İçeriğe atla

Beşik - Yassıtepe Höyüğü

Arkeolojik Höyük
Adı:Beşik - Yassıtepe Höyüğü
il:Çanakkale
İlçe:Ezine
Köy:Yeniköy
Türü:Höyük
Tahribat:
Tescil durumu:Tescilli[1]
Tescil No ve derece:2413
Tescil tarihi:26.05.1995
Araştırma yöntemi:Kazı

Beşik - Yassıtepe Höyüğü, Çanakkale İl merkezinin güneydoğusunda, Yeniköy'ün yaklaşık olarak 2 km. güneyinde yer alan bir höyüktür. Troya'dan 7 km. mesafededir. Bu konumuyla doğal olarak Troya'nın uydu yerleşimlerinden biri olarak görülmektedir.[2] Beşige Koyu kuzeyinde küçük bir burun üzerindedir.[3]

Kazılar

Höyükte tarihöncesi döneme ilişkin buluntulara ilk olarak Davit French ve J. Cook tarafından rastlanmıştır. Geniş çaplı yüzey araştırmaları ise Almanya'nın Tübingen Üniversitesi'nden[4] Prof. Dr. Manfred Korfmann başkanlığındaki bir ekip tarafından 1981 yılında yapılmıştır. Aynı ekip 1982-86 yılları arasında höyükte kazılar yapmıştır. Ekibin Troya kazılarına başlaması nedeniyle höyükteki kazı çalışmalarına son verilmiştir.[3]

Tabakalanma

Höyükteki kazılarda ana toprağa kadar inilmiş, kültür toprağının 4-5 metre kalınlıkta olduğu saptanmıştır. Bunun 3 metresi Erken Tunç Çağı'nı kapsamaktadır. Tabakalanma ise en üstte Bizans, onun altında iki tabaka halinde Helenistik Dönem, bir altta Troya VI. – VII. tabakalar ve en atta Erken Tunç Çağı I. evreye tarihlenen Troya I tabakası bulunmaktadır. Troya I tabakasında 7 yapı katı ortaya çıkarılmıştır.[3]

Buluntular

Troya I döneminde yapılar megaron tipinde olup çoğunlukla 14 x 5-6 metre boyutlarındadır. En alttaki yapı katında duvarlar dal örgü tekniğiyle yapılmıştır. Daha yukarıda 4-6 yapı katlarında taş temeller vardır. Sadece bir binanın ortasında yuvarlak bir ocak bulunmaktadır.[3]

Merkezi bir yapı olduğu düşünülen bir yapıda kuş başlı bakır bir iğne, kültür tarihi açısından en önemli buluntulardan biri olarak görülmektedir. Bu iğnenin benzeri, Lesbos Adası'ndaki Thermi antik kazılarında bulunan iki iğnedir.[5]

Birkaç yerdeki buluntular höyükte kısa süreli bir Geç Troya VI yerleşmesi olduğunu göstermektedir. Bu safhaya ait buluntuların yanında Geç Hellas IIIB ve Geç Hellas IIIC Miken buluntuları da ele geçmiştir. Geçiş devresi olarak değerlendirilen bu safha kazı başkanı tarafından MÖ 1.190 – 1.180 yıllarına tarihlendirilmektedir.[6]

Yontma taş aletlerde çakmak taşı, obsidiyene göre daha çok kullanılmıştır. Obsidiyen aletlerin incelenmesi, hammadde kaynağının Melos Adası olduğunu göstermektedir.[3]

Helenistik Dönem'e tarihlenen en az iki safhalı yerleşmede bir ziyafet sofrasına yetecek miktarda çanak çömlek ele geçmiştir. Pişmiş topraktan bir maske gibi ilginç bir örneği de içeren bu toplu buluntu, Anadolu'da pek az Erken Helenistik Dönem yerleşiminde ele geçmektedir. Buluntular, MÖ 3. yüzyılın ilk yarısına tarihlenmektedir.[7]

İki safhalı Bizans Dönemi yerleşimi erken safhası MS 12. yüzyıl sonlarına tarihlenmektedir. Anıtsal taş temeller 1 metre genişlikte ve 80 cm. derinlikte olup çevresi tahkimli bir depo binasına aittir. Bir üstteki safha MS 13. yüzyılın ilk yarısına tarihlendirilmiş olup bir yangın geçirmiştir.[8]

