İçeriğe atla

Beyin ve sinir cerrahisi

Beyin ve sinir cerrahisi, nörocerrahi ya da nöroşirürji merkezi ve periferik sinir sistemi bozukluklarının mekanik müdahale yoluyla tedavisini yapan bir cerrahi uzmanlık dalıdır. Bu dalda uzmanlık alan tıp doktorlarına nörocerrah ya da nöroşirürjiyen denmektedir. Bu uzmanlık eğitiminin sonrasında daha üst ihtisas dalları olarak spinal, fonksiyonel, tümör, vasküler, pediatrik nöroşirürji gibi dalları da vardır.

Gerek branşın eğitiminin ve gerekse pratik uygulamalarının zorluğu nedeni ile nörocerrahların sayısı çok fazla değildir. Tıbbın en çok dikkat ve tecrübe gerektiren dallarından biridir. Birçok ameliyatı yaklaşık 5-14 saat sürer. Bu nedenlerle çoğu ülkede bu dalın uzmanları en çok ücret alan hekimlerdir.

Başlıca ilgi alanları

  • Beynin ya da omurilik dokusunun içinden kaynaklanan veya ona dışarıdan basarak sorun oluşturan tümörler.
  • Beyin dokusunu ya da omuriliği besleyen damarların anevrizma (balonlaşma)
  • Arteriovenöz malformasyon, kavernom gibi rahatsızlıkları
  • Karotid stenozu denilen boyun damarlarındaki daralmalar
  • Doğumla birlikte olan meningomyelosel gibi sinir sisteminin oluşumu sırasında gelişen rahatsızlıklar, hidrosefali adı verilen ve kabaca beyin boşluklarındaki sıvı miktarının artışı, ayrıca doğuştan kafatasındaki şekil bozukluklarının tedavisi.
  • Bel fıtığı (Lomber disk hastalığı) başta olmak üzere her türlü omurga hastalıkları
  • Kafa ve omurilik yaralanmaları,
  • Periferik sinir denilen kol ve bacak sinirlerinin her türlü sıkışması, travma ve kesikleri, tümörlerinin cerrahi tedavisi
  • Beyin damarlarının tıkanıklıkları
  • Beyin kanamaları
  • Ağır epilepsi (sara) hastalığı ve Parkinson hastalığı gibi nörolojik hastalıkların ve OKB (obsesif kompulsif bozukluk) gibi bir takım psikiyatrik hastalıkların cerrahi tedavisi
  • Trigeminal nevralji,ağır kanser ağrıları, tik hastalığı (hemifasiyal spazm) gibi hastalıkların cerrahi tedavisi. (Fonksiyonel nöroşirürji)
  • Özellikle son yıllarda "stereotaktik radyocerrahi" isimli yöntemler kullanarak tümör ve beyin damar hastlıklar gibi lezyonların nokta atışı ile kansız, anestezisiz tedavisi.

