İçeriğe atla

Beyaz Ordu

Rusya Ordusu Genel Komutanı Pyotr Nikolayeviç Vrangel, sağda 4. Kuban Kolordusu komutanı Şatilov, solda Don Kosak atamanı Bogaevsky (Sivastopol)

Beyaz hareket (Белое движение / Beloye dvijeniye), bilinen adıyla Beyaz Ordu (Белая Армия / Belaya Armiya) ya da Beyaz Muhafız Birlikleri (Белая Гвардия / Belaya Gvardiya) ve mensup olanların ismiyle Beyazlar (Белые / Belıye) veya Beyaz Muhafızlar (Белогвардейцы / Belogvardeysı) Rusya'nın askeri kuvvetlerinin bir bölümünü oluşturur. 1917 Ekim Devrimi'nden sonra Bolşeviklere karşı saldırıya geçmişler ve Rus iç savaşını başlatmışlardır. Bu dönem boyunca gerçekleşen Beyaz Terör'ün sorumlularıdır.

Yapısı ve ideolojisi

Beyaz unvanının birçok yorumu vardır. İlk olarak, Kızıllar'ın; yani devrimci, Sovyet'lerin ve Komünizm'in destekçisi, Kızıl Ordu'nun zıttıdır. İkincisi, kelime olarak "beyaz"ın monarşik çağrışımları vardır. Tarihte birleşik Rusya'nın ilk kralı Ivan III, o dönemde "Albus Rex" yani "beyaz kral" adıyla çağrılırdı.

Tek parça bir "Beyaz Ordu" var olmadı; merkezi koordinasyon eksikliği çekti, Beyaz muhafızlar hiçbir zaman gevşek karşı-devrim konfederasyonunun kuvvetleri olmanın ötesine geçemedi. Kendilerini anti-Bolşevik Rusya vatanseverleri olarak adlandırmalarına rağmen, çoğu Beyaz Ordu komutanlarının kesin bir ideolojik görüşü yoktu. Beyaz Ordu liderleri arasında, ne General Kornilov ne de General Denikin monarşizm taraftarıydılar. Diğer yanda, General Vrangel'in monarşizm sempatisi vardı, fakat, konuyu açtığında anlaşıldı ki, demokratik olarak seçilmiş anti-Bolşevik bir Rus hükûmeti emrinde de çalışmaya istekliydi. Hiçbir olayda, birçok komutanı monarşik fikirlere tutunsa da, bazen gerçekleştirilse de genellemek doğru olmaz, Beyaz Ordu monarşik bir ordu değildi. Şöyle söylenebilir ki, Beyaz Ordu genel hatlarıyla; tek parça, birleşik, çok uluslu Rusya'ya inanmıştı. (Eski Rus İmparatorluğu üzerinde ulus devletler oluşturmak isteyen ayrılıkçıların karşıtı oldular.)

Komutanlar

Beyaz Ordu propaganda posterleri

  • Bir Beyaz Ordu propaganda posteri, Lev Troçki için hazırlanmış.
    Bir Beyaz Ordu propaganda posteri, Lev Troçki için hazırlanmış.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Pyotr Vrangel</span> Rus ordu generali

Pyotr Vrangel, Güney Rusya'da karşıdevrimci Beyaz Ordu'nun liderlerinden biri. Korgeneral (1917). Rusya'da 1918-1922 yılları arasında gerçekleşen, pek çok Bolşevik'in ve sivilin katledilmesine yol açan Beyaz Terör'ün en önemli komutanlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Ordu</span> 1918de Bolşeviklerin silahlı kuvvetleri, 1922de SSCBnin resmî ordusu

İşçi ve Köylü Kızıl Ordusu, genellikle Kızıl Ordu olarak kısaltılır.

<span class="mw-page-title-main">Rus İç Savaşı</span> 1917den 1922ye kadar süren bir iç savaş

Rus İç Savaşı, 1917 Ekim Devrimi'nden sonra 1918-1922 yılları arasında Bolşeviklerle muhalifleri arasında yaşanan savaştır. Savaş Beyaz Ordu birliklerinin 1918 baharında Beyaz Terör saldırılarıyla başladı. Ana muharebe Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Bolşevik Kızıl Ordusuyla komünizm karşıtlarının Beyaz Ordusu arasında geçti. Ancak savaşa Beyaz Ordu'ya finansal destek ile silah ve asker yardımında bulunan ABD, İngiltere, Fransa, Polonya ve Japonya da müdahil oldu. 1921 yılında Bolşevikler Beyaz Terör'ü ve destekçilerini yenerek tüm ülkeye hâkim oldular. 1922 yılında da Sovyetler Birliği kuruldu.

