İçeriğe atla

Beyaz peynir

Beyaz Peynir
Alternatif isimPeynir
Ülke(ler)Türkiye
Bölgesigenellikle Anadolu,Balkanlar,Orta Doğu
TürüPeynir
Servis türüSoğuk
Ana malzemelerİnek,Koyun veya Keçi sütü
ÇeşitleriTaze
Kalori1103
DiğerPeynir Çeşitleri

Beyaz peynir koyun, inek veya keçi sütünden yapılan, salamurada bekletilerek hazırlanan beyaz renkli bir Türk peynirdir.

Beyaz peynir Türkiye ve komşu ülkelerinde tercih edilen peynir türüdür. Özellikle kahvaltıda tüketilen beyaz peynir, ayrıca börek, pide, makarna ve diğer hamur işleri için de sıkça kullanılır.

Üretim

Süpermarket raflarında "Ezine peyniri".

Peynir, sütün maya ile pıhtılaştırılıp, çeşitli şekillerde işlenmesi, süzülmesi, preslenmesi ve belirli koşullarda olgunlaştırılmasıyla elde edilen bir süt ürünüdür. Peynir üretimi ve tüketimi oldukça yaygın olup, pek çok çeşidi bulunmaktadır. Ayrıca aynı çeşit peynirlerde dahi farklılıklar olabilmektedir. İmalat yöntemi ile sütün çeşidi ve niteliği bu farklılığa neden olan faktörleri oluşturmaktadır.

1. Kullanılan sütler

Beyaz peynir inek, koyun, keçi ve manda sütlerinden yapılabildiği gibi, bu sütlerin karışımından da yapılmaktadır.

Peynire işlenecek süt taze olmalı ve içinde yabancı madde bulunmamalıdır. Çünkü:

  • Sütte bulunan antibiyotik ve koruyucu maddeler sütün pıhtılaşmasını önlerler
  • Sütün mastitisli olması ve bakteri içeriği yüksek olması peynir yapımının değişik aşamalarında kusurlara neden olur.
  • Önceden ısıtılmış sütler yavaş ve zayıf pıhtı oluşturacağı için peynirde kaliteyi etkiler.

Bunların yanında peynire işlenecek sütün bileşim yönünden zengin olması, kuru madde miktarının yüksek olması kalite yönünden olduğu kadar, randıman bakımından da önemlidir.

2. Standardizasyon

3. Pastörizasyon

Türkiye'de peynir sütünde pastörize mevzuatlarda belirtildiği üzere 63-65 °C de 30 dakika veya 72-75 °C de 15-20 saniyedir.

Sütün pastörize edilmesinin başlıca iki amacı bulunmaktadır.

  1. Hijyenik amaç: Zararlı mikroorganizmaların ortadan kaldırılması
  2. Teknik amaç: Diğer mikroorganizmaların sayısının azaltılması

Ayrıca pastörizasyon ile % 1-10 oranında randıman artışı da sağlanmaktadır.

Oysa çiğ sütten yapılan peynirlerde patojen mikroorganizmalar uzun süre canlı kalabilmektedir. Bu nedenle üretimden hemen sonra tüketime sunulacak peynirler için sütün pastörize edilmesi tüketici sağlığı açısından önemlidir.

Çiğ sütten imal edilen beyaz peynirlerin 90 gün olgunlaştırıldıktan sonra tüketilmesi, taze tüketilmemesi gerekmektedir.

Sütün pastörize edilmesiyle brusella ve tüberküloz gibi hastalık etmenleri yok edilmektedir.

Pastörizasyon ile ayrıca arzu edilmeyen tad ve gaz oluşturan mikroorganizmalarda imha edilerek peynir kalitesine olumlu etki sağlanır.

Ancak ısı arttıkça sütün maya ile pıhtılaşma yeteneği azalmaktadır. Böylece elde edilen pıhtı daha az sıkı olmakta ve peynir suyunun ayrılması zorlaşmaktadır. 75 °C'nin üzerindeki sıcaklıklarda bu sakıncaları gidermek için mayalama ısısındaki 10 kg. süte 20 g CaCl2 katılabilir.