Troya I tabakalarında bulunan hayvan kalıntıları, kara av hayvanlarının az olduğunu, bunların içinde en çok alageyik avlandığını göstermektedir. Ancak Beşige Koyu'nun balık avcılığı yönünden oldukça elverişli bir durumda olduğu, çok iri ton balığı kalıntılarından anlaşılmaktadır.[9]

Değerlendirme

Troya I'le çağdaş olan tabakalarla ilgili radyokarbon tarihleme yöntemi sonuçları MÖ 2.900 – 2.700 tarihlerinin vermektedir. M. Korfmann'ın bir yayınında düzeltilmiş tarih MÖ 3.100 – 2.900 olarak önerilmektedir.[3] Diğer yandan kazı başkanı M. Korfmann, 7. Kazı Sonuçları Toplantısı için hazırladığı bildiride Troya I tabakası yerleşiminin MÖ 4. binyıl sonunda başladığını kaydetmektedir.[10]

Beşik – Yassıtepe Höyüğü kazıları, Avrupa – Asya geçişinde yer alan bu kültür hakkında güvenilir sonuçlar çıkarmak için çok geniş buluntular sağlamıştır. Örneğin Demircihöyük Kültürü bölgesinden ithal buluntular, hem Demircihöyük, hem de Bulgaristan'daki Ezero'ya kadar uzanan bir köprü kurmaya olanak vermektedir.[11]

Kaynakça

  1. ^ TAY – Yerleşme Ayrıntıları
  2. ^ Yenibademli Höyük: Kuzeydoğu Ege Denizi'nde Bir Erken Tunç Çağı Yerleşmesi 11 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 19/1, Sh.: 32
  3. ^ a b c d e f "TAY – Yerleşme Dönem Ayrıntıları". 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2012. 
  4. ^ 6. Kazı Sonuçları Toplantısı, (1984) Sh.: 107
  5. ^ 6. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 108-109
  6. ^ 6. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 109-110
  7. ^ 6. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 110
  8. ^ 6. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 110-111
  9. ^ 7. Kazı Sonuçları Toplantısı, (1985) Sh.: 230
  10. ^ 7. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 264
  11. ^ 7. Kazı Sonuçları Toplantısı, Sh.: 231

İlgili Araştırma Makaleleri

Horum Höyük, Gaziantep'in Nizip İlçesi'nin 15 km. kuzeyinde Fırat'ın batı kıyısında yer alan bir höyüktür.

Şemsiyetepe Höyüğü, Elazığ il merkezinin batısında, Bilaluşağı Köyü'nün hemen güneyinde yer alan bir höyüktür. Höyüğün büyük bir bölümü günümüzde Karakaya Baraj Gölü kıyısında kalmıştır. Höyük, 70 x 90 metre ölçülerinde, 5-6 metre yükseklikte dairesel ve küçük bir tepedir. Esasen höyük orta boy bir yerleşme sayılırdı, fakat Fırat günümüze kadar yerleşmenin kuzey ve kuzeybatı kesimini yemiştir.

Domuztepe Höyüğü, Osmaniye il merkezinin 35 km. güneydoğusunda yer alan bir höyüktür. Günümüzde Aslantaş Barajı kıyısında yer alan höyüğü tarihöncesi yerleşim katları su altında kalmıştır.

Samsat Höyük, Adıyaman ili, Samsat ilçesi hemen kuzeydoğusunda, günümüzde Atatürk Baraj Gölü altında kalmış olan bir höyüktür. Baraj gölü suları altında kalmasından önce Fırat kıyısından 700 metre içeride olmasına karşın iskan edildiği dönemde hemen nehrin kıyısındaydı. Yüksek bir höyük sayılabilecek olan Samsat Höyük, ova seviyesinden 37-40 metre yükseklikte olup taban alanı 500 x 350 metre kadardır. En dik yamacı doğu yamacı, en düşük eğimli yamacı ise güneybatıya bakan yamacıdır. Adı, Klasik Çağ kaynaklarında Samosate, Samosatum, İslami Dönem kaynaklarında ise Semisat, Sumaisat olarak geçmektedir. Yer olarak, Fırat'ın oldukça geniş, dolayısıyla sığ olduğu bir kesimdedir. Yerleşim olarak ise höyük, teras ve alt şehirden oluşmaktadır. Samsat Höyük, taşıdığı öneme karşın yeterince kazı çalışmaları yapılamadan baraj gölü altında kalıp yok olmuş bir arkeolojik yerleşimdir.

