İçeriğe atla

Beyin göçü

Beyin göçü, yetiştirilmesi için büyük kaynak gerektiren veya yetiştiği halde ilgisizlik ve olanaksızlık nedeniyle bilim insanı, hekim, mühendis gibi vasıflı insan gücünün daha gelişmiş bir ülkeye göç etmesi. İyi eğitimli, üreten, düşünen, nitelikli çalışanların araştırma veya çalışma hedefiyle yurt dışına gitmesi durumudur.[1]

Beyin göçünden bahsedilebilmesi için terk edilmiş olan ülke ile göç edilen ülke arasında gelişmişlik ve olanaklar açısından az da olsa bir fark bulunmalıdır. Beyin göçü temelde gelişmiş ülkelere yönelik bir kaynak aktarımı olarak değerlendirilir.

Beyin göçü terimini ilk kez, 1950-60'lı yıllarda İngiltere'den ABD ve Kanada'ya göçü ifade etmek amacıyla 1962 yılında Royal Society tarafından kullanılmıştır.[2]

Genel durum

Beyin göçü çoğunlukla yoksul ülkelerden zengin ülkelere doğrudur. Güneyden-kuzeye göçe teknoloji ile ilgili öğrenci ve araştırmacılar, kuzeyden-güneye olan göçe daha çok sosyal bilimciler katılır. 2000 yılındaki göçmenlerin %60'ı gelişmekte olan ülkelerden gitmiştir. 1990-2000 arasında OECD ülkelerindeki üniversitelerden mezun olan yabancıların sayısı %63 artmıştır. OECD ülkelerinin tamamı yabancı beyin göçünü kolaylaştırıcı politikalar yürütürler. Bu ülkeler içinde beyin göçünün 2/3'ü Kuzey Amerika'ya yöneliktir. Beyin göçünden birkaç ülke yoğun olarak yararlanır. ABD'nin payı %51'dir. Buna Kanada ve Avustralya eklenirse %70, Fransa, Almanya ve İngiltere eklenirse oran %85'e ulaşmaktadır.[1]

Tarihi

Yetişmiş insan gücü hareketi olarak değerlendirilen beyin göçünün geçmişi çok eski devirlere dayanır. Çeşitli dini, siyasi, bilimsel nedenlere dayanan beyin göçü ilk ve Orta Çağlarda bulunuyordu. II. Dünya Savaşından önce çok sayıda bilim insanı Hitler'den kaçıp ABD'ye yerleştiler. Bu gelişmelerde Amerika'nın gelişmesinde büyük ölçüde rol oynadı. Albert Einstein da Almanya'dan ABD'ye göç eden bilim insanlarından biridir.

Beyin göçünün tarihinin, bilimin tarihi ile başladığına dair ortak bir görüş bulunmaktadır. MÖ 600-300 yılları arasında beyin göçünün yönü Atina'ya doğruydu. Yolculuğun tehlikeli ve zor olduğu zamanda öğrenci, araştırmacı ve eğitimciler Atina'ya gidiyorlardı. MÖ 300'den sonra bilimin merkezi, beyin göçünün yönü İskenderiye'ye doğrudur. İskenderiye Kütüphanesinin insan gücü ihtiyacı beyin göçü ile sağlanmıştır. Bilimsel çalışma ortamı ve ücretler dünyanın değişik yerlerinden bilim insanlarını buraya toplamıştı.[3]

M.S. 500 yılından sonra dünyanın bilim merkezi İran'ın doğusu olmuştur. Cündişapur Üniversitesi dünyanın her yanından özellikle de Hristiyan bilim adamları toplanmıştır. 8. ve 9. yüzyıllar boyunca Emevi ve Abbasiler devrinde Bağdat ve Şam'da bilimin merkezi olmuştur. Kurulan merkezlere önceleri bireysel, teşvikler sonrasında Suriyeli, Yahudi, Hindu ve İranlı araştırmacılar ilgi göstermiştir.[3]

Avrupa'da Orta Çağ'da Avrupa ülkeleri arasında beyin göçü gerçekleşmiştir. Bu zamanda devletler tarafından beyin göçünü teşvik eden ve yasaklayan kararlar alınmıştır. 8.yy'dan sonra manastır ve kiliselerde yapılan eğitim daha sonra üniversitelerde yapılmaya başlanmıştır. Avrupa'da 1250'de 20 olan üniversite sayısı, 15.yüzyıl sonlarında 80'e ulaşmıştır. Haçlıların 1204'te, Osmanlıların 1453'te İstanbul'u alması ile bilim adamları Avrupa'ya gitmiştir. Bu bilim adamları Padura, Oxford, Heidelberg ve Prag'da bilim merkezlerinin kurulmasına öncülük ettiler. Mili devletlerin kurulması ile 14. ve 15. yüzyıllardan sonra beyin göçü durdurulmaya çalışılmıştır.[3]