Önemli isimler

  • B. K. Misra - Dünya'da ilk kez image-guided cerrahi işlemini anevrizma için gerçekleştirdi. Güney Asya'da ilk kez stereotaksik radyocerrahi, Hindistan'da ilk kez uyanık kraniyotomi ve laparaskopik soinal cerrahi ameliyatını yaptı.[1]
  • Sir Victor Horsley – bilinen ilk nöroşirürjisyen.
  • Karin Muraszko – Amerika'da ilk kez kürsü başkanlığı yapan kadın nöroşirürjisyen (Michigan Üniversitesi).
  • Hermann Schloffer - transsfenoidal cerrahi ameliyatını ilk kez 1907'de gerçekleştirdi.
  • Harvey Williams Cushing – Modern Nöroşirürji'nin atalarından sayılmaktadır.
  • Robert Wheeler Rand – Theodore Kurze ile beraber nöroşirürji ameliyatlarında cerrahi mikroskop kullanımını 1957'de uyguladı ve bunu 1969 yılında ilk mikronöroşirürji ders kitabı ile beraber yayınladı.
  • Gazi Yaşargil – Mikronöroşirürjinin atalarından biridir. Kendi yaptığı ve şu an yaygın kullanılan cerrahi malzemeleri vardır.
  • Majid Samii – Serebellopontin köşe tümörü ameliyatlarının öncüsü. Dünya Nöroşirürji Dernekleri Federasyonu, her iki yılda bir seçkin beyin cerrahlarına verilen onur madalyasına Samii'nin adını vermiştir.[2]
  • Ludvig Puusepp – Modern nöroşirürji'nin öncülerinden. Dünya'nın ilk Nöroşirürji profesörü.
  • Walter Dandy – Modern nöroşirürji'nin atalarından sayılmaktadır.
  • Hirotaro Narabayashi – Stereotaksik nöroşirürji'nin öncüsü.
  • Alim-Louis Benabid – Derin beyin stimülasyonu öncüsü ve hareket bozuklukları tedavisinin önde gelen ismi.
  • Wilder Penfield – Modern nöroşirürji'nin atalarından sayılmaktadır, ayrıca epilepsi çalışmaları ile bilinir.
  • Joseph Ransohoff – medikal görüntüleme ve kateterizasyon açısından nöroşirürjinin ömcü ismi. Nöroşirürji yoğun bakım kavramını ilk uygulayan hekim.
  • Lars Leksell – Gamma Knife'ı geliştiren İsveçli hekim.
  • Ben Carson – Johns Hopkins Hastanesi emekli çocuk nöroşirürjisyeni, hemisferektomi öncüsü ve kafadan yapışık ikizleri ayırmada öncü isim; eski 2016 Cumhuriyetçi Parti Başkan Adayı, eski Birleşik Devletler Şehir ve Kentleşme Komisyonu üyesi.
  • John R. Adler – Stanford Üniversitesi'nde CyberKnife'ı geliştiren nöro cerrah.
  • Wirginia Maixner – Melbourne Royal Children's Hospital'da nöroşirürjisyen. Bangladeşli yapışık ikizler olan Trishna ve Krishna'yı ayırmasıyla bilinmektedir.
  • Frank Henderson Mayfield – Mayfield kafatası klemp'i geliştiricisi.
  • Ayub K. Ommaya – Ommaya şant rezervuarı geliştiricisi.
  • Christopher Duntsch - Hastalarının ölümleri ve sakat kalmaları neticesi uzun süreli hapis cezası alan nöroşirürjisyen.
  • Henry Marsh - Ukrayna'da nöroşirürjiyi geliştiren isim.
  • Robert J. White – Yaşayan maymunlarda yaptığı beyin nakli ile bilinir. Ayrıca Pontifical Academy of Sciences'a atanmasının ardından 1981'de Vatikan'ın Biyomedikal Etik Komisyonu'nu kurmuştur.[3][4]
  • Aysima Altınok - Türkiye'nin ilk kadın beyin cerrahı.

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 27 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Ağustos 2021. 
  2. ^ "Majid Samii", Wikipedia (İngilizce), 2 Ekim 2020, erişim tarihi: 15 Kasım 2020 
  3. ^ Segall, Grant; Dealer, The Plain (16 Eylül 2010). "Dr. Robert J. White, famous neurosurgeron and ethicist, dies at 84". cleveland (İngilizce). 28 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2021. 
  4. ^ Mims, Christopher. "First-ever human head transplant is now possible, says neuroscientist". Quartz (İngilizce). 1 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2021. 


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nöroloji</span> beyin, beyin sapı, omurilik ve çevresel sinir sistemiyle kasların hastalıklarını inceleyen tıp dalı

Nöroloji ya da sinir bilimi, genel olarak beyin, beyin sapı, omurilik ve çevresel sinir sistemiyle kasların hastalıklarını inceleyen, cerrahi dışındaki tedavi uygulamalarını içeren tıp bilimi dalıdır. Nöroloji zamanla içine kapalı ve sınırlı bir dal olmaktan çıkmış, epilepsi, hareket bozuklukları, beyin damar hastalıkları, bunamalar, uyku bozuklukları gibi ayrıca özelleşmişlik gerektiren alt disiplinlere bölünmüştür, bunun yanı sıra 19. yüzyılda ruh hastalıklarıyla birlikte ele alınırken, 20. yüzyıldan itibaren psikiyatri ayrı bir dal olarak ayrılmıştır. Tüm bu alanlardaki ciddi laboratuvar arka planının yanı sıra günümüze nöroloji pek çok başka tıp alanı ile multidisipliner bir ilişki içindedir.