4. Soğutma

Pastörizasyondan sonra sütün ısısı mayalama sıcaklığı 28-32 °C ye soğutulur.

5. Mayalama

28-32 °C'ye soğutulan sütlere mayanın kuvvetine göre 1,5-2,5 saatte pıhtılaşma olacak şekilde maya ilave edilir. 48c 51 derecede daha güzel verim alınır . Bu derecelerde maya miktarı azaltılır ve kesim süresi 1 saate göre ayarlanır. Peyniri kendi haline bırakıp üzeri kapatılır, pıhtının sertleşmesi sağlanır. Bu aşamada peynir kendi suyunu bırakır, bundan sonra sertleşmesi icin baskıya alınır.

6. Sütün pıhtılaşması

Mayalanan süt pıhtılaşmaya başlar. Pıhtı kesim olgunluğu geleneksel yöntemlerle parmak daldırılarak veya bıçak gibi keskin bir şeyle pıhtı sıkılığı kontrol edilerek yapılır.

Genel olarak yumuşak peynir yapım yöntemlerinde 1,5-2,5 saat uygun düşmektedir.

7. Pıhtının işlenmesi

Pıhtı kesim olgunluğuna geldiğinde 3 veya 2 cm³'lük parçalar halinde kesilir. Parçalama işleminde pıhtının fazla hırpalanmamasına dikkat edilmelidir.

İşlenmiş pıhtı baskı teknelerinde veya bulgar usulüyle yapılıyorsa mayalanmanın yapıldığı teknede pıhtı yarım saat doğal süzmeye bırakılır.

8. Presleme

Pıhtı kendi halinde süzüldükten sonra 2-3,5 saat baskılı süzme işlemine tabi tutulur.

9. Tuzlama

Baskı işlemi tamamlanan teleme, kalıplar halinde kesilerek % 14- 20 bomeli salamuraya atılır. Salamura öncesi teleminin asitliğinin 15-20 SH olacak şekilde dinlendirilmesiyle daha iyi sonuçlar alındığı belirtilmektedir.

Telemenin 10-15 °C lik salamurada kalış süresi 2 saat ile 12 saat arasında değişmektedir.

Tuzlama işleminin birçok etkileri bulunmaktadır.

  1. İstenmeyen mikroorganizmalara karşı koruyucu bir rol oynamaktadır. Su oranı yüksek olan peynirlerde daha çok gerek duyulmaktadır. Peynirlerin yüzeyinde görülen bozulmalara karşı da çok yarar sağlamaktadır. Tuz aynı zamanda gaz çıkaran ve kokuşma yapan bakterilerin gelişmesini de engeller.
  2. Tuzun higroskopik niteliğinden ötürü serumun akması ve tam bir süzülme sağlanır. Tuz, özellikle dışı tuzla ovulan peynirlerde kabuk oluşumuna neden olur.
  3. Peynirin tadı üzerinde olumlu etkisi bulunur.
  4. Tuzun aşırılığı olgunlaşmayı yavaşlatmakta, pıhtı sert bir yapı kazanmaktadır.
  5. Taze peynirlerin proteinlerinin suda erimesini az bir oranda artırmaktadır.

Tuzlama biçimi peynirlerin niteliği ve görünümü üzerine de etkili olmaktadır.

Salamuradan çıkarılan peynir kalıpları açıkta veya teneke içinde imalat yöntemine ve mevsimine göre 12 saat-4 gün arasında dinlendirilir.

10. Ambalajlama

Beyaz peynir genellikle teneke kutular ile ambalajlanır. Ancak istenildiğinde pratik kutulara 1000 gr ya da 500 gr olarak kesilip paketlenebilirler.

11. Depolama

Ambalajlama işlemi biten peynir olgunlaşmanın sağlanması amacıyla 6-8 °C lık soğuk hava depolarında depolanmalıdır.Daha düşük sıcaklıklarda yapılan depolamalarda peynirde erime olur.