Sonuçları

Göç gönderen ülkeler açısından beyin göçünün sonuçları üç grupta toplanabilir; işsizlerin iş bulması, işçi havaleleri, işçilerin geri dönüşleri. Göçmenlerin geri dönmeyip gelişmiş ülkelere yerleşmesi, yetişmiş insan kaybı olup, göçün en ağır maliyetidir.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c BAKIRTAŞ, Prof. Dr. Tahsin; KANDEMİR, Orhan (2010). "GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER VE BEYİN GÖÇÜ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ". Kastamonu Eğitim Dergisi. 26 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2019. 
  2. ^ ARSLAN, Yrd. Doç. Dr. Neslihan (2017). "Beyin Göçü ve Diaspora Ağları". dergipark.gov.tr. 9 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2019. 
  3. ^ a b c KURTULUŞ, Yard. Doç. Dr. Berrak (2011). "BEYİN GÖÇÜ: GEÇMİŞTE, GÜNÜMÜZDE VE GELECEKTE". dergipark.gov.tr. 11 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Lüksemburg</span> Batı Avrupada bir ülke

Lüksemburg veya resmî adıyla Lüksemburg Büyük Dukalığı, Batı Avrupa'da, denize kıyısı olmayan küçük bir devlettir. Toprakları Belçika, Fransa ve Almanya ile çevrelenmiştir. Başkenti ve en büyük şehri, ülkeyle aynı adı taşıyan Lüksemburg'dur. Yüzölçümü yaklaşık olarak 2.586 kilometrekaredir. 2019 verilerine göre 626.108 nüfusuyla Avrupa'nın en az nüfuslu ülkelerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">İsveç</span> Kuzey Avrupada bir ülke

İsveç, resmî adıyla İsveç Krallığı, Kuzey Avrupa'daki İskandinavya yarımadasında yer alan bir ülkedir. Ülkenin sınır komşuları batı ve kuzeyden Norveç, doğudan ise Finlandiya'dır. İsveç bunun dışında güneyinde yer alan Öresund Köprüsü ile Danimarka'ya bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa</span> kıta

Avrupa, kuzeyde Arktik Okyanusu, batıda Atlantik Okyanusu, güneyde Akdeniz ve doğuda Asya ile çevrili bir kıtadır. Avrupa'nın Asya'dan Ural Dağları, Ural Nehri, Hazar Denizi, Büyük Kafkaslar, Karadeniz ve Türk Boğazlarının su yolları ile ayrıldığı kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Norveç</span> Kuzey Avrupada bir ülke

Norveç, resmî adıyla Norveç Krallığı, Kuzey Avrupa'da bulunan İskandinav Yarımadası'nın batısında bir ülke. Finlandiya, İsveç ve Rusya ile komşu olan ülkenin batıda Atlas Okyanusu'nun bir kolu olan Norveç Denizi'ne kıyısı vardır. Kıyıları binlerce fiyordla çizilidir.

<span class="mw-page-title-main">İzlanda</span> Kuzey Atlantik Okyanusundaki ada ülkesi

İzlanda, Atlas Okyanusu'nun kuzeyinde Grönland'ın güneydoğusu ile İskandinavya ve Büyük Britanya'nın kuzeybatısında yer alan bir ada ve Avrupa ülkesi. İzlanda, kuzeyinde Arktik Okyanusu ile çevrilidir. 356.991 nüfus ve 103.000 km² yüzölçümüyle Avrupa'nın en seyrek nüfuslu ülkesidir. Başkent ve en büyük şehir Reykjavík'tir, nüfusun üçte ikisinden fazlası ülkenin güneybatısında yer alan bu şehir ve çevresinde yaşar. İzlanda volkanik ve jeolojik olarak aktif bir adadır. Adanın iç kısmında kumluklar, lav sahaları, dağlar ve buzullar içeren bir plato bulunur ve birçok buzul nehri kaynağını buradan alarak denize akar. İzlanda Kuzey Kutup Dairesi'nin kuzeyinde yer almasına rağmen Körfez Akıntısı nedeniyle aynı enlemdeki diğer bölgelere göre daha ılık bir iklime sahiptir. Yüksek enlem ve denizellik yazların serin geçmesine yol açar. İzlanda'ya bağlı birçok ada kutup iklimine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">OECD</span> Uluslarası bir ekonomi örgütü

Ekonomik Kalkınma ve İş Birliği Örgütü bazen de İktisadi İş Birliği ve Gelişme Teşkilatı uluslararası bir ekonomi örgütüdür.