<span class="mw-page-title-main">Cerrahi</span> medikal uzmanlık

Cerrahi, ilaçla ya da başka tedavi yöntemleriyle iyileştirilemeyen hastalıkların, yaralanmaların, vücuttaki yapı bozukluklarının ameliyatla onarılmasına ya da hastalıklı organı kesip çıkararak iyileştirilmesine dayanır. Tıbbın en eski dallarından biridir. Cerrahide bilgi ve becerinin bir arada bulunmasından dolayı hem bilim hem sanat olarak kabul edilir. Genellikle lokal anestezi veya genel anestezi altında uygulanmaktadır. Ameliyatı alan kişi tipik olarak bir kişidir, ancak aynı zamanda insan olmayan bir hayvan da olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Beyin tümörü</span> kontrolsüz hücre bölünmesi sonucu oluşan bir hastalık

Beyin tümörleri, kafatası içerisinde büyüyerek beyin üzerine baskı yaparlar. Bulundukları bölgeye ve baskı altında tuttukları beyin alanına göre belirtiler verirler. Ancak kafa içinde yer kaplayan bütün vakalarda olduğu gibi öncelikle kafa içi basıncın artmasına bağlı belirtileri gösterirler. Tümör düzensiz bir şekilde büyümeye devam eder ve genişleme, büyüme imkânı olmayan kafatası içerisinde beyin üzerine baskı yapmaya başlar.

<span class="mw-page-title-main">Sinir sistemi</span> dış çevre ile eylemleri koordine etmekten ve vücudun farklı bölümleri arasında hızlı iletişimden sorumlu canlı biyolojik sistemi

Sinir sistemi veya sinir ağı, canlıların içsel ve dışsal çevresini algılamasına yol açan, bilgi elde eden ve elde edilen bilgiyi işleyen, vücut içerisinde hücreler ağı sayesinde sinyallerin farklı bölgelere iletimini sağlayan, organların, kasların aktivitelerini düzenleyen bir organ sistemidir. Sinir sistemi iki bölümden oluşur: Merkezî sinir sistemi (MSS) ve çevresel sinir sistemi (ÇSS). MSS, beyin ve omurilikten oluşur. ÇSS, MSS'yi vücudun diğer tüm kısımları ile bağlayan uzun fiberlerden oluşur. ÇSS, motor nöronları, dolaylı istemli hareket, otonom sinir sistemi, sempatik sinir sistemi, parasempatik sinir sistemi, düzenli istemsiz işlevler ve enterik sinir sisteminden oluşur.

Oral ve maksillofasiyel cerrahi ağız boşluğu, çene kemikleri ve dişler ile ilgili patolojilerin tedavisi ve gelişimsel bozuklukların tedavisi ile ilgili cerrahi dalıdır. Beş yıllık dişhekimliği eğitiminden sonra uzman eğitimi sırasında asistan 4 veya 6 yıl boyunca hastane veya fakülte ortamında yüzün, ağzın ve çenelerin yumuşak ve sert dokularına yönelik geniş çaplı prosedürlerini öğrenir. Ayrıca plastik cerrahi eğitiminde maksillofasiyal cerrahi eğitimi verilmektedir.

Mahmut Gazi Yaşargil, Türk bilim insanı ve tıp hekimi.

<span class="mw-page-title-main">Nurhan Avman</span>

Nurhan Avman, Türkiye'de Beyin ve Sinir Cerrahisi dalında ilklerden olan, Hacettepe Üniversitesi ve Ankara Üniversitesi Tıp Fakültelerinde bu bölümün kuruculuğunu yapan bilim insanı. 27 Mayıs ihtilalinin Ankara Garnizon Kumandanı Avman Paşa'nın oğludur.