Yörelere göre çeşitleri

Edirne Beyaz Peyniri

Edirne Beyaz Peyniri Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[1][2]

Kırklareli Beyaz Peyniri

Kırklareli Beyaz Peyniri Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.[3][4]


Kaynakça

  1. ^ https://www.ci.gov.tr/cografi-isaretler/detay/37941[]
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Mart 2021. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2021. 
  4. ^ https://www.ci.gov.tr/Files/GeographicalSigns/efc7c7bc-44c2-48b3-aefd-a4f4f0a9562d.pdf[]

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Peynir</span> Bir süt ürünü

Peynir, süt proteini kazeinin pıhtılaştırılmasıyla çeşitli tat, doku ve formlarda üretilen bir süt ürünüdür. Genellikle inek, manda, keçi veya koyun sütünden elde edilen proteinler ve yağdan oluşur. Üretim sırasında süt genellikle asitlendirilir ve kazeinin pıhtılaşmasını sağlamak için peynir mayası enzimleri veya benzer aktiviteye sahip bakteriyel enzimler eklenir. Katı lorlar, daha sonra sıvı peynir altı suyundan ayrılır ve preslenerek bitmiş peynir haline getirilir. Bazı peynirlerin kabuğunda, dış katmanında veya tamamında aromatik küfler bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Tuz</span>

Basit bir kimyasal bileşik olan sodyum klorür (NaCl), diğer adıyla yemek tuzu, yüzyıllardan beri insanlar için büyük bir önemi olan bir gıda maddesidir. Tuzun önemini artıran en büyük özelliği de tarih öncesi zamanlarda besin maddelerini uzun süre saklamak için tuzu koruyucu madde olarak kullanmalarından gelmektedir. Eski zamanlarda et ve balık gibi besinler tuzun içinde kurutulup saklanarak bunların bozulması engellenmiştir. Tuz insan dahil tüm canlıların besin kaynaklarındandır ve ticari bakımdan da önemli bir maddedir. Dünyanın her yerinde rastlanabilen sofra tuzu tarih boyunca önemli bir ihtiyaç ve ticaret maddesi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Pastörizasyon</span> Gıdaların ısı ile muhafaza edilmesi işlemi

Pastörizasyon, gıda sanayide, besin maddelerini hastalık yapıcı mikroorganizmalardan arındırmak amacıyla uygulanan ısıtma yöntemi. İlk kez 1860'larda Fransız bilim insanı Louis Pasteur tarafından geliştirilen ve onun adıyla anılan bu yöntem, mikroorganizmaların ısı yardımıyla tahrip edilmesi esasına dayanır. İçinde enzim ve bakteri bulunan besleyici özelliği olan maddenin 60 °C'den 100 °C dereceye kadar ısıl işlemle öldürme veya etkisiz hale getirilme işlemidir.

<span class="mw-page-title-main">Koşer</span>

Koşer veya kaşer, Yahudiliğe göre; yenilmesi ve kullanılmasında dinen bir sakınca bulunmayan ürünlerdir. Bunları belirleyen kurallara ise kaşerut ya da kaşrut kuralları adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">Meyve suyu</span>

Meyve suyu veya sebze suyu, doğal olarak meyve ve sebze dokusunda bulunan sıvıdır. Meyve suları, ısı veya çözücü kullanılmadan, taze meyvelerin ezilmesi veya sıkıştırılması ile hazırlanılır. Örneğin, portakal suyu portakal meyvesinin özütüdür. Suyu almak için meyve sıkacağı ve meyve presi kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Parmesan peyniri</span> İtalyan peyniri türü

Parmesan peyniri, sert ve soluk sarı renkli, inek sütünden üretilen ve 12-36 ay boyunca olgunlaştırılan bir İtalyan peyniri. Peynir, Parma ili (Parmigiano) ile Reggio Emilia ilinden ismini almıştır ve bu bölgelere ek olarak, Modena ili ile Bologna'nın Reno Nehri batısında kalan tarafları ve Mantova'nın Po güneyindeki kısımlarında üretilmektedir. Yüksek oranlarda glutamat içeren parmesan peyniri, başka bir İtalyan sert peynir çeşidi olan Grana Padano ile benzerlik gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Van otlu peyniri</span>

Van otlu peyniri Van yöresine ait, Anadolu'nun otlu küp peynirlerindendir. Van otlu peyniri Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tereyağı</span>

Tereyağı, ana maddesi süt yağı olan bir mandıra ürünüdür. Tereyağının bileşiminde yaklaşık %80 oranında süt yağı, su, süt şekeri, mineraller, kolesterin, suda çözülmüş vitaminler, protein, asitler ve aroma veren maddeler yer alır. Tereyağı, gıda ve kozmetik sanayisinde kullanılan bir hammaddedir.