<span class="mw-page-title-main">Ortabatı eyaletleri</span>

Ortabatı eyaletleri ABD'nin orta-kuzey bölgesinde bulunan bir grup eyaleti anlatmak için kullanılan deyim. Bu bölgedeki toprakların eyalet statüsünü kazandığı 19. yüzyılın ilk yarısında bu eyaletler, Büyük Okyanusu kıyısında kalan batı eyaletlerine oranla daha yakın oldukları için bu şekilde adlandırılırlar. Hangi eyaletlerin bu gruba girdiği deyimi kullanan kişiden kişiye değişiklik gösterse de, şu eyaletler her zaman için bu gruba dahil edilirler: Ohio, Michigan, İndiana, İllinois, Wisconsin, Minnesota, Iowa; şu eyaletler de zaman zaman kısmen veya tamamen bu gruba dahil edilebilirler: Batı Virginia, Kentucky, Missouri, Kansas, Nebraska, Güney Dakota, Kuzey Dakota. Bölgenin önemli şehirlerinin bazıları ise şunlardır: Chicago, Cleveland, Columbus, Indianapolis, Detroit.

<span class="mw-page-title-main">İskenderiye</span> Mısırın Akdeniz kıyısında bulunan, ikinci büyük şehri

İskenderiye veya Aleksandria, Kahire ve Giza'dan sonra Mısır'ın üçüncü, Afrika'nın ise yedinci büyük kenti ve ekonomik merkezi olan bir kenttir. Toplamda 5.381.000 insanın ikamet ettiği İskenderiye, Akdeniz boyunca Mısır'ın kuzey kıyısı üzerinde yaklaşık 40 km uzanır. İskenderiye popüler bir turizm merkezidir ve aynı zamanda Süveyş'ten gelen doğalgaz ve petrol boru hatları sebebiyle önemli bir sanayi merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Kentleşme</span>

Kentleşme, kentsel yaşam biçimlerinin gelişimi olarak tarif edilmektedir. Başka bir deyişle, dar bir alana yerleşen büyük nüfus birikimi, yeni fiziksel ve sosyal oluşum, karmaşık ilişkiler ağı, iş dallarının farklılaşması ve kendine özgü bir kültürel sistemin ortaya çıkması olarak tanımlanmaktadır. Kentleşme, kente göç eden bireyin ya da kentte ikamet eden nüfusun değişim sürecini oluşturur ve sosyal, kültürel, ekonomik özellikleri ile ele alınır. Kentlileşme sosyal bakımdan, kente özgü tavır ve davranış biçimlerinin benimsenmesi ile gerçekleşirken kırsal alanlarda yaşayanlar daha farklı ekonomik ve sosyo-kültürel yaşam biçimine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Kemah</span> Erzincanın bir ilçesi

Kemah, Erzincan ilinin ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa tarihi</span> kıta tarihi

Avrupa tarihi, Avrupa'nın tarih öncesinden başlayarak günümüze kadar olan tarihini içerir. Arkeolojik kazılar Avrupa kıtasında MÖ 35.000 yılına kadar uzanan bir insan varlığının olduğunu doğrulamaktadır. Avrupa'da kayda geçmiş ilk yazılı belge olarak ise MÖ 700 yıllarında Antik Yunanistan'da Homeros'un yazdığı İlyada destanı gösterilebilir. Antik Yunanistan'ın yanı sıra, MÖ 8. yüzyılda kurulmuş olan Roma Krallığı, Avrupa'da kayda geçmiş ilk gelişmiş uygarlıklar arasındadır. Antik Yunanistan ve Antik Roma uygarlıkları MS 4. yüzyılda çökmüşler, aynı yüzyılda Hristiyanlık dini Avrupa kültürünü etkisi altına almaya başlamıştır.