Litvanya Bağımsızlık Savaşları veya diğer adıyla Özgürlük Mücadeleleri Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Litvanya'nın bağımsızlığı için yaptığı üç savaşı tanımlar. Bu savaşlar Bolşevik kuvvetlerine, Bermontiyalılara ve Polonya'ya karşı verilmiştir. Savaşlar, bağımsız Litvanya'nın uluslararası tanınmasını ve sivil kurumların oluşumunu geciktirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti</span> 1918 - 1921 yılları arası var olmuş ülke

Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti, Gürcistan'ın 1918-1921 arasında bağımsız olduğu dönemdeki adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Lavr Kornilov</span> Rus ordu komutanı

Lavr Georgiyeviç Kornilov Rus askerî istihbarat mensubu, I. Dünya Savaşı ve ardından yaşanan Rus İç Savaşında Rus İmparatorluk Orduları komutanı, kâşif, Sibirya asıllı kazak general. Tarihte en çok Kornilov Olayı olarak bilinen ve Ağustos-Eylül 1917 tarihinde yaptığı başarısız darbe girişimiyle hatırlanır. Girişim Aleksandr Kerenski’nin geçici hükûmetini devirmek amacıyla yapılmış, sonunda Kerenski hükûmeti ile geçici bir ittifak içinde yer alan Bolşevikler'in çabalarıyla başarısız olmuş ve Kornilov, Kerenski tarafından tutuklanmıştır. Bu olay Ekim Devrimi’ne giden yolda Bolşeviklerin elini güçlendiren bir öneme sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Roman Ungern von Sternberg</span>

Kan Dökücü Baron ve Deli Baron olarak da tanınan Roman Nickolai Maximilian von Ungern-Sternberg, Baltık-Almanı kökenli bir subay ve Moğolistan'ı Mart-Ağustos 1921 tarihleri arasında yöneten korgeneraldir. Moğolistan ve Baykal Gölü çevresinde monarşik bir yapı kurmayı amaçlayan Sternberg, Mihail Aleksandroviç Romanov önderliğindeki Rus egemenliğini diriltmek ve Bogd Han'ın yönetimindeki Moğol Hanlığı'nı bu oluşuma destek vermeye çağırmayı amaçlamaktaydı. Baron, çoğunlukla komünistler ve Yahudilere karşı savaşmıştır. Sternberg, Kızıl Ordu tarafından ele geçirildikten sonra birçok savaş suçuyla yüz yüze kalmış ve idam edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Kolçak</span>

Aleksandr Vasiliyeviç Kolçak, Rus deniz subayı, amiral, kutup araştırmacısı, Rusya İç Savaşı sırasında Bolşevik karşıtı Beyaz Ordu komutanı, 1918 yılında Rusya Beyaz Ordu Mareşalı Rus İç Savaşı sırasında gerçekleşen Beyaz Terör'ün en önemli komutanı.

<span class="mw-page-title-main">Anton Denikin</span>

Anton İvanoviç Denikin, Rus İmparatorluğunda General ve Rus İç Savaşı sırasında öne çıkan Beyaz Ordu komutanlarından. 1918-1922 yılları arasında gerçekleşen Beyaz Terör'ün en önemli komutanlarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Tambov Ayaklanması</span> Rus İç Savaşı sırasındaki bir köylü isyanı

Tambov Ayaklanması veya Antonovşina, 1920-21 yıllarında Rus İç Savaşı sürerken Bolşeviklere karşı yapılan köylü ayaklanması. Ayaklanma Moskova’nın 450 km güneydoğusundaki Tambov ve Voronej oblastlarında çıkmıştır. Ayaklanmanın lideri konumundaki kişi Rus İmparatorluğu Çarlık Ordusunda subay olan ve Aziz George Nişanına sahip P.M. Tokmakov’dur. Sovyet tarihçiler ayaklanmayı yanlış olarak SR partisi üyesi Aleksandr Antonov’a bağlayarak Antonov İsyanı veya Antonovşina olarak adlandıracaklardır. Antonov ayaklanmanın liderlerinden ise de onunla beraber mücadele eden diğer liderler de mevcuttu.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Muhafızlar (Rusya)</span>