<span class="mw-page-title-main">Tulum peyniri</span> Türk peyniri

Tulum peyniri, tulum içinde saklanarak olgunlaştırılan, Türkiye'nin çeşitli yörelerine özgü peynirlere verilen ad.

<span class="mw-page-title-main">Lor</span> Peynir türü

Lor, yumuşak kıvamlı peynir altı suyunun pıhtılaştırılması ile elde edilen bir mandıra ürünüdür. Kısa ömürlüdür. Tuzlu veya tuzsuz olarak üretilebilir. En makbülü kaşar yapımı sırasında ortaya çıkan peynir altı suyundan elde edilenidir. Çünkü kaşar yapımı sırasında haşlama sırasında peynir altı suyuna bir miktar süt yağı da geçer. Çeşitli yemeklerde, kahvaltıda ve tatlılarda kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Yoğurt</span> Sütün bakteriyel fermantasyonu ile elde edilen besin

Yoğurt, besin değeri yüksek, laktik asit fermantasyonu sonucunda elde edilen ve canlı laktik asit bakterileri içeren fermente bir süt ürünüdür. Lactobacillus bulgaricus ve streptococcus thermophilus sütten yoğurt yapmak için kullanılan birkaç bakteri türünden biridir. Ek olarak, diğer lactobacillus ve bifidobakteriler bazen yoğurdun kültürü sırasında veya sonrasında eklenir. Yoğurt katı veya sıvı (içme) kıvamında, şekerli, ekşi tatlarında, meyveli, sebzeli, çikolatalı, vanilyalı ve başka tatlarda mevcuttur. Bunun dışında da yoğurdun çeşitleri bulunmaktadır. Örneğin; süzme yoğurt yaygın olarak meze yapımında kullanılmaktadır. Yoğurt ile yapılan pek çok yemek ve içecek türü vardır, ayran, cacık ve keş bunlardan bazılarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Lor peyniri</span>

Lor peyniri lor ve peynir türlerinden biridir. Lor peyniri, peynir oluşturma sürecinde taze pastörize sütten yapılır. Sütün pıhtılaşması için bakteri kültürü ve peynir mayası eklenir. Süt pıhtılaştıktan sonra küpler halinde kesilir. Bu sonuç peynir altı suyu ve lor karışımıdır. Bu karışım daha sonra pişirilir, peynir altı suyunu pıhtıdan ayırmak için bastırılır ve son peynir ürünü oluşturulur. Lezzetleri hafiftir, ancak yapıldıkları sürece bağlı olarak tadı farklı olabilir. Peynirle yaklaşık aynı sıkılık ve yoğunluğa sahiptir, ancak kesmik gibi yaylı veya lastik bir dokuya sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Çerkes mutfağı</span>

Çerkes mutfağı, Çerkeslere özgü yemek pişirme tarzıdır. Çerkes yemekleri (шхынхэр) daha çok et ve süt ürünleri ağırlıklıdır. Çerkesler ekmeği az kullanırlar. Çerkesleri/Adığeleri tanıtan yemekler şıpsı-p’aste ile şelame-halıjo’dur. Adiğelerin geleneksel yemekleri et, tahıl ve süt yemeklerinden oluşur. Çerkeslerde yemeğe başlamadan, sofra büyüğünün bir konuşma (dua) yapması adettir.

Maraş peyniri , Kahramanmaraş ve çevresinde üretilen, telemesi baskılamadan sonra haşlanan ve elle biçimlendirilen, bağdaşık yapıda, gözeneksiz, pürüzsüz, sıkı yapıda bir peynir çeşididir.