Çene Cerrahı, Türkiye 'de Diş hekimliği Fakültesinden Diş Hekimi olarak mezun olduktan sonra, Ağız, Diş, Çene Hastalıkları ve Cerrahisi Anabilim dalında uzmanlık eğitimi alarak uzman sıfatını kazanan kişilerdir. Çene cerrahları, Ağız boşluğu, dişler, çene kemikleri ve yüzdeki komşu dokularının cerrahi işlemlerini gerçekleştiriler. Bu cerrahi müdahalelerin başlıcaları; tümör ve kist ameliyatları, çene kırıkları, diş çekimi, gömülü ve zorlu diş çekimleri, endodontik cerrahi, ekstraoral-intraoralapse drenajı, ortodontik ameliyatlar, rekonstrüktif çene-yüz cerrahisi, implant cerrahisi, TME hastalıkları tedavisi ve cerrahisi, Ağız hastalıkları teşhis ve tedavileri, Laser cerrahisi.

<span class="mw-page-title-main">CyberKnife</span>

CyberKnife, Stereotaktik radyocerrahi (SRS) ya da radyoterapi (SRT) yapabilen yeni teknoloji bir cihazdır. SRS ya da SRT, hastada uzaysal koordinatların belirlenmesinden sonra hastalığın ya da hedefin yok edilmesi, küçültülmesi, büyümesinin durdurulması anlamına gelmektedir. SRS aslında uzun yıllar beyindeki lezyonların tedavisinde kullanılan bir yöntemdir. Gammaknife denilen cihazla uzun yıllardır bir deneyim elde edilmiştir. 1990 lardan sonra bilgisayar teknolojisinde ve görüntüleme yöntemlerinde meydana gelen hızlı değişim beyinde uygulanan tedavilerin beyin dışındaki vücutta uygulanması görüşünü ortaya çıkarmıştır. Beyindeki lezyonların SRS ile tedavisi beyinde tedavi sırasında hareket olmaması, kafatası kemikleri içinde hareketsiz durması, göreceli olarak bu koordinatların kolay belirlenmesi nedenleri ile komplike bir iş olmaktan uzaktı. Vücuttaki diğer hedeflerin SRS ile tedavisi ise solunum nedeni ile hem normal dokuların, hem de yok edilmesi istenen hedeflerin tedavi sırasında hareket etmesi nedeni ile işi zorlaştırmaktaydı. İşte "Cyberknife" bu amaç için bir beyin cerrahı olan Dr. John Adler tarafından 1990 ların başından itibaren geliştirilen ve 2000 li yıllarda kullanılmaya başlanan bir cihazdır.

<span class="mw-page-title-main">Harvey Williams Cushing</span> Amerikalı beyin cerrahı (1869-1939)

Harvey Williams Cushing, Amerikalı beyin ve sinir cerrahıdır. Ayrıca modern beyin cerrahisinin öncüsüdür. Cushing sendromunu tanımlayarak ismini vermiştir. Otoriteler tarafından modern nöroşirürjinin babası olarak kabul edilmektedir.

Hakan Oruçkaptan, Türk beyin ve sinir cerrahisi uzmanı. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi mezunudur. 1995 yılında aynı üniversitenin nöroşirürji anabilim dalında uzmanlık eğitimini tamamladı. Ardından 1997-2002 yılları arasında Hacettepe Üniversitesi bünyesindeki Nörolojik Bilimler ve Psikiyatri Enstitüsü'nde mikronöroşirürji alanında doktora çalışmasını gerçekleştirdi. Süreç içerisinde akademik kademeleri atlayarak profesörlüğe yükseldi.

<span class="mw-page-title-main">Menenjiom</span> Meninkslerden kaynaklanan bir tümör

Menenjiom, beyin ve omuriliği kaplayan zarlardan (meninksler) gelişen beyin tümörüdür. Yetişkinlerde en sık görülen birincil beyin tümörüdür. Çoğu meninjiom iyi huylu tümörler olarak sınıflandırılır, geri kalan yüzde 10-15 atipik veya malign (kanserli) tümörlerdir.