Şaraga Höyük, Şanlıurfa ili Birecik ilçesi yakınlarında ve Fırat'ın batı kıyısında yer alan bir höyüktür. Önemli bir tarihi merkez olan Karkamış'ın 10 km kuzeyindedir. Höyük, 200 x 150 metre boyutlarında ve 25 metre yüksekliktedir.

Toptepe Höyüğü, Trakya Bölgesi'nde Tekirdağ İl merkezinin doğusunda, Marmaraereğlisi'nin 4 km. batısında yer alan bir höyüktür. İlk yerleşim 70 metre genişlikteki denize doğru uzanan kayalık bir burun üzerinde kurulmuştur. Burnun iki yanındaki küçük koylar, bu balıkçı topluluğun kayık ya da sallarını çektikleri koylardı. Höyüğün hemen yanında küçük bir pınar vardır.

Kumtepe Höyüğü, Çanakkale İl merkezinin güneybatısında, Kumkale'nin güneyinde, Kara Menderes Çayı'nın batı yakasında yer alan, Çanakkale Boğazı'ndan 2,5 km. ve Ege Denizi'nden 2 km. mesafede bulunan bir höyüktür. Tepe, 100 x 80 metre boyutlarında olup 4-5 metre yüksekliktedir.

<span class="mw-page-title-main">Demircihöyük</span>

Demircihöyük, Bilecik il merkezinin yaklaşık olarak 25 km. batısında, Çukurhisar ilçesinin kuzeybatısında yer alan bir höyüktür. Eskişehir Ovası'nın batı kenarındaki höyük 80 metre çapında, 5 metre yüksekliktedir. Yerleşim gördüğü dönemlerde genişlik ve yüksekliğinin çok daha fazla olduğu yapılan sondajlardan anlaşılmaktadır. Buluntular Eskişehir Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmektedir.

Küllüoba Höyüğü, Eskişehir İl merkezinin 35 km. güneydoğusunda, Seyitgazi İlçesi'nin 15 km. kuzeydoğusunda, Yenikent Köyü'nün 1.300 metre güneyindedir. Tepe, 300 x 150 metre ölçülerinde, 10 metre yükseklikte bir tepedir. Frigya dağlık bölgesinin kuzeyinde, yukarı Sakarya ovalarının batısında yer almaktadır. Ankara, Konya ve Afyon civarından gelen tüm doğal ulaşım hatları Küllüoba'nın bulunduğu bölgede birleşmektedir ve buradan batıya, Eskişehir, İznik, İnegöl ovalarına uzanır. Bu batıya giden yollar, Kuzey Ege, Güney Marmara, dolayısıyla Balkanlar'a devam eder.

Tille Höyük, Adıyaman ilinin Kâhta ilçesinin 30 km. doğusunda, Fırat'ın batı tarafında yer alan bir höyüktür. Höyüğün doğu, batı ve güney yamaçlarında eski adı Tille, günümüzde adı Geldibuldu olan küçük bir köy yerleşimi vardır. Fırat'a katılan bir derenin dar vadisindeki yerleşme doğu terasıyla birlikte 200 x 140 metre, 26 metre yüksekliktedir ve üstünde bir düzlük vardır.

Zank Höyük, Nevşehir İl merkezinin kuzeydoğusunda, Avanos İlçesi'nin Sarılar kasabasının yaklaşık 4 km. kuzeybatısında yer alan bir höyüktür. Tepe yaklaşık 300 metre çapında ve 30 metre yüksekliktedir. Höyüğün 20 dönüm kadar bir alana yayılmış olduğu tahmin edilmektedir.

Kaman Kalehöyük, Kırşehir İl merkezinin kuzeybatısında, Kaman İlçesi'nin 3 km. doğu-kuzeydoğusunda yer alan bir höyüktür. Tepe yaklaşık 280 metre çapında olup 16 metre yüksekliktedir.

