrî, müzikolog ve "Mecmua-i Sâz ü Söz" adlı nota ve güfte mecmuasının müellifi, Kitâb-ı Mukaddes'i Türkçeye ilk çeviren mütercimdir.

<span class="mw-page-title-main">Plantin-Moretus Müzesi</span>

Plantin-Moretus Evi-Atölyeleri-Müze Kompleksi Belçika'nın Anvers şehrinde bir müzedir ve müze olan bina ise Cristoffel Plantijn ve Jan Moretus isimli ünlü matbacıları onurlandırıyor. Binanın kendisi hala orijinal konumu olan Vrijdagmarkt meydanında, Plantin Press matbaacılık yerleşkesindedir.

<span class="mw-page-title-main">Edessa</span> Helenistik dönemde kurulan antik bir şehir

Edessa, Yukarı Mezopotamya'da, Seleukos İmparatorluğu'nun kurucusu Kral Selevkos I Nicator tarafından Helenistik dönemde kurulan antik bir şehir (polis) idi. Daha sonra Osroene Krallığı'nın başkenti oldu ve Roma eyaleti Osroene'nin başkenti olarak devam etti. Geç Antik Çağ'da, Hristiyan öğreniminin önde gelen merkezi ve Edessa Katekistik Okulu'nun merkezi oldu. Haçlı Seferleri sırasında, Edessa Kontluğu'nun başkentiydi.

Emevîler devrinde Alevîler

Bâtınîliğin Türkler arasına i'tikadî mezhep olarak yayılması, Hicrî Üçüncü asırda Afrika'da Fâtımîler'in yayılmaları da daha hızlı ilerlemekteydi. Doğudan batıya doğru durmadan akın eden Alevîler, Ehl-i Beyt'in maruz kaldıkları haksızlıkları en feci bir tablo şeklinde tasvir ederek Afrika halkını şiddetli bir Alevîlik yandaşlığıyla Abbâsîler aleyhine teşkilâtlandırıyorlardı. Bu ortamda “Abd Allâh el-Mehdi Bi'l-Lâh” Rakkade kentinde hilâfet ilân ederek “Benî Merdar”, “Benî Rüstem” ve “Benî İdris” hükûmetlerini nihâyete erdirdi. Bu yoğun çalışmalar neticesinde istilâ hudutları da genişleyerek “Delta” kıt'asına kadar dayandı. Sonunda Mısır'ın “Mûiz'ed-Dîn Allâh” tarafından feth edilmesi üzerine Fâtımîler, olanca güçleriyle Abbâsî Hâlifeliği'nin karşısına çok kuvvetli bir “Alevî Devleti” olarak dikilmeyi başardılar.

<span class="mw-page-title-main">Bektaşî inancı</span>

Hurûfî-Bektâşî inancı Hurûfîlik akımı İranlı bir Şiî mutasavvıf olan “Fadl’Allah Ester-Âbâdî” tarafından kuruldu. Halep sınırlarından, Batı Anadolu’ya doğru hareket eden “Hurûfîler” Seyyid Nesîmî’nin H. 820 / M. 1417 yılında Halep’te idamından sonra Irak’tan Azerbaycan’a ve oradan da Doğu Anadolu’ya kadar olan bölgelerde Hurûfîliği yaydılar. Nesîmî’nin Divânı ve hayat hikayesi birçok mutasavvıf için iyi bir kaynak ve sermaye oldu. Nesîmî, daha Fadl’Allah Yezdânî’nin “Hurûfîlik” mezhebinin ortaya çıkmasından beş asır önce yaşayan Hulûl ve ilhada yönelik söylemleri nedeniyle de aynı sonucu paylaşmış olan Hallâc-ı Mansûr’un yolunda olarak kabul edildi. Aslen İbâh’îyyûn olan “Hurûfîler”, aynı zamanda Mücessime’den olduklarından dolayı, Cenâb-ı Hakk’ın cisim olarak, Bâtınîliğin esas prensibi olan hulûle olan inançları nedeniyle de “Fadl’Allah Hurûfî” şeklinde belirdiğine inanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Yuhanna cümleciği</span>

Comma Johanneum ya da Yuhanna cümleciği Eski Yunan edebiyatında toplam sekiz heceden uzun olmayan ibarelere κόμμα denirdi. Komma, özne ve yüklemden oluşan kısa bir cümledir. Comma Johanneum 1. Yuhanna Mektubu'nda bulunan sahte bir pasajdır.

<span class="mw-page-title-main">Salomon Schweigger</span>

Salomon Schweigger, 16. yüzyılda yaşamış Alman Lüteriyen din adamı ve seyyah. Schweigger, Almancadaki ilk Kur'an tercümesinin sahibidir. Balkanlar, Konstantinopolis ve Orta Doğu'ya yapmış olduğu seyahatlerini anlattığı seyahatnamesi ile de ünlüdür.

Zosimus Bizans İmparatoru I. Anastasius döneminde Konstantinopolis'te yaşamış Yunan tarihçidir. Fotios'a göre bir comes idi ve imparatorluk hazinesinin "avukatı" olarak görev yapıyordu. Zosimus, I. Konstantin'in geleneksel çok tanrılı dini reddetmesini kınamasıyla da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Ahit'in Metin Tarihi</span>

Yeni Ahit'in Metin Tarihi, Yunanca ve diğer dillerde günümüze ulaşan çok sayıda el yazmasının aktarılmasıdır. Yeni Ahit'in el yazısı aktarılması, diğer tüm eski edebi eserlerden daha iyi ve daha kapsamlıdır. En eski metin tanıkları, yazarların orijinal metinlerinin çıkış zamanına çok yakındır.

<span class="mw-page-title-main">Luther Kutsal Kitabı</span> Almancaya ilk çevirilen Kutsal Kitap nüshası

Luther Kutsal Kitabı veya Luther Kitâb-ı Mukaddesi Protestan reformcu Martin Luther'in Almanca Kutsal Kitap çevirisidir. Luther Yeni Ahit çevirisi ilk olarak Eylül 1522'de yayınlandı ve 1534'te Apokrif ile Eski ve Yeni Ahit'in bir çevirisini içeren tamamlanmış Kutsal Kitap yayımlandı. Luther, 1545 yılına kadar metinde iyileştirmeler yapmaya devam etti. Sadece Latince Vulgate çevirilerini değil ayrıca Yunanca metinleri de kullanan Kutsal Kitap'ın Almancaya ilk tam çevirisidir.