Beyköyü, İskeçe

Beyköyü (Yunanca: Άβατο Avato), Yunanistan'ın İskeçe ilinin Topiros belediyesine bağlı bir köydür.

Beyköyü ismini, civarında bulunan ve bölgenin (Osmanlı zamanında) toprak ağaları olup da bey olarak hitap edilen zenginlerle çevrili olmasından almaktadır. Türk dilinde birçok köyün son heceleri köy ile biterken Beyköyü, beylerin köyü olarak dile getirildiği için son heceler köyü olarak bitmektedir.

İskeçe'nin Güneyinde, Karasu (Nestos) nehri ile denizin kesiştiği noktaya oldukça yakın sayılabilecek bir noktada kurulmuş, tarihi çok eskilere dayanan bir Türk köyüdür. Yakın çevresinde; Zeynelli (Ziloti), Taraşmanlı (Erasmio), Göynüklü (Iliopetra), Gencerli (Kentiti), Mıkmıllı (Mikrohori), İlhanlı (Evlalon), Bekeovası (Dekarho), Öksüzlü (Orfano), Kırköyü (Kirnos), Kurthasanlı (Kremasti), Nohullu ve Büyükosmanlı (Mangana) köyleri yer almaktadır.

Köyün ve bölgenin verimli topraklar üzerinde bulunmasından dolayı zamanın zengin Türk beyleri bu bölgeyi yurt edinmişlerdir. Osmanlı İmparatorluğu, Karamanoğulları'nın devlet hakimiyetine son verdikten sonra Konya Karaman civarındaki Türkleri Balkanlara sürmüş ve bunlar arasından zengin bir kesimde bu bölgeye yerleşmiştir. Ayrıca bölgenin İpek Yolu üzerinde olması, bu bölgeyi çekici kılmıştır.

Köye ilk olarak kimlerin yerleştiği tam olarak bilinmemektedir. Bizler ilk olarak günümüzden 250 veya 300 yıl öncesine kadarki zamana uzanabilmekteyiz. Fakat mezarlıkta bulunan mezar taşlarındaki yazılardan köyün kuruluşunun 1500'lü yılların sonlarına denk geldiği anlaşılmaktadır. Net olarak bilinen ilk Beyköylüler soy ve lakaplarına göre şöyle sıralanmaktadırlar; Keloğulları, Osman Araplar, Komşular (Öncesi, Hacı Mustafalar), Çakıroğulları ve Gombaklar. Hangi soyun önce geldiği tam olarak bilinmemekle birlikte, Keloğulları'nın ilk soylardan olduğu düşünülmektedir. Bugünkü Beyköyü'nde bu 5 soydan da aileler mevcuttur.

Köyün kuruluşu ne kadar da 400 yılı biraz aşmış gibi görünse de bu tarih biraz yanıltıcıdır. Çünkü 1500'lü yılların sonu köyün son kez kurulduğu yerin tarihidir. Köy, daha önce 2 kez daha farklı yerlere kurulmuş fakat yer değiştirmek zorunda kalmıştır. Yani köyün ilk kurulduğu yer, "Kale" olarak adlandırılan bölgenin yanındaki Geçtim (Geçkin Baba) Baba'dır. Bu da Türklerin bölgeye ilk geldikleri zamana denk gelmektedir. Bugünkü köyün yaklaşık 2.5 km Güneydoğusundadır. Köyün Geçtim Baba'dan neden taşındığı bilinmemektedir. Geçtim Baba ile ilgili bilinenler, bölgede lüle üretilip demirciliğin de çok yaygın olmasıdır. Bugün hala Kale ve civarında çeşitli kalıntılara ve özellikle de lüle taşlarına rastlanmaktadır. Köyün kurulduğu 2. yer ise Armutlu gölbaşıdır. Armutlu'da ne kadar kalındığı bilinmemekle beraber Armutlu gölbaşını neden terk edildiği bilinmektedir. Bugünkü köyün 1 km güney doğusunda kalan Armutlu, veba hastalığından dolayı terk edilmiştir. Armutlu'dan sadece 4 aile sağ kalmayı başarmış ve bugünkü Beyköyü'nü kurmuşlardır. Bugün Kocamezarlıklar olarak bilinen bölge, Armutlu gölbaşının mezarlığı olup veba hastalığından ölenlerin çokluğundan ve hemen hemen aynı zamanda defnedilmelerinden dolayı Kocamezarlıklar ismini almıştır.

Beyköyü nüfusu; 400 civarında Türk, 850 civarında Yunan ve 250 civarında Pontuslu Rum'dan oluşmaktadır.

Köyün ekonomisi ağırlıklı olarak; tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Esnaf, zanaatkâr ve işçilerde ufak bir yer tutmaktadırlar.

^[1]

1. ^ Osmanlı Arşivlerinde Beyköyü (PDF). Devlet Arşivleri. 4 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).