Kanlıgeçit Höyüğü, Kırklareli İl merkezinin 500 metre güneyinde, Haydar Dere'nin iki yanında yer alan bir höyüktür. Aşağı Pınar Höyüğü'nün 300 metre kadar batısındadır. Demiryolu ve Haydar Dere tarafından üçe bölünen höyüğün bu parçaları Kanlıgeçit Kuzey, Kanlıgeçit Doğu ve Kanlıgeçit Güney olarak adlandırılmıştır. Kanlıgeçit Kuzey nekropol alanı olup yayvan bir tepe görünümümdedir.

Eskiyapar Höyük, Çorum İl merkezinin güneyinde, Alaca İlçesi'nin 6 km. batısında, eski Eskiyapar Köyü altında, Hüseyinabad Ovası'nda yer alan bir höyüktür. Tarım, yapılaşma gibi nedenlerle köyün yol açtığı tahribatı önlemek ve kazı çalışmalarına olanak vermek için 1983-84 yıllarında köy taşınarak höyük açılmıştır. Tepe, 350 metreye varan çapı ile bölgenin büyük höyüklerinden biri olup 13 metre yüksekliktedir. Konum olarak Alacahöyük, Boğazköy ve Şapinuva (Ortaköy) gibi önemli Hitit merkezlerinin neredeyse geometrik ortasındadır.

Yassıhöyük, Kırşehir İl merkezinin 25 km. kuzeyinde, Karahıdır Köyü'nün güneyinde yer alan bir höyüktür. Tepe, 635x500 metre boyutlarında ve 12-13 metre yüksekliğindedir. Kırşehir'in Kaman İlçesi sınırları içinde olan Kaman Kalehöyük'ün 30 km. kadar doğusuna düşmektedir.

Menekşe Çatağı Höyüğü, Tekirdağ İl merkezinin 12 km. doğusunda, Menekşe Deresi'nin her iki yanındaki Doğu ve Batı höyükleri olarak tanımlanan iki tepeden oluşan bir höyüktür. Burası Marmara Denizi kıyısındaki kayalık bir terastır. Batı höyük 100 x 30 metre boyutlarında olup 3 metre yükseklikte, Doğu höyük ise iki yükseltiden oluşmaktadır.

Gavurtepe Höyük, Manisa İl merkezinin güneydoğusunda, Alaşehir İlçesi'nin güneybatısında, Gediz Ovası'nda Sarıkız Çayı'nın batı yakasında yer alan bir höyüktür. Yamaçları oldukça dik ve sarp bir tepedir. Bulunduğu yer olarak, hem batı kesimindeki yerleşimlerle, hem de Hitit topraklarının batı yerleşimleriyle ulaşım sağlayabilecek konumda görünmektedir. Öte yandan Gediz Vadisi üzerinden Balıkesir ve Denizli ulaşımları üzerindedir.

Hanay Tepe Höyüğü, Çanakkale il merkezinin güneydoğusunda, Kemerdere Vadisi'nin Menderes Ovası'na açıldığı yerde, Ezine İlçesi'nin yaklaşık 20 km. kuzeyinde yer alan bir höyüktür. Bazı kaynaklarda Bozköy - Hanaytepe olarak geçmektedir.

Maydos Kilisetepe Höyüğü, Çanakkale İli sınırları içinde, Gelibolu Yarımadası'nın Çanakkale Boğazı'na bakan tarafında, Eceabat İlçesi içinde yer alan bir höyüktür. Maydos Kale olarak da bilinmektedir. Tepe üzerinde Çanakkale Savaşı sırasında tahrip olan bir Orta Çağ kalesinin kalıntıları vardır. Tepe, 200 x 180 metre boyutlarında ve 33 metre yüksekliktedir. Günümüzde denizden yaklaşık olarak 200 metre ilçeride bulunmaktadır.

Beşik – Sivritepe, Çanakkale İl merkezinin güneydoğusunda, Yeniköy'ün yaklaşık 2 km. güney-güneybatısında yer alan bir höyüktür. Tepe, Beşige Burnu'nun kuzeyinde bulunmaktadır. Uzun bir dönem Beşiktepe olarak bilinmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.