Dünya edebiyatının kaynağı Yunan edebiyatı, yazılı edebiyatın başlangıcı olan Homeros zamanı ile daha önceki masal ve efsâne devrinin dışında şu bölümlerde işlenir;

<span class="mw-page-title-main">Paperclip Harekâtı</span>

Paperclip (Ataş) Harekâtı, ABD askeri istihbarat servisinin II. Dünya Savaşının sonu ve sonrasında Nazi Almanyası'ndan önemli bilim adamlarının ülke dışına kaçırılması operasyonunun kod adıdır.

Jeopolitik, siyasi coğrafyadan doğan bir bilim dalıdır. Bu bilim siyasi coğrafyanın devletlere sağladığı avantaj ve dezavantajları inceler.

<span class="mw-page-title-main">Södertälje</span>

Södertälje, İsveç'in doğu kuşağında bulunan bir kenttir. Şehir, başkent Stokholm'ün de bulunduğu Stokholm ilinin güneybatısında kurulu bir kenttir. Kent nüfusu 60,000'den fazla olup nüfusun %35 kadarı Suriyeli göçmenlerden ibarettir. Kent bu bağlamda Avrupa'da en çok Suriyeli barındıran kenttir.

<span class="mw-page-title-main">İnsan göçleri</span>

Göç, dini, iktisadi, siyasi, sosyal ve diğer sebeplerden dolayı insan topluluklarının hayatlarının tamamını veya bir bölümünü geçirmek üzere bir iskân ünitesinden, bir başkasına yerleşmek suretiyle yaptıkları coğrafi yer değiştirme hareketidir. Kişisel nedenlerle yer değiştirmeye ve bu esnada nakledilen eşyaların hepsine de göç denmektedir. Ayrıca kuşların, balıkların ve bazı hayvan türlerinin, belli mevsimlerde dünyanın çeşitli yerlerine gitmeleri de göç adıyla anılır.

<span class="mw-page-title-main">Gelişmiş ülke</span> gelişmiş bir endüstri ve altyapıya sahip ülke

Gelişmiş ülke, bazı kriterlere göre yüksek düzeyde gelişme göstermiş ülkeler için kullanılan bir terimdir. Hangi kriterlerin kullanılacağı ve hangi ülkelerin gelişmiş olarak tanımlanması gerektiği büyük bir tartışma konusu olmaya devam etmektedir. Ekonomik kriterler genel olarak değerlenirmelerde baskın olmaktadır. Bu kriterlerin en çok kullanılanlarınan biri kişi başına düşen millî gelirdir; yüksek millî gelire sahip ülkeler gelişmiş ülke olarak tanımlanmaktadır. Diğer bir ekonomik kriter sanayileşme düzeyidir; sanayi sektörünün egemen olduğu ekonomiler gelişmiş sayılmaktadır. Günümüzde başka bir kriter, ekonomik ölçümü, millî geliri, eğitim ve sağlık düzeyini kombine eden İnsani Gelişme Endeksi daha egemen olmuştur. Bu kritere göre yüksek insani gelişmişlik endeksine sahip ülkeler daha gelişmiştir. Ama her kriterde olduğu gibi bu kriterde de anomaliler bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gelişmekte olan ülke</span> diğer ülkelere göre düşük yaşam standardı olan ülke

Gelişmekte olan ülkeler sınıflandırması, iktisadi ve hukuki parametreden gelişmiş ülkelere kıyasla bir kademe geride yer alan ülkeleri sınıflandırmak adına kullanılan ve dünyanın birçok ülkesini kapsayan bir sınıflandırmadır.

İskenderiye okulu, Büyük İskender'in ölümünden, bu kentin Araplar tarafından ele geçirilişine kadar dokuz yüzyılı aşkın bir süre Mısır’ın İskenderiye kentinde etkinlik gösteren felsefe okulu.

Türkiye'deki Pakistanlılar, Türkiye'de yaşayan veya vatandaşı olan Pakistan kökenli kişileri ifade eder. Pakistan'ın demografik yapısını yansıtacak şekilde Türkiye'deki Pakistanlılar; Pencap, Peştun, Sindhi ve Beluç gibi farklı etnik gruplara mensuptur. 2019 yılında Pakistan’dan 71.645 kişinin Türkiye'ye girdiği tespit edilmiştir. 2016 yılında Pakistanlıların Avrupa'ya gidebilmek için Türkiye'yi transit ülke olarak kullandığı rapor edilmiştir. Suriye İç Savaşı'ndan ve yarattığı mülteci dalgasından önce Pakistanlılar, 2000-2010 yılları arasında ülkeye yapılan göçlerde en büyük ikinci grubu oluşturmaktaydı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.