Selçuk Peker Türk Tıp Doktoru

<span class="mw-page-title-main">Radyocerrahi</span>

Stereotaktik radyocerrahi, beyin dokusuna veya sinir hücrelerine müdahale etmek için enerjiden yararlanan tıbbi uygulamalar bütünüdür. "Stereotaktik" kelimesi, radyasyonu düzlemsel bir şekilde iletmek için 3 boyutlu bir koordinat sisteminin kullanımını ifade eder. Radyocerrahi, ilk olarak 1951 yılında İsveçli beyin cerrahı Lars Leksell tarafından " intrakraniyal bölgeye stereotaktik olarak yönlendirilmiş tek bir yüksek doz radyasyon fraksiyonu" olarak tanımlanmıştır. "Radyocerrahi", hedefini ortadan kaldırmak adına tek seferli yüksek doz radyasyon kullanımını ifade eder. "Cerrahi" kelimesinin "radyocerrahi" isminin bir bileşeni olmasına rağmen, aslında cerrahi bir müdahale yoktur. Tedavinin temelini, terapötik radyasyon, tümörü tedavi etmek için yüksek enerjili fotonların gönderilmesi oluşturur. Tek bir yüksek doz radyasyonun tümörü tedavi ettiği mekanizma tam olarak açıklanamamaktadır. Ancak yüksek dozlar, tümör hücrelerinin ve komşu kan damarlarının, "apoptoz" adı verilen hücre ölümüne yol açan koordineli bir dizi olaya maruz kalmasına neden olabilir.

Çocuk cerrahisi veya Pediatrik cerrahi; fetüslerin, bebeklerin, çocukların, ergenlerin ve genç yetişkinlerin cerrahi hastalıkları ile ilgilenen bir cerrahi alt uzmanlık alanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Walter Dandy</span>

Walter Edward Dandy ; Amerikalı beyin cerrahı ve bilim adamı. Beyin cerrahisinin kurucu atalarından biri olarak kabul edilir. Beyin omurilik sıvısı dolaşımının tanımı, hidrosefalinin cerrahi tedavisi, ventrikülografi ve pnömoensefalografinin uygulamaya girmesi ve ilk yoğun bakımın oluşturulması dahil olmak üzere sayısız keşif ve yeniliklere imza atmıştır. Aynı zamanda intrakraniyal anevrizmanın klempe edilemesini (kapatılmasını) gerçekleştiren ilk kişiydi ve böylece vasküler nöroşirürji dalının da öncüsü olmuştur. 40 yıllık kariyeri boyunca 5 kitap ve 160'tan fazla bilimsel makale yayınlamıştır. Kariyerinin zirvesinde uyguladığı 1000'e yaklaşan ameliyat sayısı da ayrı bir önem taşımaktadır..

Uzman hekim; herhangi bir tıp dalında normal tıp eğitiminin üzerine eğitim görme ve bu daldaki sınavları tamamlayanlara verilen ünvandır. Aynı şekilde diş hekimliğinde de uzman diş hekimi kavramı mevcuttur.

Klinik sinirbilim, beyin ve merkezi sinir sistemi hastalıklarının ve bozukluklarının altında yatan temel mekanizmaların bilimsel çalışmalarına odaklanan bir sinirbilim dalıdır. Bu tür bozuklukları tanımlamanın ve teşhis etmenin yeni yollarını ve nihayetinde yeni tedaviler geliştirmeyi amaçlamaktadır.

Nöroloji ve nöroşirürji uygulamaları tarih öncesi zamanlara kadar uzanır. Ancak akademik çalışmalar 16. yüzyıla kadar başlamamıştır. Gözlemsel bilimden yola çıkarak, sinir sistemine ve nörolojik hastalıklara ve bunlara olası müdahalelere yaklaşmanın sistematik bir yolu zaman içinde gelişmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nöropatoloji</span>

Nöropatoloji, genellikle küçük cerrahi biyopsiler veya tüm vücudu kapsayan otopsiler şeklindeki sinir sistemi dokusunun hastalıklarını inceleyen ve tanı koyan tıp dalıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.