<span class="mw-page-title-main">Yoğunlaştırılmış süt</span> yoğunlaştırılmış süt, genellikle şekerli olur ve tatlı yapımında ya da kahve yumuşatıcısı olarak kullanılır

Konsantre süt yahut yoğunlaştırılmış süt; suyu uçurularak hacmi küçültülmüş, şeker ilavesiyle veya şekersiz olarak yoğunlaştırılmış süt'tür. Şekerli yoğunlaştırılmış süt kalın ve yumuşak kıvamda, tatlı bir üründür ve konserve edildiğinde açılmadığı takdirde buzdolabına girmeden yıllarca dayanabilir. Yoğunlaştırılmış sütün yağ içeriği% 4 ile% 15 arasında değişmekte olup besin değeri 100 g'da 320 kcal'dir. Renkleri beyaz, kremsi, açık sarı, sarı, koyu sarı olabilir. Başka türü olan kaynatılmış yoğunlaştırılmış süt, yoğunlaştırılmış sütün ısıl işlemiyle elde edilen, karamel aromalı koyu kahverengi-sarı bir üründür. Bu ürün daha konsantredir, çünkü daha az sıvı ve daha fazla toz şeker içeriyor.

<span class="mw-page-title-main">Kolot peyniri</span>

Kolot peyniri, Türkiye kökenli, muhlama yapımında kullanılan ve yağsız sütten üretilen bir peynir çeşidi. Peynir, genellikle Trabzon, Rize ve Bayburt illerinde üretilir.

<span class="mw-page-title-main">Çiğ süt</span>

Çiğ süt veya pastörize edilmemiş süt, pastörize edilmemiş süttür. Çiğ sütün savunucuları, daha iyi lezzet, daha iyi beslenme ve sağlıklı bir bağışıklık sisteminin oluşturulması dahil olmak üzere tüketiminin faydaları olduğunu belirtmişlerdir. Birçok ülkelerde çiğ beslenme'de önemli yer tutar.

Mikrobiyoloji, mikroorganizmaları inceleyen biyolojinin alt dallarından biridir. Mikro; gözle görülemeyecek kadar küçük, -biyo; canlı ve -loji; bilim anlamına gelmektedir. Mikrobiyoloji; mikroorganizmaların yapısı, çeşitliliği ve bunların toprak, su, bitki, gıda, hayvan ve insan vücudundaki faaliyetleriyle ilgilenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Şubat (içecek)</span>

Şubat, Çal veya Khoormog, Orta Asya'da, özellikle Kazakistan, Özbekistan ve Türkmenistan'da popüler olan, ekşi bir tada sahip, köpüklü beyaz, fermente deve sütünden yapılan bir Türkî ve Moğol içeceğidir. Kazakistan'da bu içecek şubat olarak bilinir ve temel bir yaz içeceğidir. Hazırlık gereksinimleri ve çabuk bozulabilen yapısı nedeniyle şubatın ihracatı zordur.

<span class="mw-page-title-main">Comté peyniri</span>

Comté, Fransa'nın Jura bölgesinde üretilen pastörize edilmemiş çiğ inek sütünden yapılan Fransız peyniridir. Fransa'da besinleri denetlemek için uygulanan PDO sertifikasına sahip olduğu için üretiminden yapılışına kadar sıkı bir denetim tabi tutulur. Peynir sadece Montbéliarde ve Simmental türlerindeki ineklerin sütlerinden yapılır. Peynirin yapıldığı bölgedeki bitki örtüsünün peynirin tadına katkısı vardır bu nedenle kış ve yaz aylarında üretilmiş olan peynirlerin tatları ve görünüşleri birbirinden farklıdır. Kışın ineklerin sadece samanla beslenmesi nedeniyle, peynirde tereyağı ve süt tadı daha baskın olur ve peynirin rengi daha soluk bir beyazdır. Yazın ise hayvanların otlaklarda otlanması sonucunda peynirde çiçek, fındık ve meyve gibi aromalar ön plana çıkar ve peynir altın sarısına yakın bir renkte olur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.