Kızıl Muhafızlar çoğunlukla fabrika işçileri, köylülerden oluşan paramiliter gönüllü oluşumlardı. Kazaklardan ve kısmen Sovyet iktidarının korunması için askerlerden ve denizcilerden oluşuyordu. Kızıl Muhafızlar, çökmekte olan Rus İmparatorluk Ordusu'nun geçici askerî gücü ve Ekim Devrimi sırasında ve Rus İç Savaşı'nın ilk aylarında Bolşeviklerin bir oluşumuydu. Çoğu, 1917 Rus Devrimi döneminde oluşturuldu ve bazı birimler 1918'de Kızıl Ordu olarak yeniden düzenlendi. Kızıl Muhafız oluşumları, Finlandiya, Polonya, Estonya, Ukrayna ve diğerleri gibi çağdaş Rusya Federasyonu dışındaki bölgeler de dahil olmak üzere eski Rusya İmparatorluğu'nun büyük bölümünde örgütlenmişti. Merkezileşmemişlerdi ve yerel bir siyasi partinin ve yerel Sovyet üyelerinin kararıyla oluşturulmuşlardı. Sovyetlerin gücünü korumak ve genişletmek için mücadele ederek, "tüm gücü Sovyetlere" verecek yeni bir devletin yaratılmasına yardımcı oldular.

Beyaz Muhafızlar, Fin İç Savaşı'nda Sovyetler Birliği'nin desteklediği Kızıllara karşı kazanılan zaferde önemli bir payları olan ve Beyazlara bağlı olan askeri birim. Batıda daha çok Kızıl Muhafızlar'ın zıddı olan Beyaz Muhafızlar olarak bilinirler. Finlandiya'da Suojeluskunta olarak bilinir, İngilizcede ise Koruma Kolordusu, Güvenlik Muhafızları, Sivil Muhafızlar, Ulusal Muhafızlar, Beyaz Milisler, Savunma Kolordusu, Koruma Muhafızları ve Koruma Milisleri olmak üzere çok sayıda karşılığı vardır. Finlandiya Beyaz Ordusu çok sayıda acemi asker, yeni askere alınanlar, Almanya'dan gelen eğitimli askerler ve paramiliter gruplardan oluşuyordu.

Beyaz Terör, Rusya'da 1917-1922 yılları arasında gerçekleşen Rus İç Savaşı sırasında Çarlık yanlısı Beyaz Orduların Kızıllara ve kendilerine destek vermeyen sivil halka yönelik şiddet ve katliam hareketlerine verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Rusya Hükûmeti</span>

Güney Rusya Hükûmeti, Rus İç Savaşı sırasında Mart 1920'de Novorossiysk, Kuban'da Güney Rusya Silahlı Kuvvetleri komutanı Anton Denikin tarafından kurulan bir hükûmettir.

<span class="mw-page-title-main">Soçi çatışması</span> Rus iç savaşı

Soçi çatışması her biri Karadeniz kenti Soçi üzerinde kontrol kurmaya çalışan karşı devrimci Rus Beyaz Ordu, Bolşevik Kızıl Ordu ve Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti arasındaki üç taraflı bir sınır çatışmasıydı. Temmuz 1918'den Mayıs 1919'a kadar değişen başarılarla süren çatışma, Rus İç Savaşı'nın bir parçasıydı ve İngiliz arabuluculuğuyla Rusya ile Gürcistan arasındaki mevcut resmi sınırın oluşması ile sonuçlandı.

Büyük Sibirya Buz Yürüyüşü Ekim Devrimi'nin ardından Bolşeviklere karşı örgütlenen Beyaz Ordu komutanlarından Aleksandr Kolçak komutasındaki birliklerin Rus İç Savaşı'nın sona yaklaştığı dönemde yaşadıkları askerî mağlubiyetin ardından Kasım 1919-Mart 1920 döneminde Omsk'dan Çita'ya çekilişini anlatır.

<span class="mw-page-title-main">August Kork</span>

August Kork ,1937'deki Büyük Temizlik sırasında yargılanan ve idam edilen Estonya Kızıl Ordu 2. Sınıf Ordu Komutanıydı.

<span class="mw-page-title-main">Don Ordusu</span>

Don Ordusu, kısa bir süre faaliyette bulunan Don Cumhuriyeti'nin ordusudur. Rus İç Savaşı'nda çar yanlısı faaliyet gösteren Beyaz Ordu'nun bir parçasıydı. 1918 - 1920 yılları arasında Don Nehri bölgesinde faaliyetlerini sürdürerek, merkez üssü Novoçerkassk şehriydi.

<span class="mw-page-title-main">Zyatkiv Anlaşması</span>

Zyatkiv Anlaşması, Batı Ukrayna Halk Cumhuriyetine (BUHC) bağlı Galiçya Ordusu ile Güney Rusya Silahlı Kuvvetleri arasında imzalanan ateşkes ve askeri ittifak anlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">Tsaritsyn Muharebesi</span>

Tsaritsyn Muharebesi, Rus İç Savaşı sırasında Rusya'nın güneybatısındaki Volga Nehri üzerindeki önemli bir şehir ve liman olan Tsaritsyn'in kontrolü için Kızıl Ordu ile Beyaz Ordu arasındaki bir çatışmaydı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.